Kodi Mukhadziwa?
Kodi m’nthawe za m’Bibliya, munthu angadabzaladi nyansongole m’munda mwa mwanzace?
Imweyi ni mbali ibodzi yakunembedwa na Justiniano ya mabukhu ya Digesto ya mu 1468 yomwe yambafotokoza nfundo zizinji pa nkhani ya malamulo ya kale
MWAKUBVERANA na Mateu 13:24-26, Jezu adati: ‘Umambo bwa kudzulu bungakhale ninga munthu omwe adabzala mbeu zabwino m’munda mwace. Pomwe wanthu adagona, kudabwera nyamadulanthaka wace. Nyamadulanthakayo adabzala nyansongole m’munda mwa tirigu mule acicoka. Tsono pomwe mmerayo udakula ucicoka ngala-ngala, nyansongolembo udawonekera.’ Anembi winango ambapenukira kuti bzimwebzi bzingadacitikadi, koma bzinembo bza m’madokumento yakale Yaciroma, bzimbalatiza kuti bzimwebzi bzingadacitikadi.
Disiyonario inango ya Bibliya idalewa kuti, mwakubverana na cakutonga ca ku Roma, kukhali kuphonya kwene-kwene kubzala nyansongole m’munda mwa mwenekaciro na cakulinga cakubwezera. Penu cakutongaci cikhalipodi, bzinkuwonekeratu kuti bzimwebzi bzikhacitikadi. Munthu winango wakudziwa bwino malamulo yakale, Alastair Kerr, adalewa kuti mu gole la 533 pambuyo pa Kristu, Justiniano mtongi wa Roma adanemba mabukhu mazinji yakulewa bza lamulo la Roma, yomwe yensene pabodzi yambacemeredwa kuti Digesto. Mabukhuya yambalewa bza wanthu winango omwe akhadziwa bwino lamuloli omwe adakhala na moyo m’magole 100 mpaka 250 pambuyo pa Kristu. Mwakubverana na mabukhuya, m’bodzi wa adziwiwa akhacemeredwa Ulpian. Iye adalewa nkhani yomwe idacitika m’magole dzana yakuyambirira kuti munthu adabzala nyansongole m’munda mwa munthu munango kuti aphe mbeuzo. Mabukhuyo yambalewa kuti munthuyo akhafunika kubwezera kobiri zizinji thangwe ra kuphonya kwaceko mwakubverana na malamulo yakukhazikisidwa.
Bzimwebzi bzidacitika mu Utongi bwa Roma wakale ndipo bzinkulatiza kuti there la Jezu lingadacitikadi.