Pa dziko lentse la pantsi wanthu ana makumbukidwe yakusiyana-siyana pa nkhani ya kumwa. Nthawe zinango, wanthu ambafuna kumwa pabodzi na axamwali wawo. Tsono winango ambamwa lini. Ndipo winango ambamwa mpaka kuledzera. Kodi Bibliya limbalewa ciyani pa nkhani ya kumwa?

1. Kodi kumwa n’kwakuphonyeka?

Bibliya limbaletsa lini kumwa. Ndipo iro likambalewa bza mphaso zomwe Mulungu adatipasa, limbalewa kuti “Vinyu imbakondwesa mtima wa munthu.” (Salimo 104:14, 15) Bibliya limbalewambo bza amuna na akazi wakukhulupirika omwe akhamwa. — 1 Timotio 5:23.

2. Kodi Bibliya limbapereka malango yaponi kwa wale omwe angafune kumwa?

Yahova ambalewa kuti mpsakuphonyeka kumwa kwene-kwene na kuledzera. (Agalatiya 5:21) Bibliya limbati: “Leka kukhala pakati pa wanthu omwe ambamwa kwene-kwene vinyu.” (Mimwani 23:20) Tenepo tikasankhula kumwa tin’funika kumwa mwacikati-kati napo pomwe tiri patekha ndipo tireke kumwa kwene-kwene mpaka kuleka kukumbuka bwino, kutazira kubziphata pa kulewalewa na pakucita bzinthu. Thangwe kumwa kwene-kwene kungadzonge thanzi lathu. Penu tingakwanise lini kumwa mwacikati-kati bziri bwino kundolekeratu na kumwako.

3. Kodi tingalemekeze tani bzomwe winango asankhula pa nkhani ya kumwa?

Munthu ali-wentse angasankhule yekha penu angamwe ayai ne. Tin’funika lini kumbawona kuipa wanthu omwe asankhula kumwa mwacikati-kati, ndipo tin’funikambo lini kungingimiza munthu kuti amwe uko an’funa lini. (Aroma 14:10) Tingaleke kumwa penu kumwako kungabwerese bvuto kwa wanthu winango. (Werengani Aroma 14:21.) Ifepano timbandofuna lini “bzinthu bzakudekera [ife] basi, koma bzakudekerambo winango.” — Werengani 1 Akolinto 10:23, 24.

FUFUDZANI BZINANGO

4. Sankhulani penu mungamwe ayai ne

Kodi Jezu akhaiwona tani nkhani ya kumwa? Kuti tigumane mtawiro, kumbukirani bza cakudabwisa cakuyamba comwe iye adacita. Werengani Juwau 2:1-11, ndipo mukamala cezeranani mibvunzo ikutewerayi:

• Mwakubverana na cakudabwisa comwe iye adacitaci, kodi tikupfunza ciyani na momwe Jezu ambawonera nkhani ya kumwa ndipo tikupfunzambo ciyani na wale omwe ambamwa?

• Pakuti Jezu alibe kulewa kuti kumwa n’kwakuphonyeka, kodi Akristau an’funika kuwawona tani wale omwe ambamwa?

Tsono penu Mkristau wawona kuti angamwe, bzimwebzi bzin’funa lini kulewa kuti iye an’funika kumbamwa nthawe zentse. Werengani Mimwani 22:3, ndipo mukamala onani momwe bzinthu bziri m’nyantsibzi bzingakuthandizireni kuwona nthawe yomwe mun’funika lini kumwa:

• Pomwe mun’funa kufambisa karo ayai mtcini munango.

• Mukakhala na pathupi.

• Dotolo akakuuzani kuti muleke kumwa.

• Mukakhala kuti mun’kwanisa lini kumwa mwacikati-kati.

• Pakakhala pana lamulo lomwe likukuletsani kumwa.

• Mukakhala pabodzi na munthu omwe adaleka kumwa thangwe kale-kale akhamwa kwene-kwene.

Kodi mun’funika kumwa pa festa ya malowozi ayai m’mafesta yanango? Kuti muwone bzomwe bzingakuthandizeni kucita bzinthu mwanzeru, onani VIDIYO.

VIDIYO: Kodi Nin’funika Kumwa? (2:41)

Werengani Aroma 13:13 na 1 Akolinto 10:31, 32. Mukamala kuwerenga cinembo ciri-centse, cezeranani mbvunzo wakutewerayu:

• Kodi kuphatisa basa mtemo umweyu kungakuthandizeni tani kucita bzinthu bzomwe bzingakondwese Yahova?

5. Lekani kumbamwa mwakupitirira malire

Penu mun’funa kumwa kumbukirani kuti: Yahova ambaletsa lini kumwa, koma iye ambaletsa kumwa kwene-kwene na kuledzera. Thangwe ranyi? Werengani Ozeya 4:11, 18, ndipo mukamala cezeranani mbvunzo wakutewerayu:

• Kodi n’ciyani cingacitike munthu akamwa kwene-kwene?

Kodi n’ciyani cingatithandize kuleka kumwa kwene-kwene? Tin’funika kukhala wacikati-kati ayai kudziwa malire yathu. Werengani Mimwani 11:2, ndipo mukamala cezeranani mbvunzo wakutewerayu:

• Thangwe ranyi tin’funika lini kumwa kwene-kwene?

6. Bzomwe bzingathandize munthu kuleka kumwa kwene-kwene

VIDIYO: ‘Ndikhadaneta na Khalidwe Langu Lakuipa’ (6:32)

• Mu vidiyoyi, n’ciyani comwe Demitri akhacita akamwa?

• Kodi iye adakwanisa kusiya kumwa pomwe adayezera pakuyamba?

• Kodi iye adadzakwanisa tani kusiya kumwa kwene-kwene?

Werengani 1 Akolinto 6:10, 11, ndipo mukamala cezeranani mibvunzo ikutewerayi:

• Kodi kumwa kwene-kwene kungatibweresere mabvuto yaponi?

• Kodi n’ciyani cikulatiza kuti munthu omwe ambamwa kwene-kwene angacinje?

Werengani Mateu 5:30, ndipo mukamala cezeranani mbvunzo wakutewerayu:

• Kugwata boko komwe kukulewedwa pa ciratizoci kukuthandauza kucita nyongo kuti tikondwese Yahova. Kodi n’ciyani comwe mungacite penu bzikukunesani kusiya kumwa kwene-kwene?a

Werengani 1 Akolinto 15:33, ndipo mukamala cezeranani mbvunzo wakutewerayu:

• Kodi n’ciyani cingacitike penu imwepo muna axamwali omwe ambamwa kwene-kwene?

KODI MWAPFUNZA CIYANI?

Yahova ambaletsa lini kumwa, koma iye ambaletsa kumwa kwene-kwene ayai kuledzera.

Mibvunzo yakubwerezera

• Kodi Bibliya limbalewa ciyani pa nkhani ya kumwa?

• Kodi ni mabvuto yaponi yomwe yambabwera thangwe lakumwa kwene-kwene?

• Kodi tingalatize tani kuti timbalemekeza wale omwe ambamwa?

ONANI POMWE IBZI

Kodi maswaka yangacite tani kuti yambacite bzinthu mwanzeru pa nkhani ya kumwa?

Mbacitani Bzinthu Mwanzeru pa Nkhani ya Kumwa (2:31)

Onani bzomwe mungacite kuti muleke kumbamwa kwene-kwene.

“Mbamwani Mwakusaya Kupitirira Malire” (Ntsanza ya Mulindiri ya 1 Janeiro, 2010)

Kodi Akristau angamenyese makopo ayai magalafa pomwe akumwa?

“Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga” (Ntsanza ya Mulindiri ya 15 Fevereiro, 2007)

Kuti muwone momwe munthu munango adasiyira kumwa kwene-kwene onani nkhani yakuti “Ine Ndikhali Ninga Tambori Wakubowoka.”

“Bibliya Limbacinja Moyo wa Wanthu” (Ntsanza ya Mulindiri ya 1 Maio, 2012)

Munthu ali-wentse ambabvala na kubzidekesa mwakusiyana na mwanzace. Koma pana mitemo ya m’Bibliya yomwe imbatithandiza kubvala mwakuthemera ticikondwesa Yahova. Mbatiwoneni inango mwa mitemoyo.

1. Kodi ni mitemo iponi yomwe in’funika kutitsogolera pa kabvalidwe na kubzidekesa kwathu?

Ndife atumiki wa Yahova ndipopa tikabvala “mwa ulemu na mwakukumbuka bwino” ticikhalambo na mawonekedwe yakucena timbalatiza kuti ‘timbalemekeza Mulungu.’ (1 Timotio 2:9, 10) Onani mitemo minai iyi: (1) Kabvalidwe kathu kan’funika kukhala ‘kakuthemera.’ Pinango imwepo mumbawona kuti wanthu ambabvala mwakusiyana-siyana pa mitsonkhano ya Mboni za Yahova, tsono kabvalidwe kathu na kubzidekesa kwathu bzimbalatiza ulemu kwa Mulungu wathu omwe timbamunamata. (2) Bzakubvala bzathu bzin’funika kukhala bzakuthemera, sikuti bzakungwerewera, bzifupi, bzakuthimba ayai bzakubvala bzomwe bzingacitise munthu kukhala na makumbukidwe yakuipa. (3) Timbalatiza kuti ‘timbakumbuka bwino’ tikasaya kumbandogula bzakubvala bzakusaya kuthemera bza mtundu womwe ukubula tsapano. (4) Kawonekedwe kathu nthawe zentse kan’funika kulatiza kuti ‘timbalemekeza Mulungu’ ticilatizambo kwa winango kuti timbanamata Mulungu wacadidi. — 1 Akolinto 10:31.

2. Thangwe ranyi tin’funika kumbakumbukira abale wathu tikambasankhula bzakubvala?

N’cadidi kuti tina ufulu bwakusankhula bzomwe tingabvale. Tsono tin’funikambo kukumbukira penu kabvalidwe kathuko kangabwerese lini bvuto kwa wanthu winango. Timbayezera kucita ciri-centse comwe tingakwanise kuti tikondwese winango na ‘kucitira bzabwino wanthu winango kuti tiwalimbikise.’ — Werengani Aroma 15:1, 2.

3. Kodi kabvalidwe kathu kangacitise tani wanthu kufuna kudziwa bzizinji bza Yahova?

Nthawe zentse tin’funika kubvala mwakuthemera, maka-maka tikakhala pa mitsonkhano na mu upalizi. Tin’funa lini kuti bzakubvala bzathu bzicitise wanthu kuleka kufuna kubva mafala yomwe tikupalizira. Koma tin’funika kumbabvala kuti tidekese “cipfunziso ca Mulungu Mpulumusi wathu.” — Tito 2:10.

FUFUDZANI BZINANGO

4. Kuwoneka bwino kumbalatiza ulemu kwa Yahova

Thangwe ranyi ifepano tin’funika kumbakhala na kawonekedwe kabwino? Werengani Salimo 47:2, ndipo mukamala cezeranani mibvunzo ikutewerayi:

• Ifepano timbatewezera Yahova, kodi kukumbukira bzimwebzi kun’dzatithandiza tani kusankhula bwino bzakubvala bzathu?

• Kodi mukuwona kuti mpsakufunikadi kukumbuka bwino bzomwe tingabvale pakuyenda kumitsonkhano na mu upalizi? Thangwe ranyi?

5. Kodi tingasankhule tani mwanzeru pa nkhani ya bzakubvala na kawonekedwe kathu?

Onani VIDIYO.

VIDIYO: “Citani Bzentse Kuti Mulungu Apasidwe Ulemerero” (10:18)

Bzakubvala bzathu bzin’funika lini kukhala bzakuumira, koma bzikhale bzakucena na bzakubverana na komwe tiri. Werengani 1 Akolinto 10:24 na 1 Timotio 2:9, 10. Mukamala cezeranani kuti muwone thangwe ranyi tin’funika lini kubvala bzakubvala . . .

• bzakupswipa na bzakusaya kuthemera.

• bzakuthimba, bzakungwerewera ayai bzomwe bzingacitise munthu kukhala na makumbukidwe yakuipa.

Akristau ali lini pantsi pa cakutonga ca Mozeji. Tsono napo bziri tenepo, cakutongaco cimbalatiza makumbukidwe ya Yahova pa nkhani ya kabvalidwe. Werengani Deuteronomiyo 22:5, ndipo mukamala cezeranani mbvunzo wakutewerayu:

• Thangwe ranyi tin’funika kutcenkha kabvalidwe na kakonzedwe ka tsisi komwe kangacitise amuna kuwoneka ninga akazi ndipo akazi kuwoneka ninga amuna?

Werengani 1 Akolinto 10:32, 33 na 1 Juwau 2:15, 16, ndipo mukamala cezeranani mibvunzo ikutewerayi:

• Thangwe ranyi bziri bwino kubzibvunza kuti: Kodi wanthu wa m’gwere na wa komwe nimbakhala ambayipidwa na kabvalidwe kangu na mawonekedwe yangu?

• Kodi wanthu ambabvala tani komwe mumbakhala?

• Kodi imwepo mukuwona kuti kanango mwa kabvalidwe kamweko kangakhale lini kakuthemera kwa Mkristau? Penu munti inde, thangwe ranyi? Ndipo penu munti ne, thangwe ranyi?

KODI MWAPFUNZA CIYANI?

Tikasankhula bwino bzakubvala bzathu na momwe tikuwonekera, ifepano timbalatiza ulemu kwa Yahova na kwa wanthu winango.

Mibvunzo yakubwerezera

• Thangwe ranyi kabvalidwe na kawonekedwe kathu mpsakufunika kwa Yahova?

• Kodi ni mitemo iponi yomwe ingatithandize pa nkhani ya kabvalidwe na kubzidekesa?

• Kodi kabvalidwe kathu na mawonekedwe yathu bzingacitise wanthu kuwona tani kunamata kwa cadidi?

ONANI POMWE IBZI

Onani bzomwe wanthu angakumbuke thangwe ra bzakubvala bzomwe mwabvala.

“Kodi Nimbafuna Bzakubvala bza Mtundu Uponi?” (Nkhani ya pa jw.org)

Onani thangwe ranyi mpsakufunika kukumbuka pomwe tikanati kucita tatuwaje.

“Kodi Bibliya Limbalewa Ciyani pa Nkhani ya Tatuwaje?” (Nkhani ya pa jw.org)

Onani mitemo inango yomwe ingakuthandizeni kusankhula bwino bzakubvala.

“Kodi Kabvalidwe Kanu Kambalemekeza Mulungu?” (Ntsanza ya Mulindiri ya Setembro, 2016)

Onani momwe mkazi munango, omwe ambafuna kukondwesa Mulungu adapfunzira kubvala ninga momwe winango ambabvalira.

“Kabvalidwe Kangu na Kawonekedwe Kangu Kakhakhukhumudwisa Winango” (Mukani! wa 22 Dezembro, 2003)