TSAMBA LAKUYENDA KWA AROMA

1 Ine Paulo, kapolo wa Kristu Jezu, ndidacemeredwa kuti ndikhale mpostolo ndipo ndidasankhulidwa* kuti ndipalizire mafala yabwino ya Mulungu, 2 yomwe iye akhadayaleweratu m’Bzinembo bzakucena mwakuphatisa basa apolofeta. 3 Mafala yabwinoyo, yambalewa bza Mwana wace omwe adabadwa ninga munthu kucokera m’dzinza la* Davide, 4 thangwe ra mphanvu ya mzimu wakucena Mwanayo adalamusidwa ku infa, ndipo bzimwebzi bzidalatiza kuti iye ni Mwana wa Mulungu, Mwanayo ni Mbuya wathu Jezu Kristu. 5 Mwa iye tidatambira kudeka mtima kukulu kwa Mulungu ticisankhulidwa kukhala apostolo kuti wanthu wa madzinza yentse akhale wakubvera kuti atumbize dzina lace, 6 ndipo mudacemeredwambo pakati pa wanthu wa mitundu imweyi kuti mukhale ateweri wa Jezu Kristu. 7 Ndikunembera imwe mwentse wakukhala ku Roma omwe mumbafunidwa na Mulungu omwembo mudacemeredwa kuti mukhale wakucena kuti:

Mulungu Baba wathu pabodzi na Mbuya Jezu Kristu alatize kudeka mtima kwace kukulu kwa imwepo, acikupasanimbo mtendere.

8 Cakuyamba, m’dzina la Jezu Kristu ndikutenda Mulungu wangu thangwe ra cikhulupiro canu, pakuti kuli-kwentse wanthu akulewa bza cikhulupiro canuco. 9 Ndipo inepano ndikutumikira Mulungu na mtima wentse ndicidziwisa mafala yabwino yakulewa bza Mwana wace, iye ni mboni yangu yakuti nthawe zentse nimbalewa bza imwepo m’mipembo yangu. 10 Ndikupemba kwa Mulungu kuti penu bzingakwanisike mwakubverana na kufuna kwace, tsapano ndibwere kumweko. 11 Pakuti ndikufunisisa kukuwonani kuti ndigawane namwe mphaso zakucokera kwa Mulungu kuti mukhale wakulimba, 12 ayai kuti tidzalimbikisane m’cikhulupiro, canu na cangu.

13 Abale, nin’funa mudziwe kuti ndikhafuna kwene-kwene kubwera kumweko, kuti basa langu lakupalizira libale bzisapo pakati panu ninga momwe ndidacitira pakati pa wanthu wa mitundu inango, tsono ndikuphingizidwa mpaka lero. 14 Inepano ndina mangawa kwa Agerego na kwa wale omwe ni Agerego lini,* kwa wanthu wanzeru na kwa wale omwe alibe nzeru. 15 Na tenepo, ndikufunisisa kupalizirambo mafala yabwino kwa imwepo omwe mumbakhala ku Roma. 16 Pakuti ine nimbacita lini manyazi na mafala yabwino, thangwe iyo ni mphanvu ya Mulungu yakupulumusira wanthu wentse omwe ana cikhulupiro, pakuyamba kwa Mdjuda pakumalizira pace kwa Mgerego. 17 Pakuti kwa wale omwe ana cikhulupiro, ambawona kuti kucokera m’mafala yabwinoya, Mulungu ambalatiza cirungamo cace ndipo bzimwebzi bzimbalimbisa cikhulupiro cawo, ninga momwe bzidanembedwera kuti: “Munthu wakulungama an’dzakhala na moyo thangwe ra cikhulupiro cace.”

18 Thangwe kucokera kudzulu, Mulungu walatiza ukali bwace kwa wanthu wakusaya kubvera na kwa wanthu wakusaya kucita bzinthu bzacirungamo omwe ambaletsa kuti cadidi cidziwike. 19 Iwo akhafunika kudziwa Mulungu thangwe Mulunguyo adawalatiza kale bzinthu bzizinji. 20 Makhalidwe yace yakusaya kuwoneka, ninga mphanvu zace zakusaya kumala na bzinthu bzomwe bzimbalatiza kuti iye ni Mulungu, bzimbawonekera padeca kucokera pomwe adalenga dziko la pantsi, ndipo bzimbawonekerambo kucokera pa bzinthu bzomwe iye adalenga, na tenepo iwo alibe mathangwe yakusaya kukhulupira kuti Mulungu alipo. 21 Pakuti napo akumudziwa Mulunguyo iwo akumutumbiza lini ninga Mulungu ne kumutenda, koma iwo ayamba kukumbuka bzinthu bzakusaya basa ndipo mitima yawo yakusaya nzeru yalamba kubvesesa bzinthu. 22 Napo akhabziyesa wanthu wanzeru, iwo adadzakhala apsiru 23 ndipo ulemerero bomwe bumbafunika kuperekedwa kwa Mulungu omwe ambafa lini, iwo adabupereka ku bzifanikiso bzakukonzedwa na mawonekedwe ya munthu omwe ambafa, mbalame, bzirombo bza minyendo minai na bzakukwawa.

24 Na tenepo mwakubverana na kufuna kwa mitima yawo, Mulungu awasiya kuti acite bzinthu bzakunyantsa kuti bzicitise manyazi mathupi yawo. 25 Iwo acinjanisa cadidi ca Mulungu na kunama ndipo ambanamata na kutumikira bzinthu bzomwe Mulungu adalenga m’mbuto mwa kutumikira Mulunguyo, omwe an’funika kutumbizidwa mpaka kale-kale. Ameni. 26 Pa thangwe limweri, Mulungu adawalekerera kuti iwo ambacite mwakubverana na bzikhumbo bzawo bzakuipa bza kugonana, pakuti akazi adafika pa kusiya kuphatisa basa njira ya cibadwa ya mathupi yawo acimbacita bzinthu bzakupitana na cirengedwe. 27 Mu njira ibodzi-bodziyi, amuna asiya njira yacibadwa ya kufuna akazi* acimbasirirana amuna okha-okha, iwo akucita bzinthu bzakupasa manyazi ndipo akulangidwiratu thangwe ra bzakuphonya bzawobzo.

28 Pakuti iwo alibe kufuna kumudziwa bwino Mulungu, Iye adawasiya na makumbukidwe yawo yakuipayo kuti ambacite bzinthu bzakusaya kuthemerabzo. 29 Mitima yawo ikhadadzala na bzinthu bzentse bzakusaya cirungamo, bzinthu bzakuipa, kusirira kwakusaya kuthemera* na kuipa kwentse, ndipo ikhadadzala na njiru, kupha, ndewo, kunama, magunkha, 30 kutukwana, kuwenga Mulungu, kulewalewa mafala yakupusa, kubzikuza, kubzibva, kuyambisa bzinthu bzakuipa, kusaya kubvera abereki, 31 kusaya kubvesesa bzinthu, kusaya kuteweza mpangano, kusaya lufoyi lacibadwa na kusaya ntsisi. 32 Napo iwo akuyadziwa bwino malamulo yakulungama ya Mulungu, yakuti wanthu omwe ambacita bzinthu bzimwebzi an’themera kufa, sikuti akundopitiriza kucita bzinthu bzimwebzi bzokha, tsono iwo akubveranambo na wale omwe akucita bzimwebzi.

2 Bziribe basa kuti iwepo ndiwe yani, ulibe mathangwe yakupasira mulandu wanthu winango pa bzinthu bzomwe iwo akucita, thangwe iwepo ukucitambo bzinthu bzibodzi-bodzibzo. Pomwe iwepo ukuwatonga, ukubzitongambo wekha. 2 Tsono tikudziwa kuti pomwe Mulungu ambatonga wale omwe ambacita bzinthu bzimwebzi, iye ambakhala akutonga mwakubverana na cadidi.

3 Iwepo omwe umbatonga anzako pa bzinthu bzomwe umbacitambo, kodi ukukumbuka kuti un’dzapulumuka pa nthawe yomwe Mulungu an’dzakutonga? 4 Ayai iwepo ukudziwa lini kuti iye akukulatiza kudeka mtima kwace kukulu, kulekerera na kupirira? Kodi ukudziwa lini kuti Mulungu akuyeza mwa kudeka mtima kukuthandiza kuti ukungule? 5 Tsono thangwe ra kusaya kucinja kwako khalidwe na mtima wako wakusaya kukungula, ukubzibweresera wekha ukali bwa Mulungu pa iwepo, ndipo Mulungu an’dzalatiza ukali bumwebu pa ntsiku ya kutonga kwace kwa cirungamo. 6 Ndipo iye an’dzabwezera kwa m’bodzi na m’bodzi mwakubverana na mabasa yace: 7 iye an’dzapasa moyo wakusaya kumala wale omwe an’pitiriza kucita bzabwino. Wanthu amwewa akulinga ulemerero, ulemu na moyo wakusaya kumala. 8 Na tenepo, kwa wale omwe ambabweresa phiringu na kufamba mwakusaya kubverana na cadidi ndipo ambacita bzinthu bzakusaya cirungamo, an’dzawona ciya na ukali bwa Mulungu. 9 Munthu ali-wentse omwe an’cita bzakuipa, napo akhale Mdjuda ayai Mgerego an’dzagumana matsautso na mabvuto; 10 tsono munthu ali-wentse omwe an’cita bzabwino, an’dzatambira ulemerero, ulemu na mtendere, cakuyamba Mdjuda pakumalizira pace Mgerego. 11 Thangwe Mulungu alibe tsankhulo.

12 Wanthu wentse omwe an’cita pikado mwakusaya kudziwa lamulo la Mulungu, an’dzafa mwakusaya kudziwa lamulo; tsono wentse omwe an’cita pikado mwakudziwa lamulo, an’dzatongedwa na lamulolo. 13 Mulungu ambawona lini wanthu kukhala wakulungama kokha thangwe ra kubva lamulo, tsono wale okha omwe ambacita bzomwe lamulo limbalewa an’dzawonedwa kukhala wakulungama. 14 Pakuti wale omwe ni Adjuda lini, alibe lamulo, tsono wanthu amwewa mwacibadwa akacita bzinthu bzomwe lamulo limbalewa, iwo ambalatiza kuti ana lamulo pakati pawo. 15 Na mabasa yawo, iwo ambalatiza kuti lamulo lidanembedwa m’mitima yawo. Ndipo mtima wawo pabodzi na iwo, bzimbalatiza kuti bzakucita bzawo mpsabwino ayai mpsakuipa ndipo mwa njira imweyi makumbukidwe yawo yambawacitisa kuzindikira penu iwo ana cinthu cinango cakuwapasa mulandu ayai ne. 16 Bzimwebzi bzin’dzacitika pa ntsiku yomwe Mulungu mwakuphatisa basa Kristu Jezu, an’dzatonga bzinthu bzakubisika bza wanthu mwakubverana na mafala yabwino yomwe ndikupaliziraya.

17 Tsono winango wa imwepo mumbabziti ndimwe Adjuda, ndipo mumbakhulupira lamulo mucimbabzikuza thangwe ra kubzibva kuti ndimwe wanthu wa Mulungu. 18 Iwepo ukudziwa bzomwe Mulungu ambafuna kuti ucite ndipo ukubvuma bzinthu bzomwe mpsabwino, thangwe iwepo udapfunzisidwa Lamulo, 19 ndipo ukutsimikiza kuti ungatsogolere zimola na kupasa ceza wanthu omwe ali mu mdima, 20 kulungamiza wanthu wakusaya nzeru, kupfunzisa wana ang’ono, thangwe iwepo umbabvesesa na kudziwa cadidi comwe cimbagumanika mu Lamulo. 21 Tsono iwepo omwe umbapfunzisa wanthu winango, thangwe ranyi umbabzipfunzisa lini wekha? Iwepo omwe umbapalizira kuti: “Lekani kuba” kodi umbabambo? 22 Iwepo omwe umbapalizira kuti: “Lekani kucita upombo ayai uputa,” kodi umbacitambo bzimwebzo? Iwepo omwe umbawenga bzifanikiso, kodi umbaba bzinthu bza mu templo? 23 Iwepo omwe umbabzikuza thangwe ra kudziwa lamulo la Mulungu, kodi umbanyoza Mulungu mwa kuswa Lamulo? 24 Pakuti “dzina la Mulungu likunyozedwa pakati pa wanthu wa mitundu thangwe ra imwepo” ninga momwe bzidanembedwera.

25 Kucitidwa mgwatidwe* kuna phindu pokha-pokha penu iwepo ukubvera lamulo; tsono penu ukubvera lini lamulo, kucitidwa kwako mgwatidwe kulibe phindu. 26 Tenepo, penu munthu wakusaya kucitidwa mgwatidwe ambateweza mitemo yakulungama ya mu lamulo, Mulungu an’dzawona munthu umweyu ninga munthu wakucitidwa mgwatidwe, ndibzo lini? 27 Penu ule omwe alibe kucitidwa mgwatidwe ambateweza Lamulo, umweyo an’dzakutonga iwepo omwe una Lamulo lakucita kunembedwa, omwe udacitidwambo mgwatidwe ndipo umbaphonyera lamulolo. 28 Pakuti kukhala Mdjuda wacadidi ni mawonekedwe lini yakunja, ndipo kucitidwa mgwatidwe kwacadidi kumbaphatanidza bzizinji sikuti kundogwatidwa thupi kokha. 29 Tsono kukhala Mdjuda wacadidi kumbaphatanidza unthu bwa mkati, ndipo mgwatidwe* wace udacitidwa mu mtima na mzimu wakucena sikuti mwa kuteweza Lamulo lakucita kunembedwa. Munthu umweyu ambatumbizidwa na Mulungu sikuti na wanthu.

3 Kodi kukhala Mdjuda kuna phindu lanyi? Ayai mgwatidwe* una phindu lanyi? 2 Pana phindu likulu. Cakuyamba Mulungu adakhulupira Adjuda mwa kuwapasa mafala yace yakupambulika. 3 Tsono tani penu winango wa iwo alibe kukhala wakukhulupirika? Kodi kusaya kwawo cikhulupiro, bzikuthandauza kuti Mulungu ngwakusaya kukhulupirika? 4 Ne na pang’onopo, napo wanthu wentse acigumanika kuti ambanama, Mulungu ambalewa cadidi ninga momwe bzidanembedwera kuti: “Mafala yanu yan’dzalatiza kuti ndimwe wakulungama ndipo iwo akakunamizirani cinthu ciri-centse, imwepo mun’dzalatiza kuti iwo mbakuphonya.” 5 Kusaya kukhulupirika kwathu kumbalatiziratu padeca kuti Mulungu ngwakulungama. Kodi Mulungu ngwakuphonyeka akalatiza ukali bwace? (Ndikulewa bzimwebzi ninga momwe wanthu winango ambalewera.) 6 Ne! Mulungu ngwakuphonyeka lini. Mwa njira inango, kodi iye an’dzatonga tani dziko?

7 Penu inepano ndikunama ndipo kunama komwe inepano ndikukulewako kukulatiza kuti bzomwe Mulungu ambalewa mpsacadidi ndipo kukucitisambo wanthu kumutumbiza, tsono thangwe ranyi ndikutongedwa ninga munthu wa pikado? 8 Thangwe ranyi mun’saya kulewa ninga momwe wanthu winango ambatinamizira kuti timbalewa kuti: “Mbaticiteni bzinthu bzakuipa kuti bzinthu bzabwino bzibwere.” Wanthu omwe ambalewa bzinthu bzimwebzi an’dzatongedwa mwakubverana na cirungamo.

9 Kodi ifepano Adjudafe ndife omwe tiri pa mbuto yabwino? Ne na pang’onopo. Pakuti talatiza kale kuti napo Adjuda napo Agerego, wentse ana pikado. 10 Ninga momwe bzidanembedwera kuti: “Palibe munthu wakulungama ne na m’bodziyo. 11 Palibe munthu ne na m’bodzi omwe ngwakuzindikira ndipo palibe ne na m’bodzi omwe ambalinga Mulungu. 12 Wanthu wentse adamusiya ndipo wentse akhala wakusaya basa. Ndipo palibe ne na m’bodziyo omwe akulatiza kudeka mtima.” 13 “Ngololo zawo ni thenje lakufunguka ndipo iwo ambapumpsa wanthu na lirime lawo.” “Bzomwe bzimbacoka pa miromo yawo, bziri ninga veneno ya nyoka.” 14 “Ndipo mulomo wawo udadzala na uipi pabodzi na ukali.” 15 “Nzayo zawo zimbathamanga kwene-kwene kukapha wanthu.”* 16 “Pa bzinthu bzentse bzomwe iwo ambacita, ambadzonga na kuyambisa mabvuto, 17 ndipo iwo ambadziwa lini njira ya mtendere.” 18 “Iwo ambagopa lini Mulungu.”

19 Tsapano tikudziwa kuti bzentse bzomwe Lamulo limbalewa, bzimbaphata basa kwa wale omwe ali pantsi pa Lamulo, kuti wanthu wentse afunge miromo yawo nakuti dziko lentse lilangidwe pamaso pa Mulungu. 20 Tenepo, palibe munthu na m’bodziyo omwe angawonedwe kukhala wakulungama na Mulungu thangwe ra kucita bzinthu bzomwe lamulo limbalewa, thangwe lamulo limbatithandiza kuzindikira kuti ndife wanthu wa pikado.

21 Ndipo tsapano Mulungu wazimbula cirungamo cace mwakusaya kuphatisa basa Lamulo, ninga momwe Lamulo likhadaleweratu kale pabodzi na apolofeta. 22 Bziribe basa momwe moyo wathu uliri, ule omwe ana cikhulupiro ayai omwe ambakhulupira Jezu Kristu, angakhale munthu wakulungama pamaso pa Mulungu. 23 Wanthu wentse ana pikado ndipo ambakwanisa lini kulatiza ulemelero bwa Mulungu. 24 Ziri ninga mphaso zafovolo zomwe zimbawonedwa kukhala zakulungama mwa kudeka mtima kwace kukulu, thangwe ra kutsudzulidwa mwakuphatisa basa cakulombolera comwe cidapagalidwi na Kristu Jezu. 25 Mulungu adapereka njira yakuti tibwezerese pomwe mbverano wathu na iye mwakulatiza cikhulupiro pa mulopa wa Jezu Kristu. Mulungu adacita bzimwebzi kuti alatize cirungamo cace ndipo kupirira kwace kukhali lini kuti alekerere pikado zomwe zidacitidwa m’mbuyo basi, 26 koma iye adacita bzimwebzi kuti alatize cirungamo cace mu nthawe ino, kuti munthu omwe alatize cikhulupiro mwa Jezu, awonedwembo kukhala wakulungama.

27 Tsono kodi pana thangwe liri-lentse lakusamwira? Ne na pang’onopo. Kodi tin’funika kusamwa thangwe ra kubvera lamulo? Ne, koma thangwe ra kubvera lamulo la cikhulupiro basi. 28 Pakuti tikudziwa kuti munthu ambawonedwa kukhala wakulungama thangwe ra cikhulupiro, sikuti thangwe ra kucita bzomwe Lamulo limbalewa. 29 Ayai, kodi iye ni Mulungu wa Adjuda okha? Kodi iye ni Mulungumbo lini wa wanthu wa mitundu inango? Inde, iye ni Mulungumbo wa wanthu wa mitundu inango. 30 Pakuti Mulungu ni m’bodzi ndipo iye an’dzawona wanthu wakucitidwa mgwatidwe* na wakusaya kucitidwa mgwatidwe kukhala wakulungama thangwe ra cikhulupiro cawo. 31 Kodi bzimwebzi bzin’funa kulewa kuti tamalisa lamulo thangwe ra cikhulupiro cathu? Ne na pang’onopo! M’mbuto mwace, ifepano timbathandizira lamulolo.

4 Kodi tingalewembo ciyani bza kholo lathu lakale Abalahamu? 2 Mwa ciratizo, penu Abalahamu adawonedwa kukhala wakulungama thangwe ra mabasa yace, iye angadakhala na mathangwe yakubzitumbizira, tsono sikuti kwa Mulungu. 3 Kodi cinembo cinango cimbalewa tani? Cimbalewa kuti: “Abalahamu adakhulupira Yahova ndipo iye adawonedwa kukhala munthu wakulungama.” 4 Kobiri zomwe* munthu ambatambira akaphata basa, zimbawonedwa lini ninga kudeka mtima kukulu koma zimbawonedwa ninga cinthu comwe* iye akhathemera kupasidwa. 5 Mwa njira inango, kwa munthu omwe ambathemba lini bzinthu bzomwe iye ambacita, tsono ambakhulupira Mulungu omwe ambawona munthu wakuipa kukhala wakulungama, cikhulupiro cace cimbam’citisa kukhala wakulungama. 6 Mwa njira ibodzi-bodziyi, Davide ambalewa bza cikondweso ca munthu omwe Mulungu ambamuwona kukhala wakulungama sikuti thangwe ra mabasa yace. Davideyo ambati: 7 “An’kondwa mbale omwe acita bzinthu bzakuphonyera lamulo, tsono alekereredwa ndipo pikado zawo zapfudziwa.* 8 An’kondwa mbale omwe pikado zawo Yahova an’dzazikumbukira lini.”

9 Kodi cikondweso cimweci n’ca wanthu omwe adacitidwa mgwatidwe* okha, ayai n’ca walembo omwe alibe kucitidwa mgwatidwe? Pakuti tikhadalewa kale bzimwebzi kuti: “Na cikhulupiro comwe Abalahamu akhanaco, iye adawonedwa kukhala munthu wakulungama.” 10 Kodi ni pa nthawe iponi pomwe iye adawonedwa kukhala wakulungama? Kodi ni pomwe akhadacitidwa mgwatidwe ayai pomwe akhanati kucitidwa mgwatidwe? Ni pa nthawe yomwe akhanati kucitidwa mgwatidwe. 11 Iye adatambira cizindikiro comwe ni mgwatidwe, ninga citsimikizo cakuti iye adawonedwa ninga wakulungama thangwe ra cikhulupiro comwe iye adalatiza pomwe akhanati kucitidwa mgwatidwe. Bzidakhala tenepo kuti iye adzakhale pai wa wanthu wentse omwe angadalatiza cikhulupiro napo alibe kucitidwa mgwatidwe, tenepo, iye angadadzawonedwa ninga munthu wakulungama. 12 Iye adakhalambo pai, sikuti wa wanthu okha wale omwe adacitidwa mgwatidwe, koma adakhalambo pai wa wale omwe adalatiza cikhulupiro ninga ca pai wathu Abalahamu pomwe akhanati kucitidwa mgwatidwe.

13 Sikuti ni thangwe ra kubvera lamulo komwe kudacitisa Abalahamu ayai wana wace* kuuzidwa kuti angadadzatambira dziko ninga utaka bwawo, koma iye adawonedwa ninga wakulungama thangwe ra cikhulupiro. 14 Pakuti penu wale omwe ambateweza lamulo ndiwo an’funika kutambira utaka bumwebu, cikhulupiro ciribe basa ndipo bzire bzomwe adauzidwa kuti angadadzatambira, bzimbamalisidwa. 15 Kulewa cadidi, kuphonyera lamulo kumbabweresa cirango,* tsono pakakhala palibe lamulo, palibembo kuphonya.

16 Na thangwe limweri, ifepano tidauzidwa bzomwe tingadadzatambira kutsogolo thangwe ra cikhulupiro, pakuti imweyi ni mphaso yafovolo kwa ifepano yakucokera kwa Mulungu. Tenepo wana wentse wa Abalahamu angadauzidwambo bzomwe angadadzatambira kutsogolo, sikuti kokha wale omwe ambabvera lamulo koma na walembo omwe ana cikhulupiro ninga comwe Abalahamu akhanaco, omwe ni pai wa tentsenefe. 17 (Bzimwebzi bziri ninga momwe Bzinembo bzimbalewera kuti: “Ndakuikha kuti ukhale pai wa wanthu wa mitundu yentse.”) Abalahamu adalatiza cikhulupiro cimweci kwa Mulungu omwe ambacitisa wanthu wakufa kukhala na moyo ndipo ambalewa bzinthu bzomwe bzinati kucitika ninga kuti bzacitika kale. 18 Abalahamu akhadikhirira lini kuti angadadzakhala na wana, tsono thangwe ra cidikhiro, iye akhana cikhulupiro cakuti angadakhala pai wa wanthu wa mitundu izinji, mwakubverana na bzomwe Mulungu akhadamuuziratu kuti: “Wana* wako an’dzakhala tenepo.” 19 Napo cikhulupiro cace ciribe kutepa, iye akhakumbuka bza thupi lace ninga kuti ndakufa (pakuti iye akhana magole pafupi-fupi 100). Ndipo iye akhadziwa kuti Sara angadabereka lini thangwe akhadakalamba. 20 Tsono thangwe ra bzomwe Mulungu adalewa kuti bzingadadzacitika kutsogolo, iye alibe kupenukira ayai kuluza cikhulupiro cace, m’mbuto mwace, cikhulupiro cace cidalimba ndipo iye adatumbiza Mulungu. 21 Iye akhana citsimikizo centse cakuti bzomwe Mulungu akhadamuuzabzo, bzingadadzacitikadi. 22 Na tenepo, “thangwe ra cikhulupiro cace, iye adawonedwa kukhala munthu wakulungama.”

23 Tsono mafala yakuti “iye adawonedwa kukhala ninga,” yalibe kunembedwera iye yekha, 24 koma yadanembedwerambo ifepano, ndipo ifepano tin’dzawonedwambo kukhala ninga wakulungama thangwe kukhulupira Mulungu, omwe adalamusa Jezu Mbuya wathu kwa anyakufa. 25 Iye adaperekedwa ku infa thangwe ra pikado zathu ndipo adalamusidwa kuti Mulungu atiwone ninga wakulungama.

5 Tenepo, pakuti tsapano tawonedwa kukhala wakulungama thangwe ra cikhulupiro cathu, mbatikhaleni pa mtendere* na Mulungu thangwe ra Mbuya wathu Jezu Kristu. 2 Cikhulupiro cathu mwa Jezu catibvumiza kumufenderera Mulungu, ticikondwa na kudeka mtima kwace kukulu ndipo mbatikhaleni wakukondwa* thangwe tina cidikhiro cakutambira ulemerero bwa Mulunguyo. 3 Sikuti kokha bzimwebzi, tsono mbatikondweni pomwe tikugumana na mabvuto, thangwe tikudziwa kuti mabvuto yathu yambabala kupirira, 4 kupirira kwathu kumbacitisa kuti tifunidwe na Mulungu ndipo kufunidwa kwathu na Mulungu, kumbatipasa cidikhiro, 5 ndipo cidikhiroco cimbatisunamisa lini, thangwe lufoyi la Mulungu lidathululidwa m’mitima mwathu, mwakuphatisa basa mzimu wakucena omwe tidapasidwa.

6 Pakuti pomwe tikhali wakutepa, Kristu adafera wanthu wakuipa pa nthawe yace yakuikhidwiratu. 7 Bzingakhale bzakunesa kuti munthu afere munthu wakulungama; pinango munthu angakhwimike kufera munthu wabwino. 8 Tsono Mulungu adalatiza lufoyi lace kwa ifepano, thangwe napo pomwe tikhali wanthu wa pikado, Kristu adatifera. 9 Na tenepo, pakuti mulopa wa Kristu udacitisa kuti Mulungu atiwone kukhala wakulungama, tina citsimikizo cakuti bzimwebzi bzin’dzatipulumusa ku ukali bwa Mulungu. 10 Napo tikhali anyamadulanthaka wa Mulungu, tidadzakhala axamwali wace thangwe ra infa ya Mwana wace. Bzimwebzi bzikutipasa citsimikizo cakuti tin’dzapulumusidwadi thangwe ra moyo wa Jezu, pakuti tsapano ndife axamwali wa Mulungu. 11 Bzomwe Mulungu adacita mwakuphatisa basa Mbuya wathu Jezu Kristu, bzimbaticitisa kukhala wakukondwa ndipo kucokera mwa iye tsapano ifepano tiri pa uxamwali bwakulimba na Mulungu.

12 Ndipopa, thangwe ra munthu m’bodzi pikado idapita m’dziko, ndipo pikadoyo idabweresa infa, tenepo infayo idafikira* wanthu wentse thangwe wentse akhana pikado. 13 Pomwe Lamulo likhanati kuwoneka, pikado ikhalipo kale pa dziko la pantsi, tsono wanthu ambapasidwa lini mulandu wa pikado pakakhala palibe lamulo. 14 Napo bziri tenepo, infa idayamba kutonga ninga mambo* kucokera pa nthawe ya Adamu mpaka pa nthawe ya Mozeji, napo kuti iwo akhalibe kucita pikado ninga momwe adacitira Adamu. Ndipo Adamuyo akhali wakundendemerana na ule omwe akhabwera.

15 Tenepo, mphaso ya Mulungu iri lini ninga pikado ya Adamu. Ndipo wanthu azinji adafa thangwe ra pikado ya munthu m’bodzi, tsono kudeka mtima kukulu kwa Mulungu pabodzi na mphaso yafovolo yomwe idaperekedwa thangwe ra kudeka mtima kwa munthu m’bodzi omwe ni Jezu Kristu, bzidathandiza wanthu azinji. Thangwe ra mphaso imweyi, Mulungu akubweresa bzisimbo bzizinji. 16 Mphaso yafovolo ya Mulungu na pikado yomwe idabwera thangwe ra munthu m’bodzi idasiyana tenepa: Kutongedwa komwe kudabwera thangwe ra pikado ibodzi ire, kudacitisa kuti wanthu wentse akhale wakuphonya, tsono mphaso ya Mulungu yomwe idabwera pambuyo pa wanthu azinji kuphonya, idacitisa wanthuwo kuwonedwa kukhala wakulungama. 17 Penu infa idatonga ninga mambo thangwe ra pikado ya munthu m’bodziyu tina citsimikizo centse cakuti wale omwe adatambira kudeka mtima kukulu kwa Mulungu na mphaso yafovolo ya cirungamo an’dzakhalambo na moyo kuti atonge ninga amambo thangwe ra munthu m’bodzi, Jezu Kristu.

18 Ndipo penu pikado ibodzi yacitisa kuti wanthu wentse akhale wakuphonya, tenepo, thangwe ra kucita cinthu cibodzi cokha basi cakulungama bzacitisa kuti wanthu wentse awonedwe kukhala wakulungama kuti akhale na moyo. 19 Pakuti kuphonya kwa munthu m’bodzi kudacitisa kuti wanthu azinji akhale na pikado, tenepo kubverambo kwa munthu m’bodzi kun’dzacitisa kuti wanthu azinji adzakhale wakulungama. 20 Lamulo lidaperekedwa kuti pikado iwonekere kuti njikulu, tsono pomwe pikadoyo ikukula, kudeka mtima kukulu kwa Mulungu kukuthumizirikiratu kwene-kwene. 21 Thangwe ranyi? Thangwe rakuti ninga momwe pikado pabodzi na infa idatonga ninga mambo, tenepo kudeka mtima kukulu kwa Mulungu kutongembo ninga mambo mwa kutsogoleredwa na cirungamo, kuti wanthu atambire moyo wakusaya kumala mwakuphatisa basa Jezu Kristu Mbuya wathu.

6 Kodi tingalewe ciyani tsapano? Kodi tin’pitiriza kucita pikado kuti kudeka mtima kukulu kwa Mulungu kuthumizirike? 2 Ne na pang’onopo! Pakuti tikutongedwa lini na pikado, kodi tingapitirize tani kucita pikado? 3 Kodi imwepo mukudziwa lini kuti tentsenefe, omwe tidabatizidwa mwa Kristu Jezu, tidabatizidwambo na infa yace? 4 Na tenepo, pakuti tidapendesedwa naye pabodzi mwa kubatizidwa mu infa yace, na cakulinga cakuti, ninga momwe Kristu adalamusidwira ku infa na mphanvu ya ulemelero bwa Baba wace, tipitirizembo kufamba na moyo upsa. 5 Penu tidakhala wakuphatana na iye mwakundendemerana na infa yace, kulewa cadidi tin’dzakhalambo wakuphatana na iye mwakundendemerana na kulamusidwa kwace. 6 Ifepano tikudziwa kuti unthu bwathu bwakale-kale budakhomereredwa pa muti pabodzi na iye, kuti thupi lathu la pikadoli limale mphanvu yace, kuti tileke kukhala akapolo wa pikado. 7 Pakuti munthu omwe wafa, walekereredwa* pikado zace.

8 Kuthumizira bzimwebzi, penu ifepano tidafa na Kristu, tikukhulupira kuti tin’dzakhala pomwe na moyo na iye. 9 Pakuti tikudziwa kuti tsapano Kristu adalamusidwa ku infa, iye an’dzafa lini pomwe ndipo infa iribe mphanvu pa iye. 10 Pakuti kufa komwe iye adacita, adafa kuti acose pikado kabodzi kokha mpaka kale-kale, ndipo moyo omwe iye anaye tsapano, anaye kuti acite bzomwe Mulungu ambafuna. 11 Mwakundendemerana na bzimwebzi, imwepombo bziwoneni kukhala wakufa ku pikado, koma khalani na moyo kuti mucite bzomwe Mulungu ambafuna mwa kutewezera Kristu Jezu.

12 Na tenepo, lekani kubvuma kuti pikado ipitirize kutonga ninga mambo* m’thupi lanu lakufa, kuti muleke kubvera bzikhumbo bza thupiro. 13 Ndipo lekani kupereka mathupi yanu ninga bzifuzo bzakucitira bzinthu bzakuipa, m’mbuto mwace, bziperekeni kwa Mulungu ninga wanthu omwe akhadafa tsono tsapano ana moyo. Ndipo perekanimbo mathupi yanu kwa Mulungu ninga bzifuzo bzakucitira bzinthu bzabwino. 14 Imwepo mun’funika lini kutongedwa na pikado thangwe muli lini pantsi pa lamulo, pakuti mukukondwa na kudeka mtima kukulu kwa Mulungu.

15 Kodi bzimwebzi bzikuthandauza kuti tin’funika kucita pikado thangwe tidatambira kudeka mtima kukulu kwa Mulungu, nakuti tiri lini pantsi pa lamulo? Ne! N’tenepo lini. 16 Kodi imwepo mun’dziwa lini? Imwepo mukapereka mathupi yanu kwa munthu mucimubvera, ndimwe akapolo wa munthu omwe mukumubverayo. Tenepo, penu imwepo ndimwe akapolo wa pikado, pikadoyo inkutsogolerani ku infa, tsono penu imwepo mun’khala akapolo wa Mulungu mucimubvera, mun’dzakhala wanthu wakufamba m’cirungamo. 17 Tikutenda Mulungu kuti napo mukhali akapolo wa pikado, tsapano mumbabvera na mtima wentse cipfunziso comwe Mulungu adakupasani. 18 Pakuti mwatsudzulidwa ku pikado, imwepo tsapano ndimwe akapolo wa Mulungu kuti mucite bzinthu bzakulungama. 19 Thangwe ra kuperewera kwanu, ndikuphatisa basa mafala yomwe wanthu ambayabvesesa. Imwepo mukhalekerera bzikhumbo bza thupi lanu kuti bzikucitiseni kukhala akapolo wakucita bzinthu bzakupswipa na bzakuipa. Tsapano mun’funika kutewera bzikhumbo bzomwe bzingakucitiseni kukhala akapolo wakucita bzinthu bzakulungama na bzakucena. 20 Pakuti pomwe mukhali akapolo wa pikado, imwepo mukhafunika lini kucita bzinthu bzakulungama.

21 Kodi ni bzisapo bziponi bzomwe imwepo mukhabala pa nthawe imweyo? Imwepo mukhacita bzinthu bzomwe tsapano mukubva nabzo manyazi ndipo bzinthu bzimwebzo bzimbatsogolera ku infa. 22 Tsapano pakuti mudatsudzuka ku pikado ndipo mudakhala akapolo wa Mulungu, citani bzinthu bzomwe mpsakucena ndipo pakumalizira pace, mun’dzakhala na moyo wakusaya kumala. 23 Pakuti bzomwe pikado imbabweresa ni infa, tsono mphaso yomwe Mulungu ambaipereka ni moyo wakusaya kumala, mwakuphatisa basa Kristu Jezu Mbuya wathu.

7 Abale, ndikulewalewa na imwepo omwe mumbadziwa lamulomwe kuti, kodi imwepo mumbadziwa lini kuti Lamulo limbatonga munthu pomwe iye ana moyo? 2 Mwa ciratizo, mkazi wakulowodwa ambakhala wakumangidwa mwa lamulo kwa mwamuna wace pomwe mwamunayo akana moyo, tsono mwamuna waceyo akafa, mkaziyo ambatsudzuka ku lamulo la mwamuna waceyo. 3 Tenepo mkaziyo akalowodwa na mwamuna munango pomwe mwamuna wace akana moyo, iye ambacemeredwa puta. Tsono mwamuna wace akafa, mkaziyo ambakhala wakutsudzuka ku lamulo la mwamuna waceyo, ndipo akalowodwa na mwamuna munango, ambacemeredwa lini puta.

4 Tenepo abale wangu, thupi la Kristu lidakutsudzulani imwepo ku Lamulo la Mozeji, bzimwebzi bzidacitika kuti imwepo mukhale wa Ule omwe adalamusidwa ku infa. Ndipo tsapano tingaphatisidwe basa kuti titumikire Mulungu. 5 Pomwe tikhana moyo mwakubverana na bzikhumbo bza thupi, Lamulo lidatiwonesa padeca kuti bzikhumbo bzakuipa bza thupi bzidacitisa kuti thupi lathu licite pikado ndipo pikadoyo imbatitsogolera ku infa. 6 Tsono pakuti tidafa ku Lamulo,* tsapano ndife wakutsudzuka ku Lamulolo, tenepo tin’funika lini kukhala akapolo wa Mulungu mwakutsogoleredwa na malamulo yakunembedwa yakale-kale. Koma tin’funika kukhala akapolo wa Mulungu mwakutsogoleredwa na mphanvu ya mzimu wakucena.

7 Kodi tingalewe ciyani tsapano? Lamulo ni pikado? Ne na pang’onopo! Kulewa cadidi ningadadziwa lini kuti pikado ni ciyani kungadakhala kuti kulibe Lamulo. Mwa ciratizo, Lamulo lingadasaya kulewa kuti: “Leka kusirira” inepano ningadadziwa lini kuti kusirira ni pikado. 8 Tsono thangwe ra lamulo pikado idagumana mpata wakundicitisa kukhala munthu wakusirira cinthu ciri-centse, thangwe pakusaya lamulo pikado ikhali yakufa. 9 Tenepo pomwe pakhalibe lamulo inepano ndikhana moyo, tsono pomwe lamulo lidafika, pikado idakhala pomwe na moyo, koma inepano ndidafa. 10 Lamulo lomwe likhafunika kundipasa moyo, ndazindikira kuti likhanditsogolera ku infa. 11 Thangwe ra lamulo, pikado idagumana mpata wakundipumpsa icindipha. 12 Tenepo Lamulo la Mozeji palokha ndakucena ndipo bzomwe bzimbalewedwa mu lamulolo mpsakucena, mpsakulungama ndipo mpsabwino.

13 Kodi bzimwebzi bzikuthandauza kuti cinthu cabwino candibweresera infa? Ne ndibzo lini! Tsono pikado ndiyo yomwe yandibweresera infa. Lamulo ndabwino, tsono Lamulolo lawonesa padeca kuti pikado ndiyo yomwe ikhandibweresera infa. Tenepo Lamulo lawoneseratu padeca momwe pikado iriri yakuipa. 14 Pakuti tikudziwa kuti Lamulo ndakucokera kwa Mulungu mwakuphatisa basa mzimu wace, tsono bvuto lina inepano, thangwe ndine munthu wakuperewera* wakugulisidwa ninga kapolo wa pikado. 15 Pakuti ndikubvesesa lini bzomwe ndikucita, m’mbuto mwa kucita bzinthu bzomwe ndikufuna, ndikucita bzinthu bzomwe nimbawenga. 16 Tenepo penu ndikucita bzinthu bzomwe ndikufuna lini, ndikutawiriza kuti Lamulo ndabwino. 17 Tenepo ndinepano lini omwe ndikucita bzinthu bzakuipabzi, koma ni pikado yomwe iri mwa ine. 18 Pakuti ndikudziwa kuti mwa ine, m’thupi langu, mumbakhala lini bzinthu bzabwino, thangwe napo ndikufuna kucita bzinthu bzabwino ndiribe mphanvu yakucita bzinthu bzabwinobzo. 19 Nimbacita lini bzinthu bzabwino bzomwe nimbafuna kucita, m’mbuto mwace nimbacita bzinthu bzakuipa bzomwe nimbafuna lini kucita. 20 Tenepo, penu ndikucita bzinthu bzomwe ndikufuna lini, ndinepano lini omwe ndikucita, ni pikado yomwe iri mwa ine.

21 Tenepo, kwa ine nimbagumana lamulo iri lakuti: Pomwe ndikufuna kucita cinthu cabwino, cinthu cakuipa cimbakhala mwa ine. 22 Mu mtima mwangu, nimbafuna kwene-kwene lamulo la Mulungu. 23 Tsono m’thupi mwangu* nimbawona lamulo linango lomwe likumenyana na lamulo la makumbukidwe yangu ndipo limbandicitisa kukhala kapolo wa lamulo la pikado lomwe liri m’thupi mwangu.* 24 Munthu wakutsautsikane! Mbani omwe angandipulumuse ku thupi lomwe likunditsogolera ku infa imweyi? 25 Ndikutenda Mulungu, thangwe ra kundipulumusa mwakuphatisa basa Jezu Kristu Mbuya wathu! Tenepo na makumbukidwe yangu, ndine kapolo wa lamulo la Mulungu, tsono na thupi langu, ndine kapolo wa lamulo la pikado.

8 Tenepo, wale omwe mbakuphatana na Kristu Jezu alibe mulandu. 2 Pakuti lamulo la mzimu lomwe limbapereka moyo mwakuphatana na Kristu Jezu, lidakutsudzulani ku lamulo la pikado na infa. 3 Lamulo la Mozeji likhalibe mphanvu yakukutsudzulani thangwe wanthu mbakutepa na wapikado. Ndipo Mulungu adakutsudzulani mwa kutumiza Mwana wace caiye kuti adzandendemerane na wanthu wa pikado kuti adzamalise pikadoyo. Na tenepo, Mulungu akutonga pikado yomwe iri m’thupi. 4 Bziri tenepo kuti bzinthu bzakulungama bzomwe lamulo limbafuna bzikwanisike kwa ifepano, omwe timbafamba mwakubverana na mzimu wakucena, sikuti na thupi. 5 Pakuti wale omwe ambakhala na moyo mwakubverana na bzinthu bza thupi ambaikha makumbukidwe yawo pa bzinthu bza thupi, tsono wale omwe ambakhala na moyo mwakubverana na mzimu wakucena, ambaikha makumbukidwe yawo pa bzinthu bza mzimu. 6 Thangwe kuikha makumbukidwe pa bzinthu bza thupi, kumbathandauza infa, tsono kuikha makumbukidwe pa bzinthu bza mzimu wakucena, kumbathandauza moyo na mtendere. 7 Pakuti kuikha makumbukidwe pa bzinthu bza thupi, kumbathandauza kukhala pa unyamadulanthaka na Mulungu thangwe thupi limbabvera lini lamulo la Mulungu ndipo ne lingacite lini bzimwebzo. 8 Tenepo, wale omwe ambakhala na moyo mwakubverana na thupi angakondwese lini Mulungu.

9 Penu mzimu wakucena wa Mulungu umbakhala mwa imwepo, imwepo mumbakhala mwakubverana na mzimu wakucena sikuti mwakubverana na thupi, tsono munthu ule omwe alibe makumbukidwe ya* Kristu, munthu umweyo ngwa Kristu lini. 10 Tsono penu imwepo ndimwe wakuphatana na Kristu, mzimu umbakucitisani kukhala na moyo thangwe ra cirungamo napo penu thupi ndakufa thangwe ra pikado. 11 Tsono penu mzimu wakucena wa ule omwe adalamusa Jezu ku infa uli mwa imwepo, ndiye kuti iye omwe adalamusa Kristu Jezu ku infayo an’dzacitisambo mathupi yanu yakufa kukhala na moyo mwakuphatisa basa mzimu wace wakucena omwe uli mwa imwepo.

12 Tenepo abale, tin’funika lini kulekerera mathupi yathu kumbatitonga, mwakumbacita bzomwe iyo yan’funa. 13 Penu imwepo mumbabvera thupi, kulewa cadidi mun’dzafa. Tsono penu mun’bvuma kuti mphanvu ya mzimu wakucena ikuthandizeni kucitisa mabasa ya thupi kukhala yakufa, mun’dzakhala na moyo. 14 Pakuti wentse omwe akutsogoleredwa na mzimu wa Mulungu, kulewa cadidi iwo ni wana wa Mulungu. 15 Imwepo mulibe kutambira mzimu wa ukapolo omwe umbakucitisani kukhala na mantha, m’mbuto mwace, mudatambira mzimu omwe umbakucitisani kukhala wana* wa Mulungu ndipo mzimu umweyu umbaticitisa kukuwa kuti: “Aba,* Baba!” 16 Mzimu wa Mulungu umbatipasa citsimikizo* cakuti ndife wana wa Mulungu. 17 Tenepo penu ndife wana wa Mulungu, ndife wale omwe tin’funika kutambira utaka bomwe Mulungu an’dzatipasa, ndipo tin’dzatambira utakabo pabodzi na Kristu. Penu tin’bonera pabodzi na Kristu, tin’dzatumbizidwambo pabodzi na iye.

18 Mabvuto yomwe ndikugumana nayo ntsiku zino, nimbayawona kuti ni cinthu lini, ndikandendemezera na ulemerero bomwe bun’dzazimbulidwa kwa ifepano. 19 Pakuti bzakulengedwa bza Mulungu bzikudikhirira na mtima wentse kuwonekera kwa wana wa Mulungu. 20 Pakuti cirengedwe cidakhala cakusaya phindu, sikuti thangwe ra kufuna kwace, koma thangwe ra kufuna kwa ule omwe adalekerera kuti cirengedweco cikhale cakusaya phindu, tsono adacipasa cidikhiro, 21 cakuti cirengedweco cin’dzatsudzulidwa ku ukapolo bwa pikado na infa, cicikhala na ufulu bwa ulemerero bwa wana wa Mulungu. 22 Pakuti tikudziwa kuti cirengedwe centse cikupitiriza kubuula cicimbabva kuwawa mpaka pano. 23 Sikuti bzimwebzi bzokha, ifepanoletu omwe tina bzisapo bzakuyambirira bzomwe ni mzimu, inde, tikubuulambo mu mtima mwathu pomwe tikudikhirira mwakufunisisa kudzakhala wana wa Mulungu. Ndipo pa nthawe imweyo, tin’dzatsudzulidwa ku mathupi yathu mwakuphatisa basa cakulombolera. 24 Pomwe ifepano tidapulumusidwa tidakhala na cidikhiro cimweci. Tsono cidikhiro comwe n’cakuwoneka na maso n’cidikhiro lini. Penu munthu akuwona cinthu, kodi angacidikhirire pomwe? 25 Tsono penu tikudikhirira cinthu comwe tikuciwona lini, timbapitiriza kucidikhirira mwakufunisisa na mwakupirira.

26 Mwa njira ibodzi-bodziyi, mzimu wakucena umbatithandiza tikatepa. Ifepano timbadziwa kuti tin’funikira kupemba, tsono timbadziwa lini bzomwe tin’funika kupemphererabzo. Ndipo mzimu ungatidandaulirire tikakhala tikubuula koma tiribe mafala yakuthemera yakuti tiyalewe. 27 Mulungu ambafufudza mitima yathu, ndipo ambadziwa thandauzo la bzomwe mzimu wakucena ukulewa. Ndipo mzimuyo umbatidandaulirira mwakubverana na kufuna kwa Mulungu, kuti bzithandize anyakucena.

28 Timbadziwa kuti Mulungu ambacitisa kuti mabasa yace yentse yabverane kuti bzidekere wale omwe ambamufuna iye, omwe Mulungu adawacemera mwakubverana na kufuna kwace. 29 Thangwe kucokera pa ciyambi, iye akhadziwa bza wale omwe angadadzawasankhula ndipo angadatsimikiza kuti iwo angadadzakhala wakundendemerana na Mwana wace caiye. Mwa njira imweyi, Mwana wace angadadzakhala wakuyamba kubadwa pakati pa abale azinji. 30 Kuthumizira bzimwebzi, iye adacemera wale omwe akhadawasankhula na kuwawonambo kukhala wakulungama, ndipo pakumalizira pace, iye adatumbiza wale omwe adawawona kukhala wakulungamawo.

31 Kodi tingalewe pomwe ciyani pakulewa bza bzinthu bzimwebzi? Penu Mulungu ali ku mbali yathu, mbani an’dzatigaza? 32 Iye alibe kutimana Mwana wace caiye, koma adamupereka kwa ifepano kuti afere tentsenefe. Na tenepo, kodi iye angaleke kutipasambo bzinthu bzentsenebzi mwakudeka mtima? 33 Mbani omwe angapase mulandu wanthu wakusankhulidwa na Mulungu? Mulungu ndiye Omwe ambawawona kuti mbakulungama. 34 Kodi mbani angawatonge? Ne na m’bodziyo. Kristu Jezu ndiye omwe adawafera ndipo ndiye omwe adalamusidwa ku infa. Tsapano iye ali kumbali yamadidi ya Mulungu ndipo iye ambatikumbirira kwa Mulungu mwakutidandaulira.

35 Kodi pana cinthu comwe cingatazise Kristu kutifuna? Kodi ni mabvuto, kusunama, kuteweredwa m’mbuyo, njala, usiwa, bzinthu bzakugopswa ayai xipada? 36 Bzinembo bzimbalewa kuti: “Thangwe ra imwepo, ntsiku zentse tikuperekedwa ku infa ndipo tikuwonedwa ninga mabira yomwe yakuyenda kukaphedwa.” 37 Tsono pa bzinthu bzentsenebzi, ifepano tikukunda thangwe ra mphanvu ya ule omwe adatifuna. 38 Pakuti ndatsimikiza kuti ne infa, ne moyo, ne anjo, ne atongi, ne bzinthu bzomwe bziripo tsapano, ne bzinthu bzomwe bzikubwera, ne mphanvu, 39 ne bzinthu bzakudzulu, ne bza pantsi, ne cakulengedwa cinango ciri-centse cingatilekanise na lufoyi la Mulungu, lomwe iye adalilatiza mwakuphatisa basa Kristu Jezu Mbuya wathu.

9 Inepano ninga mteweri wa Kristu ndikunama lini, ndipo mtima wangu ukucitira umboni cadidi cimweci mwa mzimu wakucena, 2 kuti ndidasunama kwene-kwene ndipo ndikubva kuwawa mu mtima mwangu nthawe zentse. 3 Pakuti ndine wakukonzeka kupambulidwa ninga munthu wakutembereredwa kwa Kristu, kuti ndithandize abale wangu, omwe ni adzinza wangu, 4 ndipo ni Ajirayeri. Iwo adasankhulidwa kuti akhale wana wa Mulungu, ndipo adatambira ulemerero, adacita nawo mpangano, adawapasa Lamulo ndipo adawapasambo utumiki bwakupambulika, aciwauza bzinthu bzomwe angadadzawacitira kutsogolo. 5 Amwewa ni wana wa makolo yathu yakale, omwe kucokera mwa iwo, Kristu adabadwa ninga munthu. Mulungu omwe ni mkulu kuposa wanthu wentse, atumbizidwe mpaka kale-kale. Ameni.

6 Tenepo, bzin’funa lini kulewa kuti mafala ya Mulungu yalibe kukwanisika, pakuti ni wanthu lini wentse wa ku Jirayeri omwe ni “Ajirayeridi.” 7 Sikuti wentse ni dzinza lawodi kokha thangwe ra kucokera kwa wana wa* Abalahamu, m’mbuto mwace, Mulungu adauza Abalahamu kuti: “Omwe an’dzacemeredwa kuti wana* wako, an’dzacokera mwa Izaki.” 8 Bzimwebzi bzikuthandauza lini kuti wana wentse wa Abalahamu ni wana wacadidi wa Mulungu, koma wentse omwe adabadwa thangwe rakuti bzikhadalewedweratu kuti angadadzabadwa, amwewa ndiwo wana wacadidi wa Abalahamu. 9 Pakuti Mulungu akhadaleweratu kuti: “Gole la mangwana, pa nthawe ninga imweyino, nin’dzabwera pomwe ndipo Sara an’dzakhala na mwana wacimuna.” 10 Bzimwebzi bziribe kucitika pa nthawe imweyire yokha, koma bzidacitikambo pa nthawe yomwe Rebeka adakhala na pathupi pa wana wa mamphase wa munthu m’bodzi, Izaki, omwe ni kholo lathu lakale. 11 Pomwe wana wa mamphasewo akhanati kubadwa ndipo akhanati kucita cinthu ciri-centse, cabwino ayai cakuipa, Mulungu adalatiza kuti cakulinga cace cikhathemba lini mabasa, koma cikhathemba ule omwe adamusankhula na kumucemera. 12 Tenepo Mulungu adauza mkaziyo kuti: “Mwana wako mkulu an’dzakhala kapolo wa mwana wako mng’ono.” 13 Ninga momwe bzinembo bzimbalewera kuti: “Ndidafuna Djakobo, ndipo ndidawenga Esau.”

14 Tsono tingalewe ciyani? Kodi Mulungu alibe cirungamo? Ne na pang’onopo! 15 Pakuti Mulungu adauza Mozeji kuti: “Nin’dzabvera ntsisi ule omwe nin’dzafuna kumubvera ntsisi, ndipo nin’dzadekera mtima ule omwe nin’dzafuna kumudekera mtima.” 16 Tenepo, bzimwebzi bzimbathemba lini kufuna kwa munthu ayai nyongo* yace, tsono bzimbathemba ntsisi za Mulungu. 17 Pakulewa bza Farawo, cinembo cimbati: “Ndakusiya kuti upitirize kukhala na moyo, kuti ndikulatize mphanvu zangu, nakuti dzina langu lidziwike pa dziko lentse la pantsi.” 18 Tenepo, Mulungu ambabvera ntsisi ule omwe an’funa kumubvera ntsisi, tsono iye ambalekerera wanthu winango kuti aumise mitima yawo.

19 Imwepo mun’dzandibvunza kuti: “Thangwe ranyi Mulungu akugumana bzakuphonya kwa ifepano? Kodi mbani angatazise bzomwe iye ambafuna?” 20 Kodi munthuwe, ndiwe yani kuti umbanesane na Mulungu? Kodi combo cakuumbidwa cimbabvunza ule omwe adaciumba kuti: “Thangwe ranyi udandiumba tenepayu?” 21 Kodi imwepo mun’dziwa lini kuti nyakuumba ana ufulu bwakuumba cinthu cakulemekezeka na cinango cakusaya kulemekezeka, mwakuphatisa basa dongo libodzi-bodziro? 22 Mpsibodzi-bodzimbo na Mulungu, iye ambafuna kulatiza ukali bwace kwa wanthu wakuipa na kucitisa kuti mphanvu zace zidziwike, tsono napo bziri tenepo, iye ambapirira kwene-kwene na wanthu omwe ambamukalipisa na omwe mbakuthemera kupfudzidwa. 23 Iye adacita bzimwebzi kuti alatize ulemerero bwace bukulu kwa wale omwe angadatambira ntsisi zace. Iye akhawakonzekeresa kuti apasidwe ulemerero. 24 Wanthu amwewa ndifepano, wale omwe iye adawacemera pakati pa wanthu wa mitundu inango, sikuti pakati pa Adjuda okha. 25 Bzimwebzi bziri ninga momwe iye adalewera m’bukhu la Ozeya kuti: “Wanthu omwe mbangu lini, nin’dzawacemera kuti ‘wanthu wangu,’ ndipo mkazi omwe ambafunidwa lini, ‘an’dzafunidwa’, 26 ndipo pa mbuto pomwe iwo adauzidwa kuti ‘imwepo ndimwe lini wanthu wangu,’ ni pa mbuto pabodzi-bodzipo pomwe iwo an’dzacemeredwa ‘wana wa Mulungu wamoyo.’”

27 Kuthumizira bzimwebzi, Zaiya adalewa mwakukuwa pakulewa bza Jirayeri kuti: “Napo mbogo ya wana wa Jirayeri iciwanda ninga mcenga wa m’nyanza, mbang’ono-ng’ono okha omwe an’dzapulumuka. 28 Pakuti Yahova an’dzatonga wanthu wakukhala pa dziko la pantsi, ndipo an’dzacita bzimwebzi mwakamkulumize.” 29 Ndipo ninga momwe Zaiya akhadaleweratu kuti: “Bzingadakhala kuti Yahova wa anyankhondo alibe kutisiyira dzinza,* ifepano tingadakhala ninga Sodoma ndipo tingadandendemerana na Gomora.”

30 Kodi tingalewe ciyani tsapano? Wanthu wa mitundu inango omwe adalatiza cikhulupiro, adawonedwa kukhala wakulungama, napo iwo alibe kucita bzinthu bzacirungamo. 31 Tsono Ajirayeri, napo akhateweza lamulo la cirungamo, iwo alibe kuteweza bzomwe lamulolo limbalewa. 32 Thangwe ranyi? Thangwe rakuti iwo akhacita bzinthu na mabasa yawo, sikuti mwakulatiza cikhulupiro. Iwo adakhukhumudwa na mwala wakukhukhumudwisa. 33 Ninga momwe bzinembo bzimbalewera kuti: “Onani, ndikuikha mwala mu Ziyoni, omwe un’dzacitisa wanthu kukhukhumudwa na tsendwa lomwe lin’dzacitisa wanthu kusunama,* tsono ule omwe an’dzakhulupira mwalayo, an’dzasunama lini.

10 Abale, bzomwe ndikufuna mu mtima mwangu na bzomwe ndikukumbira kwa Mulungu, mpsakuti iwo apulumusidwe. 2 Pakuti ndikuwacitira umboni kuti ana nyongo kwa Mulungu, tsono iwo ambamudziwa lini bwino-bwino. 3 Thangwe iwo ambadziwa lini bzinthu bzomwe Mulungu ambawona kuti mpsakulungama ndipo ambatewera bzakufuna bzawo, thangwe ra bzimwebzi, iwo ambabvera lini mitemo ya Mulungu yakulewa bzinthu bzomwe mpsakulungama. 4 Pakuti Kristu adamalisa Lamulo, kuti munthu ali-wentse omwe an’khulupira iye awonedwe kukhala wakulungama.

5 Mozeji adalewa kuti munthu omwe an’cita bzinthu bzakulungama mwakubverana na bzomwe Lamulo limbalewa, an’dzakhala na moyo. 6 Tsono cirungamo comwe cimbabwera thangwe ra cikhulupiro, cimbati: “Leka kulewa mu mtima mwako kuti, ‘mbani an’dzakwira kudzulu?’ kuti akabuluse Kristu. 7 Ayai mbani omwe an’dzapolika kuciphompho? kuti akalamuse Kristu ku infa.” 8 Tsono cinembo cimbalewa kuti ciyani? “Cimbalewa kuti mafala yali pafupi na iwepo, yali pa mulomo pako na mumtima mwako”, yamweya ni “mafala” ya cikhulupiro yomwe tikupalizira. 9 Pakuti iwepo penu ukupalizira padeca na mulomo wako kuti Jezu ni Mbuya ndipo ukulatiza cikhulupiro mu mtima mwako kuti Mulungu adamulamusa ku infa, iwepo un’dzalamusidwa. 10 Thangwe kucokera mu mtima, munthu ambalatiza cikhulupiro kuti akhale wakulungama, tsono na mulomo, ambapalizira padeca bza cipulumuso.

11 Pakuti cinembo cimbati: “Palibe munthu omwe an’dzasunama thangwe ra kukhulupira iye.” 12 Palibe kusiyana pakati pa Mdjuda na Mgerego, thangwe wentse Mbuya wawo ni m’bodzi, omwe ambapasa na mtima wentse wale omwe ambamucemera. 13 Pakuti munthu ali-wentse omwe an’dzacemera dzina la Yahova, an’dzapulumuka. 14 Tenepo, kodi iwo an’dzamucemera tani pomwe iwo ambamukhulupira lini? Kodi iwo an’dzamukhulupira tani pomwe akanati kale kubva bza iye? Ndipo kodi iwo an’dzabva tani bza iye, pakasaya kuwoneka munthu wakuwapalizira? 15 Kodi iwo an’dzapalizira tani akasaya kutumidwa? Ninga momwe bzinembo bzimbalewera kuti: “Njakudeka kwene-kwene minyendo ya wanthu omwe ambapalizira mafala yabwino ya bzinthu bzabwino.”

16 Tsono ni wentse lini omwe adabvera mafala yabwino. Pakuti Zaiya ambati: “Yahova, kodi mbani omwe wakhulupira bzomwe ife talewa?” 17 Tenepo munthu ambakhala na cikhulupiro pokha-pokha akabva fala ndipo bzomwe munthuyo wabvabzo bzimbacokera m’mafala yakulewa bza Kristu. 18 Pakulewa bza Ajirayeri ndibvunze tenepa: Kodi iwo akhana mwayi wakubva? Inde akhanawo. Ndipo kuthumizira bzimwebzi, Bzinembo bzimbati: “Mafala yamweya yadabveka pa dziko lentse la pantsi ndipo yadabvekambo kwa wanthu wakukhala ku mbuto zakutali za pa dziko la pantsi.” 19 Kodi bzimwebzi bzikuthandauza kuti Ajirayeri akhalibe kudziwa? Ne, iwo akhadziwa. Thangwe Mozeji adalewa kuti: “Nin’dzakucitisani kukhala na ntcanje na wanthu wa mitundu inango. Nin’dzakucitisani kukhala wa ukali thangwe ra mtundu omwe umbawonedwa kukhala wakupusa.” 20 Tsono Zaiya mwakulimba mtima, adalewa mafala ya Mulungu kuti: “Ndagumanidwa na wale omwe ne akhandilinga lini, ndadziwika na wale omwe ne akhabvunza lini bza ine.” 21 Pakulewa bza Ajirayeri Mulungu adalewa kuti: “Nthawe zentse ndafuthulira manja yangu wanthu wakusaya kubva na wa makani.”

11 Tenepo ndibvunze kuti, kodi Mulungu walamba wanthu wace? Ne na pang’onopo! Pakuti inepano ndinembo Mjirayeri, m’bodzi mwa wana wa* Abalahamu, wakucokera m’dzinza la Benjamini. 2 Mulungu alibe kulamba wanthu wace omwe iye adawasankhula pakuyamba. Kodi imwepo mun’dziwa lini bzomwe cinembo cimbalewa pakulewa bza Eliya na momwe iye adadandaulira Mulungu thangwe ra Ajirayeri? 3 Eliyayo adati: “Yahova, iwo adapha apolofeta wanu ndipo adapfudza maguwa yanu ya ntsembe, tenepo ndasala ndekha, ndipo tsapano iwo an’funa kupha inepano.” 4 Tsono kodi Mulungu adamutawira tani? Adamutawira kuti: “Ndikanawo amuna 7000 omwe alibe kunamata* Baala.” 5 Mu njira ibodzi-bodziyi ntsiku zino, alipombo wanthu ang’ono-ng’ono omwe adasankhulidwa* thangwe ra kudeka mtima kukulu kwa Mulungu. 6 Tenepo, bzimwebzi bzikuthandauza kuti iwo adasankhulidwa thangwe ra kudeka mtima kwace kukulu, sikuti thangwe ra mabasa yomwe iwo adacita. Bzingadakhala kuti iwo adasankhulidwa thangwe ra mabasa yawo, kudeka mtima kukulu kwa Mulunguko kungadakhala lini kudeka mtima.

7 Kodi tingalewe ciyani tsapano? Ajirayeri alibe kutambira cinthu comwe akhafuna, tsono wanthu ang’ono-ng’ono wakusankhulidwa ndiwo omwe adatambira. Winangowo adaumisa mitima yawo. 8 Ninga momwe Bzinembo bzimbalewera kuti: “Mulungu adawapasa tulo tukulu kwene-kwene twauzimu, maso yakusaya kuwona, makutu yakusaya kubva mpaka lero.” 9 Ndipo Davide adalewambo kuti: “Meza yawo kwa iwo ikhale nyambo, diwa, mwala wakukhukhumudwisa na nyathwa. 10 Maso yawo yakhale na mdima kuti yaleke kuwona, ndipo misana yawo ikhale yakukotama nthawe zentse.”

11 Tenepo ndibvunze kuti, kodi Adjuda pomwe iwo adakhukhumudwa adagwa? Ne na pang’onopo! Tsono thangwe ra njira zawo zakuipa, wanthu wa mitundu inango adakhala na cipulumuso ndipo bzimwebzi bzidacitisa kuti Adjuda akhale na ntcanje. 12 Na tenepo, penu dziko lin’tambira bzisimbo napo kuti Adjuda atazira kugumana bzisimbobzo, mwakuti bzisimbobzo mpsakucepa kwa iwo ndipo mpsizinji kwa wanthu wa mitundu inango, ndiye kuti iwo akadzawanda* an’dzakhala na bzisimbo bzizinji.

13 Tsapano ndikulewalewa na imwe omwe ndimwe wanthu wa mitundu inango. Pakuti ndine mpostolo wa wanthu wa mitundu inango, ndikulemekeza kwene-kwene kutumikira kwangu Mulungu.* 14 Ndikuyeza kuti pinango ningacitise Adjuda omwe mbakundendemerana na ine kukhala na ntcanje, kuti winango wa iwo adzapulumusidwe. 15 Kutaidwa kwawo, kwathandiza wanthu winango m’dziko kuti akhale pa uxamwali* na Mulungu. Penu iwo tsapano abvumidwa kubwerera, bzin’dzakhala ninga kuti abwerera ku moyo kucokera ku infa. 16 Penu mbali ya pau yomwe ikuperekedwa ninga bzisapo bzakuyambirira njakucena, pau yentseneyo in’dzakhalambo yakucena ndipo penu muzi ngwakucena, mthambi zace zin’dzakhalambo zakucena.

17 Na tenepo, mthambi zinango za muti wa miolivera zidagwatidwa, ndipo zinango ziribe kugwatidwa. Tsono iwepo, napo ndiwe muti wa olivera wa m’thengo, udaphatanidzidwa pa muti umweyo wa miolivera kuti ukhale pabodzi na mthambi zomwe zidasala pa muti umweyo, uciyamba kutambira cuma cakucokera ku muzi wa muti wa mioliverayo.

18 Tsono leka kukumbuka kuti iwepo ndiwe wakufunika kwene-kwene kuposa mthambi zinango. Penu ukubziwona ninga kuti ndiwe wakufunika kwene-kwene, kumbukira kuti ndiwepo lini omwe umbadyesa muzi, tsono muzi ndiye omwe umbadyesa iwepo. 19 Iwepo un’dzalewa kuti: “Mthambi zinango zidagwatidwa kuti inepano ndiphatanidzidwe ku mutiko.” 20 Bzimwebzi n’cadidi! Iwo adagwatidwa thangwe akhalibe cikhulupiro, tsono iwepo un’dzapitiriza kukhala pamwepo thangwe ra cikhulupiro cako. Tenepo, khala na mantha ndipo leka kubzikuza. 21 Penu Mulungu alibe kulekerera mthambi zace caizo, kodi ukukumbuka kuti iwepo an’dzakusiya? 22 Iwepo ukukwanisa kuwona kuti Mulungu ngwakudeka mtima ndipo ambalanga. Iye ambalekerera lini wale omwe agwa thangwe ra kusaya kwawo cikhulupiro. Tsono Mulungu ngwakudeka mtima kwa iwepo ukapitiriza kucita nyongo yakuti iye akudekere mtima. Ukalamba kucita bzimwebzi iwepo un’dzagwatidwambo. 23 Ndipo Adjuda akayamba kulatiza cikhulupiro, iwo an’dzaphatanidzidwa pomwe ku mutiyo thangwe Mulungu angakwanise kuwaphatanidza pomwe. 24 Pakuti penu iwepo udagwatidwa pa muti wa miolivera wa m’thengo ndipo udaphatanidzidwa ku muti wa miolivera wa mdimba, bzomwe mpsacirengedwe lini, kodi bzinganese kubwezeresa mthambi za miolivera ku muti wace komwe zidacokera?

25 Abale, pakuti ndikufuna lini kuti mukhale wakusaya kudziwa bza cintsintsi cakupambulikaci, kuti muleke kukumbuka kuti ndimwe wanthu wanzeru. Cintsintsico n’cakuti: Ajirayeri winango aumisa mitima yawo ndipo bzimwebzi bzidacitika mpaka pomwe idakwana mbogo ya wanthu wentse wakusankhulidwa wa mitundu inango. 26 Ndipo mwa njira ibodzi-bodziyi, Ajirayeri wentse an’dzapulumusidwa. Bzimwebzi bzikubverana na momwe bzinembo bzimbalewera kuti: “Mpulumusi an’dzabwera kucokera mu Ziyoni ndipo an’dzacosera Djakobo bzicito bzakuipa bzentse bzakusaya kulemekeza Mulungu. 27 Ndipo umweyu ni mpangano omwe nin’dzacita na iwo ndikadzacosa pikado zawo.” 28 Kulewa cadidi, iwo mbanyamadulanthaka wa mafala yabwino ndipo bzimwebzi bzabweresa phindu kwa imwepo. Tsono iwo adasankhulidwa na Mulungu ndipo iye ambawafuna thangwe ra makolo yawo yakale. 29 Mulungu an’dzakhumbula lini thangwe ra mphaso zomwe iye wapereka ndipo an’dzakhumbulambo lini thangwe ra kucemera wanthu wale omwe iye adawacemera. 30 Pakuti imwepo pakuyamba mukhabvera lini Mulungu, tsono tsapano mwalatizidwa ntsisi thangwe ra kusaya kubvera kwa Adjuda. 31 Tsapano iwo mbanyakusaya kubvera ndipo bzimwebzi bzacitisa kuti imwepo mulatizidwe ntsisi na Mulungu, tsono iwo angalatizidwembo ntsisi ninga imwepo. 32 Pakuti Mulungu adawacitisa wentse kukhala anyam’kawoko wakusaya kubvera, kuti alatize ntsisi kwa wentsenewo.

33 Bzisimbo bzakucokera kwa Mulungu, nzeru zace na udziwi bwace mpsakusaya malire. Kodi mbani angakwanise kubvesesa momwe iye ambatongera? Ndipo mbani angakwanise kudziwa njira zace? 34 “Kodi mbani omwe angadziwe kakumbukidwe ka Yahova? Ndipo mbani omwe angamupase malango?” 35 Ayai, “mbani omwe adayamba kupasa cinthu Mulungu, kuti Mulunguyo abzibve kuti an’funika kumubwezera?” 36 Thangwe bzinthu bzentse bzidacokera kwa iye. Ndiye omwe adabzilenga ndipo bziripo thangwe ra iye. Iye apasidwe ulemerero mpaka kale-kale. Ameni.

12 Abale, pakuti Mulungu adakulatizani ntsisi zace, ndikukudandaulirani kuti mupereke mathupi yanu ninga ntsembe yamoyo, yomwe njakucena na yakubvumidwa na Mulungu ndipo muphatise basa luso lanu lakukumbuka pomwe mukumutumikira. 2 Lekani kutewezera makumbukidwe ya m’dzikoli, m’mbuto mwace, bvumani kuti Mulungu acinje makumbukidwe yanu kuti mudziwe bzomwe Mulungu ambafuna, bzomwe mpsabwino, bzakubvumizika na bzakulungama.

3 Thangwe ra kudeka mtima kukulu komwe Mulungu adandilatiza, ndikuuza ali-wentse wa imwepo pakati panu, kuti lekani kukumbuka kuti ndimwe wakufunika kwene-kwene kuposa momwe imwepo muliri, tsono latizani kuti mumbakumbuka bwino mwakubverana na cikhulupiro comwe Mulungu adacipereka kwa m’bodzi na m’bodzi wa imwepo. 4 Pakuti thupi libodzi lina bziwalo bzizinji, tsono bziwalobzo bzimbacita lini basa libodzi-bodzi. 5 Mwa njira ibodzi-bodziyi, napo ndife azinji, timbacita mbali ya thupi libodzi mwakuphatana na Kristu, ndipo ifepano ndife bziwalo bzomwe ciri-centse cimbafunikira cinzace. 6 Tentsenefe tina mphaso zakusiyana-siyana mwakubverana na kudeka mtima kukulu komwe Mulungu adakulatiza kwa ifepano, tenepo, penu tina mphaso yakulewa mapolofesiya, mbatileweni mapolofesiyayo mwakubverana na cikhulupiro comwe tinaco. 7 Penu mphasoyo ni utumiki, mbaticiteni utumikibo, ndipo penu mphasoyo njakupfunzisa, mbatipfunziseni. 8 Ayai ule omwe ana mphaso yakulewa mafala yakulimbikisa winango, mbalewe mafala yakulimbikisayo. Ule omwe ana mphaso yakupasa, mbacite bzimwebzo na mtima wentse, ule omwe ana mphaso yakutsogolera, mbacite bzimwebzo mwakubzipereka ndipo ule omwe ambalatiza ntsisi, mbacite bzimwebzo na mtima wentse.

9 Lufoyi lanu likhale lakusaya cinyengo. Wengani comwe n’cakuipa ndipo phatisisani comwe n’cabwino. 10 Pakufunana ninga abale, mbafunanani na mtima wentse ndipo mbakhalani wakuyamba* pakumbalatizana ulemu. 11 Mbaphatani basa na nyongo, lekani kumbacita utofu.* Mbabvumani kuti mzimu wakucena wa Mulungu umbakupaseni mphanvu ndipo mbatumikirani Yahova na mtima wanu wentse.* 12 Kondwani na cidikhiro canu. Pirirani pomwe mukugumana na mabvuto. Pitirizani kumbapemba. 13 Gawanani na wanthu wa Mulungu* pa bzomwe iwo akusaya. Nthawe zentse khalani na cizolowezi ca kumbatambira alendo. 14 Pitirizani kusimba* wale omwe akukutewerani m’mbuyo, ndipo asimbeni, sikuti kuwatemberera. 15 Kondwani na omwe akukondwa, lirani na omwe akulira. 16 Mbawonani anzanu ninga momwe mumbabziwonera imwe mwekha. Lekani kutewera makhalidwe yakubzikuza, tsono latizani kuti ndimwe wakubzicepesa m’bzicito bzanu. Lekani kumbabziwona kuti ndimwe wanzeru.

17 Wanthu akakucitirani bzinthu bzakuipa, lekani kuwabwezera na bzinthu bzakuipa. Mbacitani bzinthu bzomwe wanthu wentse ambabziwona kuti mpsabwino. 18 Citani bzentse bzomwe mungakwanise kuti mukhale pa mtendere na wanthu wentse. 19 Abale wangu wakufunidwa, lekani kubwezera cakuipa, tsono siyirani mpata ukali bwa Mulungu thangwe bzinembo bzimbati: “‘Kubwezera n’kwangu. Ine ndine omwe nin’dzabwezera,’ walewa tenepo Yahova.” 20 Tsono penu nyamadulanthaka wako ana njala, m’pase cakudya, penu ana nyota, m’pase cakumwa thangwe ukacita bzimwebzi, iwepo un’dzakhala ukugwezeka masimbe ya moto pa msolo pace.* 21 Lekani kubvuma kukundidwa na cakuipa, tsono pitirizani kukunda cakuipa mwakucita cabwino.

13 Tin’funika kubvera wale omwe akutonga pakati pathu.* Thangwe Utongi bwentse bomwe bulipo, budacita kubvumidwa na Mulungu. Mautongi yentse yomwe yalipoya yali m’mbuto zawo zakusiyana-siyana mwakucita kuikhidwa na Mulungu. 2 Tenepo munthu ali-wentse omwe an’bvera lini utongibo, akupitana na makonzedwe ya Mulungu ndipo wale omwe an’pitana na makonzedwe yamweya an’dzalangidwa. 3 Pakuti atongi ambagopedwa lini na wale omwe ambacita bzinthu bzabwino, tsono ambagopedwa na wale omwe ambacita bzinthu bzakuipa. Kodi imwepo mun’funa lini kumbagopa atongi? Pitirizani kumbacita bzinthu bzabwino, ndipo iwo an’dzakutumbizani, 4 pakuti iwo ni atumiki wa Mulungu kuti akuthandizeni. Tsono penu imwepo mun’cita bzinthu bzakuipa, mun’khala na mathangwe yakucitira mantha, pakuti iwo ambaphata lini xipada mwakusaya mathangwe. Iwo ni atumiki wa Mulungu ndipo ana ugo bwakupasa nyathwa* ule omwe ambacita bzinthu bzakuipa.

5 Pana mathangwe yabwino yakuti imwepo mukhale wakubvera, sikuti kokha thangwe ra kugopa ukali bwawo, koma thangwe rakuti mtima wanu wakuuzani kuti bzimwebzo mpsabwino. 6 Ndipopa imwepo mumbapereka mitsonkho pakuti iwo nthawe zentse ambatumikira wanthu wentse, pa thangwe limweri iwo ni atumiki wa Mulungu. 7 Perekani kwa wentse bzomwe iwo ambafuna. Perekani mtsonkho kwa wale omwe ambafuna mtsonkho, omwe ambafuna kupagalidwi, apagalini, omwe ambafuna kugopedwa, agopeni ndipo omwe ambafuna kulemekezedwa, alemekezeni.

8 Lekani kukhala na mangawa na munthu ali-wentse, m’mbuto mwace mbafunanani, thangwe ule omwe ambafuna mwanzace ambateweza lamulo. 9 Pakuti lamulo limbati: “Leka kucita upombo ayai uputa. Leka kupha munthu, leka kuba, leka kusirira.” Ndipo malamulo yamweya pabodzi na manango, yali mu lamulo libodzi iri: “Umbafune mwanzako ninga momwe umbabzifunira wekha.” 10 Lufoyi limbacitira lini bzakuipa wanthu winango, na tenepo, lufoyi limbateweza lamulo.

11 Imwepo mun’funika kucita bzimwebzi, thangwe mukudziwa kuti nthawe yakuti mumuke pa tulo yafika. Cipulumuso cathu ciri pafupi kwene-kwene kuposa pomwe tidakhala anyakukhulupira. 12 Usiku buli pafupi kumala ndipo masikati yakufendera, tenepo tin’funika kusiya kucita mabasa ya mdima, ticibvala bzifuzo bza ceza. 13 Mbatifambeni mwakuthemera ninga kuti tikufamba masikati. Tin’funika lini kucita maphwando ya baludya pabodzi na kuledzera, ne kucita bza upombo ayai uputa, khalidwe lakunyantsa,* ne kunesana ayai ntcanje. 14 M’mbuto mwace, tewezerani na pafupi ciratizo ca Mbuya Jezu Kristu ndipo lekani kumbakonzekereratu kucita bzikhumbo bza pikado.

14 Tambirani bwino munthu omwe ngwakutepa m’cikhulupiro cace, tsono lekani kutonga wale omwe ana makumbukidwe yakusiyana na yanu. 2 Munthu omwe ana cikhulupiro cakulimba, ambadya cinthu ciri-centse, tsono munthu omwe ana cikhulupiro cakutepa, ambandodya masamba basi. 3 Munthu omwe ambadya mtundu uli-wentse wa cakudya, aleke kunyoza ule omwe ambadya lini ciri-centse ndipo munthu omwe ambadya lini mtundu uli-wentse wa cakudya, alekembo kupasa mulandu ule omwe ambadya ciri-centse, thangwe Mulungu adamutambirambo munthu umweyo. 4 Ndiwe yani iwepo kuti utonge mtumiki wa mwanzako? Mbuya wace ndiye omwe ambadziwa penu iye waphonyeka ayai ne ndipo na thandizo la Yahova bzinthu bzingamufambire bwino.

5 Winango ambakumbuka kuti ntsiku ibodzi njakufunika kwene-kwene kuposa ntsiku zinango ndipo winango ambakumbuka kuti ntsiku zentse n’zakundendemerana, tenepo munthu ali-wentse atsimikize na mtima wentse bzomwe bziri m’makumbukidwe mwace. 6 Wale omwe ambawona ntsiku ibodzi kukhala yakufunika kwene-kwene, ambacita bzimwebzo kuti atumbize Yahova. Wale omwe ambadya mtundu uli-wentse wa cakudya, ambadya kuti atumbize Yahova, pakuti iwo ambatenda Mulungu thangwe ra cakudyaco ndipo wale omwe ambadya lini, ambatumbiza Yahova ndipo napo bziri tenepo, ambatenda Mulungu. 7 Tenepo, palibe ali-wentse wa ifepano omwe ambakhala na moyo kuti abzilemekeze iye yekha ndipo palibembo omwe ambafa kuti abzilemekeze iye yekha. 8 Penu tin’khala na moyo, tin’khala na moyo kuti titumbize Yahova, tsono tikafa, tafera Yahova. Tenepo, penu tin’khala na moyo ayai tinʼfa, ndife wa Yahova. 9 Na thangwe limweri, Kristu adafa acikhala pomwe na moyo, kuti iye akhale Mbuya wa wanthu wakufa na wamoyo.

10 Tsono thangwe ranyi iwepo ukuyeruza m’bale wako? Ayai thangwe ranyi iwepo ukunyoza m’bale wako? Tentsenefe tin’dzaima patsogolo pa mpando wa Mulungu wakutongera mirandu, acidzatitonga tentsenefe. 11 Pakuti bzinembo bzimbati: “‘Ine Mulungu wamoyo,’ walewa tenepo Yahova, ‘bondo liri-lentse lin’dzandigodamira ndipo lirime liri-lentse lin’dzatawiriza padeca kuti ndine Mulungu.’” 12 Na tenepo, munthu ali-wentse payekha an’dzabzitawirira yekha kwa Mulungu.

13 Tenepo, lekani kutongana mwekha-mwekha, koma tsimikizani kuleka kucita cinthu ciri-centse comwe cingatepese cikhulupiro ca m’bale wanu ayai kumucitisa kugwa. 14 Ndikudziwa ndipo ndikutsimikiza kuti mwa Mbuya Jezu, palibe cinthu comwe timbadya, comwe mwa ico cokha n’cakupswipa, tsono munthu akawona kuti cinthu cinango n’cakupswipa, an’phonyeka akadya cinthu cimweco. 15 Pakuti penu iwepo wasunamisa m’bale wako thangwe ra cakudya, iwepo ukucita lini bzinthu mwakubverana na lufoyi. Kristu adaferambo munthu umweyo, tenepo, leka kutepesa cikhulupiro cace thangwe ra cakudya comwe umbadya. 16 Tenepo, lekani kubvuma kuti bzinthu bzabwino bzomwe mukucita, wanthu abzilewe kuti mpsakuipa. 17 Thangwe kuti munthu apite mu umambo bwa Mulungu bzimbathemba lini kudya ayai kumwa, koma iye an’funika kukhala munthu wakulungama, kukhala pa mtendere na wanthu winango, kukhala wakukondwa na kuthandizidwa na mzimu wakucena. 18 Pakuti munthu ali-wentse omwe an’tumikira Kristu mwa njira imweyi, ngwakubvumizika kwa Mulungu ndipo wanthu ambakomedwa naye.

19 Na tenepo, tin’funika kucita bzentse bzomwe tingakwanise kuti tikhazikise mtendere, na kulimbikisana. 20 Lekani kupfudza mabasa ya Mulungu thangwe ra cakudya. Kulewa cadidi, bzakudya bzentse mpsakubvumizidwa kuti bzidyedwe, tsono, mpsakuphonyeka kudya cinthu comwe cingatepese cikhulupiro ca munthu munango.* 21 Bziri bwino kuleka kudya nyama ayai kumwa vinyu ayai kucita cinthu ciri-centse comwe cingatepese cikhulupiro ca m’bale wako. 22 Cikhulupiro comwe iwepo unaco, khala naco pamaso pa Mulungu. An’kondwa ngule omwe ambabzicitisa lini kuti atongedwe thangwe ra bzinthu bzomwe iye wasankhula kucita. 23 Tsono penu munthu akupenukira, koma iye nkudya, ana mulandu, thangwe akudya mwakusaya kutsogoleredwa na cikhulupiro. Tenepo bzinthu bzentse bzomwe bzimbacitidwa mwakusaya kubvera cikhulupiro, ni pikado.

15 Tsono ife omwe ndife wakulimba tithandize wale omwe mbakusaya kulimba kuti apirire bzakutepa bzawo, sikuti kubzikondwesa tekha. 2 Ali-wentse wa ifepano acitire bzinthu bzabwino mwanzace kuti amulimbikise. 3 Pakuti napo Kristu alibe kubzikondwesa yekha, tsono adacita ninga momwe bzinembo bzimbalewera kuti: “Kutukwana kwa wale omwe akhakutukwanani, kwagwera ine.” 4 Thangwe bzinthu bzentse bzomwe bzidanembedwa kale-kale, bzidanembedwa kuti bzitipfunzise, ndipo tina cidikhiro thangwe ra kupirira kwathu na cilimbiso cakucokera m’Bzinembo. 5 Mulungu omwe ambatithandiza kupirira na kutitsangalaza, akupaseni mwentsenemwe makumbukidwe mabodzi-bodzi ninga yomwe Kristu Jezu akhanayo. 6 Mu njira ibodzi-bodziyi, imwepo mun’dzakhala wakuphatana pomwe mukutumbiza Mulungu, omwe ni Baba wa Mbuya wathu Jezu Kristu.

7 Tenepo, mbatambiranani ninga momwe Kristu adakutambirirani, ndipo bzimwebzi bzimbatumbizisa Mulungu. 8 Ndikukuuzani kuti Kristu adakhala mtumiki wa Adjuda,* kuti alatize kuti Mulungu ngwacadidi na kuwatsimikizira kuti bzomwe Mulunguyo adauza makolo yawo yakale bzin’dzacitika. 9 Bzimwebzi bzidacitika kuti wanthu wa mitundu atumbize Mulungu thangwe ra ntsisi zace. Ninga momwe Bzinembo bzimbalewera kuti: “Ndipopa inepano nin’dzakusimbani pakati pa wanthu wa mitundu ndipo nin’dzaimbira dzina lanu nyimbo za citumbizo.” 10 Ndipo Mulungu adalewa pomwe kuti: “Kondwani mitundu ya wanthumwe pabodzi na wanthu wa Mulungu.” 11 Ndipo adalewa pomwe kuti: “Tumbizani Yahova mitundu yentse ya wanthumwe ndipo uzani mitundu yentse ya wanthu kuti itumbize Iye.” 12 Ndipo Zaiya adalewambo kuti: “Pan’dzakhala na muzi wa Jese, ule omwe an’dzabwera kuti atonge mitundu ya wanthu, ndipo wanthuwo an’dzadikhirira iye.” 13 Mulungu omwe ambapereka cidikhiro akudzazeni na cikondweso centse pabodzi na mtendere, thangwe ra kumukhulupira kwanu kuti mudzale na cidikhiro mwakutsogoleredwa na mzimu wakucena.

14 Abale wangu, inepano tsapano ndikupenukira lini pakulewa bza imwepo kuti, imwepo mwadzalambo na bzinthu bzabwino, cidziwiso centse, nakuti mungakwanise kumbapasana malango mwekha-mwekha. 15 Na tenepo, ndakunemberani tsamba kuti ndikukumbuseni bzinthu bzinango mwakusaya kutsembera, ndipo ndikukumbusani bzinthu bzimwebzi, thangwe rakuti Mulungu wandilatiza kudeka mtima kwace kukulu. 16 Iye wandilatiza kudeka mtima kwace kukuluko kuti ndikhale mtumiki wa Kristu Jezu, nakuti ndidziwise mafala yabwino kwa wanthu wa mitundu yentse, ndipo basa limweri ndakucena. Ndikucita basa limweri kuti wanthu wa mitunduwa acenesedwe na mzimu wakucena aciperekedwa kwa Mulungu ninga ntsembe yakubvumizidwa.

17 Na tenepo, inepano ndina mathangwe yakusamwira mwa Kristu Jezu, thangwe ra kucita basa lomwe Mulungu adandipasa. 18 Pakuti nin’dzayezera lini na pang’onopo kulewa cinthu na cibodzico, kuposa bzire bzomwe Kristu adacita mwakuphatisa basa inepano, kuti wanthu wa mitundu akhale wakubvera. Iye adacita bzimwebzi mwakuphatisira basa mafala yangu na bzicito bzangu. 19 Ndipo na mphanvu ya bzizindikiro na bzakudabwisa pabodzi na mphanvu ya mzimu wa Mulungu, ndapalizira bwino-bwino mafala yabwino yakulewa bza Kristu Jezu, kuyambira ku Jeruzalemu mpaka kufika ku Iliriko. 20 Cikhumbo cangu n’cakutcenkha kupalizira mafala yabwino, ku mbuto zomwe Kristu ambadziwika kale, kuti ndileke kupitiriza na basa lomwe lidayambidwa kale na munthu munango.* 21 Bzimwebzi bziri ninga momwe bzinembo bzimbalewera kuti: “Wale omwe akanati kuuzidwa bza iye an’dzamuwona ndipo wale omwe akanati kubva an’dzabvesesa.”

22 Ndipopa ndikhaphingizidwa kazinji-kentse kubwera kuna imwepo. 23 Tsono ndidamaliza kupalizira m’bzigawo bzimwebzi, ndipo kwa magole mazinji ndikufunisisa kukuzungirani. 24 Tsono ndikudikhirira kukuwonani pa kudzayenda ku Espanya, ndipo ndikadzakhala namwe pang’ono, nin’dzafuna kuti mudzandiperekeze pang’ono pakuyendapo. 25 Ndipo tsapano ndikuyenda ku Jeruzalemu kuti ndikatumikire abale* omwe ali kumweko. 26 Abale wa ku Masedoniya na ku Akaya, acita bzakupereka bzawo mwakukondwa kuti athandize wale omwe mbakusaya pakati pa wanthu wa Mulungu* omwe ali ku Jeruzalemu. 27 Kulewa cadidi, iwo acita bzimwebzi mwakukomedwa thangwe akhabzibva kuti akhafunikira kucita bzimwebzi, pakuti abale wa ku Jeruzalemuwo adathandizambo wanthu wa mitundu inango pa bzinthu bzauzimu. Na tenepo, wanthu wa mitundu inangowo an’funikambo kuthandiza abale wa ku Jeruzalemuwa mwa kuwapasa bzinthu bzomwe iwo akhafunikira. 28 Tenepo, ndikamaliza kucita bzimwebzi na kukasiya bzakupereka bza abalebzi ndicitsimikizira kuti iwo atambira, nin’dzacoka ndiciyenda ku Espanya ndipo nin’dzakuwonani pakuyenda kumweko. 29 Kuthumizira bzimwebzi, ndikudziwa kuti ndikadzabwera kwa imwepo nin’dzakubwereserani bzisimbo bzakucokera kwa Kristu.

30 Ndikukudandaulirani abale, mu dzina la Mbuya wathu Jezu Kristu na lufoyi lomwe limbabwera na mzimu wakucena, kuti muphatane na inepano pa kumbacita mpembo kwa Mulungu mwakusaya kulekeza thangwe ra ine. 31 Kuti ndipulumusidwe kwa Adjuda wakusaya kukhulupira na kuti basa langu lomwe ndikucitira wanthu wa Mulungu wa ku Jeruzalemu, libvumidwe na anyakucena. 32 Tenepo Mulungu akafuna, inepano nin’dzakuzungirani mwakukondwa ndipo tin’dzatsangalazana pabodzi. 33 Mulungu omwe ambapasa mtendere akhale na mwentsenemwe. Ameni.

16 Ndikufuna kukudziwisani bza mpfumakazi yathu Febe, yomwe imbatumikira ku gwere la Senkereya, 2 ndaphata minyendo, itambireni ninga momwe mumbatambirira anyakucena winango wa Mbuya, ndipo ipaseni thandizo liri-lentse lomwe ingafunikire pakuti iyo yathandiza wanthu azinji, kuphatanidzambo inepano.

3 Ndikupereka kulimba kwa Priska na Akila omwe ni anyabasa anzangu pakucita basa la Kristu Jezu. 4 Iwo adaikha moyo* wawo pangozi thangwe ra inepano ndipo ine pabodzi na magwere yentse ya wanthu wa mitundu inango tikuwatenda. 5 Ndikuperekambo kulimba ku gwere lomwe limbatsonkhana kumui kwawo. Ndikupereka kulimba kwa wakufunidwa wangu Epeneto thangwe n’cisapo cakuyambirira* ca Kristu ku Aziya. 6 Ndikupereka kulimba kuna Mariya omwe adakuphatirani basa na nyongo. 7 Ndikupereka kulimba kuna Andoroniko na Juniya, omwe ni abale wangu na anyam’kawoko anzangu, omwe ni amuna wakudziwika bwino kwa apostolo ndipo adakhala wakuphatana na Kristu kwa nthawe itali kuposa ine.

8 Mundiperekerembo kulimba kuna Ampiliyato wakufunidwa wangu omwe ni mtewerimbo wa Mbuya. 9 Ndikupereka kulimba kuna Urbano omwe ni nyabasa mwanzathu pakucita basa la Kristu pabodzi na wakufunidwa wangu Sitaki. 10 Ndikupereka kulimba kuna Apele omwe ngwakubvumidwa na Kristu. Ndikupereka kulimba kwa wanthu wentse wa m’banja la Aristabulo. 11 Ndikupereka kulimba kwa m’bale wangu Herodiyoni. Ndikuperekambo kulimba kwa wanthu wentse wa m’banja la Narisizo omwe ni anyakupfunza wa Mbuya. 12 Ndikupereka kulimba kwa Trifena na Trifoza, akazi omwe ambaphata basa mwa nyongo pakutumikira Mbuya. Ndikuperekambo kulimba kwa wakufunidwa wathu Perside, mkazi umweyu akuphata basa na nyongo pakutumikira Mbuya. 13 Ndikupereka kulimba kwa Rufo omwe adasankhulidwa mwa Mbuya, ndipo ndikuperekambo kulimba kwa mai wace omwe ni mai wangumbo. 14 Ndikupereka kulimba kwa Asinkrito, Filego, Herme, Patroba, Herma, na abale omwe ali pabodzi na iwo. 15 Ndikupereka kulimba kuna Filologo na Juliya, Nereu pabodzi na m’bale wace, Olimpa na anyakucena wentse omwe ali pabodzi na iwo. 16 Mbamusanani na kumpsompsonana kwa pa ubale. Magwere yentse ya Kristu yakupereka kulimba kwa imwepo.

17 Tsapano ndikukudandaulirani abale, kuti mucite mphole na wanthu omwe ambayambisa magawano na kukhukhumudwisa winango, pakuti bzimwebzi mpsakupitana na bzomwe imwepo mudapfunza, tenepo mbawatcenkhani. 18 Pakuti wanthu amwewa ni akapolo lini wa Mbuya wathu Kristu, koma ni akapolo wa bzikhumbo bzawo.* Iwo ambapumpsa wanthu mwa kulewalewa mafala yakutapira na yakupumpsa. 19 Wanthu wentse akudziwa kuti imwepo ndimwe wakubvera, na tenepo ndikukondwa thangwe ra bzimwebzi. Tsono ndikufuna kuti imwepo mukhale wanzeru mwa kumbacita bzabwino, nakuti mukhalembo wakusaya mulandu mwa kumbatcenkha bzakuipa. 20 Mwakusaya kucedwa, Mulungu omwe ambapasa mtendere an’dzatsotola Sathani pantsi pa minyendo yanu. Kudeka mtima kukulu kwa Mbuya wathu Jezu kukhale na imwepo.

21 Timotio, mwanzangu omwe nimbaphata naye basa, akupereka kulimba kwa imwepo. Mpsibodzi-bodzimbo na Lusiyo, Jasoni, na Sosipato, omwe ni abale wangu.

22 Ine Tersiyo omwe ndidanemba tsambali mwakucita kuuzidwa na Paulo ndikuperekambo kulimba.

23 Gayo, omwe adanditambira pabodzi na gwere lentse, akupereka kulimba kwa imwepo. Erasto msunga cuma wa mu mzinda pabodzi na m’bale wace Kwarito akuperekambo kulimba kwa imwepo. 24 ——

25 Mulungu an’dzakuthandizani kukhala wakulimba mwakubverana na mafala yabwino yomwe inepano ndikuyapalizira, mwakubveranambo na upalizi bwakulewa bza Jezu Kristu. Mafala yamweya njakubverana na cintsintsi cakupambulika, ndipo Mulungu adacizimbula. Kulewa cadidi, cimweci cikhadabisika kwa nthawe itali. 26 Tsono tsapano cintsintsi cakupambulikaci cazimbulidwa ndipo cadziwika pakati pa mitundu yentse ya wanthu mwakuphatisa basa mapolofesiya ya m’Bzinembo. Bzimwebzi mpsakubverana na lamulo la Mulungu, omwe ambakhala mpaka kale-kale. Ndipo iye an’funa kuti mitundu yentse ya wanthu imukhulupire na kumubvera. 27 Mulungu omwe ndiye yekha wanzeru, akhale na ulemerero mwa Jezu Kristu mpaka kale-kale. Ameni.