BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI ya Watchtower
Watchtower
BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI
Cinyungwe
  • BIBLIYA
  • MABUKHU
  • MITSONKHANO
  • w21 Outubro matsa. 29-31
  • 1921—Magole 100 M’mbuyomu

Mbuto mwasankhulayi iribe vidiyo iri-yentse.

Pepani, bzikukhala bzakunesa kuti vidiyoyi iwoneke.

  • 1921—Magole 100 M’mbuyomu
  • Ntsanza ya Mulindiri yakudziwisa Umambo bwa yahova (yakupfunza)—2021
  • Tumisolo twa nkhani
  • Nkhani Yakundendemerana
  • APALIZI WAKUSAYA MANTHA
  • PFUNZIRO LA MUNTHU PAYEKHA NA PFUNZIRO LA BANJA
  • BUKHU LIPSA!
  • BASA LA KUTSOGOLO
  • Kucita Bzomwe Yahova Ambafuna Kumbabweresa Bzisimbo Bzizinji
    Nsanza Ya Mulindiri Yakudziwisa Umambo bwa Yahova (Yakupfunza)—2017
  • 1922  —  Magole 100 M’mbuyomu
    Ntsanza ya Mulindiri yakudziwisa Umambo bwa yahova (yakupfunza)—2022
  • 1923 — Magole 100 M’mbuyomu
    Ntsanza ya Mulindiri yakudziwisa Umambo bwa yahova (yakupfunza)—2023
Ntsanza ya Mulindiri yakudziwisa Umambo bwa yahova (yakupfunza)—2021
w21 Outubro matsa. 29-31

1921 Magole 100 M’mbuyomu

NTSANZA YA MULINDIRI ya 1 Janeiro 1921, idabvunza Anyakupfunza wa Bibliya mbvunzo wakuti: “Kodi tin’phata basa liponi gole lino?” Mtawiro omwe revistayi idapereka udacokera pa Zaiya 61:1, 2, omwe udawakumbusa basa lakupalizira mafala yabwino. Vesiri limbati: ‘Yahova wandidzoza kuti ndikapalizire bzipsa bzabwino kwa wanthu wakuderekha . . . , kuti ndikadziwise bza gole lomwe Yahova an’dzadekera mtima wanthu, na bza ntsiku yakubwezera ya Mulungu wathu.’

APALIZI WAKUSAYA MANTHA

Kuti Anyakupfunza wa Bibliya akwanise kuphata basa lawo lakupalizira, iwo akhafunika kukhala wakusaya mantha. Iwo akhafunika kupalizira “bzipsa bzabwino” kuna wanthu wakuderekha na kupalizirambo “bza ntsiku yaciyeruzo” kuna wanthu wakuipa.

M’bale J. H. Hoskin, omwe akhakhala ku Canadá, adapalizira mwakusaya mantha napo kuti akhanyozedwa. Kumayambiriro kwa gole la 1921, iye adagumana na m’busa wa gereja ya Metodista. M’bale Hoskin adayambisa maceza mwakulewa kuti: “Inepano nin’funa kuceza namwe mafala yabwino yakucokera m’Bibliya napo kuti tingasiyane pang’ono pa bzinthu bzomwe timbakhulupira, koma maceza yathuyo yan’funika kukhala yabwino ticipitiriza kukhala pa uxamwali.” Tsono bzimwebzi bziribe kucitika. M’bale Hoskin adalewa pomwe kuti: “Ifepano tidandoceza mphindi zing’ono-ng’ono basi ndipo m’busayo adamenya nsuwo mwamphanvu, mwakuti inepano ndidakumbuka kuti vidru ya msuwoyo yasweka.”

M’busayo adandibvunza mwakukalipa kuti: “Un’sairanyi kukaceza na wanthu omwe ambanamata lini?” M’bale Hoskin alibe kutawira cinthu, tsono pomwe iye adasiyana naye m’busayo, adayamba kulewa ca mu mtima kuti: “Ndikhakumbuka kuti ndikuceza na Mkristau uko ni Mkristau lini!”

Pomwe mangwana yace m’busa ule akhapalizira ku gereja kwace, iye adalewa kuipa M’bale Hoskin. M’bale Hoskin adalewa kuti: “M’busayo adauza wanthu wace kuti inepano ndine munthu wakunama wa mu mzindamo ndipo ndikhathemera kuphedwa.” Tsono bzimwebzi bziribe kutazisa m’baleyo kupitiriza kupalizira na kuceza na wanthu azinji. Iye adati: “Ndidakomedwa kwene-kwene kupalizira mu mzinda umweule. Munthu munango mwa wanthu omwe ndikhawapalizirawo adalewa kuti: ‘Inepano ndikudziwa kuti imwepo ndimwe munthu wa Mulungu!’ Ndipo iwo adabzipereka kuti andithandize mwa kundipasa bzinthu bzomwe ndikhafunikira.”

PFUNZIRO LA MUNTHU PAYEKHA NA PFUNZIRO LA BANJA

Kuti Anyakupfunza wa Bibliya athandize wanthu kuyenda patsogolo mwauzimu, iwo adayamba kumbacosa nkhani zakupfunza zakucokera m’Bibliya mu revista yakucemeredwa A Idade de Ouro.a M’mwemo mukhana mibvunzo ya m’Bibliya yomwe abereki akhaphatisa basa pa kuceza na wana wawo. Aberekiwo “akhabvunza wana wawowo mibvunzoyo na kuwathandiza kugumana mitawiro m’Bibliya.” Mibvunzo ninga yakuti: “Kodi Bibliya lina mabukhu mangasi?,” na “Kodi Mkristau ali-wentse wacadidi an’funika kudikhirira kuzunzidwa?,” ikhapfunzisa bzinthu bzakusaya kunesa bza m’Bibliya ndipo ikhathandiza wana kuti adzapalizire mwakusaya mantha.

Pakhana pomwe nkhani zinango zakupfunza zomwe zikhana mibvunzo na mitawiro yomwe ikhayenda kuna wale omwe akhadziwa kale bzizinji pakulewa bza Bibliya. Mitawiro yace imbagumanika mu bukhu lakuyamba lakuti Studies in the Scriptures (Kupfunza Bzinembo). Wanthu azinji adagumana phindu na nkhani zimwezi, tsono revista yakucemeredwa A Idade de Ouro ya 21 Dezembro, 1921, idadziwisa kuti mibvunzoyo ingadambabwera lini pomwe mu revistayo. Thangwe ranyi bzinthu bzidacinja?

BUKHU LIPSA!

Bukhu lakuti Zeze wa Mulungu

Katsamba komwe kana nkhani zakupfunza

Tumatsamba twa mibvunzo

Abale omwe akhatsogolera adazindikira kuti anyakupfunza Bibliya apsa akhafunika kumbapfunza bzinthu bzakupusa mu njira yakulinganizika. Ndipopa, mu Novembro, 1921, padacosedwa bukhu lakuti Zeze wa Mulungu. Wentse omwe adatambira bukhulo akhali wale omwe akhadabvumambo kupfunza Bibliya mwakuphatisa basa bukhulo. Kupfunza bukhu limweri kudathandiza wanthu kudziwa kuti “Mulungu ana cakulinga cakudzapasa wanthu moyo wakusaya kumala.” Kodi wanthuwo akhapfunza tani mwakuphatisa basa bukhu limweri?

Munthu akatambira bukhulo, akhatambirambo katsamba komwe kakhamuthandiza kudziwa nkhani yomwe akhafunika kuwerenga m’bukhulo. Sumana ya mangwana yace, munthuyo akhatambira tsamba lomwe likhana mibvunzo yakucokera pa nkhani yomwe akhawerengayo. Ndipo kuphampha kwa tsambalo kukhagumanika nkhani zomwe akhafunika kuwerenga kuti adzacezerane sumana ya mangwana yace.

Sumana iri-yentse pa sumana zakukwana 12, nyakupfunzayo akhatambira tsamba lipsa lakucokera ku gwere la komwe akhakhalako. Kawiri-kawiri matsambayo yakhatumizidwa na abale wacikulire ayai omwe akhakwanisa lini kucita bzizinji m’gwere. Mwa ciratizo, Anna K. Gardner, wa ku Estados Unidos, adalewa kuti: “Pomwe bukhu lakuti Zeze wa Mulungu lidacosedwa, iro lidathandiza m’bale wangu omwe akhatazira kufamba. Iye adakhala na basa lizinji kuti acite, lomwe likhali kutumiza matsamba ya mibvunzo sumana iri-yentse.” Nyakupfunzayo akamaliza kupfunza bukhulo, iye akhazungiridwa na abale kuti amuthandize kudziwa bzizinji pakulewa bza Bibliya.

Thayle Gardner ali pa kanjinga kace ka anyakulemala

BASA LA KUTSOGOLO

Kuphampha kwa golero, m’bale J. F. Rutherford adatumiza matsamba ku magwere yentse. Iye adawona kuti “abale adapalizira mafala ya Umambo mwa nyongo kwene-kwene kuposa magole yentse ya m’mbuyomo.” Pakukumbukira bza basa la kutsogolo, iye adalewa kuti: “Pakana basa lizinji kuti licitidwe. Limbikisani winango kuti acite nafe basa lakusimbidwali.” Bzikuwoneka kuti Anyakupfunza wa Bibliya adaphatisa basa malangoyo ndipo mu gole la 1922, iwo adapalizira kwene-kwene mafala ya Umambo mwakusaya mantha.

Axamwali Wakusaya Mantha

Anyakupfunza wa Bibliya adalatiza lufoyi la pa ubale mwakuthandizana. Iwo adakhala axamwali wakusaya mantha ‘omwe adabadwira kuti [atithandize] pakawoneka mabvuto,’ ninga momwe nkhani yomwe iri m’nyantsiyi ikufotokozera.—Mimwani 17:17.

Pa cipiri, 31 Maio, 1921, mu mzinda wa Tulsa (Oklahoma, Estados Unidos), mwamuna m’bodzi omwe akhali msenzi adamangidwa aciikhidwa m’kawoko pa mulandu wakumenya mkazi omwe akhali mzungu. Pomwe bzimwebzi bzidacitika, thimu la wanthu omwe akhali azungu, wakupitirira 1000, lidayamba kumenyana na ka thimu kang’ono ka asenzi. Phiringulo lidakula mwakamfulumize mpaka ku mudzi omwe ukhakhala asenzi, wakucemeredwa Greenwood. Kumweko, nyumba zakupitirira 1400 na malonda ya asenziwo bzidatcoledwa na kutenthedwa. Napo kuti bzimbalewedwa kuti wanthu 36 ndiwo adafa, koma pinango-pentse wanthu omwe adafa adapitirira 300. Phiringu limweri lidadzacemeredwa kuti Massacre de Tulsa.

M’bale Richard J. Hill, omwe akhali Nyakupfunza wa Bibliya msenzi ndipo akhakhala ku Greenwood, adafotokoza bzomwe bzidacitika: “Usiku bomwe budacitika phiringulo, tikhacita mitsonkhano ya gwere ninga momwe tikhacitira nthawe zentse. Pomwe mitsonkhanoyo idamala, tidabva kulira kwa nfuti mu mzindamo. Kulira kwa nfutiko kudapitiriza mpaka usiku kwene-kwene.” Mangwana yanzace kumacibese, pa 1 Junho, bzinthu bzikhadaipiratu. “Wanthu winango adabwera acilewa kuti penu tikhafuna kukhotcereredwa, tikhafunika kuyenda ku Nyumba Yakucitira Mitsonkhano ya boma.” Tenepo, m’bale Hill pabodzi na mkazace na wana wace axanu adathawira ku Nyumba Yakucitira Mitsonkhano ya boma ya ku Tulsa. Kumweko, asenzi pafupi-fupi 3000, amuna na akazi, adakhotcereredwa na acikunda wa dzikolo, omwe adatumizidwa na boma kuti akamalise phiringulo.

Pa nthawe ibodzi-bodziyo, m’bale Arthur Claus, omwe akhali mzungu, adacita bzinthu mwakukhwimika. Iye adati: “Pomwe ndidabva kuti wanthu omwe akhacita phiringulo akhayenda ku Greenwood, kukatcola na kukatentha nyumba, ndidakumbuka bzakuyendambo kumweko kuti ndikawone kuti m’bale Hill, omwe akhali xamwali wangu, akhali tani.”

M’bale Arthur Claus akhapfunzisa wana wakukwana 14 m’gwere mwakuphatisa basa bukhu lakuti Zeze wa Mulungu

Pomwe iye adafika pamui pa m’bale Hill, adawona munthu, omwe akhalimbo mzungu adanyamula nfuti. Munthuyo akhalimbo xamwali wa m’bale Hill. Tsono pomwe iye adawona m’bale Arthur, adakumbuka kuti akhali m’bodzi wa wanthu omwe akhacita phiringuwo. Iye adamubvunza mwakukalipa kuti: “Thangwe ranyi wabwera pano?”

M’bale Arthur adalewa kuti: “Ningadasaya kumutawira bwino, iye angadandilizira nfuti. Ndidamutsimikizira kuti ndikhali xamwali wa m’bale Hill ndipo ‘ndikhambabwera kale pompano ntsiku zentse.’” M’bale Arthur na munthuyo adakhotcerera nyumbayo kuti ireke kutcoledwa na kutenthedwa.

Patsogolo pace, m’bale Arthur adadziwa kuti m’bale Hill akhali ku Nyumba Yakucitira Mitsonkhano. M’bale Arthur akhadauzidwa kuti asenzi akhafunika lini kucoka kumweko mwakusaya tsamba lakusinalidwi na mkulu wa acikunda wakucemeredwa Barrett. M’bale Arthur adalewa kuti: “Cikhali cinthu cakunesa kuna inepano kulewalewa na mkulu wa acikundayo. Pomwe ndidamuuza bzomwe ndikhafuna kucita, iye adandibvunza kuti: ‘Kodi iwepo un’kawonerera banjali na kukawapasa bzomwe akufunikira?’ Ndidatawira mwakukomedwa kuti, inde.”

Pakuti akhana tsamba lakumubvumiza kucita bzimwebzo, iye adayenda acithamanga ku Nyumba Yakucitira Mitsonkhanoko. Iye adalatiza tsambalo wamphanvu za umangi m’bodzi, ndipo wamphanvu za umangiyo adalewa mwakudabwa kuti: “ Thangwe ranyi, tsamba limweri lasinalidwi na mkulu wa acikunda! Kodi iwepo ukudziwa kuti ndiwe munthu wakuyamba kucosa munthu pa mbuto ino kucokera macibese mpaka nthawe zino?” M’bale Arthur na wamphanvu za umangiyo adanyang’ana m’bale Hill na banja lace ndipo adawagumana mwakusaya kunesa. Wentsenewo adapakira m’karo mwa m’bale Arthur aciyenda kumui kwa m’bale Hill.

“Tentsenefe ndife wakundendemerana pakati pa wanthu wakubzipereka wa Mulungu”

M’bale Arthur adacita ciri-centse kuti m’bale Hill na banja lace akhale wakukhotcerereka. Pomwe wanthu winango adawona kukhwimika kwa m’bale Arthur pakulatiza lufoyi kuna abale, iwo adadabwa kwene-kwene. M’bale Arthur adalewa kuti: “Munthu omwe adathandiza kukhotcerera nyumba ya m’bale Hill adalemekeza kwene-kwene Mboni za Yahova. Ndipo wanthu adayamba kufuna cadidi thangwe rakuti adawona kuti wanthu wa Mulungu ambasankhulana lini thangwe ra kusiyana kore ya thupi ndipo palibe omwe ambabziwona kuti ngwakufunika kwene-kwene pakati pa wanthu wa Mulungu.”

a Mu gole la 1937, dzina la revista yakuti A Idade de Ouro lidacinjidwa licikhala Consolação ndipo mu 1946 lidacinjidwa pomwe licikhala Mukani!

    Mabukhu ya Cinyungwe (2008-2025)
    Bulani
    Pitani
    • Cinyungwe
    • Tumizani
    • Bzomwe mumbafuna
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mitemo Yomwe Mun'funika Kuteweza
    • Mtemo Wacintsintsi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Pitani
    Tumizani