• ‘Mambo wa Kumpoto’ mu Nthawe Yakumalizira
    Nsanza Ya Mulindiri (Yakupfunza)—2020 | Maio

    • Nkhani Yakupfunza 19

      ‘Mambo wa Kumpoto’ mu Nthawe Yakumalizira

      ‘Pa nthawe yakumalizira, mambo wa kummwera an’dzanyosana na [mambo wa ku mpoto] ndipo an’dzagwinyana naye.’ —DANYERI 11:40.

      NYIMBO 150 Lingani Yahova Kuti Mudzapulumuke

      BZOMWE TIN’PFUNZAa

      1. Kodi mapolofesiya ya m’Bibliya yambatithandiza tani?

      KODI n’ciyani comwe cin’dzacitikira atumiki wa Yahova kutsogoloku? Tin’funika kudziwa mtawiro wa mbvunzoyu. Mapolofesiya ya m’Bibliya yambatithandiza kudziwa bzomwe bzin’dzacitikira atumiki wa Yahova kutsogoloku. Ndipo ibodzi mwa mapolofesiyayo imbatithandiza kuwona bzomwe maboma yanango yan’dzacita kutsogolo. Polofesiyayo ikugumanika m’bukhu la Danyeri 11. Polofesiyayo imbalewa bza wamambo awiri wakutsutsana, mambo wa kumpoto na mambo wa kummwera. Mbali ikulu ya polofesiya imweyi idakwanirisidwa kale, ndipo tikupenukira lini kuti mbali yomwe yasala ya polofesiyayi in’dzakwanirisidwambo kutsogoloku.

      2. Mwakubverana na Ciyambo 3:15 na Cibvumbulutso 11:7; 12:17, kodi mpsiponi bzinthu bziwiri bzomwe tin’funika kubzikumbukira pomwe tikupfunza polofesiya ya Danyeri?

      2 Kuti tibvesese bukhu la Danyeri kapitulo 11, tin’funika kukumbukira bzinthu bziwiri. Cakuyamba polofesiyayi imbalewa kokha bza wamambo na maboma yomwe yadatonga m’madziko yomwe wanthu wa Mulungu akhakhala. Kuyambira kale-kale, atumiki wa Mulungu ni thimu la wanthu an’gono-g’ono tikawandendemezera na wanthu wentse omwe ali pa dziko la pantsi pano. Napo bziri tenepo, iwo kawiri-kawiri ambawengedwa na maboma ya wanthu. Thangwe ranyi? Thangwe ndakuti Sathani na dziko laceri ana cakulinga cakufuna kupfunza wanthu omwe ambatumikira Yahova na Jezu. (Werengani Ciyambo 3:15b na Cibvumbulutso 11:7c; 12:17d.) Cinthu caciwiri. Polofesiya ya Danyeri ikubverana na mapolofesiya yanango ya m’Bibliya. Tenepo, ifepano tingabvesese polofesiya ya Danyeri tikaindendemezera na mapolofesiya yanango ya m’Bibliya.

      3. Kodi n’ciyani comwe tin’pfunza mu nkhani ino, ndi tin’dzapfunzambo ciyani mu nkhani yakutewera?

      3 Tsapano tin’cezerana bza bukhu la Danyeri 11:25-39. Titi tidziwe mambo wa kummwera na mambo omwe akhali wa kumpoto m’magole ya 1870 na 1991. Ndipo tiniwonambo thangwe race tin’funika kucinja kabvesesedwe ka mbali inango ya polofesiyayi. Mu nkhani yakutewera, tin’dzapfunza Danyeri 11:40–12:1, ndipo nkhaniyo in’dzafotokoza momwe polofesiyayi ikukwanirisidwira kuyambira mu gole la 1991 mpaka pa nkhondo ya Armagedo. Pomwe mukupfunza nkhani ziwirizi onani mapa yakuti “Wamambo Awiri Omwe Akutsutsana mu Nthawe Yakumalizira.” Koma cakuyamba tin’funika kudziwa wamambo awiri omwe akufotokozedwa mu polofesiyayi.

      KODI TINGADZIWE TANI MAMBO WA KUMPOTO NA MAMBO WA KUMMWERA?

      4. Kodi mpsiponi bzinthu bzitatu bzomwe bzingatithandize kudziwa mambo wa kumpoto na mambo wa kummwera?

      4 Pakuyambirira dzina lakuti ‘mambo wa kumpoto’ likhaperekedwa kwa wamambo omwe akhanyang’anira bzigawo bza kumpoto kwa Jirayeri, ndipo dzina lakuti ‘mambo wa kummwera’ likaperekedwa kwa wamambo omwe akhanyang’anira bzigawo bza kummwera kwa Jirayeri. Thangwe ranyi tikulewa tenepo? Onani bzomwe anjo adalewa mwa kuuza Danyeri kuti: ‘Ndabwera kuti ndidzakuthandize kuzindikira bzomwe bzin’dzacitikira wanthu wakowa [wanthu wa Mulungu] kuphampha kwa ntsiku zakumalizira.’ (Danyeri 10:14) Kodi mbani omwe akhali wanthu wa Mulungu? Mpaka pa Pentekosite wa mu gole la 33, akhali mtundu wa Jirayeri. Pambuyo pa Pentekosite, Yahova adalatiza padeca kuti anyakupfunza wakukhulupirika wa Jezu adakhala wanthu wace. Ndipopa, mbali ikulu ya polofesiya ya Danyeri kapitulo 11 ikulewa bza anyakupfunza wa Kristu, sikuti mtundu wa Ajirayeri. (Mabasa 2:1-4; Waroma 9:6-8; Wagalata 6:15, 16) Na kupita kwa nthawe, maboma ya wanthu yakhala na udindo bwa kukhala mambo wa kumpoto na mambo kummwera. Napo bziri tenepo ifepano tingawadziwe wamambowo kucokera pa bzinthu bzitatu bzakundendemerana bzomwe iwo adacita: (1) wamambowo akhatonga madziko yomwe wanthu wa Mulungu akhakhala, (2) bzomwe iwo akhacita na wanthu wa Mulungu, bzikhalatiza kuti akhawenga Mulungu wacadidi omwe ni Yahova, ndipo (3) wamambo akhamenyana thangwe ra kupokerana mpando.

      5. Kuyambira mu gole 100 mpaka 1870, thangwe ranyi bzikhanesa kudziwa kuti mbani mambo wa kumpoto, mbani mambo wa kummwera?

      5 Pambuyo pa magole 100, m’gwere lacikristau mudayamba kudzala wanthu omwe akhapfunzisa bzinthu bzakunama, ndipo akhabisa cadidi ca m’Fala la Mulungu. Tenepo, kuyambira gole limwero mpaka mu 1870, Mulungu akhalibe gulu lace lakulinganizidwa pa dziko la pantsi. Tenepo, Akristau wakunama adadzawanda kwene-kwene ninga nyakasongole m’munda, ndipo bzimwebzi bzidacitisa kuti bzikhale bzakunesa kuzindikira kuti mbani Akristau wacadidi. (Mateu 13:36-43) Thangwe ranyi mpsakufunika kudziwa bzimwebzi? Thangwe bzimbatithandiza kudziwa kuti kuyambira mu gole 100 mpaka 1870, pa maboma yomwe yakhatonga mu nthawe imweyire, palibe yomwe yakhacita bzinthu kuti yathemere kukhala mambo wa kumpoto (Norte) ayai mambo wa kummwera (Sul), thangwe pakhalibembo gulu lakulinganizidwa la atumiki wa Mulungu pantsi pakuti limbazunzidwembo na iwo.e Tsono pambuyo pa gole la 1870, bzidadzakwanisika tsapano kuzindikira kuti mbani mambo wa kumpoto, mbani mambo wa kummwera. Kodi tikudziwa tani bzimwebzi?

      6. Kodi wanthu omwe akhanamata Yahova mu njira yakuthemera adadzawonekera pomwe mu nthawe iponi? Fotokozani.

      6 Wanthu omwe akhatumikira Yahova mu njira yakuthemera adadzawonekera pomwe kuyambira mu gole 1870. M’gole limweri Charles Taze Russell na anzace adayambisa kagulu ka anyakupfunza wa Bibliya. M’bale Russell na anzacewo akhali ninga mtumiki omwe akhadafotokozedwa kale kuti ‘angadadzafungula njira’ kuti Umambo bwa Mesiya bukhazikisidwe. (Malakiya 3:1) Tenepo, wanthu wa Mulungu adayamba tsapano kukhala gulu lakulinganizidwa. Kodi pa nthawe imweyi, likhalipo boma lamphanvu pa dziko lentse la pantsi lomwe likhazunza atumiki wa Mulungu? Mbatiwoneni bzinthu bzinango bzomwe bzidacitika.

      KODI MBANI MAMBO WA KUMMWERA?

      7. Kodi mbani omwe akhali mambo wa kummwera mpaka pa Nkhondo Yakuyamba ya pa Dziko Lentse la Pantsi?

      7 Mu 1870, dziko la Grã-Bretanha lidakhala boma lamphanvu kwene-kwene pa dziko lentse la pantsi, ndipo lidakhalambo na anyankhondo wamphanvu kwene-kwene. Polofesiya ya Danyeri imbalewa bza nyanga ing’ono yomwe idakunda nyanga zitatu. Nyanga ing’onoyo ikuimira boma la Grã-Bretanha, ndipo nyanga zinangozo zikuimira maboma ya França, Espanha na Holanda. (Danyeri 7:7, 8) Boma la Grã-Bretanha lidakhala mambo wa kummwera (Sul) mpaka pa Nkhondo Yakuyamba ya pa Dziko Lentse la Pantsi. Pa nthawe ibodzi-bodziyo, boma la América lidakhala lakudala kwene-kwene pa dziko lentse la pantsi, ndipo lidayamba kubverana na boma la Grã-Bretanha.

      8. Kodi kucokera pomwe ntsiku zakumalizira zidayamba, mbani ambaimira mambo wa kummwera?

      8 Pa nthawe ya Nkhondo Yakuyamba ya pa Dziko Lentse la Pantsi, boma la América lidaphatana na boma la Grã-Bretanha, ndipo mabomaya yadamenya nkhondo pabodzi, yacikhala yamphanvu kwene-kwene. Iyo yadaphatana, yacikhala boma libodzi lakutonga dziko lentse la pantsi, licidziwika na dzina la Potência Mundial Anglo-Americana. Polofesiya ya Danyeri idalewa kuti boma lakuphatanali ni mambo omwe an’dzakonkhanisa ‘gulu likulu la anyankhondo.’ (Danyeri 11:25) Tenepo, kucokera pomwe ntsiku zakumalizira zidayamba, boma lakuphatana la Grã-Bretanha na América ndiro limbaimira mambo wa kummwera.f Tsono, ni boma liponi lomwe limbaimira mambo wa kumpoto?

      KODI MBANI MAMBO WA KUMPOTO?

      9. Kodi mambo wa kumpoto adadzawonekera pomwe mu gole liponi, ndipo idakwanisika tani polofesiya ya pa Danyeri 11:25?

      9 Ninga momwe tawonera, m’bale Russell na anzace adakhazikisa gulu la anyakupfunza wa Bibliya mu gole la 1870, ndipo mambo wa kumpoto adadzawonekera pomwe mu gole la 1871. Mu gole limweri, maboma mazinji ya ku Europa yadaphatana, yacikhala boma libodzi, lomwe ni boma la Alemanha.g M’magole ya kutsogolo, boma la Alemanha lidakhala lamphanvu kwene-kwene. Boma limweri lidayamba kutonga madziko mazinji ya ku África na ku Oceano Pacífico, ndipo lidayambambo kumbakhumbza boma la Grã-Bretanha. (Werengani Danyeri 11:25.h) Boma la Alemanha lidakonza thimu la anyakhondo wamphanvu kwene-kwene, ndipo thimu lawo la anyakhondo wa m’madzi likhali thimu laciwiri lakukula kwene-kwene pa dziko lentse la pantsi mu nthawe imweyire. Pomwe idayamba Nkhondo Yakuyamba ya pa Dziko Lentse la Pantsi, boma la Alemanha lidaphatisa basa magulu yace yentse ya anyankhondo kuti lilimbane na anyamadulanthaka wace.

      10. Kodi idakwanisika tani polofesiya ya pa Danyeri 11:25b, 26?

      10 Patsogolo pace, Danyeri adalewa polofesiya ya bzomwe bzingadadzacitika na boma la Alemanha pabodzi na magulu yace ya anyankhondo. Iye adati: ‘Iye an’dzakwanisa lini kukunda.’ Thangwe ranyi? ‘Thangwe an’dzamucitira ciwembo. Ndipo wale omwe ambadya bzakudya bzace bzakukoma ndiwo omwe an’dzacitisa kuti iye agwe.’ (Danyeri 11:25b, 26a) Mu ntsiku za Danyeri, omwe ‘akhadya bzakudya bza mambo’ ni wale omwe akhana maudindo yakutumikira mamboyo m’nyumba mwace. (Danyeri 1:5) Kodi polofesiyayi ikulewa bza yani pamwepa? Ikulewa bza wanthu omwe akhana maudindo makulu-makulu ku Alemanha, ninga atongi na ayeruzi wa nkhondo. Wanthu amwewa akhaphata basa pabodzi kuti mtongi wawo mkulu aluze udindo bwace, na kuti boma la Alemanha lisiye kumbatongewa na munthu m’bodzi.i Polofesiya ya Danyeri iribe kundolewa bza kugwa kwa boma la Alemanha, koma idalewambo bzomwe bzingadacitika na nkhondo yomwe bomalo lingadamenya na mambo wa kummwera. Ndipo pakulewa bza mambo wa kumpoto polofefesiyayo idati: ‘Pakulewa bza thimu lace la anyankhondo, lin’dzakundidwa ninga kuti layerera na madzi, ndipo azinji an’dzafa.’ (Danyeri 11:26b) Tenepo, ndibzo bzomwe bzidacitika pa Nkhondo Yakuyamba ya pa Dziko Lentse la Pantsi. Thimu la anyankhondo la Alemanha lidakundidwa, ndipo wanthu azinji ‘adafa.’ Bzimwebzi bzikhanati bzacitika kale!

      11. Kodi n’ciyani comwe adacita mambo wa kumpoto na mambo wa kummwera?

      11 Polofesiyayi ikulewa bza nthawe yomwe idabwera Nkhondo Yakuyamba ya pa Dziko Lentse la Pantsi. Bukhu la Danyeri 11:27, 28 limbalewa kuti mambo wa kumpoto na mambo wa kummwera ‘an’dzakhala pa meza ibodzi, acimbanamizana.’ Ndipo polofesiya imweyi imbalewa pomwe kuti mambo wa kumpoto angadadzabzigwezekera ‘bzinthu bzizinji bzakuthupi.’ Polofesiya imweyi idadzakwanisikambo. Mwa ciratizo, mambo wa boma la Alemanha na wa boma la Grã-Bretanha akhambauzana kuti akufuna mtendere, tsono pomwe iwo adayamba kucita nkhondo mu 1914, bzidawonekeratu kuti bzomwe iwo akhauzana bzikhali bzakunama. Magole mazinji mbuyomu pomwe likhanati kufika gole la 1914, boma la Alemanha lidadala kwene-kwene, ndipo likhali boma laciwiri lakudala pa dziko lentse la pantsi. Tsono, ninga momwe ikhadalewera polofesiya pa Danyeri 11:29, boma la Alemanha lidamenya nkhondo na mambo wa kummwera, licikundiwa.

      WAMAMBO AKULIMBANA NA ATUMIKI WA MULUNGU

      12. Kodi n’ciyani adacita mambo wa kumpoto na mambo wa kummwera kuyambira mu gole la 1914?

      12 Kuyambira mu gole la 1914, mambo wa kumpoto na mambo wa kummwera adamenyana okha-okha, ndipo adazunzambo atumiki wa Mulungu. Mwa ciratizo, pa Nkhondo Yakuyamba ya pa Dziko Lentse la Pantsi, boma la Alemanha na boma la Grã-Bretanha, lidazunza atumiki wa Mulungu thangwe ra kulamba kumenya nkhondo. Ndipo boma la América lidafungira m’kawoko abale omwe akhatsogolera basa lakupalizira. Tenepo, cizunzo comwe abale adagumana nacoci, cidakwanirisa polofesiya ya pa Cibvumbulutso 11:7-10.

      13. Kodi n’ciyani comwe mambo wa kumpoto adacita m’magole ya 1930?

      13 Na kupita kwa nthawe, m’magole ya 1930, maka-maka pa Nkhondo Yaciwiri ya pa Dziko Lentse la Pantsi, mambo wa kumpoto adazunza atumiki wa Mulungu mwa kusaya kuwabvera ntsisi. Pa nthawe imweyi, phathi (partido) la Nazi likhanyang’anira boma la Alemanha, ndipo mtongi wawo Hitler na anzace adaletsa m’dzikomo basa lomwe atumiki wa Mulungu akhacita. Abale pafupi-fupi 1.500 adaphedwa, ndipo azinji adafungiridwa m’kawoko. Bzentse bzomwe bzidacitikabzi bzikhadalewedwa kale na Danyeri. Polofesiya ya Danyeri idalewa kuti mambo wa kumpoto ‘angadadzapswipiza mbuto yakupambulika,’ ndipo ‘angadadzapfudza ntsembe zakuperekedwa nthawe zentse.’ Bzimwebzi bzidacitika pomwe boma la Alemanha lidaletsa basa lakupalizira. (Danyeri 11:30b, 31a) Ndipo Hitler omwe akhatsogolera boma la Alemanha pa nthawe imweyire, adalumbira kupha atumiki wentse wa Mulungu wa ku Alemanhako.

      MAMBO MUPSA WA KUMPOTO

      14. Kodi ni boma liponi lomwe lidadzakhala mambo wa kumpoto pomwe idamala Nkhondo Yaciwiri ya pa Dziko Lentse la Pantsi? Fotokozani.

      14 Pomwe idamala Nkhondo Yaciwiri ya pa Dziko Lentse la Pantsi, boma la União Soviética lidadzakhala mambo mupsa wa kumpoto. Magawo makulu-makulu yomwe pakuyamba yakhanyang’aniridwa na boma la Alemanha, yadadzanyang’aniridwa na boma la União Soviética. Ninga momwe phathi la Nazi likhazunzira wanthu wa Mulungu, boma la União Soviética likhazunzambo wentse omwe akhalimbikira kutumikira Mulungu na kumubvera.

      15. Kodi mambo mupsa wa kumpoto adacita ciyani pomwe idandomala Nkhondo Yaciwiri ya pa Dziko Lentse la Pantsi?

      15 Pomwe idandoti maleni Nkhondo Yaciwiri ya pa Dziko Lentse la Pantsi, mambo mupsa wa kumpoto adazunza atumiki wa Mulungu. Bzimwebzi bzidakwanirisa polofesiya ya pa Cibvumbulutso 12:15-17, yomwe imbandemezera kuzunzidwa kwa atumiki wa Mulungu na ‘nyanza.’ Ndipo mwakubverana na pofesiyayi, mambo wa kumpotoyo adaletsa basa lathu lakupalizira. Tenepo kuyambira pomwe ntsiku za kumalizira zidayamba, mambo wa kumpoto akupitiriza kuzunza atumiki wa Yahova, koma an’dzakwanisa lini kuimisa basa lawo lakupalizira.j

      16. Kodi boma la União Soviética lidakwanirisa tani polofesiya ya pa Danyeri 11:37-39?

      16 Werengani Danyeri 11:37-39.k Pofesiyayi imbalewa kuti mambo wa kumpoto ‘an’dzakumbukira lini Mulungu wa abereki wace.’ Kodi polofesiyayi idakwanisika tani? Na cakulinga cakufuna kupfudza bzipembedzo bzentse, boma la União Soviética lidayezera kukunda mphanvu ya bzipembedzobzo. Ndipo kuti likwanise kucita bzimwebzi, mu gole la 1918, bomali lidakhazikisa lamulo lakuti xikola zimbapfunzise kuti kulibe Mulungu. Polofesiya ya Danyeri imbalewambo kuti mambo wa kumpoto ‘an’dzatumbiza mirungu ya bzifanikiso bza malitsito yakulimba.’ Kodi bzimwebzi bzidacitika tani? Boma la União Soviética lidadzonga kobiri zizinji kwene-kwene kuti likonze gulu la anyankhondo, ndipo lidakonza bzifuzo bzizinji bza nkhondo kuti likhale lamphanvu kwene-kwene. Mambo wa kumpoto na mambo wa kummwera, ali-wentse adakonkhanisa bzifuzo bzace bza nkhondo kuti aphere nabzo wanthu azinji!

      WAMAMBO AWIRI WAKUWENGANA ADAPHATIRA BASA PABODZI

      17. Kodi n’ciyani cinthu ‘cakunyantsa comwe cimbadzonga’?

      17 Mambo wa kumpoto na mambo wa kummwera adaphatira basa pabodzi mwa kucita cinthu cakufunika kwene-kwene. Iwo ‘adakhazikisa cinthu cakunyantsa comwe cimbadzonga.’ (Danyeri 11:31) Cinthu cakunyantsaco ni bungwe la Nações Unidas (ONU).

      18. Thangwe ranyi bungwe la Nações Unidas limbacemeredwa ‘cinthu cakunyantsa’?

      18 Bungwe la Nações Unidas limbacemeredwa ‘cinthu cakunyantsa,’ thangwe iro limbalewa kuti lingacite cinthu comwe ni Mulungu yekha omwe angakwanise kucita, ndipo cinthuco ni kukhazikisa mtendere pa dziko lentse la pantsi. Bibliya limbalewa kuti cinthu cakunyantsaci ‘cimbadzonga’ thangwe bungweri lin’dzapfudza bzipembedzo bzentse bzakunama. Onani mapa yakuti “Wamambo Awiri Omwe Akutsutsana mu Nthawe Yakumalizira.”

      THANGWE RANYI TIN’FUNIKIRA KUDZIWA BZENTSENEBZI?

      19-20. (a) Thangwe ranyi tikhafunikira kudziwa bzentsenebzi? (b) Kodi nkhani ikutewerayi in’dzatawira mbvunzo uponi?

      19 Ifepano tikhafunikira kudziwa bzentsenebzi thangwe bzimbatithandiza kudziwa kuti polofesiya ya Danyeri yakulewa bza mambo wa kumpoto na mambo wa kummwera idakwanisika kuyambira mu gole la 1870 mpaka 1991. Ndipo bzimwebzi bzinkutitsimikizira kuti mbali yomwe yasala ya polofesiyayi, in’dzakwanisikambo.

      20 Tsono, pakuti boma la União Soviética lidadzagwa mu gole la 1991, ni boma liponi lomwe linkuimira mambo wa kumpoto ntsiku zino? Mbvunzoyu un’dzatawiridwa mu nkhani ikutewerayi.

      NYIMBO 128 Tipirire Mpaka Kuphampha

      a Bukhu la Danyeri lina polofesiya yakulewa bza mambo wa kumpoto (Norte) na mambo kummwera (Sul). Tina citsimikizo cakuti polofesiyayo ikupitiriza kukwanirisidwa. Kodi tingatsimikizire tani bzimwebzi? Ndipo thangwe ranyi tin’funika kubvesesa bza polofesiyayo?

      b Ciyambo 3:15 Nin’dzaikha ciwengo pakati pa iwepo na mkaziyo, na pakati pa mbeu yako na mbeu yace. Iye an’dzakutsotola msolo, ndipo iwepo un’dzamuluma katende wace.

      c Cibvumbulutso 11:7 Ndipo akadzamala basa lawo lakucitira umboni, cirombo comwe cin’dzabula kucokera ku ciphompho cin’dzacita nawo nkhondo, ciciwakunda na kuwapha.

      d Cibvumbulutso 12:17 Ndipo cinyokaco cidakalipa na mkazi ndipo cidakamenya nkhondo na anyakusalira wa mbeu yace, omwe ambabvera mitemo ya Mulungu ndipo ana basa lakucitira umboni bza Jezu.

      e Na bzomwe bzafotokozedwa mu ndimeyi, mpsakuthemera lini kulewa kuti Aureliyano, mtongi wa Roma, (omwe adatonga mu gole la 270 mpaka 275) akhali “mambo wa kumpoto,” na kuti Mambo-mkazi Zenobiya (omwe adatonga mu gole la 267 mpaka 272) akhali “mambo wa kummwera.” Thangwe ranyi? Thangwe ndakuti pa nthaweyo pakhalibe gulu la wanthu lomwe likhatumikira Yahova mwakuthemera. Bzimwebzi bzikucinja kabvesesedwe kathu komwe kambafotokozedwa m’bukhu lakuti Samalani Ulosi wa Danieli!, misolo 13 na 14.

      g Kuti mudziwe bzizinji pakulewa bza boma la Alemanha, onani m’bukhu lakuti Samalani Ulosi wa Danieli!, msolo 15, ndime 3 na 4.

      h Danyeri 11:25 Iye an’dzakonkhanisa mphanvu zace ndipo an’dzakhala wakukhwimika kuti alimbane na mambo wa kummwera, na gulu likulu la anyankhondo, ndipo mambo wa kummwera an’dzakonzekera kucita nkhondo na thimu likulu la anyankhondo wamphanvu. Tsono iye an’dzakwanisa lini kukunda thangwe an’dzamucitira ciwembo.

      i Wanthu amwewa adacitisa kuti boma la Alemanha ligwe mwakamfulumize. Mwa ciratizo, iwo adasiya kuthandiza mambo wa bomalo, adazimbula nkhani za cintsintsi za nkhondo, ndipo adangingimiza mamboyo kuti asiye kutonga.

      j Ninga momwe pambalewera pa Danyeri 11:34, mu nthawe yakucepa, mambo wa kumpoto adalekeza kuzunza Akristau. Bzimwebzi bzidacitika pomwe boma la União Soviética lidamala mphanvu mu gole la 1991.

      k Danyeri 11:37 Iye an’dzakumbukira lini Mulungu wa abereki wace, ndipo an’dzakumbukirambo lini bzomwe akazi ambakhumba, ayai bza mulungu ali-yentse, pakuti an’dzabzikuza pakati pa wentse. 38 M’mbuto mwace iye an’dzatumbiza mirungu ya malitsito yakulimba kwene-kwene. An’dzatumibiza mirungu yomwe azibabowo alibe kuidziwa, mwa kuipasa oro, siriva, minyala yakuumira pabodzi na bzinthu bzinango bzakufunika kwene-kwene. 39 Na mulungu wakusaya kudziwika, iye an’dzacita bzinthu mwa mphanvu pakulimbana na litsito lakulimba. Iye an’dzatumbiza omwe an’dzamuzindikira ndipo an’dzawacitisa kuti an’dzatonge wanthu azinji ndipo an’dzagawa mbutoyo mwakucita kuigulisa.

  • Kodi Mbani ‘Mambo wa Kumpoto’ Ntsiku Zino?
    Nsanza Ya Mulindiri (Yakupfunza)—2020 | Maio

    • Nkhani Yakupfunza 20

      Kodi Mbani ‘Mambo wa Kumpoto’ Ntsiku Zino?

      ‘Moyo wace un’dzafika kuphampha, ndipo pan’dzawoneka lini nyakumuthandiza.’—DANYERI 11:45.

      NYIMBO 95 Ceza Cinkuyenda Cicithumizirika

      BZOMWE TIN’PFUNZAa

      1-2. Kodi tin’pfunza ciyani mu nkhani ino?

      IFEPANO tiri kuphampha kwa ntsiku zakumalizira za dziko lino. Pana umboni buzinji bwakulatiza bzimwebzo. Tsapanopapa, Yahova na Jezu Kristu an’pfudza maboma yentse yomwe yambatsutsana na Umambo bwa Mulungu. Tsono pomwe bzikanati kucitika bzimwebzi, mambo wa kumpoto (norte) na mambo wa kummwera (sul) ati apitirize kumbamenyana na kuboneresa atumiki wa Mulungu.

      2 Mu nkhani ino tin’pfunza bza polofesiya yomwe iri pa Danyeri 11:40–12:1. Tiniwona omwe akuimira mambo wa kumpoto ntsiku zino. Ndipo tin’pfunzambo kuti tin’funika lini kucita mantha na bzomwe bzin’dzacitika kutsogoloku thangwe Yahova an’dzatipulumusa.

      MAMBO WA KUMPOTO WA NTSIKU ZINO

      3-4. Kodi mbani mambo wa kumpoto wa ntsiku zino? Fotokozani.

      3 Pomwe boma la União Soviética lidamala mphanvu yakutonga mu 1991, atumiki wa Mulungu wa m’dzikolo adakhala pa mtendere mu nthawe yakucepa, yomwe Danyeri adalewa kuti ikhali ‘thandizo lakucepa.’ (Danyeri 11:34) Tenepo, iwo adayamba kupalizira mwakutsudzuka ndipo mu nthawe yakucepa mbogo ya apalizi idathumizirika kwene-kwene m’madziko yakutongedwa na bomalo. Tsono, na kupita kwa nthawe boma la Rússia na madziko yanango yomwe yambathandizira bomalo yadakhala mambo wa kumpoto. Ninga momwe tidawonera mu nkhani idamala ire, kuti boma likhale mambo wa kumpoto ayai mambo wa kummwera, iro lin’funika kucita bzinthu ibzi: (1) kuboneresa kwene-kwene atumiki wa Mulungu, (2) kucita bzinthu mu njira yakulatiza padeca kuti ambawenga Yahova na atumiki wace, na (3) kutsutsana na mambo wa kummwera.

      4 Onani mathangwe yomwe yangaticitise kulewa kuti boma la Rússia na madziko yomwe yambabverana nalo ni mambo wa kumpoto wa ntsiku zino. (1) Iwo ambaboneresa atumiki wa Mulungu mwa kuwazunza na kuwaletsa kupalizira m’madziko yomwe iwo ambatonga. (2) Cizunzoco cikulatiza kuti iwo ambawenga Yahova na atumiki wace. (3) Iwo ambanesana na mambo wa kummwera omwe ni boma la Grã-Bretanha na América lomwe lina mphanvu kwene-kwene pa dziko lentse la pantsi. Mbatiwoneni bzomwe boma la Rússia na madziko yomwe yambabverana nalo yakucita na bzomwe bzikulatiza kuti iwo ni mambo wa kumpoto.

      MAMBO WA KUMPOTO NA MAMBO WA KUMMWERA AKADAPITIRIZA KUNESANA

      5. Kodi polofesiya ya Danyeri 11:40-43 imbatipasa cithunzi-thunzi ca nthawe iponi, ndipo n’ciyani cimbacitika pa nthawe imweyi?

      5 Werangani Danyeri 11:40-43.b Polofesiya imweyi imbatithandiza kudziwa bzentse bzomwe bzin’citika kuphampha kwa ntsiku zakumalizira. Mavesi yamweya yambalatiza kuti mambo wa kumpoto ambawengana kwene-kwene na mambo wa kummwera. Mpolofeta Danyeri adalewa kuti mu nthawe yakumalizira, mambo wa kumpoto ‘an’dzasunthana’ na mambo wa kummwera.—Danyeri 11:40.

      6. Fotokozani bzomwe bzikulatiza kuti mambo wa kumpoto ambabverana lini na mambo wa kummwera.

      6 Mambo wa kumpoto na mambo wa kummwera akadapitiriza kukhumbzana kuti awoneke mbani angatonge dziko lentse la pantsi. Mwa ciratizo, kumbukirani bzomwe bzidacitika pambuyo pa Nkhondo Yaciwiri ya pa Dziko Lentse la Pantsi, boma la União Soviética pabodzi na madziko yomwe yambalithandiza, adayamba kutonga madziko mazinji ya ku Europa. Na thangwe limweri, mambo wa ku kummwera adabverana na madziko yanango, ndipo adakonza thimu la anyankhondo kuti akamenyane na mambo wa kumpoto, omwe akhadziwika na dzina lakuti Organização do Tratado do Atlântico Norte (OTAN). Mambo wa kumpoto na mambo wa kummwera ambadzonga kobiri zizinji thangwe ra kukonza bzifuzo bza nkhondo bzamphanvu. Nthawe zinango, mambo wa kumpoto ambathandizira anyamadulanthaka wa mambo wa kummwera, ndipo mambo wa kummwera ambathandizirambo anyamadulanthaka wa mambo wa kumpoto. Ndipo bzimwebzi bzidacitika kale ku África, Ásia na ku América Latina. M’magole yano, boma la Rússia pabodzi na madziko yomwe yambabverana nalo, akhala wamphanvu kwene-kwene pa dziko lentse la pantsi. Iwo ambanesana na mambo wa kummwera mwakuphatisa basa komputadori. Ndipo wamambowo ambanamizirana kuti akuphatisa basa programa za mu komputadori kuti adzonge cuma na nkhani za ndale za maboma yawoyo. Ndipo ninga momwe Danyeri adalewera, mambo wa kumpoto akadapitiriza kuzunza atumiki wa Mulungu.—Danyeri 11:41.

      MAMBO WA KUMPOTO ADAPITA ‘M’DZIKO LAKUDEKA’

      7. Kodi ‘dziko Lakudeka’ likuimira ciyani?

      7 Pa Danyeri 11:41 pambalewa kuti mambo wa kumpoto an’dzapita mu ‘dziko Lakudeka.’ Kodi dzikolo ndiponi? Kale-kale, likhaimira dziko la Jirayeri. Dzikolo likhawoneka kukhala ‘lakudeka kwene-kwene kuposa madziko yentse.’ (Zakiyeri 20:6) Iro likhali lakudeka thangwe rakuti wanthu wa m’dzikolo akhanamata Yahova. Tsono kuyambira pa cikondweso ca Pentekosite ca mu gole la 33, dzikolo likugumanika lini pomwe ku mbuto iri-yentse. Bzimwebzi mpsakubveka thangwe atumiki wa Yahova akugumanika pa dziko lentse la pantsi. Tsono kodi ‘dziko Lakudekalo’ likuimira ciyani ntsiku zino? Likuimira gulu la Yahova. Gululo liri ninga dziko lomwe atumiki wa Yahova ambakhala m’mwemo mwakuphatana na kucita mabasa yawo yomwe yambabverana na kunamata kwacadidi.

      8. Pomwe boma la Alemanha likhali mambo wa kumpoto, lidapita mu ‘dziko Lakudeka’ mu njira iponi?

      8 Mu ntsiku zakumalizira zino, mambo wa kumpoto wapita mwakubwereza-bwereza mu ‘dziko Lakudeka.’ Mwa ciratizo, pomwe boma la Alemanha likhali mambo wa kumpoto, lidapita mu ‘dziko Lakudekalo’ mu njira yakuzunza na kupha atumiki azinji wa Mulungu. Adacita bzimwebzi maka-maka pa nthawe ya Nkhondo Yaciwiri ya pa Dziko Lentse la Pantsi. Ndipo, pomwe boma la União Soviética lidadzakhalambo mambo wa kumpoto, lidapitambo mu ‘dziko Lakudeka’ mu njira yakuzunza na kufungira m’kawoko atumiki wa Mulungu.

      9. Kodi boma la Rússia pabodzi na madziko yomwe yambabverana nalo, adapita mu ‘dziko la Lakudeka’ mwa njira iponi?

      9 M’magole yano, boma la Rússia pabodzi na madziko yomwe yambabverana nalo, adapitambo mu ‘dziko la Lakudeka.’ Mu njira iponi? Mu 2017, boma la Rússia lidaletsa mabasa ya mboni za Yahova, ndipo lidafungira m’kawoko abale na mpfumakazi. Ndipo adawaletsambo kuphatisa basa mabukhu yathu pabodzi na Bibliya la Tradução do Novo Mundo. Kuthimizira bzimwebzi, bomalo lidafunga Beteli ya ku Rússia pabodzi na nyumba zathu zakucitira mitsonkhano. Pomwe bzimwebzi bzidacitika, mu 2018 Bungwe Lakutonga lidalewa kuti boma la Rússia pabodzi na madziko yomwe yambabverana nalo ni mambo wa kumpoto. Tsono, napo kuti atumiki wa Mulungu akuzunzidwa kwene-kwene, iwo ambawenga lini bomalo ne kucita bzinthu kuti licinjidwe. M’mbuto mwace iwo ambateweza malango ya m’Bibliya yakulewa kuti tin’funika kumbapempherera ‘wentse omwe ali m’mbuto zapadzulu,’ maka-maka akatonga kuti basa lathu lireke kucitidwa.—1 Timotio 2:1, 2.

      KODI MAMBO WA KUMPOTO NDIYE OMWE AN’DZAPFUDZA MAMBO WA KUMMWERA?

      10. Kodi mambo wa kumpoto ndiye omwe an’dzapfudza mambo wa kummwera? Fotokozani.

      10 Polofesiya ya pa Danyeri 11:40-45 imbalewa maka-maka bzomwe mambo wa kumpoto an’dzacita. Kodi bzimwebzi bzikuthandauza kuti mambo umweyu an’dzapfudza mambo wa kummwera? Nee. Mambo wa kummwera an’dzakhala akalipo pa nthawe yomwe Yahova na Jezu an’dzapfudza wanthu pa nkhondo ya Armagedo. (Cibvumbulutso 19:20) Thangwe ranyi tikulewa tenepoyo? Mbatiwoneni bzomwe bzimbalewedwa mu polofesiya ya Danyeri na ya Cibvumbulutso.

      Cimwala comwe catsomoka pa phiri ndipo capfudza minyendo yakusanganizidwa na simbi na dongo ya cifanikiso cikulu.

      Pa nkhondo ya Armagedo, Jezu Kristu pabodzi na acikunda wace wakudzulu an’dzapfudza dziko la Sathaniri, acipulumusa wanthu wa Mulungu (Onani ndime 11)

      11. Kodi polofesiya ya Danyeri 2:43-45 imbalatiza ciyani? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba lakuyamba.)

      11 Werengani Danyeri 2:43-45.c Mpolofeta Danyeri adalewa bza cifanikiso cikulu comwe mbali za thupi lace n’za bzitsulo bzakusiyana-siyana. Ndipo mbali iri-yentse ikhaimira boma lomwe lingadatonga m’dziko lakukhalidwa na atumiki azinji wa Mulungu. Boma liri-lentse lingadatonga mu nthawe zakusiyana-siyana. Minyendo ya cifanikisoco nja simbi yakusanganizidwa na dongo. Minyendoyo imbaimira boma lakumalizira lakufotokozedwa na Danyeri, lomwe ni boma lakuphatana la Grã-Bretanha na América. Polofesiya ya Danyeriyi imbalatiza kuti boma limweri lin’dzakhala likadatonga pomwe Umambo bwa Mulungu bun’dzabwera kudzapfudza maboma yentse ya wanthu.

      12. Kodi msolo wacinomwe omwe ukufotokozedwa mu polofesiya ya Juwau ukuimira ciyani, ndipo thangwe ranyi mpsakufunika kudziwa bzimwebzi?

      12 Mpostolo Juwau adalewambo bza maboma yomwe yangadadzatonga madziko yakukhalidwa na atumiki azinji wa Mulungu. Mu polofesiya ya Juwau mabomaya yakuimira cirombo comwe cina misolo minomwe. Msolo wacinomwe wa ciromboci ukuimira boma lakuphatana la Grã-Bretanha na América. Mpsakufunika kwene-kwene kudziwa bzimwebzi, thangwe umweyu ni msolo wakumalizira wa ciromboci. Msolo wacinomwe wa ciromboci un’dzakhala ukadatonga pomwe Kristu pabodzi na anyankhondo wakudzulu an’dzabwera kudzapfudza sikuti msolo okhayo, koma cirombo centseneco.d—Cibvumbulutso 13:1, 2; 17:13, 14.

      KODI N’CIYANI COMWE MAMBO WA KUMPOTO AN’CITA TSAPANOPAPA?

      13-14. Kodi mbani ‘Gogi wa dziko la Magogi,’ ndipo n’ciyani comwe cin’dzamucitisa kuti amukire atumiki wa Mulungu?

      13 Polofesiya ya Zakiyeri imbatithandiza kudziwa bzomwe bzin’dzacitika pomwe akanati kupfudziwa mambo wa kumpoto na wa kummwera. Bzikuwoneka kuti mapolofesiya ya Zakiyeri 38:10-23; Danyeri 2:43-45; 11:44–12:1 na Cibvumbulutso 16:13-16, 21 yakulewa bzinthu bzibodzi-bodzi. Penu n’tenepo, onani momwe pinango bzingadzacitikire.

      14 Citsautso cikulu cikadzayamba, ‘wamambo wa pa dziko lentse’ an’dzacita ciphatano acikhala gulu libodzi la mitundu. (Cibvumbulutso 16:13, 14; 19:19) Bibliya limbacemera ciphatano ca mitunduyo kuti ‘Gogi wa dziko la Magogi.’ (Zakiyeri 38:2) Gulu la mitunduyo lin’dzamukira atumiki wa Mulungu, ndipo lin’dzayezera kupha wentse. Kodi n’ciyani comwe cin’dzanyosa nzou pa mthunzi? M’matsomphenya yakulewa bza nthawe imweyi, Juwau adawona matalala makulu-makulu yacikhala yakulemera kwene-kwene yakugwera anyamadulanthaka wa Mulungu. Matalalayo pinango yakuimira mafala yamphanvu yaciyeruzo yomwe atumiki wa Yahova an’dzayapalizira. Pinango mafalayo yan’dzacitisa kuti Gogi wa Magogi amukire na kuyezera kupha atumiki wentse wa Mulungu.—Cibvumbulutso 16:21.

      15-16. (a) Kodi Danyeri 11:44, 45 akulewa bza ciyani? (b) Kodi n’ciyani comwe cin’dzacitika na mambo wa kumpoto pabodzi na Gogi wa Magogi?

      15 Kupaliziridwa kwa mafala yaciyeruzo pabodzi na kumukiridwa kwa wanthu wa Mulungu, bzikuwoneka kukhala bzinthu bzibodzi-bodzi na bzomwe bzimbafotokozedwa pa Danyeri 11:44, 45. (Werengani.e) M’cinemboci Danyeri adalewa kuti ‘ku mabvadzuwa na kumpoto kun’dzabveka mafala’ yomwe mambo wa kumpoto an’dzaipidwa nayo. Tenepo, mambo wa kumpotoyo ‘an’dzayenda na ukali kwene-kwene kuti akaphe azinji.’ Bzikuwoneka kuti fala lakuti ‘azinji’ likuimira atumiki wa Yahova.f Pa mavesiya pinango Danyeri akhalewa bza kumukiridwa kwakumalizira kwa atumiki wa Mulungu.

      16 Pomwe mambo wa kumpoto mwakuthandizidwa na maboma yanango ya pa dziko la pantsi an’dzamukira atumiki wa Mulungu, bzimwebzi bzin’dzacitisa kuti Mulungu Wamphanvu-zentse akalipe nabzo, ndipo nkhondo ya Armagedo in’dzayamba. (Cibvumbulutso 16:14, 16) Pa nthawe imweyi, mambo wa kumpoto na mitundu inango yomwe ikucita mbali ya Gogi wa Magogi an’dzapfudziwa, ndipo pan’dzawoneka lini ‘nyakumuthandiza.’—Danyeri 11:45.

      ezu adapakira hatci ncena ndipo wakonzeka kuthusa nsewe. Ndipo anjo winango adapakirambo mahatci macena ndipo adaphata mphanga m’manja mwawo.

      Pa nkhondo ya Armagedo, Jezu Kristu pabodzi na acikunda wace wakudzulu an’dzapfudza dziko la Sathaniri, acipulumusa wanthu wa Mulungu (Onani ndime 17)

      17. Kodi mbani Migeli omwe ambafotokozedwa pa Danyeri 12:1, ndipo iye akucita ciyani?

      17 Pa Danyeri 12:1 pambafotokoza momwe tin’dzapulumusidwira pabodzi na momwe an’dzapfudzidwira mambo wa kumpoto na madziko yomwe yakumuthandizira. (Werengani Danyeri 12:1.g) Kodi vesiri likuthandauza ciyani? Migeli ni dzina linango la Mambo wathu, Jezu Kristu. Iye akuthandiza atumiki wa Mulungu kuyambira mu 1914, pomwe adayamba kutonga kudzulu. Tsapanopapa Migeli an’pfudza anyamadulanthaka wace wentse pa nkhondo ya Armagedo. Nkhondoyo in’dzakhala cakucitika cakumalizira comwe Danyeri adalewa kuti ni nthawe ya ‘matsautso makulisa’ yomwe yakanati kuwoneka kuyambira pomwe wanthu adalengedwa. Polofesiya ya Juwau yakufotokozedwa m’bukhu la Cibvumbulutso imbalewa kuti bzakucitika bzomwe bzimbatewerana na nkhondo imweyi bzimbacemeredwa ‘citsautso cikulu.’—Cibvumbulutso 6:2; 7:14.

      KODI DZINA LANU LIN’DZAKHALA ‘LIDANEMBEDWA M’BUKHU LA OMWE AN’DZAPULUMUKA’?

      18. Thangwe ranyi tin’funika lini kubva mantha na bzomwe bzin’dzacitika kutsogoloku?

      18 Tin’funika lini kubva mantha na bzomwe bzin’dzacitika kutsogoloku. Thangwe ranyi? Thangwe ndakuti polofesiya ya Danyeri na ya Juwau imbatitsimikizira kuti wale omwe akutumikira Yahova na Jezu an’dzapulumuka pa citsautso cikulu. Danyeri adalewa kuti madzina ya omwe an’dzapulumuka yan’dzakhala ‘[yadanembedwa] m’bukhu.’ (Danyeri 12:1) Kodi tingacite ciyani kuti madzina yathu yanembedwembo m’bukhumo? Tin’funika kutsimikizira kuti timbakhulupira Jezu, omwe ni Mwana wa Bira wa Mulungu. (Juwau 1:29) Tin’funikambo kubzipereka kwa Mulungu, ticibatizidwa. (1 Pedru 3:21) Ndipo tin’funikambo kumbalatiza kuti tikuthandizira Umambo bwa Mulungu mwa kupfunzisa winango bza Yahova.

      19. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita, ndipo thangwe ranyi?

      19 Tsapano ni nthawe yakuti tilimbise cikhulupiro cathu kwa Yahova na gulu lace lomwe lina wanthu wakukhulupirika. Ino ni nthawe yakuti tithandizire Umambo bwa Mulungu. Tikacita bzimwebzi, tin’dzapulumuka pomwe Umambo bwa Mulungu bun’dzapfudza mambo wa kumpoto na mambo wa kummwera.

      NYIMBO 149 Nyimbo ya Kusekerera Kukunda kwa Yahova

      a Kodi mbani ‘mambo wa kumpoto’ ntsiku zino? Ndipo an’dzapfudzidwa tani? Mitawiro ya mibvunzoyi in’dzalimbisa kwene-kwene cikhulupiro cathu, ndipo in’dzatikonzekeresambo kuti tidzalimbane na bzineso bzomwe tin’dzagumana nabzo kutsogolo.

      b Danyeri 11:40 “Pa nthawe yakumalizira, mambo wa kummwera an’dzasunthana na mambo wa kumpoto, ndipo mambo wa kumpotoyo an’dzamubwerera ninga conzi, na ngolo zace za nkhondo, pabodzi na acikunda wace omwe an’dzakhala adapakira mahaci. Iye an’dzapita m’madziko, acipfunza bzentse ninga momwe yambacitira madzi yakusefukira. 41 Ndipo iye an’dzapitambo m’dziko lakudeka, ndipo madziko mazinji yan’dzakhukhumudwa naye. Tsono omwe an’dzapulumuka m’nyumba mwace, mbawa: Edomu, Moabe pabodzi na wa mbali zinango za Amoni. 42 Iye an’dzapitiriza kufuthulira boko lace madziko; ndipo pakulewa bza dziko la Edjipito, iro lin’dzapulumuka lini. 43 Iye an’dzatonga Cuma cakubisika ca oro, siriva pabodzi na bzinthu bzinango bzakufunika bza ku Edjipito. Ndipo wanthu wa ku Libiya na wa ku Itiyopiya an’dzamutewera.”

      c Danyeri 2:43 Ninga momwe mwawonera kuti simbi idasanganizikana na dongo lakutota, iwo an’dzasanganizikanambo na wanthu, iwo an’dzakhala lini wakuphatana ninga momwe simbi na dongo bzimbaphatanambo lini. 44 “Ndipo m’ntsiku za atongi wale, Mulungu wa kudzulu an’dzakhazikisa umambo bomwe cipo bucidzapfudzidwa. Ndipo umambobo bun’dzaperekedwa lini kwa wanthu winango koma bun’dzaphwanya, bucimalisa umambo bwentse bulipobu, bucidzakhala kwa muyaya. 45 Tenepo bzin’dzakhala ninga momwe mwawonera, mwala omwe wagwatiwa pa phiri, koma sikuti na manja ya wanthu, ndipo mwalayo wapfudza simbi, mkuwa, siriva na oro. Mulungu Mbuya mkululetu adadziwisa mambomwe bzomwe bzin’dzacitika ku tsogolo. Matuloya njacadidi ndipo kuthumbudzula kwace n’kwakukhulupirika.”

      d Kuti mudziwe bzinango bza polofesiya ya Danyeri 2:36-45 na ya Cibvumbulutso 13:1, 2, onani Nsanza ya Mulindiri ya 15 Junho 2012, tsamba 7; 12; 14 na 19, Chichewa.

      e Danyeri 11:44 “Koma ku mabvadzuwa na kumpoto kun’dzabveka mafala yomwe yan’dzamukalipisa, ndipo iye an’dzayenda na ukali kwene-kwene kuti akaphe azinji. 45 Ndipo iye an’dzamanga matendi ya umambo pakati pa nyanza ikulu na pa phiri lakudekesera lakucena; tenepo moyo wace un’dzafika kuphampha ndipo pan’dzawoneka lini nyakumuthandiza.”

      f Kuti mudziwe bzinango, onani Nsanza ya Mulindiri ya 15 Maio 2015, matsamba 29-30, Chichewa.

      g Danyeri 12:1 Pa nthawe imweyo, an’dzaima Migeli, mambo mkulu, omwe ambathandiza wana wa wanthu. Ndipo in’dzafika nthawe ya matsautso makulisa yomwe yakanati kuwoneka ciyambiremo ca mtundu wa wanthu mpaka nthawe imweyo. Pa nthawe imweyo, an’dzapulumuka munthu ali-wentse wa mtundu wako omwe ana dzina lace lakunembedwa m’bukhu.

  • Wamambo Awiri Omwe Akutsutsana mu Nthawe Yakumalizira
    Nsanza Ya Mulindiri (Yakupfunza)—2020 | Maio

    • Wamambo Awiri Omwe Akutsutsana mu Nthawe Yakumalizira

      Mapolofesiya yanango yakulewedwa pano yambafotokoza bzinthu bzomwe bzimbacitika mu nthawe ibodzi-bodzi. Yentseneyo yambalatiza kuti tikukhala mu ‘nthawe yakumalizira’.— Danyeri 12:4.

      Grafiko yomwe ikulatiza mapolofesiya na momwe tingadziwire mambo wa kumpoto na mambo wa kummera kuyambira mu gole la 1870 mpaka ntsiku zino.
      • Grafiko 1 mpaka 4, zikulatiza mapolofesiya yomwe yakulatiza bza nthawe yakumalizira yomwe yakucitika mwakutewerana kuyambira mu 1870 mpaka 1918 Kuyambira mu gole la 1914 mpaka magole yano yali mu nthawe zakumalizira. . PolofesiyaPolofesiya 1: Cirombo ca misolo minomwe ndipo mawonekedwe yace njakalekale. Pa nthawe ya Nkhondo Yakuyamba ya pa Dziko Lentse la Pantsi, msolo wacinomwe udapwetekeka. Ndipo mu 1917, msolo wacinomwe udapozedwa ndipo cirombo cidacira. PolofesiyaPolofesiya 2: Mambo wa kumpoto na mambo wa kummwera adayamba kuwonekera mu 1870. Ndipo Alemanha adawonekera ninga mambo wa kumpoto mu 1871. Grã-Bretanha ni mambo wa kummwera omwe adayamba kudziwika, koma mu 1917 adapitiwa m’mbuto na boma lakuphatana Lamphanvu la pa Dziko Lentse lomwe ni Grã-Bretanha na América. PolofesiyaPolofesiya 3: Tsono kuyambira mu 1870 Charles T. Russell pabodzi na anzace winango adadzadziwika ninga ‘apalizi.’ Kumayambiriro kwa 1880, Nsanza ya Mulindiri ya ‘Zion’s Watch Tower’ idalimbikisa anyakuiwerenga kuti apalizire bzipsa bzabwino. PolofesiyaPolofesiya 4: Kubvuna kudayambika mu 1914. Ndipo nyakansongole adapambulidwa na tirigu. PolofesiyaPolofesiya 5: Kuyambira mu 1917 kuyenda kutsogolo, minyendo ya simbi na dongo idayamba kuwonekera. Ndipo mu 1914 mpaka 1918, ni nthawe yomwe idacitika Nkhondo Yakuyamba ya pa Dziko Lentse la Pantsi. Cakucitisa comwe cidatokonya atumiki wa Yahova: Kuyambira mu 1914 mpaka 1918, Anyakupfunza wa Bibliya wa ku Grã-Bretanha na Alemanha adaikhiwa m’kawoko. Ndipo 1918, abale wa ku likulu la pa dziko lentse la pantsi, ku Estados Unidos adaikhiwambo m’kawoko.
        Polofesiya 1.

        Cinembo Cibvumbulutso 11:7; 12:13, 17; 13:1-8, 12

        Polofesiya ‘Cirombo’ cidatonga wanthu kwa magole yakupitirira 3.000. Mu nthawe yakumalizira, msolo wacinomwe wa ciromboco udacosedwa cironda. Patsogolo pace cirondaco capola, ndipo ‘wentse wa pa dziko la pantsi’ ambatewera ciromboco. Sathani akuphatisa basa ciromboco kuti ambamenye nkhondo na anyakudzozedwa omwe akali pantsi pano.

        Kukwanisika kwace pomwe cidamala Cigumula ca Madzi, wamambo omwe akhali anyamadulanthaka wa Yahova adayamba kutonga wanthu. Pambuyo pa magole mazinji, mkati mwa Nkhondo Yakuyamba ya pa Dziko Lentse la Pantsi, boma la Grã-Bretanha lidamala mphanvu, koma lidadzakhala pomwe na mphanvuzo pomwe lidadzaphatana na boma la América. Mu ntsiku zakumalizira zino, Sathani akuphatisa basa maboma yentse ya wanthu kuti azunze atumiki wa Mulungu.

      • Polofesiya 2.

        Cinembo Danyeri 11:25-45

        Polofesiya Mu nthawe yakumalizira, mambo wa kumpoto adanesana na mambo wa kummwera thangwe ra kupokerana utongi.

        Kukwanisika kwace Boma la Alemanha lidanesana na boma la Grã-Bretanha na América thangwe ra kupokerana utongi. Mu 1945 boma la União Soviética pabodzi na madziko yakulithandizira adakhala mambo wa kumpoto. Tsono, mu 1991, lidagwa boma la União Soviética, ndipo na kupita kwa nthawe, boma la Rússia pabodzi na madziko yakulithandizira ndiwo adadzakhala mambo wa kumpoto.

      • Polofesiya 3.

        BzinemboZaiya 61:1; Malakiya 3:1; Luka 4:18

        Polofesiya Yahova adatumiza ‘mtumiki’ kuti ‘adzacenese njira’ pomwe Umambo bwa Mesiya bukhanati kukhazikisidwa. Ndipo ‘mtumikiyo’ adayamba kupalizira ‘bzipsa bzabwino kwa wanthu wakufatsa.’

        Kukwanisika kwace Kuyambira mu 1870, Charles Russell na anzace adayamba kupfunza Bibliya kuti adziwe cadidi cakugumanika m’Bibliya. Mu 1881, iwo adazindikira kuti atumiki wa Mulungu akhafunika kupalizira. Iwo adanemba nkhani ziwiri za misolo yakuti “Akufunika Apalizi 1.000” na yakuti “Anyakudzozedwa An’funika Kupalizira.”

      • Polofesiya 4.

        Cinembo Mateu 13:24-30, 36-43

        Polofesiya Nyamadulanthaka adabzala nyakasongole m’munda mwa mwenekaciro. Ndipo mwenekaciroyo adasiya nyakasongoleyo kuti akulire pabodzi na tirigu mpaka pa nthawe ya kubvuna. Pa nthawe ya kubvunayo, nyakasongole adasiyanisidwa na tirigu ire.

        Kukwanisika kwace Kuyambira mu 1870, bzidawoneka padeca kuti pana kusiya pakati pa Akristau wacadidi na Akristau wakunama. Mu ntsiku zakumalizira, wanthu akucosedwa pakati pa Akristau wakunama, acikonkhanisidwa mu gwere la Akristau wacadidi.

      • Polofesiya 5.

        Cinembo Danyeri 2:31-33, 41-43

        Polofesiya Minyendo ya simbi na dongo ya cifanikiso yakukonzedwa na bzitsulo bzakusiyana-siyana.

        Kukwanisika kwace Dongo likuimira wanthu omwe ambatongedwa na boma lamphanvu la Grã-Bretanha na América, omwe ambaphindukira bomalo. Ndipo thangwe ra wanthu amwewa, bomali likukwanisa lini kuphatisa basa mwakukwanira mphanvu yace yomwe ikuimira simbi.

      • Grafiko 2 mpaka 4, zikulatiza mapolofesiya yomwe yakulatiza bza nthawe yakumalizira yomwe yakucitika mwakutewerana kuyambira mu 1919 mpaka 1945. Mpaka 1945, boma la Alemanha lidawonekera ninga mambo wa kumpoto. Mambo wa kummwera ambadziwika ninga boma lakuphatana Lamphanvu la pa Dziko Lentse lomwe ni Grã-Bretanha na América. Polofesiya 6: Ndipo mu 1919, Akristau wakudzozedwa akukonkhanisidwa m’gwere lakubwezeresedwa. Kuyambira mu 1919 mpaka magole yano, basa lakupalizira lathimizirika ndipo likuyenda patsogolo kwene-kwene. Polofesiya 7: Mu 1920, bungwe la Liga das Nações lidakhazikisidwa ndipo lidaphata basa mpaka kumayambiriro kwa Nkhondo Yaciwiri ya pa Dziko Lentse la Pantsi. Polofesiya 1, cirombo ca misolo minomwe cikalipo. Polofesiya 5, minyendo ya simbi na dondo ikalipo. Nkhondo Yaciwiri ya pa Dziko Lentse la Pantsi, idacitika m’magole ya 1939 mpaka 1945. Cakucitika comwe cidatokonya atumiki wa Yahova: Kuyambira mu 1933 mpaka 1945, Mboni za Yahova zakupitirira 11.000 zikhali m’kawoko ku Alemanha. Ndipo kuyambira mu 1933 mpaka 1945, pafupi-fupi Mboni za Yahova zakukwana 1.600 zikhali m’kawoko ku Grã-Bretanha. Ku Estados Unidos kuyambira mu 1940 mpaka 1944, akapondo wakupitirira 2.500 adalimbana na Mboni za Yahova.
        Polofesiya 6.

        Cinembo Mateu 13:30; 24:14, 45; 28:19, 20

        Polofesiya Kukonkhanisidwa kwa ‘tirigu m’gwangwa’ na kusankhulidwa kwa ‘kapolo wakukhulupirika na wanzeru’ kuti ambanyang’anire wa ‘pamui pace.’ Kupaliziridwa kwa ‘bzipsa bzabwino bza Umambo’ pa dziko lentse la pantsi.

        Kukwanisika kwace Mu 1919 kapolo wakukhulupirika na wanzeru adasankhulidwa kuti ambasamalire wanthu wa Mulungu. Kuyambira nthawe imweyi Anyakupfunza wa Bibliya adayamba kupalizira kwene-kwene. Ntsiku zino, Mboni za Yahova zimbapalizira m’madziko na m’magawo yakupitirira 200 ndipo zimbadinda mabukhu m’bzirewedwe bzakupitirira 1.000.

      • Polofesiya 7.

        Bzinembo Danyeri 12:11; Cibvumbulutso 13:11, 14, 15

        Polofesiya Cirombo ca nyanga ziwiri cidauza wanthu omwe akukhala pa dziko la pantsi kuti akonze ‘cifanikiso ca cirombo.’ Ndipo ciromboco ‘cidapasa moyo cifanikisoco.’

        Kukwanisika kwace Boma lamphanvu la Grã-Bretanha na América lidabverana kuti likonze bungwe la Liga das Nações. Boma limweri lidathandizidwa na madziko yanango. Mu gole la 1926 mpaka mu 1933, mambo wa kumpoto adathandizirambo bungwero. Wanthu adakhulupira kuti bungwe la Liga das Nações lingadabweresa mtendere, tsono ni Umambo bwa Mulungu bokha bomwe bungabwerese mtendere. Ndipo wanthuwo akhakhulupirambo bungwe la Nações Unidas (ONU) kuti lingadabweresa mtendere.

      • Grafiko 3 na 4, zikulatiza mapolofesiya yomwe yakulatiza bza nthawe yakumalizira yomwe yakucitika mwakutewerana kuyambira mu 1945 mpaka 1991. União Soviética pabodzi na maboma yomwe yakhathandizira utongi bwace yadadziwika ninga mambo wa kumpoto mpaka mu gole la 1991, ndipo patsogolo pace adadzapita nkhankha ni boma la Rússia pabodzi na maboma yakumuthandizira. Mambo wa kummwera ambadziwika ninga boma lakuphatana Lamphanvu la pa Dziko Lentse lomwe ni Grã-Bretanha na América. Polofesiya 8: Mtambo wa bziphuli-phuli bza nkhondo, bzomwe bzikulatiza kudzongeka kukulu komwe kukucitika na utongi bwa Grã-Bretanha na América lomwe ni boma Lamphanvu pa Dziko Lentse la Pantsi.. Polofesiya 9: Bungwe la Nações Unidas lidakhazikisidwa mu 1945, iro lidapita nkhankha bungwe la Liga das Nações. Polofesiya 1, cirombo ca misolo minomwe cikalipo. Polofesiya 5, minyendo ya simbi na dondo ikalipo. Polofesiya 6, mu 1945 pakhana apalizi wakupitirira 156.000. Mu 1991, pakhana apalizi wakupitirira 4.278.000. Cakucitika comwe cidatokonya atumiki wa Yahova.: Kuyambira mu 1945 mpaka mu 1950, Mboni za Yahova zizinji za ku União Soviética zidayendesedwa ku Sibéria.
        Polofesiya 8.

        Cinembo Danyeri 8:23, 24

        Polofesiya Mambo wamawonekedwe yakupasa mantha ‘adapfudza mwakudabwisa bzinthu bzizinji.’

        Kukwanisika kwace Boma lamphanvu la Grã-Bretanha na América lidapfudza bzinthu bzizinji. Mwa ciratizo, pa Nkhondo Yaciwiri ya pa Dziko Lentse la pantsi, boma la Estados Unidos lidathusa mabomba mawiri yamphanvu kwene-kwene kuna anyamadulanthaka wa boma lamphanvu la Grã-Bretanha na América, ndipo mabombayo yadapfudza bzinthu bzizinji kwene-kwene.

      • Polofesiya 9.

        Bzinembo Danyeri 11:31; Cibvumbulutso 17:3, 7-11

        Polofesiya ‘Cirombo cifuira’ cidacokera ku ciphompho, ndipo ni mambo wacisere. Bukhu la Danyeri limbalewa kuti mambo umweyu ni ‘cinthu cakunyantsa comwe cimbadzonga.’

        Kukwanisika kwace Gulu la Liga das Nações lidasiya kuwoneka pa nthawe ya Nkhondo Yaciwiri ya pa Dziko Lentse la Pantsi. Pomwe nkhondo idamala, lidakhazikisidwa bungwe la Nações Unidas. Ninga momwe bzikhacitika na gulu la Liga das Nações, bungwe la Nações Unidas limbalewambo kuti lin’dzabweresa mtendere. Tsono Umambo bwa Mulungu ndibo bun’dzabweresa mtendere caiwo. Bungwe la Nações Unidas ndiro lin’dzapfudza bzipembebzo bzakunama.

      • Grafiko 4 na 4, zikulatiza mapolofesiya yomwe yakulatiza bza nthawe yakumalizira yomwe yakucitika mwakutewerana kuyambira ntsiku zino mpaka pa Armagedo. Boma la Rússia pabodzi na maboma yakumuthandizira ni mambo wa kumpoto. Mambo wa kummwera ambadziwika ninga boma lakuphatana Lamphanvu la pa Dziko Lentse lomwe ni Grã-Bretanha na América. Polofesiya 10: Atongi wa pa dziko la pantsi akudziwisa bza ‘mtendere na cisungiko.’ Patsogolo pace, citsautso cikulu cikuyambika. Polofesiya 11: Mitundu ya wanthu ikupfudza magereja ya bzipembedzo bzakunama. Polofesiya 12: Atongi wa dziko akulimbana na atumiki wa Mulungu.. Akristau wakudzozedwa omwe akhadasala pa dziko la pantsi akutsonkhana kudzulu. Polofesiya 13: Armagedo. Omwe adapakira haci ncena akukunda. Cirombo ca misolo minomwe cikupfudziwa ndipo cifanikiso cikulu comwe minyendo yace idasanganizidwa na simbi na dongo cikupfudziwambo. Polofesiya 1, cirombo ca misolo minomwe cin’pitiriza mpaka pa Armagedo. Polofesiya 5, minyendo yakusanganizidwa na simbi na dongo, yan’pitiriza mpaka pa Armagedo. Polofesiya 6, ntsiku zino pana apalizi wakupitirira 8.580.000. Cakucitika comwe cidatokonya atumiki wa Yahova: Mu 2017, boma la Rússia lidaikha m’kawoko Mboni za Yahova zinango na kufunga Nthambi.
        Mapolofesiya 10 na 11.

        Bzinembo 1 Watesalonika 5:3; Cibvumbulutso 17:16

        Polofesiya Wanthu wa mitundu an’dzasekerera ‘mtendere na cisungiko,’ ndipo ‘nyanga khumi’ pabodzi na ‘cirombo’ cire bzin’dzafudza ‘hule’ ule. Patsogolo pace wanthu wa mitunduwo an’dzapfudzidwambo.

        Kukwanisika kwace Wanthu wa mitundu an’dzasekerera, acimbati akwanisa kubweresa mtendere. Patsogolo pace, mitunduyo in’dzathandiza bungwe la Nações Unidas kupfudza bzipembedzo bzakunama. Bzimwebzi bzin’dzakhala kuyamba kwa citsautso cikulu. Citsautsoco cin’dzamala pa nthawe yomwe Jezu an’dzapfudza dziko la Sathaniri pa Armagedo.

      • Polofesiya 12.

        Bzinembo Zakiyeri 38:11, 14-17; Mateu 24:31

        Polofesiya Gogi an’dzapita m’dziko la atumiki wa Mulungu. Ndipo wanjo ‘an’dzakonkhanisa anyakusankhulidwa’ omwe akhadasala.

        Kukwanisika kwace Mambo wa kumpoto pabodzi na maboma yanango an’dzamukira atumiki wa Mulungu. Pambuyo pa kanthawe pang’ono, anyakudzozedwa omwe akhadasala, an’dzatengedwa, aciyenda kudzulu.

      • Polofesiya 13.

        Bzinembo Zakiyeri 38:18-23; Danyeri 2:34, 35, 44, 45; Cibvumbulutso 6:2; 16:14, 16; 17:14; 19:20

        Polofesiya Ule omwe adapakira ‘haci mcena’ an’dzamaliza ‘kukunda kwace’ mwa kupfudza Gogi na anyankhondo wace. ‘Cirombo’ cire cin’dzathusiwa mu thawale la moto ndipo cifanikiso cikulu cire cin’dzapfudzidwambo.

        Kukwanisika kwace Jezu, omwe ni Mambo wa Umambo bwa Mulungu, an’dzabwera kudzapulumusa atumiki wa Mulungu. Jezu, atongi anzace wakukwana 144.000 na wanjo wa Mulungu an’dzapfudza magulu yentse ya mitundu yomwe in’dzafuna kupfudza wanthu wa Mulungu, ndipo dziko la Sathaniri lin’dzamala.