URHOMU-ẸMRO UYONO 33
Jehova ọ Hẹrote Ihworho Enẹyen
“Ukẹro i Jehova ọ sẹrorẹ ihworho ra zofẹn yen.”—PS. 33:18.
IJORO 4 “Osolobrugwẹ Yẹ Ọro Sun Mẹ”
ẸZẸKOKOa
1. Mesoriẹ i Jesu ọ nẹrhomo vwe i Jehova nọ sẹrorẹ idibo yi?
UVUẸN ason rọ kẹta bọmọke i Jesu o ki hwu, nọ rẹ orẹ oghẹnrensan. Nọ nẹrhomo vwe i Jehova nọ sẹrorẹ idibo yi. (John 17:15, 20) Itiọrurhomẹmro, Jehova ọ sẹrorẹ ihworho yi ọke ephian, nọyẹ ọ hẹrote ji simi aye. Ọrẹn, Jesu o rheri taghene idibo yi ina dẹrughwaroghwu ẹkparehaso egbogbanhon nẹ abọ Echu. Jesu ọ ji mẹrẹnvwrurhe taghene aye ina guọlọ userhumu i Jehova nẹ aye i sabu tiẹn ẹkparehaso evwiavwia i Dẹbolo.
2. Lele oborẹ ọ ha Psalm 33:18-20, mesoriẹ o vwo fo na zofẹn ebẹnbẹn?
2 Akpọ Echu o suẹn ọ suẹ ebẹnbẹn buebun rẹn Ilele Kristi inyenana. E rhiẹromẹrẹn egbobọse ri na sabu lẹrhẹ ẹhẹn ọwan seriotọre, ji damu atamwu ọwan kpahen Jehova ni. Ọrẹn, jerẹ oborẹ ene yono uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana, o fo na zofẹ-ẹn. Jehova ọ hẹrote ọwan—ọ mẹrẹn ebẹnbẹn ra dẹrughwaroghwẹ, o ji mwuegbe rọ nọ ha userhumu rẹn ọwan nyerẹn ghele aye. Jene yono kpahen udje i Baibol eva ri dje oborẹ i Jehova “ọ sẹrorẹ ihworho ra zofẹn yen” phia.—Se Psalm 33:18-20.
ỌKE ẸHẸN ỌWAN O SERIOTỌRE
3. Ọkiọgo yẹ ẹhẹn ọwan ọnọ sabu seriotọre?
3 Dedevwo e vwo imizu buebun uvuẹn ukoko na, ẹhẹn ọwan ọnọ sabu seriotọre ọke ezẹko. Jerẹ udje, iphuphẹn ina sabu roro taghene aye ọvo yi havwiẹ ọke aye e dje imwẹro aye fiotọre rẹn otu iklasi aye obẹ isukuru, yanghene ọke aye i rha kwa riẹ ukoko ọkpokpọ. Ezẹko usuẹn ọwan ina sabu mwuomarhọ, yanghene vwo ẹhẹn ro seriotọre, fọkime aye e roro taghene aye ọvo yi ne diẹn ebẹnbẹn aye. Ana sabu ru sikẹnsikẹn ra na ta rẹn awọrọ kpahen oborẹ ọ ghini ha ẹhẹn ọwan, fọkime e roro taghene aye i dabu vwẹruọ ọwa-an. Ọkezẹko, ana sabu rhe roro sẹ ohworho owuorowu o vwo ọdamẹ kpahen ọwan. O toro oborẹ erhirhiẹ na ọ havwọ-o, ẹhẹn ọwan ọnọ sabu seriotọre, yanghene vwo ọfiamu ọke re roro taghene ọwan ọvo yi havwiẹ. Jehova ọ guọlọ taghene e roro omara-an. Mesoriẹ ana sabu ta omaran?
4. Mesoriẹ ọmẹraro Elijah ọ ta taghene: “Mẹmẹ ọvo yi havwiẹ”?
4 Roro kpahen udje Elijah. Ọye ọ zẹ fọkiẹ arhọ ye ẹdọke rọ vrẹn 40 ne, fọkime Jezebel o veri taghene ono vi kpe yi hwu. (1 Ki. 19:1-9) Ọke oru, ọke rọ ha uvuẹn unu atita, nọ viẹ bru Jehova: “Mẹmẹ ọvo yẹ [ọmẹraro] rọ hẹrhẹre.” (1 Ki. 19:10) O vwo emẹraro erọrọ uvuẹn ẹkwotọre na; Obadiah ọ sabu simi emẹraro ri te 100, nẹ Jezebel o jo rho kpe aye hwu. (1 Ki. 18:7, 13) Ọrẹn, mesoriẹ Elijah o roro taghene ọye ọvo yọ havwiẹ? Ọye o roro taghene ọsoso emẹraro rẹ Obadiah o simirin na i hwu ne? Gbinẹ o roro taghene ọye ọvo yọ havwiẹ fọkime awọrọ a homaba ye ga i Jehova, ọke ri Jehova o djephia taghene ọye yẹ Osolobrugwẹ urhomẹmro na uvuẹn Ugbenu Carmel hi-in? Ọkezẹko, ọye o roro taghene o vwo ọro rhe kpahen imwofẹn rọ dẹrughwaroghwẹ-ẹ, yanghene o vwo ọro vwo ọdamẹ kpahiẹ-ẹn. Iyẹnrẹn i Baibol na ọ ta kpahen ọsoso iroro Elija-ah. Ọrẹn, oborẹ ọwan i rheri, yẹ Jehova o vwẹruọ oborẹ ọsoriẹ Elijah o roro taghene ọye ọvo yọ havwiẹ, habaye o ji rhe oborẹ ọnọ ha userhumu riẹn lele.
Ẹhẹn ọwan orho seriotọre, urhebro ọgo ya na sabu mẹrẹn nẹ izede ri Jehova ọ ha userhumu rẹn Elijah lele? (Ni idjaghwẹ 5-6)
5. Marhẹ i Jehova o ru yẹ Elijah imwẹro taghene orhiẹ ọye ọvo yọ havwiẹ-ẹ?
5 Jehova ọ ha userhumu rẹn Elijah nyoma izede sansan. O jiririe rẹn Elijah nọ ta ẹhẹn yen. Ọgbeva yi Jehova ọ nọ Elijah: “Me we ruẹ aran?” (1 Ki. 19:9, 13) Uvuẹn erhirhiẹ owuowu, Jehova nọ dabu kerhọ Elijah ọke rọ ta oborẹ ọ ha ẹhẹn yen. Jehova o dje rẹn Elijah taghene orhiẹ ọye ọvo yọ havwiẹ-ẹ, ọye o ji vwo omẹgbanhon. Ọ yẹ Elijah imwẹro taghene o vwo awọrọ ra ji ga ye. (1 Ki. 19:11, 12, 18) O vwo ẹfro-o, ẹhẹn Elijah o te otọre ọke rọ ta ẹhẹn yen phia, ji rhon ẹkpahenrhọ i Jehova hin. Jehova nọ yẹ Elijah ewian eghoghanren sansan. Nọ ta riẹn nọ djẹ Hazael ha no rhiẹ orodje Syria, Jehu no rhiẹ orodje Israel, ọrhẹ Elisha no rhiẹ ọmẹraro. (1 Ki. 19:15, 16) Nyoma rọ yẹ Elijah ewian enana, Jehova nọ ha userhumu riẹn tẹnrovi ekwakwa irhorhomu. Jehova nọ ji yẹ ye ugbehian rọ kpẹnkpẹnren re se Elisha. Marhẹ wu ne ru mẹrẹn userhumu i Jehova ọke ẹhọn orho seriotọre?
6. Me wu na sabu nẹrhomo kpahen ọke ẹhọn orho seriotọre? (Psalm 62:8)
6 Jehova ọ ta rẹn ọwan na nẹrhomo vwe yi. Ọye ọ mẹrẹn ebẹnbẹn re rhiẹromẹrẹn, ọ ji yẹ ọwan imwẹro taghene ọnọ kerhọ ẹrhomo ọwan ọke ephian. (1 Thess. 5:17) Oma ọ merhiẹn rọ nọ kerhọ idibo yi. (Prov. 15:8) Me wu na sabu nẹrhomo kpahen ọke ẹhọn orho seriotọre? Ta ọsoso oborẹ ọ ha ẹhọn rẹn Jehova, jerẹ oborẹ Elijah o ruru. (Se Psalm 62:8.) Ta riẹn kpahen edamẹ enọ ọrhẹ oborẹ we roro kpahan aye lele. Nẹrhomo vwe i Jehova nọ ha userhumu wẹn nyerẹn ghele erhirhiẹ ọnọ. Jerẹ udje, orhianẹ we roro taghene wẹwẹ ọvo yi havwiẹ yanghene ofa ọ ruọ wu ne ghwoghwo obẹ isukuru, nẹrhomo vwe i Jehova nọ yọ uduefigbere. Wu na ji sabu nekpẹn ẹghwanren ọrhẹ ona wu ne dje imwẹro enọ fiotọre. (Luke 21:14, 15) Orhianẹ wa wọnrọn hasuẹ erhirhiẹ omemwurhọ, nẹrhomo vwe i Jehova nọ ha userhumu wẹn sabu tẹmro rẹn Olele Kristi ro te edje kpahiẹn. Wu na sabu nẹrhomo vwe i Jehova nọ ha userhumu rẹn omizu rọ nọ kerhọ na, no vwẹruọ oborẹ wa ta. Ta ẹhọn rẹn Jehova, mẹrẹn oborẹ ọnọ kpahenrhọ ye lele, ji rhiabọ ha userhumu awọrọ; ọke ọrana ne wu ne vwo omefuon.
Wa guọlọ izede wu ne ru kerabọ owian Uvie na, ji ha userhumu rẹn awọrọ ru te omaran? (Ni udjoghwẹ 7)
7. Me wu yono nẹ udje i Mauricio?
7 Jehova ọ yẹre ọwan ephian obọdẹn owian ra na wian. Wu na sabu fiudugbere taghene ọ djokarhọ omẹdamuọ, ọ ji vwo ọdaremẹro kpahen ọsoso oborẹ we ruẹ ne wu sabu wian ewian ukoko ọrhẹ ewian Uvie na eroro. (Ps. 110:3) We rhe fiomarhọ ewian erana, marhẹ ono ru lẹrhẹ ẹhọn je seriotọre? Roro kpahen udje idama owu re se Mauricio.b Ọke i Mauricio ọ ghwai bromarhame hin, owuọwan usuẹn ugbehian yen ri kẹreriẹ nọ nyaji Jehova vwo. Mauricio nọ tare: “Ọke mia mẹriẹn rọ nyaji Jehova vwọ, nọ lẹrhẹ ẹhẹn mẹ seriotọre. Ni mie roro sẹ mi na sabu nyamwu ive omẹhakpahontọre mẹ, ji daji uvuẹn ekrun Jehova. Ni mie roro taghene mẹmẹ ọvo yi havwiẹ, o vwo ọro no vwẹruọ erhirhiẹ mẹ-ẹ.” Me yọ ha userhumu rẹn Mauricio? Nọ tare, “ni mi kerabọ owian aghwoghwo mẹ. Ọrana nọ ha userhumu mẹ je roro kpahen oma mẹ phan ọrhẹ iroro esọsọ. Oma nọ ji merhen mẹ ọke mie lele imizu erọrọ wian kugbe uvuẹn aghwoghwo na.” Itiọrurhomẹmro, dedevwo a sabu homaba imizu erọrọ uvuẹn aghwoghwo ọrẹ ugboma-a, ana sabu lele aye wian kugbe ọke re vwobọrhọ aghwoghwo nyoma ileta ẹya ọrhẹ ifonu. Me yọ ji ha userhumu rẹn Mauricio? Nọ habaye: “Ni mie ji fiomarhọ ewian ukoko na. Mia dabu mwuegbe rhẹ ẹmro mẹ ji ha aye phia sasasa. Ewian enana e djephia mẹ taghene mi ghanren rẹn Jehova ọrhẹ imizu ukoko na.”
ỌKE ARHA DẸRUGHWAROGHWU EBẸNBẸN EGBOGBANHON
8. Marhẹ edamuni egbogbanhon ine ru hobọte ọwan?
8 E fiẹrorhọ taghene ana dẹrughwaroghwu ebẹnbẹn uvwre ọke oba enana. (2 Tim. 3:1) Ọrẹn, ọkezẹko e rhe ọke aruẹ ebẹnbẹn ezẹko ine bru ọwan rhe-e. Ana sabu dẹrughwaroghwu ebẹnbẹn igho, emiamo ọgbogbanhon, yanghene uhwu ohworho re vwo ẹguọlọ kpahen. Uvwre ọke erana, ẹhẹn ọwan ọnọ sabu seriotọre, maido erhe nẹ obẹnbẹn owu riẹ ọrọrọ yanghene ebẹnbẹn na i rha rhe ukwọgbọ. Karorhọ taghene Jehova yọ hẹrote ọwan, nyoma userhumu ọnẹyen ya na sabu dẹrughwaroghwu edamuni ephian rhẹ uduefigbere.
9. Dje kpahen ebẹnbẹn ezẹko ri Job ọ dẹrughwaroghwu.
9 Roro kpahen oborẹ i Jehova o ru ha userhumu rẹn Job. O rhiẹromẹrẹn ebẹnbẹn egbogbanhon sansan uvwre ọke owu. Uvuẹn ẹdẹ owu, Job no rhon kpahen oghwọghọ rọ phiare ro kpe isurhe yi, kpe idibo yi hwu, ọrọ mai gbanhon, ọsoso emọyen ro vwo ẹguọlọ kpahen, ni hwuru. (Job 1:13-19) O jiri-i, ọke ro ji mwuomarhọ, Job no kpomu emiamo ọgbogbanhon. (Job 2:7) Erhirhiẹ i Job o biomurun omamọ te erhirhiẹ ro kperi phia: “Mi vwo utuoma kpahen arhọ mẹ; mia guọlọ nyerẹn ghwomara-an.”—Job 7:16.
Jehova ọ yẹ i Job imwẹro taghene ọye o vwo ẹguọlọ kpahiẹn, nyoma rọ ta riẹn kpahen izede buebun o ru hẹrote emama Enẹyen (Ni udjoghwẹ 10)
10. Marhẹ i Jehova o ru tiobọnu oborẹ i Job ọ guọlọre nọ sabu diẹn edamuni enẹyen? (Ni ifoto obaro ọbe na.)
10 Jehova yọ hẹrote i Job. Fọkime Jehova o vwo ẹguọlọ kpahen Job, nọ yẹriẹ oborẹ ọ guọlọre nọ sabu diẹn ebẹnbẹn na ji sẹrorẹ atamwuiẹn. Jehova nọ tẹmro rẹn Job, ji karorhọ ye kpahen ẹghwanren ọnẹyen ro vwo vwoba, ọrhẹ ẹguọlọ ro vwo kpahen emama Enẹyen. Jehova ọ ta kpahen eranmo igbevwunu buebun. (Job 38:1, 2; 39:9, 13, 19, 27; 40:15; 41:1, 2) Jehova nọ ji ha odibo yi rọ fuevwan re se Elihu ruẹ i Job gbanhon, ji yẹ ye urhebro. Elihu nọ yẹ i Job imwẹro taghene Jehova ọ kwosa rẹn idibo yi ọke ephian fọkiẹ edirin aye. Ọrẹn, Jehova no ji mwu Elihu yẹ i Job ọkpọvi ezẹko. Elihu nọ ha userhumu rẹn Job tẹnrovi Jehova, ro rhiẹ Ọmemama idjuwu ọrhẹ otọrakpọ na, ukperẹ ono rhiẹ omayen. (Job 37:14) Jehova ọ ji yẹ i Job owian; ọ ta riẹn nọ nẹrhomo rẹn igbehian ye awansa ri ruẹ ọdandan. (Job 42:8-10) Marhẹ i Jehova o ru hobọtua ọwan inyenana arha dẹrughwaroghwu edamuni egbogbanhon?
11. Urhebro ọgo yi Baibol na o tiobọnẹ rẹn ọwan ọke ebẹnbẹn ọwan?
11 Ọwan i vwe rhon uvwele i Jehova inyenana jerẹ oborẹ i Job o rhon rie-en, ọrẹn Jehova ọ tẹmro rẹn ọwan nyoma i Baibol na. (Rom. 15:4) Ọ ha urhebro rẹn ọwan nyoma ifiẹrorhọ kpahen obaro na. Jene roro kpahen eghwẹmro ezẹko nẹ i Baibol na ri na sabu yẹ ọwan urhebro, erhe rhiẹromẹrẹn ebẹnbẹn. Uvuẹn i Baibol na, Jehova ọ yẹre ọwan imwẹro taghene o vwo emru owuorowu—tobọ te edamuni egbogbanhon—rọ nọ “sabu hẹriẹ ọwan nẹ ẹguọlọ [ọnẹye-en].” (Rom. 8:38, 39) Jehova ọ ji yẹ ọwan imwẹro taghene “ọ kẹrẹ ọsoso ihworho re se yi” ọrẹ ẹrhomo. (Ps. 145:18) Jehova ọ ta rẹn ọwan taghene arha hẹrosuiẹ, ana sabu diẹn ebẹnbẹn ephian, ji vwo omamerhomẹ arha tobọ rioja dede. (1 Cor. 10:13; Jas. 1:2, 12) Baibol na ọ ji karorhọ ọwan taghene ebẹnbẹn ra rioja ye ọrẹ ibiọke, arha haye vwanvwọn ebrurhọ i bẹmẹdẹ ra na riamerhiẹn. (2 Cor. 4:16-18) Jehova ọ yẹre ọwan imwẹro taghene ono tiẹ oborẹ ọ suẹ ọsoso ebẹnbẹn ọwan nie—Echu ọrhẹ ihworho ra hẹrokele irueruo ọkon ọnẹyen. (Ps. 37:10) Wu yono eghwẹmro i Baibol ezẹko rhẹ urhomu ne, ri na ha userhumu wẹn diẹn ebẹnbẹn obaro na?
12. Me yi Jehova ọ guọlọre ne ru orhianẹ a guọlọ mẹrẹn erere vuọnvuọn nẹ i Baibol na?
12 Jehova ọ guọlọre ne fi ọke rhotọre yono i Baibol na kẹdẹkẹdẹ, ji roro kodo kpahen oborẹ e se. Arha ha oborẹ e yonorin ruiruo, esegburhomẹmro ọwan nọ nọ gbanhonrhọ, ne ne ji tikẹrẹ i Jehova rhọ. Omarana, na na sabu diẹn ebẹnbẹn. Jehova ọ ji ha ẹhẹn ọfuanfon na rẹn ihworho ri hẹroso i Baibol na. Ẹhẹn ọfuanfon na ọ yẹ ọwan “omẹgbanhon rọ vrẹn ovwan” re ne diẹn ebẹnbẹn ephian.—2 Cor. 4:7-10.
13. Marhẹ iyono rẹ “ọvrẹn ra hẹrosua ro ji vwo ẹghwanren na” o tiobọnẹ o ru ha userhumu rẹn ọwan diẹn edamuni?
13 Nyoma userhumu i Jehova, “ọvrẹn ra hẹrosua ro ji vwo ẹghwanren na,” o fomu ẹbe ri vwo irhomu-ẹmro sansan buebun ne, ividio ọrhẹ ikpekporo ra ha userhumu rẹn ọwan sẹrorẹ esegburhomẹmro ọgbogbanhon, ji tikẹrẹ i Jehova rhọ. (Matt. 24:45) O fori na ha kemru kemru ri Jehova o tiobọnu rẹn ọwan ruiruo. Omizu ọmase ro rhirhiẹ United States, o dje ọdaremẹro phia ro vwo jijiri na kpahen iyono rọ riamerhiẹn. Nọ tare: “Uvwre ẹgbukpe 40 mia ga i Jehova ne na, mi mẹrẹn edamuni ri sekpahen emevigbanhon mẹ ọgbọ buebun ne.” Omizu ọmase na o rhiẹromẹrẹn edamuni egbogbanhon—ohworho rọ dinyo hin ya ghwa imoto, no kpe ọsẹ ye ọduado hwu, eri vwiẹriẹ ni kpomu emiamo ọgbogbanhon ji hwu, ọye o kpomu emiamo ikansa ọgbeva ne. Me yọ ha userhumu riẹn vwo edirin? Nọ tare: “Jehova ọ hẹrote mẹ ọke ephian. Iyono ro tiobọnẹ nyoma ọvrẹn ra hẹrosua ro ji vwo ẹghwanren na, i ha userhumu mẹ vwo edirin. Fọkiẹ ọrana, mi na sabu ta jerẹ Job: ‘Bọmọke mi ne hwu, mi na sẹrorẹ emevigbanhon mẹ!’”—Job 27:5.
Marhẹ ene ru ha userhumu rẹn awọrọ uvuẹn ukoko na? (Ni udjoghwẹ 14)
14. Marhẹ i Jehova o ru ha imizu ukoko na hobọtua ọwan uvuẹn ọke ebẹnbẹn? (1 Thessalonians 4:9)
14 Jehova o yono ihworho yi ne nẹ aye i djẹ ẹguọlọ phia, ji ha urhebro rẹn owuowọnwan uvuẹn ọke ebẹnbẹn. (2 Cor. 1:3, 4; se 1 Thessalonians 4:9.) Imizu ukoko na a hẹrokele Elihu, nyoma aye e vwo oruru ha userhumu rẹn ọwan sẹrorẹ atamwu ọwan uvuẹn erhirhiẹ egbogbanhon. (Acts 14:22) Jerẹ udje, roro kpahen oborẹ imizu ri ha ukoko i Diane, i ru ha urhebro ọrhẹ userhumu riẹn daji kẹrẹ i Jehova, ọke esa ye o kpomu emiamo ọgbogbanhon. Nọ tare: “Ọ lọhọ-ọ. Ọrẹn, ame i mẹrẹn obẹhatua ọrhẹ ẹguọlọ i Jehova uvwre ọke egbogbanhon erana. Imizu ri ha ukoko ame ni hobọtua ame omamọ. Aye i kọn bru ame, se ame nyoma ifonu, ji gbalọ ame, irueruo enana i ha userhumu rẹn ame vwo edirin. Ra mẹriẹn taghene mie rhe oborẹ a ghwa imoto-o, imizu ukoko na ni ruẹ ẹkwaphiẹrhotọre mi na sabu riẹ iyono ukoko ji vwobọrhọ aghwoghwo, ọke mi rha guọlọ.” Oma ọ merhen ọwan taghene e vwo imizu ukoko na re dje obọdẹn ẹguọlọ phia!
DJE ỌDAREMẸRO PHIA KPAHEN ẸRUETE I JEHOVA
15. Mesoriẹ e vwo imwẹro taghene ana sabu vwo edirin ebẹnbẹn?
15 Ọwan ephian ine rhiẹromẹrẹn aruẹ ebẹnbẹn ezẹko. Ọrẹn, jerẹ oborẹ e yono ne, orhiẹ ọwan ọvo yi ne fi aye kparobọ-ọ. Jerẹ ọsẹ ro vwo ẹguọlọ, Jehova ọ hẹrote ọwan ọke ephian. Ọye rhẹ ọwan i havwiẹ, o mwuegbe ro no rhon ẹrhomo ọwan, ji ha userhumu rẹn ọwan. (Isa. 43:2) E vwo imwẹro taghene ana sabu nyerẹn ghele ebẹnbẹn, fọkime Jehova ọ yẹre ọwan kemru kemru ra guọlọre na sabu vwo edirin. Ọ yẹre ọwan ẹghẹlẹ ẹrhomo ẹnẹ, Baibol na, iyono sansan buebun ọrhẹ imizu ukoko na ra ha userhumu rẹn ọwan uvuẹn ọke ebẹnbẹn.
16. Marhẹ ene ru daji otọre ẹruete i Jehova?
16 Oma ọ dabu merhen ọwan taghene e vwo Ọsẹ rọ hẹrote ọwan! “Ọmudu ọwan ọ ghọghọ fọkiẹ ọye.” (Ps. 33:21) Ana sabu dje rẹn Jehova taghene e vwo ọdaremẹro kpahen ẹruete ọnẹyen, nyoma ra na ha ọsoso iyono ro tiobọnẹ ruiruo nẹ aye i ru ọwan gbanhon. O ji fo ne ru ekete omẹgbanhon ọwan o teri na daji otọre ẹruete i Jehova. Nọyẹ, arha damoma huvwele i Jehova, ji ruẹ oborẹ ọgbare uvuẹn ikẹruiẹ, ọye nọ nọ hẹrote ọwan bẹmẹdẹ!—1 Pet. 3:12.
IJORO 30 Jehova Ọsẹ Ame, Ugbehian Ame
a Ọwan i guọlọ userhumu i Jehova na sabu fiẹ ebẹnbẹn ra dẹrughwaroghwẹ inyenana kparobọ. Urhomu-ẹmro ọnana ọnọ yẹ ọwan imwẹro taghene Jehova ọ hẹrote ihworho yi. Ọ djokarhọ ebẹnbẹn rẹ owuowọnwan o rhiẹromẹrẹn, ọ ji yẹ ọwan oborẹ a guọlọre na sabu fiẹ aye kparobọ.
b E wene edẹ ezẹko.