NKHANI YAKUPFUNZA 37
Mbathembani Yahova Ninga Momwe Samusoni Adacitira
“Yahova Mbuya Mkululetu, ndaphata minyendo, ndilimbiseni na kundipasa mphanvu.” — ATONGI 16:28.
NYIMBO 30 Baba Wangu, Mulungu Wangu na Xamwali Wangu
BZOMWE TIN’PFUNZAa
1-2. Thangwe ranyi nkhani ya Samusoni njakufunika kwa ifepano?
KODI mumbakumbuka ciyani mukabva dzina lakuti Samusoni? Pinango imwepo mumbakumbukira bza munthu omwe akhali wamphanvu kwene-kwene. Bzimwebzi ni cadidi. Tsono Samusoni adacita bzakusankhula bzakuipa bzomwe bzidacitisa kuti agumane na mabvuto. Napo bziri tenepo, Yahova adakumbukira bzinthu bzizinji bzabwino bzomwe Samusoni adacita, ndipopa adacitisa kuti bzinthu bzabwinobzo bzinembedwe m’Bibliya.
2 Yahova adaphatisa basa Samusoni kuti acite bzinthu bzakudabwisa pakuthandiza wanthu wace Ajirayeri. Pomwe padapita magole mazinji pambuyo pakuti Samusoni wafa, Yahova adacitisa kuti mpostolo Paulo aikhembo dzina la Samusoni pa lista ya wanthu wakukhulupirika. (Ahebereu 11:32-34) Bzomwe Samusoni adacita bzingatilimbikise tentsenefe. Iye adathemba Yahova napo pa nthawe yomwe akhagumana na mabvuto. Bwerani tiwone momwe nkhani yace ingatilimbikisire na kuwonambo bzomwe tingapfunze.
SAMUSONI ADATHEMBA YAHOVA
3. Kodi ni basa liponi lomwe Samusoni adapasidwa na Yahova?
3 Pomwe Samusoni adabadwa, Ajirayeri akhatongedwa na Afilisteu ndipo akhaboneresedwa kwene-kwene. (Atongi 13:1) Katongedwe kawo kakuipa kadacitisa kuti Ajirayeri agumane na mabvuto mazinji. Yahova adasankhula Samusoni kuti ‘atsogolere pa kupulumusa Ajirayeri m’manja mwa Afilisteu.’ (Atongi 13:5) Limweri likhali basa lakunesa kwene-kwene! Kuti Samusoni akwanise kucita basa limweri, iye akhafunika kuthemba Yahova.
Samusoni adathemba Yahova ndipo akhali wakukonzeka kucinja bzinthu pa moyo wace. Iye adaphatisa basa bzinthu bzomwe bzikhalipo kuti acite bzomwe Mulungu ambafuna (Onani ndime 4-5)
4. Kodi Yahova adathandiza tani Samusoni kuti apulumuke m’manja mwa Afilisteu? (Atongi 15:14-16)
4 Onani nkhani ibodzi yomwe ikulatiza kuti Samusoni akhathemba Yahova na thandizo lomwe Yahovayo adamupasa. Pa nthawe inango, acikunda wa Afilisteu adayenda kukaphata Samusoni ku Lehi, omwe ukhali mudzi wa ku Djuda. Wanthu wa ku Djudako adacita mantha, ndipopa iwo adawona kuti bzikhali bwino kumupereka Samusoniyo kwa anyamadulanthaka wace. Wanthuwo adamumanga Samusoni na bzingwe bziwiri bzinovu ndipo adamupereka kwa Afilisteu. (Atongi 15:9-13) Tsono, “mzimu wa Yahova udamupasa mphanvu” Samusoni ndipo iye adabwedza bzingwebzo. Iye “adawona pfupa la ntsagwada za bulu,” adalilokota ndipo adaliphatisa basa kuti aphe acikunda wakukwana 1000 wa Afilisteu! — Werengani Atongi 15:14-16.
5. Kodi kuphatisa basa pfupa la ntsagwada za bulu komwe Samusoni adacita kuti aphe anyamadulanthaka wace kukulatiza kuti iye akhathemba yani?
5 Thangwe ranyi Samusoni adaphatisa basa pfupa la ntsagwada za bulu, pakuti cimweci cikhali lini cifuzo comwe acikunda akhaciphatisa basa? Bzikuwonekeratu kuti iye akhadziwa kuti Yahova ndiye omwe angadamuthandiza sikuti pfupa la bululo. Inde, mwamuna wakukhulupirikayu adaphatisa basa cifuzo comwe cikhalipo pa nthawe imweyo kuti akwanirise bzomwe Yahova akhafuna. Samusoni adakwanisa kupha acikunda wentsenewo thangwe ra kuthandizidwa na Yahova.
6. Kodi tingapfunze ciyani na Samusoni pomwe tikucita mabasa yathu yacikristau?
6 Ifepanombo tingapasidwe mphanvu na Yahova kuti tikwanise kucita basa lomwe iye watipasa napo lire lomwe lingawoneke ninga kuti tingalikwanise lini. Mulungu angacite bzimwebzi mu njira yomwe ingatidabwise kwene-kwene. Khulupirani kuti Yahova, omwe adapasa mphanvu Samusoni, angakuthandizenimbo kucita bzomwe iye akufuna mukamuthemba na mtima wanu wentse. — Mimwani 16:3.
7. Kodi ni nkhani iponi yomwe ikulatiza kuti tin’funika kumbakumbira Yahova kuti atitsogolere?
7 Abale na mpfumakazi azinji omwe akucita mabasa yakumanga-manga ambalatiza kuti ambathemba Yahova. M’mbuyomu, abale kawiri-kawiri ndiwo akhambamanga Nyumba za Umambo na nyumba zinango za gulu lathu. Tsono pakuti wanthu azinji akubatizidwa, gulu lathu lidawona kuti bziri bwino kucinja bzinthu bzinango. Abale omwe ambatsogolera mu gulu la Yahova adapemba kwa iye kuti awatsogolere ndipo adawona kuti bziri bwino kuphatisa basa njira zinango ninga kugula nyumba zakumangidwa kale na kuzikonza-konza. M’bale munango wakucemeredwa Robert omwe ambaphata basa lakumanga-manga pa dziko lentse lapantsi adalewa kuti: “Pakuyamba bzidakhala bzakunesa kwa winango kuti aphatise basa njira imweyi.” Iye adapitiriza kulewa kuti: “Bzikhali bzakusiyana kwene-kwene na bzomwe tikhacita magole ya m’mbuyomu. Koma abale akhali wakukonzeka kucinja ndipo bzimwebzi bzikhalatiziratu padeca kuti Yahova akhasimba kucinjako.” Cimweci ni ciratizo cibodzi basi comwe cikulatiza kuti Yahova ambatsogolera wanthu wace kuti acite bzomwe iye akufuna. Tentsenefe tin’funika kumbabzibvunza kuti: ‘Kodi inepano nimbakumbira Yahova kuti anditsogolere na kubvuma kucinja pa basa langu?’
SAMUSONI ADAPHATISA BASA BZOMWE YAHOVA ADAMUPASA
8. Kodi n’ciyani comwe Samusoni adacita pomwe adabva nyota?
8 Pinango imwepo mukukumbukira bzinthu bzinango bzakudabwisa bzomwe Samusoni adacita. Iye adapha mphondolo ndipo patsogolo pace adapha Afilisteu wakukwana 30 ku Asikeloni. (Atongi 14:5, 6, 19) Samusoni akhadziwa kuti angadakwanisa lini kucita bzentse bzire angadasaya kuthandizidwa na Yahova. Bzimwebzi bzidawonekera pa nthawe inango yomwe iye adabva nyota kwene-kwene pambuyo pakupha Afilisteu wakukwana 1000. Kodi n’ciyani comwe iye adacita? Iye alibe kubzithemba yekha kuti amalise nyotayo, koma adakumbira Yahova kuti amuthandize. — Atongi 15:18.
9. Kodi Yahova adatawira tani mkumbiro wa Samusoni? (Atongi 15:19)
9 Yahova adatawira kulira kwa Samusoni mwakucitisa kuti komwe iye akhaliko kukhale na ntsantsa ya madzi. Pomwe Samusoni adamwa madziyo, “iye adakhala pomwe na mphanvu.” (Werengani Atongi 15:19.) Bzikuwoneka kuti ntsantsa ya madzi imweyi iribe kumala mpaka pa nthawe yomwe mpolofeta Samuyeli adanemba bukhu la Atongi. Pomwe Ajirayeri akhawona ntsantsa ya madziyo pinango iwo akhakumbusidwa kuti akathemba Yahova, iye angadadzawathandiza akakhala wakukhulupirika.
Pomwe Samusoni adamwa madzi yomwe adapasidwa na Yahova, iye adakhala na mphanvu. Ifepanombo tingakhale na mphanvu yauzimu tikaphatisa basa bzinthu bzentse bzomwe Yahova ambatipasa ntsiku zino (Onani ndime 10)
10. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita kuti tilatize kuti timbathemba Yahova? (Onani cithunzi-thunzi.)
10 Ifepano tin’funikambo kumbathemba Yahova napo kuti tingakhale na luso ayai tidakwanisa kale kucita bzinthu bzizinji pa moyo wathu. Ifepano tin’funika kukhala wakubzicepesa ticimbakumbukira kuti tin’funika kumbathemba Yahova kuti bzinthu bzitifambire bwino. Ninga momwe Samusoni adakhalira na mphanvu pambuyo pa kumwa madzi yomwe Yahova adamupasa, ifepano tingakhalembo na mphanvu yauzimu tikaphatisa basa bzinthu bzentse bzomwe Yahova ambatipasa. — Mateu 11:28.
11. Kodi ni bzinthu bziponi bzomwe tingacite kuti titambire thandizo la Yahova? Fotokozani.
11 Onani nkhani ya Aleksey, m’bale wa ku Rússia, omwe adapirira pomwe akhazunzidwa. N’ciyani comwe cidamuthandiza kuti apitirize kukhala wakulimba pa nthawe yomwe akhazunzidwa kwene-kwene? Iye na mkazi wace akhambacita bzinthu bzauzimu nthawe zentse. Iye adalewa kuti: “Nimbacita nyongo kuti ndipitirize kucita bzinthu bzauzimu, ninga kucita pfunziro la pandekha na kuwerenga Bibliya ntsiku zentse. Macibese yali-yentse, inepano na mkazangu timbacezerana vesi la ntsiku ndipo timbapemba kwa Yahova pabodzi.” Kodi bzimwebzi bzikutipfunzisa ciyani? Tin’funika lini kumbabzithemba tekha, koma tin’funika kumbathemba Yahova. Kodi tingacite tani bzimwebzi? Tin’funika kulimbisa cikhulupiro cathu mwakucita bzinthu bzauzimu nthawe zentse, ninga kucita pfunziro la patekha na mabasa manango ya m’gwere. Tikacita nyongo pakutumikira Yahova, iye an’dzatisimba. Ninga momwe adapasira mphanvu Samusoni, iye an’dzatipasambo mphanvu.
SAMUSONI ALIBE KUBWERERA M’MBUYO
12. Kodi ni cakusankhula cakuphonyeka ciponi comwe Samusoni adacita, ndipo cidasiyana tani na cakuyamba?
12 Samusoni akhali munthu wakuperewerambo ninga ifepano, ndipopa nthawe zinango akhacitambo bzakusankhula bzakuphonyeka. Cinthu cibodzi comwe iye adasankhula kuipa cidamucitisa kuti agumane na mabvuto makulu. Pomwe padapita nthawe pang’ono kucokera pomwe Samusoni adayamba kutumikira ninga mtongi, iye “adayamba kufuna mkazi m’bodzi wa ku cigwa ca Soreki omwe akhacemeredwa Dalila.” (Atongi 16:4) Napo kuti pakuyamba Samusoni adacita cakusankhula cakufuna kulowola mkazi wacifilisteu, tsono ni Yahova omwe adacitisa bzimwebzo kuti iye agumane mpata wakuti aphe Afilisteuwo. Patsogolo pace, Samusoni adakhala ku nyumba ya mkazi munango omwe akhali puta ku mzinda munango wa Afilisteu wakucemeredwa Gaza. Pa nthawe imweyire, Yahova adapasa mphanvu Samusoni kuti acose misuwo ya litsito la mzindayo, ndipo bzimwebzi bzidacitisa kuti mzindayo uleke kukhala wakukhotcerereka. (Atongi 14:1-4; 16:1-3) Tsono bzikhali bzakusiyana na nkhani ya Dalila, thangwe pinango iye akhali Mjirayeri.
13. Kodi Dalila adapumpsa tani Samusoni kuti agumane na mabvuto?
13 Dalila adabvuma kobiri zizinji zomwe Afilisteu adamupasa kuti apereke Samusoni. Pinango Samusoni alibe kuzindikira bzomwe Dalila akhafuna kucita thangwe rakuti akhamufuna kwene-kwene Dalilayo. Dalila adangingimiza Samusoni kuti amuuze bzomwe bzikhamucitisa kuti iye akhale na mphanvu ndipo pakumalizira pace Samusoniyo adadzalewa. Bzomwe Samusoni adacitabzi bzidamucitisa kuti amale mphanvu na kuti Yahova aleke kumuthandiza. — Atongi 16:16-20.
14. Kodi ni mabvuto yaponi yomwe Samusoni adagumana nayo thangwe ra kukhulupira Dalila?
14 Samusoni adagumana na mabvuto makulu pa moyo wace thangwe rakuti adakhulupira Dalila m’mbuto mwakukhulupira Yahova. Afilisteu adamuphata Samusoni ndipo adamucosa maso. Iwo adamuikha m’kawoko ku Gaza komwe m’mbuyo mwace iye akhadazula misuwo ya nyumba acithawa, ndipo wanthu adamucitisa kukhala kapolo. Iye adapasidwa manyazi kwene-kwene pomwe Afilisteu adatsonkhana kuti acite festa. Iwo adapereka ntsembe kuna mulungu wawo wakunama wakucemeredwa Dagoni, kukhala ninga kuti Dagoniyo ndiye omwe adacitisa kuti iwo amuphate Samusoni. Iwo adamucosa Samusoni m’kawokomo acimubweresa pomwe pakhana iwopo “kuti amuyese cinthu”cakusekesa. — Atongi 16:21-25.
Yahova adapasa mphanvu Samusoni kuti akwanise kukunda Afilisteu (Onani ndime 15)
15. Kodi Samusoni adalatiza tani kuti akhapitiriza kuthemba Yahova? (Atongi 16:28-30) (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba lakuyamba.)
15 Samusoni adacita bzinthu bzakuphonyeka kwene-kwene, tsono iye alibe kubwerera m’mbuyo. Iye adanyang’ana mpata kuti akwanirise basa lomwe Mulungu adamupasa kwa Afilisteu. (Werengani Atongi 16:28-30.) Samusoni adadandaulira Yahova kuti: “Lekani ndiwabwezere Afilisteuwa.” Mulungu wacadidi adatawira mkumbiro wa Samusoni ndipo adacitisa kuti iye akhale pomwe na mphanvu. Ndipo Samusoni adakwanisa kupha Afilisteu azinji kwene-kwene ntsiku imweyire kuposa omwe akhadapha kale m’mbuyo mwace.
16. Kodi tikupfunza ciyani na kuphonya kwa Samusoni?
16 Napo kuti Samusoni akhagumana na mabvuto thangwe ra bzakusankhula bzace bzakuipa, iye alibe kusiya kucita bzomwe Yahova ambafuna. Ifepano tikacita bzinthu bzakuipa ticiluza mwayi omwe tikhanawo, tin’funika lini kubwerera m’mbuyo. Kumbukirani kuti Yahova ngwakukonzeka kutilekerera. (Salimo 103:8-10) Napo kuti tidacita bzinthu bzakuphonyeka, Yahova angapitirize kutiphatisa basa ninga momwe adacitira na Samusoni.
Pinango Samusoni bzidamuwawa kwene-kwene thangwe ra cakusankhula cakuphonyeka comwe iye adacita, tsono iye alibe kubwerera m’mbuyo ndipo ifepano tin’funikambo lini kubwerera m’mbuyo (Onani ndime 17-18)
17-18. Kodi n’ciyani cakudekerani na ciratizo ca Michael? (Onani cithunzi-thunzi.)
17 Onani ciratizo ca m’bale m’bodzi wacitswaka wakucemeredwa Michael. Iye akhacita bzizinji pakutumikira Yahova, akhatumikira ninga mtumiki wakuthandiza na mpainiya wakukhazikika. Tsono iye adacita bzinthu bzakuipa ndipo bzimwebzi bzidacitisa kuti iye aluze udindo bomwe akhanabo m’gwere. Iye adati: “Pomwe ndikhanati kucosedwa pa udindo bzinthu bzikhandifambira bwino pakutumikira Yahova! Tsono kabodzi na kabodzi ndidasiya kucita bzinthu bzentse bzomwe ndikhacita pakutumikira Yahova. Inepano ndiribe kukumbuka kuti Yahova akhadandisiya ndekha, tsono ndikhabzibvunza penu ningadakhala pomwe pa uxamwali bwakulimba na Yahova ndicikwanisa pomwe kucita bzizinji mu gwere ninga momwe ndikhacitira pakuyamba.”
18 Bzakudekeza mpsakuti Michael alibe kubwerera m’mbuyo. Iye adalewa pomwe kuti: “Ndidacita nyongo kuti ndikhale pomwe pa uxamwali bwakulimba na Yahova mwa kumbapemba kwa iye na mtima wangu wentse, kupfunza na kumbakumbukira bzomwe ndapfunzabzo.” Pomwe padapita nthawe, Michael adadzakhala pomwe na udindo ninga bomwe akhanabo pakuyamba m’gwere. Tsapano iye akutumikira ninga mkulu na mpainiya wakukhazikika. Iye adati: “Thandizo na cilimbikiso comwe ndidatambira maka-maka kwa akulu bzidandithandiza kuti ndizindikire kuti Yahova akadandifuna. Ndikucita bzizinji pakutumikira Yahova m’gwere na cikumbu-mtima cakucena. Bzimwebzi bzidandipfunzisa kuti Yahova ambalekerera munthu ali-wentse omwe ambakungula na mtima wentse.” Ifepanombo tingakhale na citsimikizo cakuti tikacita nyongo ya kucinja njira zathu na kupitiriza kuthemba Yahova, iye angatiphatise basa na kutisimba napo kuti tidacita bzinthu bzakuphonyeka. — Salimo 86:5; Mimwani 28:13.
19. Kodi ciratizo ca Samusoni cakulimbikisani tani?
19 Mu nkhani ino, tawona mwacigwatira bzinthu bzakudabwisa bzomwe bzidacitika pa moyo wa Samusoni. Iye akhali lini wakulungamiratu; tsono napo bziri tenepo, iye alibe kusiya kutumikira Yahova napo kuti iye adacita bzinthu bzakuphonyeka na Dalila. Ndipo Yahovambo alimbe kumusiya. Mulungu adalatiza kuti akhakomedwa naye mwa kumupasa pomwe mphanvu. Yahova adamuwona Samusoni kuti akhali munthu wacikhulupiro camphanvu, ndipopa adacitisa kuti dzina lace likhale liripombo pa lista ya wanthu wakukhulupirika omwe ambafotokozedwa mu kapitulo 11 ya bukhu la Ahebereu. Mpsakulimbikisa kwene-kwene kudziwa kuti tikutumikira Pai wathu wakudzulu wa lufoyi omwe ambafuna kutitsangalaza maka-maka pa nthawe yomwe tawofoka! Ndipopa ninga Samusoni, bwerani tentse tidandaulire Yahova kuti: “Ndaphata minyendo, ndilimbiseni na kundipasa mphanvu.” — Atongi 16:28.
NYIMBO 3 Ndimwe Mphanvu Yathu, Cidikhiro Cathu, Timbakukhulupirani
a Samusoni, omwe ambafotokozedwa m’Bibliya, ambadziwika na wanthu azinji napo wale omwe ambadziwa lini bzizinji bza m’Bibliya. Wanthu ambaphatisa basa nkhani yace kuti akonze madrama, nyimbo na mavidiyo. Tsono, nkhani yaceyi ni cinzano lini. Iyo ni nkhani yacadidi, ndipo ifepano tingapfunze bzizinji na munthu umweyu omwe adalatiza cikhulupiro camphanvu.