Bzomwe Akulu Angapfunze na Gidiyoni

1. Mwakubverana na 1 Pedru 5:2, kodi ni basa liponi lomwe akulu adapasidwa?

AKULU wa gwere adapasidwa basa lakutsogolera na kukhotcerera mabira yakufunika ya Yahova. Amuna wakubziperekawa ambatenda kwene-kwene mwayi omwe anawo wakutumikira abale na mpfumakazi zawo, ndipo ambaphata basa na nyongo kuti akhale ‘abusa omwe ambawatsogoleradi.’ (Jeremiya 23:4; werengani 1 Pedru 5:2.) Timbakomedwa kwene-kwene kukhala na amuna wakukhulupirikawa mu gwere!

2. Kodi ni mabvuto yaponi yomwe akulu winango ambagumana nayo?

² Akulu ambagumana na mabvuto mazinji pakutsogolera mabira ya Yahova. Kutsogolera gwere kulibe kupusa. Ndipopa akulu ambafunika kuphata basa na nyongo. Mkulu munango wa gwere wa ku Estados Unidos, wakucemeredwa Tony, akhafunika kukhala wakubzicepesa pa nkhani ya kubvuma mabasa yomwe iye akhapasidwa. Iye adalewa kuti: “Pomwe matenda ya COVID-19 yadayamba, ndidakhala na mabasa mazinji yakukonzekera mitsonkhano na utumiki. Napo kuti ndikhacita bzinthu bzizinji, pakhana bzinthu bzinango basi kuti ndicite. Bzimwebzi bzikhandicitisa kuti ndisaye nthawe ya kuwerenga Bibliya, kucita pfunziro la pandekha na kumbapemba kwa Yahova.” Mkulu wa gwere munango wa ku Kosovo, wakucemeredwa Ilir, adagumanambo na bvuto linango. Pomwe iye akhali ku mbuto komwe kukhacitika nkhondo akhawona kuti bzikhali bzakunesa kuteweza malango yomwe gulu likhapereka. Iye adati: “Cikhulupiro cangu cidayezedwa pomwe mthambi idandikumbira kuti ndikathandize abale omwe akhali ku mbuto zakugopswa. Inepano ndikhacita mantha ndipo ndikhawona kuti malangoyo yakhali yakusaya kuthandiza.” M’misiyonario munango wa ku Ásia, wakucemeredwa Tim, akhawona kuti bzikhali bzakunesa kucita bzinthu bzomwe akhafunikira kucita ntsiku iri-yentse. Iye adati: “Nthawe zinango ndikhabzibva kukhala wakuneta kwene-kwene mwakuti ningadakwanisa lini kuthandiza abale na mpfumakazi zangu.” N’ciyani comwe cingathandize akulu omwe akugumana na mabvuto ninga yamweya?

3. Kodi n’ciyani comwe tentsenefe tin’funika kucita?

³ Akulu angapfunze bzizinji na ciratizo ca Mtongi Gidiyoni. (Ahebereu 6:12; 11:32) Iye adakhotcerera na kutsogolera wanthu wa Mulungu. (Atongi 2:16; 1 Nkhani 17:6) Ninga Gidiyoni, akulu adaikhidwa na Mulungu kuti akhotcerere na kutsogolera wanthu wace pa nthawe yakunesa ino. (Mabasa 20:28; 2 Timotio 3:1) Gidiyoni adayezedwa pomwe akhacita basa lace, koma adapirira. Ifepano tingagumane phindu tikapfunza nkhani ya kubzicepesa na kubvera kwa Gidiyoni. Bziribe basa kuti tikutumikira ninga mkulu wa gwere ayai ne, tentsenefe tin’funika kumbatenda basa lomwe akulu ambacita. Tingacite bzimwebzi mwa kuwathandiza. — Ahebereu 13:17.

KUBZICEPESA KWANU KUKAYEZEDWA

4. Kodi Gidiyoni adalatiza tani kuti akhali wakubzicepesa?

⁴ Gidiyoni akhali munthu wakubzicepesa.b Pomwe anjo adamuuza kuti akhadasankhulidwa na Yahova kuti atsudzule Ajirayeri m’manja mwa Amidiyani, iye adatawira kuti: “Banja lathu nding’ono kwene-kwene m’dzinza la Manase ndipo m’nyumba ya pai wangu, inepano ndine ng’ono kwene-kwene.” (Atongi 6:15) Iye akhabziwona kuti angadakwanisa lini kucita basalo, tsono Yahova akhadziwa kuti iye angadakwanisa kulicita. Mwakuthandizidwa na Yahovayo, Gidiyoni adakwanisadi kulicita basalo.

5. N’ciyani cingacitise mkulu wa gwere kutaza kukhala wakubzicepesa?

⁵ Akulu ambacita nyongo yakulatiza kuti mbakubzicepesa m’bzinthu bzentse. (Mika 6:8; Mabasa 20:18, 19) Iwo ambabziwonesera lini pa luso lomwe analo na bzinthu bzomwe ambakwanisa kucita; ndipo iwo ambabziwonambo lini kuti mbakusaya kufunika thangwe rakuti aphonyesa bzinthu bzinango. Tsono nthawe zinango, bzimbakhala bzakunesa kuti mkulu alatize kuti ngwakubzicepesa. Iye angabvume mabasa mazinji, patsogolo pace acitazira kuyacita. Ndipo bzingakhale bzakunesa kuna iye kukhala wakubzicepesa akauzidwa kuti waphonyesa basa linango ayai akatendedwa na wanthu winango pa bzinthu bzomwe wacita bwino. N’ciyani comwe akulu angapfunze na Gidiyoni comwe cin’dzawathandiza pa nkhani imweyi?

6. Kodi akulu angapfunze ciyani na Gidiyoni pa nkhani ya kubzicepesa? (Onani cithunzi-thunzi.)

⁶ Kumbirani thandizo. Munthu omwe ngwakubzicepesa ambadziwa kuti pana bzinthu bzomwe angakwanise lini kubzicita. Gidiyoni akhali wakubzicepesa ndipo akhakumbira thandizo anzace. (Atongi 6:27, 35; 7:24) Akulu wa nzeru ambacitambo bzibodzi-bodzibzi. Tony, omwe tamufotokoza pakuyamba ule, adalewa kuti: “Thangwe ra momwe ndidapfunzisidwira pomwe ndikhali mwana, ndikhandobvuma basa liri-lentse. Ndipopa ndidawona kuti bzikhali bwino kuti ticezerane nkhani ya kubzicepesa pa kunamata kwathu kwa pa banja. Ndidabvunzambo mkazangu kuti afotokoze momwe akhaiwonera nkhani imweyi. Ndipo ndidawonambo vidiyo yakuti Pfunzisani, Khulupirani Ndipo Limbisani Winango, Ninga Momwe Jezu Adacitira mu saite yathu ya jw.org.” Tony adayamba kumbakumbira anzace kuti ambamuthandize kucita mabasa yanango. N’ciyani comwe cidadzacitika patsogolo pace? Tony adalewa kuti: “Mabasa yentse ya m’gwere yakufamba ndipo ndina nthawe izinji ya kulimbisa uxamwali bwangu na Yahova.”

7. Kodi akulu angatewezere tani Gidiyoni akauzidwa kuti pana bzinthu bzomwe akuphonyesa? (Tiyago 3:13)

⁷ Lekani kukalipa mukatsimulidwa. Bvuto linango lomwe akulu ambagumana nalo ni kuuzidwa kuti akuphonyesa bzinthu bzinango. Bzomwe Gidiyoni adacita bzingawathandize pa nkhani imweyi. Iye akhadziwa kuti akhali wakuperewera. Ndipopa adapitiriza kukhala wakugwa nfuwa pomwe amuna wa dzinza la Efraimu adamuuza kuti pana bzinthu bzinango bzomwe aphonyesa. (Atongi 8:1-3) Gidiyoni alibe kuwatawira mwakukalipa. Iye adalatiza kuti akhali wakubzicepesa mwa kuwatetekera mwatceru pomwe akhalalewa na kuwatawirambo mwakugwa nfuwa. Bzimwebzi bzidacitisa kuti iwombo agwe nfuwa. Akulu wa nzeru angatewezerembo Gidiyoni mwa kutetekera mwatceru na kutawirambo mwa kugwa nfuwa akauzidwa kuti pana bzinthu bzomwe akucita lini bwino. (Werengani Tiyago 3:13.) Bzimwebzi bzimbacitisa kuti m’gwere mukhale na mtendere.

8. N’ciyani comwe akulu an’funika kucita akambatendedwa? Fotokozani.

⁸ Perekani ulemerero kwa Yahova. Pomwe wanthu adamutenda Gidiyoni thangwe ra kukunda Amidiyani, iye adauza wanthuwo kuti Yahova ndiye adacitisa. (Atongi 8:22, 23) Kodi akulu angatewezere tani Gidiyoni? Iwo angacite bzimwebzi mwa kupasa ulemerero Yahova pa bzomwe ambacita. (1 Akolinto 4:6, 7) Mkulu wa gwere akatendedwa thangwe ra luso lakupfunzisa lomwe analo, iye angalewe kuti bzimwebzi bzimbakwanisika thangwe rakuti ambaphatisa basa malango ya m’Fala la Mulungu, Bibliya, ayai mabukhu yomwe gulu la Yahova limbakonza. Akulu an’funika kukumbukira kuti akupfunzisa mu njira yomwe imbalemekezesa Yahova sikuti kundofuna kubziwonesera kwa wanthu. Mbatiwoneni bzomwe bzidacitikira mkulu munango wakucemeredwa Timothy. Pomwe iye adayamba kutumikira ninga mkulu, Timothy akhakomedwa kwene-kwene kufotokoza nkhani za wentse. Iye adati: “Ndikhambafotokoza mafala yabwino yakuyambisira nkhani na bziratizo bzakubveka bwino. Bzimwebzi bzikhacitisa kuti wanthu ambanditende. Ndidawona kuti wanthu akhambatenda inepano, m’mbuto mwakutenda Bibliya ayai Yahova.” Na kupita kwa nthawe, Timothy adawona kuti akhafunika kucinja kapfunzisidwe kace kuti wanthu aleke kumbamutenda mwakupitirira malire. (Mimwani 27:21) N’ciyani comwe cidacitika patsogolo pace? Iye adati: “Wanthu azinji ambandiuza momwe nkhani zangu zimbawathandizira kukunda mabvuto, kupirira mayezo na kukhala pa uxamwali bwakulimba na Yahova. Nimbakomedwa kwene-kwene na bzomwe iwo ambandiuzabzo kuposa momwe iwo akhanditendera m’mbuyomu.”

KUBVERA KWANU AYAI KUKHWIMIKA KWANU KUKAYEZEDWA

9. Kodi n’ciyani comwe Gidiyoni adauzidwa kuti acite? (Onani cithunzi-thunzi.)

⁹ Pomwe Gidiyoni adasankhulidwa kuti akhale mtongi, iye akhafunika kulatiza kubvera na kukhwimika. Iye adapasidwa basa lakunesa kwene-kwene, lomwe likhali la kupfudza guwa la ntsembe la Baala lomwe likhali la pai wace. (Atongi 6:25, 26) Pomwe padapita nthawe, Gidiyoni adatsonkhanisa acikunda wace kuti ayende nawo ku nkhondo. Iye adauzidwa kuti akhafunika kupunguza acikundawo kawiri-kentse. (Atongi 7:2-7) Ndipo iye adauzidwambo kuti akhafunika kuyenda kukamenyana na anyamadulanthaka wawo pakati pa usiku. — Atongi 7:9-11.

10. Thangwe ranyi nthawe zinango bzingakhale bzakunesa kuna akulu kuti akhale wakubvera?

¹⁰ Akulu an’funika kukhala ‘wakukonzeka kubvera.’ (Tiyago 3:17) Mkulu wa gwere omwe ngwakukonzeka kubvera ambacita bzomwe Bibliya limbalewa na kuteweza malango ya gulu la Yahova. Ndipo bzimwebzi bzimbacitisa kuti wanthu winango amutewezerembo. Napo bziri tenepo, bzingakhale bzakunesa kuti iye abvere bzinthu bzinango. Pinango bzingakhale bzakunesa kwa iye kuphatisa basa malango yomwe ambatambira mu gulu la Yahova. Nthawe zinango, angabzibvunze penu malango yanango yomwe atambira njakuthandiza ayai angapasidwe basa lomwe ndakunesa kulicita. Kodi akulu angatewezere tani Gidiyoni pa nkhani zimwezi?

11. N’ciyani comwe cingathandize akulu kuti ambabvere malango?

¹¹ Mukatambira malango, mbayaphatisani basa. Mulungu adauza Gidiyoni momwe angadapfudzira guwa la ntsembe la pai wace, komwe angadakakonza guwa la ntsembe la Yahovayo na bzifuwo bzomwe angadakapereka ntsembe. Gidiyoni alibe kulangalira kucita bzomwe Yahovayo adamuuza kuti acite. Koma adabzicita na mtima wentse. Ntsiku zino, gulu la Yahova limbapereka malango kwa akulu mwakuphatisa basa makarta, bzidziwiso na malango yanango yakulewa bza moyo wathu wauzimu na wa kuthupi. Ifepano timbawafuna kwene-kwene akulu wa gwerewa thangwe rakuti ambaphatisa basa malangoyo. Bzimwebzi bzimbacitisa kuti bzinthu bzifambe bwino m’gwere. — Salimo 119:112.

12. Kodi akulu angaphatise tani basa malango ya pa Ahebereu 13:17 akauzidwa kuti acinje bzinthu bzinango?

¹² Mbakhalani wakukonzeka kucinja. Kumbukirani kuti pomwe Yahova adauza Gidiyoni kuti apunguze acikunda wace, iye adabvera ndipo adasala na acikunda ang’ono-ng’ono kwene-kwene. (Atongi 7:8) Pinango iye akhabzibvunza kuti: ‘Kodi mpsakufunikadi kupunguza acikundawa? Kodi bzimwebzi bzin’citisa lini kuti tikundidwe?’ Napo bziri tenepo, Gidiyoni adabvera. Akulu ntsiku zino ambatewezera Gidiyoni mwa kuphatisira basa malango mapsa yomwe apasidwa. (Werengani Ahebereu 13:17.) Mwa ciratizo, mu 2014, Bungwe Lakutonga lidacinja momwe kobiri zakumangira Nyumba za Umambo na Nyumba za Mitsonkhano Mikulu-mikulu zingadambaperekedwera. (2 Akolinto 8:12-14) Magwere yadauzidwa kuti yakhafunika lini kumbapereka yokha kobiri zakumangira Nyumba ya Umambo yawo ayai kupitiriza kupereka kobirizo pang’ono-pang’ono mpaka kuzimaliza napo pa mbuyo pakuti nyumbayo yamala kumangidwa. Koma magwere ya pa dziko lentse la pantsi ndiyo yangadambacita bzakupereka kuti Nyumba za Umambo na nyumba zinango za gulu lathu zimangidwe, bziribe basa penu gwerelo lingadakwanisa kucosa kobiri zakumangira nyumbayo na komwe nyumbazo zingadamangidwa. Pomwe José adabva bza kucinja kumweku, iye adakumbuka kuti bzingadafamba lini bwino. Iye adakumbuka kuti: ‘Ne Nyumba ya Umambo ibodzi in’mangidwa lini. Bzinthu bzimbacitika lini tenepa.’ N’ciyani cidathandiza José kuti athandizire kucinja kumweku? Iye adalewa kuti: “Mafala ya pa Mimwani 3:5, 6 yadandikumbusa kuti ndikhafunikira kukhulupira Yahova. Kucinjaku kudacitisa kuti bzinthu bzifambe bwino! Bzimwebzi bzidacitisa kuti Nyumba za Umambo zizinji zimangidwe ndipo kudacitisambo kuti tidziwe njira zinango zakucitira bzakupereka kuti pakhale kundendemerana.”

13. (a) Kodi Gidiyoni akhakhulupira ciyani? (b) Kodi akulu angatewezere tani Gidiyoni? (Onani cithunzi-thunzi.)

¹³ Mbacitani bzomwe Yahova ambafuna mwakukhwimika. Gidiyoni akhabvera Yahova napo kuti nthawe zinango akhabva mantha ndipo akhaikha moyo wace pa ngozi. (Atongi 9:17) Pomwe Gidiyoni adauzidwa na Yahova kuti angadamuthandiza, iye adatsimikizira kuti Yahovayo angadamuthandizadi kuti akhotcerere wanthu wace. Akulu omwe ambakhala m’madziko yomwe basa lathu ndakuletsedwa, ambatewezera Gidiyoni. Iwo ambapitiriza kucita basa lawo mwakukhwimika pa kutsogolera mitsonkhano na utumiki napo kuti ambagopswedwa kuti aniikhidwa m’kawoko, kucosedwa basa ayai kuboneresedwa.c Pa citsautso cikulu, akulu an’dzafunika kukhwimika kuti ateweze malango yomwe an’dzapasidwa napo kuti kucita bzimwebzo kungadzaikhe moyo wawo pa ngozi. Tin’dzatambira malango ya momwe tingadzapalizirire bza ciyeruzo na bzomwe tin’dzafunikira kucita kuti tidzapulumuke pomwe Gogi wa ku Magogi an’dzatiphindukira. — Ezekiyeli 38:18; Apokalipse 16:21.

KUPIRIRA KWANU KUKAYEZEDWA

14. Thangwe ranyi bzikhali bzakunesa kuna Gidiyoni kuti apirire?

¹⁴ Gidiyoni akhali mtongi, ndipopa iye akhafunika kuphata basa na nyongo kwene-kwene. Pomwe Amidiyani adathawa pa nkhondo yomwe idacitika pakati pa usiku ire, Gidiyoni adawathamangisa kucokera ku Jezireyeli mpaka ku Mkulo wa Joridano, komwe bzikuwoneka kuti kukhana miti mizinji. (Atongi 7:22) Kodi Gidiyoni adaimira pa mkulopo? Ne, alibe! Napo kuti akhadaneta, iye na acikunda wace 300 adayambuka mkuloyo acipitiriza kuwathamangisa. Pakumalizira pace, adawaphata aciwapha wentse. — Atongi 8:4-12.

15. Thangwe ranyi nthawe zinango bzingakhale bzakunesa kuti mkulu apirire?

¹⁵ Nthawe zinango mkulu wa gwere angabzibve kuti aneta kusamalira gwere na banja lace. Pa nkhani ninga zimwezi, kodi akulu angatewezere tani Gidiyoni?

16-17. N’ciyani comwe cidathandiza Gidiyoni kupirira, ndipo ni citsimikizo ciponi comwe akulu angakhalembo naco? (Zaiya 40:28-31) (Onani cithunzi-thunzi.)

¹⁶ Khulupirani kuti Yahova an’dzakupasani mphanvu. Gidiyoni akhakhulupira kuti Yahova angadamupasa mphanvu. Ndipo ndibzo bzomwe Yahovayo adacita. (Atongi 6:14, 34) Pomwe Gidiyoni na acikunda wace akhathamangisa amambo awiri wa ku Midiyani, amambowo akhadapakira ngamira. (Atongi 8:12, 21) Napo bziri tenepo, Yahova adathandiza Ajirayeri kuwaphata aciwapha. Akulu an’funikambo kuthemba Yahova, thangwe iye ni Mulungu omwe “ambaneta lini ne kuthetha.” Iye an’dzawapasa mphanvu akakhala adaneta. — Werengani Zaiya 40:28-31.

¹⁷ Mbatiwoneni bzomwe bzidacitikira Matthew, wa m’Komiti Yakucezerana na Nyumba za Ulapi. N’ciyani cidathandiza Matthew kuti apirire? Iye adati: “Cinembo ca Afilipi 4:13 cidanditsimikizira kuti Yahova akhandipasa mphanvu. Pomwe ndikhabzibva kuti ndaneta na kuwona kuti ningadakwanisa lini pomwe kupitiriza, ndikhapemba kwa Yahova na mtima wentse ndicimukumbira kuti iye andipase mphanvu kuti ndipirire ndicipitiriza kuthandiza abale wangu.” Ninga Gidiyoni, akulu ambaphatambo basa na nyongo kuti atsogolere wanthu wa Yahova. Tsono kucita bzimwebzi kulibe kupusa. Ndipopa, iwo an’funika kukhala wakubzicepesa acizindikira kuti angakwanise lini kucita bzinthu bzentse ninga momwe iwo akhafunira. Iwo angatsimikize na mtima wentse kuti Yahova an’dzabva kudandaula kwawo kwakukumbira thandizo, an’dzawalimbisa ndipo an’dzawathandiza kuti akwanise kupirira. — Salimo 116:1; Afilipi 2:13.

18. Kodi akulu angatewezere tani Gidiyoni?

¹⁸ Tawona kuti akulu angapfunze bzinthu bzizinji na bzomwe Gidiyoni adacita. Iwo an’funika kukhala wakubzicepesa pomwe akubvuma mabasa yomwe an’kwanisa kuyacita ndipo an’funikambo kukhala wakubzicepesa pomwe akutsimulidwa ayai kutendedwa. Iwo an’funika kukhala wakubvera na wakukhwimika, maka-maka pomwe dzikoli likuyenda kukamala. Ndipo iwo an’funikambo kukhulupira na mtima wentse kuti napo acigumana na mabvuto mazinji, Yahova an’dzawathandiza. Timbatenda kwene-kwene akulu thangwe rakuti ambaphata basa lawo mwa nyongo. Ndipopa “pitirizani kulatiza kwa [iwo] kuti mbakufunika kwa imwepo.” — Afilipi 2:29.