Ekete ra Rionbọrhọ Uvuẹn Ọbe Owian Akpenyerẹn Ọwan Ọrhẹ Iruo Uvie Na
APRIL 2-8
EFE RI NẸ ẸMRO OSOLOBRUGWẸ RHE | MATTHEW 26
“Orẹ Ọnyavrẹn na Ọrhẹ Ẹkarorhọ Uhwu i Jesu—Ohọhọme Ọrhẹ Ovẹnẹ Rọ Havwiẹ”
(Matthew 26:17-20) Uvuẹn ẹdẹ ọrukaro ọrẹ Ibrẹdi ro vwo Phie na, idibo na ni bru i Jesu rhe, rẹ aye a ta: “Bọgo wu guọlọre taghene ame i mwuegbe ha wẹn ne wu riorẹ Ọnyavrẹn na?” 18 Nọ tare: “Are i riẹ amwa na nẹ are i bru aruẹ ohworho ọnana, nẹ are i ta riẹn, ‘Oyono na ọ tare: “Ọke re bru mẹ o te ne; Mi na riorẹ Ọnyavrẹn na rhẹ idibo mẹ uvuẹn oghwa ọnọ.”’” 19 Omarana, idibo na ni ruẹ oborẹ i Jesu ọ ta rẹn aye, jeghwai mwuegbe hẹrhẹ Orẹ Ọnyavrẹn na. 20 Ọke owuọwọn o te, ọye rhẹ idibo 12 na ni siyẹ kinhariẹ imẹdjẹ na.
nwtsty ikpekporo ọrhẹ ughe
Emaren Orẹ Ọnyavrẹn Na
Ekwakwa eghoghanren ra ha ruẹ Orẹ Ọnyavrẹn na yẹ: ọmogegede ra tọnren (e burhun isuaso aranmo na-a) (1); ibrẹdi ro vwo phie (2); ẹbe re mwenu (3). (Ex 12:5, 8; Nu 9:11) Sekpahen Urhi ọke ọrana ẹbe re mwenu na ina sabu rhiẹ usuẹn ewawọ enana, lettuce, chicory, pepperwort, endive, yanghene dandelion, rọ karorhọ emọ Israel erhirhiẹ evrẹn aye i havwọ ọke re ruẹ aye gbalogbalo uvuẹn Egypt. Jesu ọ ha ibrẹdi ro vwo phie na dje omayen rọ vabọ upe. (Mt 26:26) Ọnyikọ Paul o se i Jesu “ọmogegede Orẹ Ọnyavrẹn ọwan.” (1Co 5:7) Uvwre ọke ẹgbukpe uriusionrin ọrukaro, enyo (4) ọ ha usuẹn oborẹ a ha ruẹ emaren Orẹ Ọnyavrẹn na. Jesu ọ ha enyo na e dje ọbara ọnẹyen, ra na ha ze izobo.—Mt 26:27, 28.
(Matthew 26:26) Ọke aye a riẹ emaren na, Jesu nọ ha ibrẹdi, ọke rọ nẹrhomo hin, no burhun rie, nọ hariẹ rẹn idibo yi, nọ tare: “Are i mie, re. Ọnana o mevirhọ ugboma mẹ.”
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mt 26:26
mevirhọ: Ẹmro i Greek na e·stinʹ (ro mevirhọ “ọyẹ”) uvuẹn arana yẹ “oka ra ha dje emru; udje; oborẹ o mevirhọ; mevi rẹn emru.” Inyikọ na i dabu rhe kpahen oborẹ o mevirhọ, ra mẹriẹn taghene uvuẹn erhirhiẹ ọnana, ugboma i Jesu rọ vabọ ọdandan ọ ha obaro aye, omaran ji te ibrẹdi ro vwo phie rẹ aye a guọlọ ria na. Omarana, ibrẹdi na ọ sabu mevirhọ ugboma i Jesu ra mẹrẹ-ẹn. O fo oborẹ ana djokarhọ taghene aruẹ ẹmro i Greek ra ha ruiruo uvuẹn Mt 12:7, erhianrhian i Baibol buebun i se rie “mevirhọ.”
(Matthew 26:27, 28) Nọ ha uko na, nọ nẹrhomo jeghwai haye rẹn aye, nọ tare: “Are ephian i da nẹ uvuien rhe, 28 fọkime ọnana o mevirhọ ‘ọbara mẹ ra ha ruẹ ọphọ na,’ ri mi ne rhie rhotọre rẹn ihworho buebun na sabu harhomu edandan.
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mt 26:28
ọbara . . . ọphọ na: Ọphọ ọkpokpọ na rọ ha uvwre i Jehova ọrhẹ Ilele Kristi ra djẹha, ọ wian fọkiẹ izobo i Jesu. (Heb 8:10) Jesu ọ ha aruẹ ẹmro ri Moses ọ ha ruiruo ọke ro rhiẹ ohworho erhẹrhẹ, ọrhẹ ọke rọ ha Urhi ọrẹ ọphọ na mwu rhẹ emọ Israel uvuẹn Ugbenu i Sinai ruiruo. (Ex 24:8; Heb 9:19-21) Jerẹ oborẹ ọbara erhuẹn ọrhẹ ẹvwe o rurie nẹ Urhi ọrẹ ọphọ rọ ha uvwre Osolobrugwẹ ọrhẹ agbamwa Israel nọ sabu wian, ọbara i Jesu o ji ruie nẹ ọphọ ọkpokpọ rọ ha uvwre i Jehova ọrhẹ Israel ọrẹ ẹhẹn na ọ ji wian. Ọphọ ọrana ọ tuẹn owian rhọ uvuẹn Pentecost 33 ọke i Kristi—Heb 9:14, 15.
Ra Guọlọ Efe erẹ Ẹhẹn
(Matthew 26:17) Uvuẹn ẹdẹ ọrukaro ọrẹ Ibrẹdi ro vwo Phie na, idibo na ni bru i Jesu rhe, rẹ aye a ta: “Bọgo wu guọlọre taghene ame i mwuegbe ha wẹn ne wu riorẹ Ọnyavrẹn na?”
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mt 26:17
Uvuẹn ẹdẹ ọrukaro ọrẹ Ibrẹdi ro vwo Phie na: Orẹ Ibrẹdi ro vwo Phie na ọ tuanrhọ Nisan 15, ẹdẹ ọreva ye ọke ẹdẹ Orẹ Ọnyavrẹn na ọrhọ vrẹn ne (Nisan 14), o rhirhiẹ ye te ẹdẹ irhiruẹ. (Se App. B15.) Ọrẹn, uvuẹn ọke i Jesu, ne ruẹ Orẹ Ọnyavrẹn ọrhẹ orẹ ọnana ọsoso ẹdẹ ẹrẹnren ji te Nisan 14, ọkezẹko ne se yi orẹ “Ibrẹdi ro vwo Phie na.” (Lu 22:1) Uvuẹn ẹmro ọnana, “Uvuẹn ẹdẹ ọrukaro” ọnọ ji sabu rhiẹ “Uvuẹn ẹdẹ bọmọke a ki mẹrẹn ọrukaro.” (Haye vwanvwọn oborẹ ọ ha uvuẹn Joh 1:15, 30, ekete ẹmro i Greek o se “ọrukaro,” [proʹtos] e se rie “bọmọke” uvuẹn ọhọ ẹmro ọnana, nọyẹ, “o nyerẹnren bọmọke a ki mẹren [proʹtos] mẹ.”) Omarana, ẹmro i Greek ọrukaro, ọrhẹ irueruo itu i Jew, ọ ha uphẹn rẹn idibo na nọ i Jesu onọ na uvuẹn Nisan 13. Uvwre ọke ude ọ havwiẹ uvuẹn Nisan 13, idibo na ni mwuegbe hẹrhẹ Orẹ Ọnyavrẹn na, ra riorẹ ye “ọke owuọwọn o te ne,” nẹ ọtonrhọ Nisan 14.—Mr 14:16, 17.
(Matthew 26:39) Nọ nya riẹ obaro ibiesuọn, no se gbughwaro rhotọre, ji nẹrhomo: “Ọsẹ mẹ, orhianẹ ọnọ sabu phia, jenẹ uko ọnana ọ nyavrẹn mẹ. Orhiẹ ọhọre mẹ-ẹ, ọrẹn, ọhọre ọnọ.”
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mt 26:39
jenẹ uko ọnana ọ nyavrẹn mẹ: Uvuẹn i Baibol na, a ha “uko” dje kpahen ọhọre Osolobrugwẹ yanghene “ẹkẹ re bru te” ohworho. (Se ọbe uyono ro sekpahen Mt 20:22.) O vwo afro-o, Jesu ọ dabu vwo ọdamẹ kpahen ẹmro ekan ra tare taghene ọ ta kpahen Osolobrugwẹ ro lele fiẹ uhwu ọnẹyen, ro mwu rien nẹrhomo taghene “uko” ọnana ọ nyavrẹn yen.
Isese i Baibol
(Matthew 26:1-19) Vwana ọke i Jesu ọ tẹmro enana hin, nọ ta rẹn idibo yi: 2 “Are i rheri taghene ẹdọke eva vwaran nẹ ana riorẹ Ọnyavrẹn na, nẹ ene ji kpe Ọmọ onyakpọ na mwu orhan.” 3 Omarana, ilori irherẹn na ọrhẹ ekpako ihworho na ni kokori uvuẹn aghwẹlẹ ẹzọn ọrẹ orhenrẹn ọduado na re se Caʹia·phas, 4 aye ni djiroro kugbe rẹ aye ine mwu i Jesu nyoma izede ona, jeghwai kpe yi. 5 Ọrẹn, aye na ta: “Orhiẹ ekete ra na riorẹ na-a, neneyo ozighi o jo rho rhirhiẹ ye uvwre ihworho na.” 6 Ọke i Jesu ọ ha uvuẹn Bethʹa·ny uvuẹn oghwa i Simon ro kpomu oti, 7 ọmase owu rọ kpare eriẹ amivi ro vwo omamọ ọrhen rọ ji ghanren no brurie rhe, no rhie rie rhẹ urhomie ọke rọ riẹ emaren. 8 Ọke idibo na a mẹrẹn ọnana, evwan ni biomurẹn aye, aye ni tare: “Mesoriẹ a ghwọghiẹ fughwẹ? 9 Fọkime ana sabu rhẹ ye jeghwai mẹrẹn igho buebun ra na harẹn ivwiegbere na.” 10 Ro rhe ọnana, Jesu nọ ta rẹn aye: “Mesoriẹ are a guọlọ suẹ okpetu harẹn ọmase na? Omamọ emru yo ru ha mẹ. 11 Fọkime ivwiegbere na rhẹ are i havwiẹ ọke ephian, ọrẹn mẹmẹ rhẹ are i rhirhiẹ ye ọke ephia-an. 12 Ọke ro fiẹ amivi ọnana rhẹ ugboma mẹ, o ruruie ha mwuegbe mẹ hẹrhẹ orinmi esion mẹ. 13 Itiọrurhomẹmro mia ta rẹn are, kekete kekete re ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na uvuẹn akpọ na ephian, oborẹ ọmase ọnana o ruru na, ana ta kpahiẹn ha karorhọ ye.” 14 Omarana, owuọwan usuẹn awan Ikpereva na, ọre se Judas Is·carʹi·ot, no bru ilori irherẹn na 15 nọ tare: “Me yẹ are ina yẹ mẹ ne mi rhẹ ye rẹn are?” Aye ni ta riẹn taghene idọlọ efuanfon 30. 16 Omarana, nẹ ọke ọrana nyarhẹn, nọ guọlọ omamọ uphẹn rọ nọ rhẹ ye. 17 Uvuẹn ẹdẹ ọrukaro ọrẹ Ibrẹdi ro vwo Phie na, idibo na ni bru i Jesu rhe, rẹ aye a ta: “Bọgo wu guọlọre taghene ame i mwuegbe ha wẹn, ne wu riorẹ Ọnyavrẹn na?” 18 Nọ tare: “Are i riẹ amwa na nẹ are i bru aruẹ ohworho ọnana, nẹ are i ta riẹn, ‘Oyono na ọ tare: “Ọke re bru mẹ o te ne; Mi na riorẹ Ọnyavrẹn na rhẹ idibo mẹ uvuẹn oghwa ọnọ.”’” 19 Omarana, idibo na ni ruẹ oborẹ i Jesu ọ ta rẹn aye, jeghwai mwuegbe hẹrhẹ Orẹ Ọnyavrẹn na.
APRIL 9-15
EFE RI NẸ ẸMRO OSOLOBRUGWẸ RHE | MATTHEW 27-28
“Nyarhẹn Ye Ruẹ Idibo Ihworho—Mesoriẹ, Bọgo, Marhẹ Ene Ruie Lele?”
(Matthew 28:18) Jesu nọ nya bru aye, nọ ta rẹn aye: “A yẹre mẹ omẹgbanhon ephian obẹ odjuwu ọrhẹ uvuẹn otọrakpọ na ne.
‘Nyarhẹn Ji Ruẹ Idibo Ihworho’
4 Jesu o vwo omẹgbanhon ro no sun ukoko yi, nẹ ẹgbukpe 1914 rhe, o ji vwo omẹgbanhon ro suẹn Uvie Osolobrugwẹ ra ha mwu na. (Colossians 1:13; Revelation 11:15) Ọye yẹ olotu emakashe na, omarana, o suẹn iduduru emakashe ri ha obẹ odjuwu. (1 Thessalonians 4:16; 1 Peter 3:22; Revelation 19:14-16) Ọsẹ ye ọ yẹriẹ omẹgbanhon rọ nọ ghwọghọ “ọsoso igọmẹti, usuon ọrhẹ omẹgbanhon” ra hasuẹ iruemru-urhi ri gbare na nie. (1 Corinthians 15:24-26; Ephesians 1:20-23) Omẹgbanhon usuon i Jesu orhiẹ kpahen ihworho re nyerẹn ọvo-o. Ọye jẹ “oguẹnzọn ihworho re nyerẹn ọrhẹ eri hwuru,” Osolobrugwẹ ọ ji yẹ ye omẹgbanhon rọ nọ rhọmọ ihworho ri hwuru. (Acts 10:42; John 5:26-28) Itiọrurhomẹmro, akama rẹ Ohworho ro vwo omẹgbanhon ọduado ọnana ọ haphia, o fo oborẹ ene ni ghanghanren. Omarana, ọrẹ izede ọghọ ọwan a huvwele akama i Kristi rọ tare taghene ‘nyarhẹn ji ruẹ idibo ihworho.’
(Matthew 28:19) Omarana, are i nyarhẹn, nẹ are i ye ruẹ idibo ihworho uvuẹn egbamwa na ephian, bru aye rhame rhẹ odẹ Ọsẹ na, Ọmọ na, ọrhẹ ọrẹ ẹhẹn ọfuanfon na,
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mt 28:19
ruẹ idibo: Ẹmro i Greek na ma·the·teuʹo ana sabu se yi “yono” rhẹ ẹhẹn re ne vwo emọ uyono yanghene idibo. (Haye vwanvwọn oborẹ ọ ha uvuẹn Mt 13:52, ekete re se yi “yono.”) Ẹmro na “omebrurhame” ọrhẹ “uyono” i dje oborẹ akama re ne “ruẹ idibo” o surhobọmwu.
ihworho uvuẹn egbamwa na ephian: Erhianrhian ghemeghe o serie “egbamwa na ephian,” ọrẹn oborẹ a yariẹ lele o djephia taghene ẹmro ọnana o mevirhọ ihworho ri nẹ egbamwa na rhe, ra mẹriẹn taghene ẹmro i Greek na “aye” uvuẹn ẹmro na bru aye rhame, a hariẹ dje kpahen ọhworhare, a ji ha ye se ihworho, orhiẹ “egbamwa-a,” ro rhiẹ ihworho ephian uvuẹn ẹmro i Greek. Akama ọnana re ne ghwoghwo rẹn “ihworho uvuẹn egbamwa na ephian,” ọkpokpọ. Bọmọke i Jesu ọ ki tuẹn owian aghwoghwo yi rhọ, Baibol na o djephia taghene emọ Israel ine dede Egehọ na ha, orhianẹ aye i rhe mọ ga i Jehova. (1Ki 8:41-43) Omarana, Jesu no jurhi rẹn idibo yi nẹ aye i kerabọ owian aghwoghwo aye bru ihworho ri vwe rhiẹ itu i Jew, jeghwai kanrunumwu oborẹ owian Ilele Kristi ine ruẹ idibo ihworho ono kerabọ te.—Mt 10:1, 5-7; Re 7:9; se ọbe uyono ro sekpahen Mt 24:14.
(Matthew 28:20) are i rhe yono aye nẹ aye i ru lele ọsoso oborẹ mi je ekama ye harẹn are. Nughe! Mẹmẹ rhẹ are i gba havwiẹ ẹdẹ na ephian bọmọke enyerakpọ na ono te oba.”
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mt 28:20
yono aye: Ẹmro i Greek na re se “yono” o surhobọmwu ọrẹ a ha ọkpọvi phia, re dje emru fiotọre, re dje ekwakwa phia nyoma oriẹriẹme, ọrhẹ ọrẹ a ha imwẹro phia. (Se ọbe uyono ro sekpahen Mt 3:1; 4:23.) Ne yono aye nẹ aye i ru lele ọsoso oborẹ i Jesu o je akama ye rhotọre, oborẹ ene rhe ruẹ ọke ephian, ro ji surhobọmwu ọrẹ ene yono ihworho oborẹ o yonorin, ha oborẹ o yonorin ruiruo, jeghwai nyalele udje yi.—Joh 13:17; Eph 4:21; 1Pe 2:21.
Ra Guọlọ Efe erẹ Ẹhẹn
(Matthew 27:51) Nughe! ikọtini ekete rọ mai fon na, nọ bẹrẹre akwava nẹ oberun ye te otọre, otọrakpọ na no kpoghori, itita na ni vare.
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mt 27:51
ikọtini: Owẹn orhorhomu ọnana yọ ghalẹ ekete rọ Mai Fon na ọrhẹ ekete Ọfuanfon uvuẹn oghwa ẹga na. Irueruo itu i Jew o djephia taghene ikọtini ọghwaghwa ọnana o seri te 18 m (isihiaghwẹ 60), o keri te 9 m (isihiaghwẹ 30), ọ ji do te 7.4 cm (2.9 in.) Nyoma i Jehova ọ bẹrẹ ikọtini na, no djephia taghene ọyẹ ọ tuekwẹre kpahen ihworho ri kpe Ọmọ yen, jeghwai djephia taghene ọnọ phẹrẹ rọ nọ ruẹ odjuwu.—Heb 10:19, 20; se Iglọzri.
ekete rọ mai fon: Ẹmro i Greek re se na·osʹ ra ha ruiruo ekete arana, ọ rionbọrhọ oghwa orhorhomu ro vwo ekete Ọfuanfon ọrhẹ ekete rọ Mai Fon.
(Matthew 28:7) Omarana, are i nyarhẹn phẹphẹrẹ ya ta rẹn idibo yi taghene a rhọmeriẹn nẹ uhwu ne, nughe! ọ kobaro rẹn are ro riẹ i Galʹi·lee. Are ina mẹriẹn oboran. Nughe! Mi ta rẹn are ne.”
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mt 28:7
ta rẹn idibo yi taghene a rhọmeriẹn nẹ uhwu ne: Emẹse enana yẹ idibo erukaro ra ta rẹn aye kpahen ẹrhọmọnuhwu i Jesu, na jeghwai ta rẹn aye taghene aye i ta rẹn idibo ere hẹrhẹre na kpahiẹn. (Mt 28:2, 5, 7) Sekpahen irueruo itu i Jew ri vwe surhobọmwu i Baibol na, a vwa ha oborẹ ọmase ọ tare ruiruo uvuẹn aghwẹlẹ ẹzọ-ọn. Ọrẹ ovẹnẹ, ọmakashe i Jehova o brọghọ rhẹ emẹse na oma nyoma rọ yẹ aye owian ro vwo omamerhomẹ.
Isese i Baibol
(Matthew 27:38-54) Omarana, na kanrẹn ihi awanva mwu erhan eva kẹriẹ, owu ọ ha obọrhe ọnẹyen, ọreva ye ọ ha obohwẹrẹ ọnẹyen. 39 Ihworho ra nyavrẹn na ta erharhere ẹmro kpahiẹn, ji kpogho urhomu aye, 40 aye na ta: “Wẹwẹ ri na sabu ghwọghọ oghwa ẹga na jeghwai bọn ye ẹdọke esa, simi oma! Orhianẹ wẹwẹ ọmọ Osolobrugwẹ, ruotọre nẹ orhan oja na!” 41 Omaran yẹ ilotu irhenrẹn ọrhẹ eyẹbe na kugbe ekpako na, a jeghwai haye djechẹẹ, aye na ta: 42 “O simi awọrọ; ọ sabu simi omaye-en! Ọye Orodje Israel; jenẹ ọ ruotọre nẹ orhan oja na, ọwan ni ne vwo imwẹro kpahiẹn. 43 Ọye ọ hẹroso Osolobrugwẹ; jenẹ O simie orhianẹ Ọ guọlọ simie, fọkime ọ tare, ‘Mẹmẹ Ọmọ Osolobrugwẹ.’” 44 Omaran ihi awanva ra karen kẹriẹ na, a ji ta erharhere ẹmro kpahiẹn. 45 Nẹ ughwọdjọ ikpereva erhẹrhuvo, ekete ephian no mwuokuku bọmọke ughwọdjọ esa erhẹrhuvo o ki te. 46 Emrẹ ughwọdjọ ikpereva erhẹrhuvo, Jesu nọ viẹ phia rhẹ uvwele gorigori, rọ ta: “Eʹli, Eʹli, laʹma sa·bach·thaʹni?” nọyẹ, Osolobrugwẹ mẹ, Osolobrugwẹ mẹ, mesoriẹ wa sẹrerhumuji mẹ?” 47 Ọke aye e rhon ọnana, ezẹko ri mevi avwaye na ta: “Ọhworhare ọnana o se E·liʹjah.” 48 Ogege, owu usuẹn aye nọ zẹ ya ha akworhẹ jeghwai dumie rhẹ enyo rọ mọrọn unu, no firie rhẹ uphrophro orhan jeghwai ha ye riẹn nọ da. 49 Ọrẹn, ere hẹrhẹre na ta: “Nyaje vwo! Jenẹ a mẹriẹn sẹ E·liʹjah ọnọ rhe mo simie.” 50 Ọgbọrọrọ, Jesu nọ viẹ phia rhẹ uphele ọgbogbanhon, nọ jeghwai hwu. 51 Nughe! ikọtini ekete rọ mai fon na, nọ bẹrẹre akwava nẹ oberun ye te otọre, otọrakpọ na no kpoghori, itita na ni vare. 52 Isin na ni rhie firhọ, ihworho efuanfon na buebun ri hwu ne ni rhọmọren 53 (ihworho ra rhọmọ nẹ uvuẹn isin na ọke ra rhọmiẹ hin, ni ruẹ amwa ọfuanfon na), ihworho buebun na ji mẹrẹn aye. 54 Ọrẹn, ọke olotu isodja na ọrhẹ era dẹrẹ orinmi Jesu a mẹrẹn otọre na ro kpogho ọrhẹ ekwakwa ra phia na, ofẹn no mwurun aye omamọ, aye na jeghwai ta: “Itiọrurhomẹmro, ọnana ghini Ọmọ Osolobrugwẹ.”
APRIL 16-22
EFE RI NẸ ẸMRO OSOLOBRUGWẸ RHE | MARK 1-2
“A Harhomu Edandan Enọ Ne”
(Mark 2:3-5) Ehworhare ẹne ni kpare ohworho rẹ omayen o hwuru bruie rhe. 4 Ọrẹn, aye a sabu kpariẹ bru i Jesu-u, fọkiẹ otu na, omarana aye ni kpanrẹn oberun oghwa ri Jesu ọ havwọ na nie, ọke aye e bru ophiọ rhọ ye hin, aye ni kparẹ ekpa rẹ ohworho rẹ omayen o hwuru na o semerhẹn ruotọre. 5 Ọke i Jesu ọ mẹrẹn esegburhomẹmro aye, nọ ta rẹn ọhworhare rẹ ugboma yen o hwuru na: “Ọmọ, a harhomu edandan enọ ne.”
“A Harhomu Edandan Enọ Ne”
Ọke i Jesu o yono uvuẹn oghwa rọ vuọnren rhẹ ihworho, ehworhare ẹne ni kpare ohworho rẹ omayen o hwuru rhe. Aye i guọlọre taghene i Jesu o simi ugbehian aye. Ọrẹn, fọkiẹ otu na aye a “sabu kpariẹ bru i Jesu-u.” (Mark 2:4) Gbe roro oborẹ ọnọ da aye te. Aye ni rheren oberun oghwa na jeghwai kpanriẹn. Aye ni kparẹ ekpa rẹ ọhworhare omayen o hwuru na ruẹ oghwa na.
Evwan no biomu i Jesu kpahen oborẹ aye i ruru na? Ẹjo, kaka! Esegburhomẹmro aye i djephia o gberie unu, nọ ta rẹn ọhworhare rẹ omayen o hwuru na: “A harhomu edandan enọ ne.” (Matthew 9:2) Ọrẹn, Jesu ọnọ ghini sabu harhomu edandan? Eyẹbe ọrhẹ otu i Pharisee na i se ọnana gbe emru, aye ne roro: “Mesoriẹ ọhworhare ọnana ọ tẹmro omana? Ọ ta erharhere ẹmro. Ọrọmo yọ nọ ghini sabu harhomu edandan jokpanẹ Osolobrugwẹ ọvo?”—Mark 2:7.
Ro rhe iroro aye, Jesu nọ ta rẹn aye: “Mesoriẹ are e roro ekwakwa enana uvuẹn ọmudu are? Ọgo yọ nọ mai phẹrẹ, ra na ta rẹn ohworho rẹ ugboma yen o hwu ne na, ‘A harhomu edandan enọ ne,’ gbinẹ, ‘Vẹnrẹn ne wu kpare ekpa ọnọ ne wu ji nya’?” (Mark 2:8, 9) Dẹn, sekpahen izobo i Jesu ono ze phẹrẹkpẹ, ọyẹ ọnọ sabu harhomu edandan ọhworhare na.
(Mark 2:6-12) Vwana, ezẹko usuẹn eyẹbe na i ha avwaye, aye i siyẹ, jeghwai roro uvuẹn ọmudu aye: 7 “Mesoriẹ ọhworhare ọnana ọ tẹmro omana? Ọ ta erharhere ẹmro. Ọrọmo yọ nọ ghini sabu harhomu edandan jokpanẹ Osolobrugwẹ ọvo?” 8 Ọrẹn, ogege i Jesu nọ nyoma ẹhẹn na mẹrẹnvwrurhe taghene aye e roro omaran uvuẹn ọmudu aye, omarana, nọ ta rẹn aye: “Mesoriẹ are e roro ekwakwa enana uvuẹn ọmudu are? 9 Ọgo yọ nọ mai phẹrẹ, ra na ta rẹn ohworho rẹ ugboma yen o hwu ne na, ‘A harhomu edandan enọ ne,’ gbinẹ, ‘Vẹnrẹn ne wu kpare ekpa ọnọ ne wu ji nya’? 10 Ọrẹn, neneyo are i sabu rhe taghene Ọmọ onyakpọ na o vwo omẹgbanhon rọ nọ harhomu edandan uvuẹn otọrakpọ na—” nọ ta rẹn ohworho rẹ omayen o hwuru na: 11 “Mia ta wẹn, Vẹnrẹn, kpare ekpa ọnọ, ne wu riẹ oghwa ọnọ.” 12 Omarana, no vẹnrẹnren ogege, nọ kpare ekpa ye, jeghwai nya ruẹ otafe udaro aye ephian. No gberẹ are ephian unu, aye ne jiri Osolobrugwẹ, jeghwai ta: “Ame a ji mẹrẹn aruẹ emru ọnana dẹ-ẹ.”
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mr 2:9
Ọgo yọ nọ mai phẹrẹ: Ọnọ phẹrẹ rẹ ohworho ọnọ ta taghene ọye ọnọ sabu harhomu edandan, ra mẹriẹn taghene ovwo oka ro no djephia a hobọtua ẹmro ọrana-a. Ọrẹn na ta, Vẹnrẹn . . . ne wu ji nya ọ guọlẹ igbevwunu ro no dje yi fiotọre rẹn ihworho ephian taghene i Jesu o vwo omẹgbanhon rọ nọ harhomu edandan. Iyẹnrẹn ọnana ọrhẹ Isa 33:24 i djerie phia taghene edandan ọwan ya suẹ emiamo.
Ra Guọlọ Efe erẹ Ẹhẹn
(Mark 1:11) Uvwele owu no nẹ idjuwu na rhe: “Wẹwẹ Ọmọ mẹ mi vwo ẹguọlọ kpahen; Mi djẹruọ ha ne.”
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mr 1:11
uvwele owu no nẹ idjuwu na rhe: Ọrukaro uvuẹn erhirhiẹ esa uvuẹn Iyẹnrẹn akpenyerẹn i Jesu ra ta taghene Jehova ọ tẹmro rẹn ituakpọ.—Se ọbe uyono ro sekpahen Mr 9:7; Joh 12:28.
Wẹwẹ Ọmọ mẹ: Ro rhiẹ ohworho ẹhẹn na, Jesu Ọmọ Osolobrugwẹ. (Joh 3:16) Nẹ ọke re vwiẹ ye rhiẹ onyakpọ, Jesu “ọmọ ọrẹ Osolobrugwẹ” jerẹ oborẹ Adam ọ havwọ bi. (Lu 1:35; 3:38) Omarana, orhiẹ oborẹ ọhọ ọ havwọ taghene ẹmro Osolobrugwẹ uvuẹn arana, ọ vrẹn ọrẹ ọ ghwai dje kpahen aruẹ ohworho i Jesu ọ havwọ. Nyoma aghwoghwo ọnana, ọrhẹ ọrẹ Osolobrugwẹ o rhie ẹhẹn ọfuanfon ghwu i Jesu, no djephia taghene i Jesu Ọmọyen ọrẹ ẹhẹn ro vwori, ra “rharhumu vwiẹ” rhẹ ifiẹrorhọ rọ nọ rharhumu riẹ odjuwu, jeghwai rhiẹ ohworho Osolobrugwẹ ọ ha ẹhẹn ọfuanfon ọnẹyen djẹha no rhiẹ Orodje ọrhẹ Orherẹn Ọduado na.—Haye vwanvwọn oborẹ ọ ha uvuẹn Joh 3:3-6; 6:51; Lu 1:31-33; Heb 2:17; 5:1, 4-10; 7:1-3.
Mi djẹruọ ha ne: Yanghene “Oma ọ dabu merhen mẹ kpahuọn; Wa lẹrhẹ oma merhen mẹ omamọ.” A ji ha ẹmro ọnana ruiruo uvuẹn Mt 12:18, ra ji ha nẹ uvuẹn Isa 42:1, ro sekpahen i Messiah, yanghene Kristi re ve kpahen na. Ẹhẹn ọfuanfon rẹ Osolobrugwẹ ọ yẹ i Jesu ọrhẹ Ọro ghwoghwo kpahen Ọmọyen, o djephia taghene i Jesu yẹ Messiah re ve kpahen na.—Se ọbe uyono ro sekpahen Mt 3:17; 12:18.
(Mark 2:27, 28) Omarana, nọ ta rẹn aye: “Ẹdẹ Omeronmo na ọ homaphia fọkiẹ ituakpọ, orhiẹ ituakpọ fọkiẹ Ẹdẹ Omeronmo na-a. 28 Omarana, Ọmọ onyakpọ na yẹ Ọrovwori Ẹdẹ Omeronmo na.”
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mr 2:28
Ọrovwori . . . Ẹdẹ Omeronmo na: Jesu ọ ha ẹmro ọnana ruiruo sekpahen oma ọnẹyen (Mt 12:8; Lu 6:5), e djephia taghene ọnọ sabu ha Ẹdẹ Omeronmo na wian owian Ọsẹ ye rọ ha obẹ odjuwu ọ yẹriẹ. (Haye vwanvwọn oborẹ ọ ha uvuẹn Joh 5:19; 10:37, 38.) Uvuẹn Ẹdẹ Omeronmo na, Jesu o ruẹ igbevwunu ri mai titi, ri surhobọmwu ọrẹ o simi ere kpomẹ. (Lu 13:10-13; Joh 5:5-9; 9:1-14) Enana i dje kpahen oborẹ ono ruo uvuẹn usuon Uvie ọnẹyen, rọ nọ họhọ ẹdẹ re ronmoma na.—Heb 10:1.
Isese i Baibol
(Mark 1:1-15) Ọtonrhọ iyẹnrẹn esiri na kpahen i Jesu Kristi, ro rhiẹ Ọmọ Osolobrugwẹ: 2 Jerẹ oborẹ a yariẹ rhẹ ọbe Isaiah ro rhiẹ ọmẹraro na: “(Nughe! Mie dje odibo mẹ nọ kobaro ha wẹn, ro no mwuegbe izede ọnọ wẹn.) 3 Uvwele ohworho rọ viẹ phia uvuẹn ato na: ‘Mwuegbe izede i Jehova! Ruẹ izede ọnẹyen phiọn.’” 4 John ro Brawanrhame na ọ ha uvuẹn ato, ro ghwoghwo omebrurhame re dje obọ ẹghwẹriẹ phia fọkiẹ ẹharhomo edandan. 5 Ọsoso ẹkwotọre i Ju·deʹa ọrhẹ ihworho re rhirhiẹ i Jerusalem ne bruie nya, no bru aye rhẹ ame uvuẹn Urhie i Jordan, aye na jeghwai rhian edandan aye ọrẹ azagba. 6 John o ku ewun ra ha ẹton ekẹrẹkẹtẹ ru rhọ, nọ jeghwai ha umwaya mwu ugbewun ọnẹyen, ọ ji riẹ ebaka jeghwai lalọ amiahon. 7 Ọye no ghwoghwo: “Ohworho rọ gbanhon ghwẹ mẹ ọ sa, mie mwuovwan mi ne surhu yanghene rhan ufi isabatu ọnẹye-en. 8 Mi bruru are rhẹ ame, ọrẹn, ọye ọnọ nyoma ẹhẹn ọfuanfon na bru are rhẹ ame.” 9 Uvuẹn ẹdẹ erana, Jesu o nẹ Nazʹa·reth amwa i Galʹi·lee rhe, John nọ jeghwai bruie rhẹ ame uvuẹn Jordan. 10 Ogege o nẹ uvuẹn ame na rhe, nọ mẹrẹn idjuwu na ri rhie firhọ, ẹhẹn na nọ homaphia riẹn jerẹ ilekuku. 11 Uvwele owu no nẹ idjuwu na rhe: “Wẹwẹ Ọmọ mẹ, mi vwo ẹguọlọ kpahen; Mi djẹruọ ha ne.” 12 Ogege ẹhẹn ọfuanfon na no rurie no riẹ ato na. 13 Omarana, nọ ji daji uvuẹn ato na ẹdẹ 40, rẹ Echu ọ damiẹ nẹ. Ọye rhẹ eranmo ra djoma na yi gba havwiẹ, ọrẹn emakashe na ne gbodibo riẹn. 14 Vwana, ọke re mwu i John hin, Jesu nọ ruẹ i Galʹi·lee, ro ghwoghwo iyẹnrẹn esiri ọrẹ Osolobrugwẹ 15 jeghwai ta: “Ọke re bruru na o rugba ne, Uvie Osolobrugwẹ na o ti kẹrẹ ne. Ghwẹriẹ, jeghwai vwo esegburhomẹmro kpahen iyẹnrẹn esiri na.”
APRIL 23-29
EFE RI NẸ ẸMRO OSOLOBRUGWẸ RHE | MARK 3-4
“Re Simi Ihworho Uvuẹn Ẹdẹ Omeronmo Na”
(Mark 3:1, 2) Ọgbọrọrọ, nọ ruẹ uvuẹn i synagogue na, o vwo ọhworhare rẹ obọ ye o hwuru rọ ha avwaye. 2 Omarana, aye na dabu nie sẹ ono simi ọhworhare na uvuẹn Ẹdẹ Omeronmo na, neneyo aye i sabu mẹrẹn ekete ha mọriẹn.
Me Yo Fori Ne Ru Uvuẹn Ẹdẹ Omeronmo Na?
Uvuẹn Ẹdẹ Omeronmo ọrọrọ, Jesu no riẹ i synagogue, ọkezẹko uvuẹn i Galilee. Avwaye yọ mẹrẹn ọhworhare rọ vwọ sabu ha obọrhiẹn ruiruo. (Luke 6:6) Eyẹbe ọrhẹ otu i Pharisee na na dabu ni Jesu. Mesoriẹ? Aye i dje oborẹ ọ ghini ha uvuẹn ọmudu aye ọke aye a nọ: “O fori ne simi ohworho uvuẹn Ẹdẹ Omeronmo na?”—Matthew 12:10.
Ilori ẹga itu i Jew i vwo imwẹro taghene o fori ne simi ohworho uvuẹn Ẹdẹ Omeronmo na, orhianẹ arhọ ọ ha erhirhiẹ imwofẹn. Jerẹ udje, uvuẹn Ẹdẹ Omeronmo na o fo na gba usuaso ro burhunrun yanghene ro nẹrhẹ-ẹ, fọkime orhiẹ erhirhiẹ imwofẹ-ẹn. Omarana, eyẹbe ọrhẹ otu i Pharisee na i vwa nọ i Jesu onọ na fọkime aye i vwo ọdamẹ kpahen ojẹriọ ọhworhare na-a. Aye a guọlọ izede aye ine ru brorhiẹn kpe i Jesu.
(Mark 3:3, 4) Nọ ta rẹn ọhworhare rẹ obọ ye o hwuru na: “Vẹnrẹn ne wu me mevi erhẹrhẹ na.” 4 Nọ ta rẹn aye: “Orhiẹ oborẹ urhi o kwerhọ ne ruẹ oborẹ orhomurun yanghene oborẹ obiomurun, ne simi arhọ yanghene ne kpe emru uvuẹn Ẹdẹ Omeronmo na?” Ọrẹn, aye a kpahen ẹmro-o.
Me Yo Fori Ne Ru Uvuẹn Ẹdẹ Omeronmo Na?
Ọrẹn, Jesu o rhe iroro ọsọsọ aye. Ọ mẹrẹnvwrurhe taghene aye i vwo uruemru rọ vwọ ha uvuẹn i Baibol, rọ kparehaso urhi ro sekpahen owian ra na wian uvuẹn Ẹdẹ Omeronmo na. (Exodus 20:8-10) A hariẹ guẹzọn ne bi, fọkiẹ ewian irhorhomu rọ wian. Vwana, Jesu o mwuegbe ro no ruẹ igbevwunu ọrọrọ nyoma rọ ta rẹn ọhworhare rọ vwọ sabu ha obọ ye ruiruo na: “Vẹnrẹn ne wu rhiẹ erhẹrhẹ na.”—Mark 3:3.
(Mark 3:5) Ọke ro ni aye rhẹ evwenbiomu, ọ ji da ye omamọ kpahen ughẹnghẹn rọ ha uvuẹn ọmudu aye, nọ ta rẹn ọhworhare na: “Riẹn obọ ọnọ phia.” Ọye nọ riẹn obọ ye phia, obọ ye nọ kpokpọre.
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mr 3:5
rhẹ evwenbiomu, ọ ji da ye omamọ: Mark ọvo yọ ya oborẹ i Jesu o ru lele, ọke rọ mẹrẹn ughẹnghẹn rọ ha uvuẹn ọmudu ilori ẹga na uvuẹn erhirhiẹ ọnana. (Mt 12:13; Lu 6:10) Peter, ro rhiẹ ọhworhare ro roro, ọnọ sabu rhiẹ esiri idjedje ọnana kpahen oborẹ i Jesu o ru lele.—Se “Ẹhaphia Ọbe ọrẹ Mark.”
Ra Guọlọ Efe erẹ Ẹhẹn
(Mark 3:29) Ọrẹn, kohworho kohworho rọ ta erharhere ẹmro kpahen ẹhẹn ọfuanfon na, o vwo ẹharhomu bẹmẹdẹ-ẹ, ọrẹn, ọ riẹ iborhin ọdandan i bẹmẹdẹ.”
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mr 3:29
ta erharhere ẹmro kpahen ẹhẹn ọfuanfon na: Erharhere ẹmro o mevirhọ ẹmro ekan, ẹmro ra suẹ ẹkuọn, yanghene ẹmro re phien Osolobrugwẹ yanghene ekwakwa ri fonron. Ra mẹriẹn taghene ẹhẹn ọfuanfon o nẹ obẹ Osolobrugwẹ rhe na, na ha arudo kparehaso yanghene tiẹn oborẹ ẹhẹn ọfuanfon na o ruẹ phia, nọ ji họhọ ọke ra ta erharhere ẹmro kpahen Osolobrugwẹ. Jerẹ oborẹ Mt 12:24, 28 ọrhẹ Mr 3:22 i djephia, ilori ẹga itu i Jew na i rheri taghene ẹhẹn ọfuanfon Osolobrugwẹ yi Jesu ọ ha ruẹ igbevwunu na; udabọ ọrana, aye ni tare taghene omẹgbanhon Echu ro rhiẹ i Dẹbolo na yọ ha ruẹ aye.
riẹ iborhi ọdandan i bẹmẹdẹ: Ọ họhọre taghene aruẹ ọdandan arudo ọrana ovwo oborẹ o nerhumie sa bẹmẹdẹ; ovwo izobo ra na sabu harhomie-e.—Se ọbe uyono ro sekpahen ta erharhere ẹmro kpahen ẹhẹn ọfuanfon na rọ ha uvuẹn oghwẹmro ọnana, ọrhẹ ọbe uyono ro sekpahen Mt 12:31, iyẹnrẹn rọ ji họhọ ọnana.
(Mark 4:26-29) Omarana, nọ ta rẹn aye: “Omaran Uvie Osolobrugwẹ ọ ji họhọ ọke ọhworhare ọ wọ ikeri ewawọ rhẹ otọre na. 27 Orho semerhẹn ason, nọ jeghwai vẹnrẹn ọke orho rhie ne, ikeri na ni họre ji do omamọ, oborẹ aye i ru do, ọye o rhe-e. 28 Otọre na ọvo yo ruẹ ewawọ na ni mọ bibiesuọn, ukukaro ẹbe eboban na, ọrọ ha kpahiẹn urhomu ewawọ na, ọrọ kẹta emamọ ewawọ na. 29 Ọrẹn, ewawọ na i rha ho ne, ọye nọ yọ kọrọ aye, fọkime ọke orhọ na o te ne.”
w14 12/15 12-13 ¶6-8
Wu “Vwẹruọ Oborẹ o Mevirhọ”?
6 Me yẹ ọwan ina sabu yono nẹ udje ọnana rhe? Ọrukaro, o fori ne rhe taghene ọwan i sabu suẹn eru riaro ohworho ọwan e yono-o. Uruemru dẹndẹn ọnọ ha userhumu rẹn ọwan kẹnoma rẹn ọdamuni ra na ha ọhiẹn ruiruo, yanghene gba ohworho re yono no bromarhame. O fori na ha userhumu phia jeghwai hobọtua ohworho na, ọrẹn omeriotọre ọnọ lẹrhẹ ọwan rhe taghene ohworho na yo no brorhiẹn ro no bromarhame. Ẹguọlọ re vwo kpahen Osolobrugwẹ yo mwu ohworho homakpahontọre riẹn nẹ ẹhẹn sa. Orhiomara-an, Jehova ovwo vwo ekwerhọ kpahiẹ-ẹn.—Ps. 51:12; 54:6; 110:3.
7 Ọreva, ne vwẹruọ uyono ro nẹ udje ọnana rhe ọnọ ha userhumu rẹn ọwan ja lẹrhẹ ẹhẹn ọwan seriotọre orhianẹ ọwan a mẹrẹn erhumu nẹ owian na rhe-e. O fori ne vwo erhionrin. (Jas. 5:7, 8) Orhianẹ ukeri na ọ ji mọ-ọ, ọrẹn ọwan i ru ekete omẹgbanhon ọwan o teri na sabu ha userhumu rẹn ọmọ yono ọwan, e rheri tanghene orhiẹ fọkime a fuevwan wian owian na yẹ ọsoriẹ-ẹ. Jehova ọ ha uphẹn rẹn ukeri urhomẹmro na nọ do uvuẹn ọmudu ihworho ri vwo omeriotọre ri guọlọ ruẹ ewene. (Matt. 13:23) Omarana, o fo na vwanvwọn oborẹ owian aghwoghwo na o mwidjẹn lele nyoma oborẹ o nerhumie rhe-e. Uvuẹn ikẹro i Jehova, efikparobọ re vwori uvuẹn owian aghwoghwo na, ọvwọ phia fọkiẹ oborẹ ihworho re yono i kpahenrhọ ye lele-e. Ukpomaran, o ni omẹdamu ọwan ghanghanren o toro oborẹ o nerhumie rhe-e.—Se Luke 10:17-20; 1 Corinthians 3:8.
8 Ọresa, ọwan i vwa kiki mẹrẹn ewene ra phia oma ohworho-o. Jerẹ udje, ọmase ọrhẹ esa rẹ imishọnare owu e lele yono ni brurie rhe, aye ni tare taghene aye i guọlọ rhiẹ ighwoghwẹmro ri vwe ji bromarhame. Nọ karorhọ ọmase ọrhẹ esa na taghene aye i rha guọlọ mwuovwan, aye ina dobọ isigẹti ephopho ji. No gberie unu, ọke aye a ta taghene aye i dobọji ibiamo ezẹko ri vrẹn ne. Mesoriẹ aye a dobọji? Aye i mẹrenriẹnvwrurhe taghene i Jehova ọ mẹrẹn aye ọke rẹ aye ephopho isigẹti, o ji vwo utuoma kpahen uruemru ra gemai ruẹ. Omarana, ọmudu aye no mwu rẹ aye brorhiẹn, ọrẹ aye ine phopho obaro i imishọnare na yanghene dobọji phẹlẹphẹlẹ. Ẹguọlọ aye i vwo kpahen i Jehova ọ ha userhumu rẹn aye brorhiẹn rọ gbare. Aye e ruẹ riaro ne, dedevwo imishọnare na o rhe kpahen ewene rọ phiare na-a.
Isese i Baibol
(Mark 3:1-19a) Ọgbọrọrọ, nọ ruẹ uvuẹn i synagogue na, o vwo ọhworhare rẹ obọ ye o hwuru rọ ha avwaye. 2 Omarana, aye na dabu nie sẹ ono simi ọhworhare na uvuẹn Ẹdẹ Omeronmo na, neneyo aye i sabu mẹrẹn ekete ha mọriẹn. 3 Nọ ta rẹn ọhworhare rẹ obọ ye o hwuru na: “Vẹnrẹn ne wu me mevi erhẹrhẹ na.” 4 Nọ ta rẹn aye: “Orhiẹ oborẹ urhi o kwerhọ ne ruẹ oborẹ orhomurun yanghene oborẹ obiomurun, ne simi arhọ yanghene ne kpe emru uvuẹn Ẹdẹ Omeronmo na?” Ọrẹn, aye a kpahen ẹmro-o. 5 Ọke ro ni aye rhẹ evwenbiomu, ọ ji da ye omamọ kpahen ughẹnghẹn rọ ha uvuẹn ọmudu aye, nọ ta rẹn ọhworhare na: “Riẹn obọ ọnọ phia.” Ọye nọ riẹn obọ ye phia, obọ ye nọ kpokpọre. 6 Omarana, otu i Pharisee na ni nyarhẹn, ogege aye ni se ẹghware rhẹ otu re lele Herod, nẹ aye i sabu kparehasuiẹ jeghwai kpe yi. 7 Ọrẹn, Jesu ọrhẹ idibọ yi ni nyoma urhie na nya nẹ avwaye, otu buebun ri nẹ Galʹi·lee ọrhẹ Ju·deʹa ni lelirie. 8 Tobọ te i Jerusalem, Id·u·meʹa ọrhẹ obọreva i Jordan na, aye i ji nẹ Tyre ọrhẹ Siʹdon rhe, otu buebun ne bruie sa ọke aye e rhon kpahen ekwakwa buebun ro ruẹ. 9 Nọ ta rẹn idibo yi taghene aye i mwuegbe owọ ọkokamo ha riẹn neneyo otu na i je rhe gidie phan. 10 Fọkime, o simi ihworho buebun, eri vwo emiamo egbogbanhon ne gidie nẹ aye i sabu hobọte yi. 11 Ọke eri vwo ẹhẹn ikpodje i rha mẹriẹn, aye ne se totọre uvuẹn obaruiẹ jeghwai vie phia, nẹ aye a ta: “Wẹwẹ yẹ Ọmọ Osolobrugwẹ.” 12 Ọrẹn ọgbọ buebun, no jurhi rẹn aye taghene aye i vwe ghwoghwo ọye phia-a. 13 No rheren ugbenu jeghwai koko erẹ ọye ọ guọlọre, aye ni brurie rhe. 14 Nọ ha ẹko ihworho ikpereva mwu, ro ji se inyikọ ye, eri ne rhe lelie ọrhẹ erẹ ọye ono dje ye ghwoghwo 15 jeghwai vwo omẹgbanhon aye ine le ikpodje. 16 Ẹko ikpereva rọ ha mwu na, yẹ Simon rẹ ọye o ji se odẹ na Peter, 17 James ọmọ Zebʹe·dee ọrhẹ John ro rhiẹ omizu i James (ọ ji yẹ aye odẹ ọnana Bo·a·nerʹges, ro mevirhọ “Emọ Agbranran”), 18 Andrew, Philip, Bar·tholʹo·mew, Matthew, Thomas, James ọmọ Al·phaeʹus, Thad·daeʹus, Simon ro vwo oruru na, 19 ọrhẹ Judas Is·carʹi·ot, rọ nọ rhẹ ye ọke oru.
APRIL 30–MAY 6
EFE RI NẸ ẸMRO OSOLOBRUGWẸ RHE | MARK 5-6
“Jesu o Vwo Omẹgbanhon Rọ Nọ Rhọmọ Erẹ Ọwan i Vwo Ẹguọlọ Kpahen Ri Hwuru”
(Mark 5:38) Omarana, aye ni te oghwa ọhworhare ro suẹn uvuẹn synagogue na, nọ mẹrẹn ọyanghan jeghwai rhon edon ọrhẹ oviẹ ihworho re beloma.
(Mark 5:39-41) Ọke rọ ruẹ oghwa na, nọ ta rẹn aye: “Mesoriẹ are a viẹ jeghwai suẹ ọyanghan? Ọmọ na o ji hwu-u, ọ merhẹn.” 40 Omarana, aye na ha ye djechẹẹ. Ọrẹn, ọke rọ ta rẹn aye ephian nẹ aye i ruẹ otafe, nọ se ọsẹ ọrhẹ izu ọmọ na ọrhẹ ere lelie, no riẹ ekete ọmọ na ọ havwọ. 41 Omarana, nọ mọrọn obọ ọmọ na, nọ ta riẹn: “Talʹi·tha cuʹmi,” Arha rhian yen, o mevirhọ: “Ibiẹ ọgbọtọ, Mi ta wẹn, ‘Vẹnrẹn!’”
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mr 5:39
o ji hwu-u, ọ merhẹn: Uvuen i Baibol na, a ha uhwu dje omerhẹn. (Ps 13:3; Joh 11:11-14; Ac 7:60; 1Co 7:39; 15:51; 1Th 4:13) Jesu ọ guọlọ rhọmọ ibiẹ ọgbọtọ na nọ rharhumu nyerẹn, omarana, ọnọ sabu ta omaran, fọkime ọ guọlọ djephia taghene jerẹ oborẹ ana sabu rhọmọ ohworho rọ merhẹn nẹ omerhẹn okokodo rhe, omaran ana ji sabu rhọmọ ohworho nẹ uhwu rhe. Omẹgbanhon i Jesu o vwori rọ nọ rhọmọ ibiẹ ọgbọtọ na, o nẹ obẹ Ọsẹ ye rhe, “rọ rhọmọ eri hwuru na ji lẹrhẹ ekwakwa re vwa havwiẹ rhirhiẹ ye.”—Ro 4:17.
(Mark 5:42) Ogege, ọgbọtọ na no vẹrẹnren, nọ nya. (Ọgbọtọ na ọ ha ẹgbukpe 12.) Oma nọ merhenrẹn aye omamọ.
Ibiẹ Ọgbọtọ Ọ Rharhumu Nyerẹn!
Uvuẹn erhirhiẹ ri vrẹn ne, Jesu nọ ta rẹn erẹ o simirin na taghene aye i vwa ta rẹn ohworho owuorowu kpahen oborẹ o ru harẹn aye na-a, omaran ọ ji ta rẹn eri vwiẹ ibiẹ ọgbọtọ na. Ọrẹn, eri vwiẹ ibiẹ ọgbọtọ na ọrhẹ awọrọ ni ghwoghwo oborẹ o ruru phia uvuẹn “ọsoso otọre ọrana.” (Matthew 9:26) Orhianẹ wẹwẹ yi vwo ohworho wu vwo ẹguọlọ kpahen ro hwuru ra rhọmọren, wu ta ye phia rhẹ omamerhomẹ? Ọnana yẹ iyẹnrẹn ọreva ri Jesu ọ rhọmọ ohworho nẹ uhwu.
Ra Guọlọ Efe erẹ Ẹhẹn
(Mark 5:19, 20) Ọrẹn, o kwe no lelie-e, ọrẹn, nọ ta riẹn: “Nyarhẹn bru ekrun enọ, ne wu ta rẹn aye ọsoso oborẹ i Jehova o ru wẹn ne ọrhẹ arodọmẹ ro dje wẹn.” 20 Ọhworhare ọnana nọ nyarhẹn jeghwai ghwoghwo uvuẹn De·capʹo·lis ọsoso oborẹ i Jesu o ru riẹn, no gbe ọsoso ihworho na unu.
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mr 5:19
ta rẹn aye: Ọrẹ ovẹnẹ kpahen oborẹ i Jesu o kiki ta ne je ghwoghwo igbevwunu enẹyen (Mr 1:44; 3:12; 7:36), nọ ta rẹn ọhworhare ọnana nọ yọ ta rẹn ekrun enẹyen kpahen oborẹ ọ phiare. Ọnọ sabu rhiẹ omana, fọkime i Jesu o nẹ okogho ọrana, habaye ọye ọvwọ samọ ghwoghwo avwaye-e; ọnọ ji lẹrhẹ iyẹnrẹn efian ro sekpahen eti ri vruru na notọre.
(Mark 6:11) Orhianẹ amwa owuorowu o dede are ha yanghene kerhọ ẹmro are-e, ọke are e nẹ amwa ọrana, are i phorho eyẹn na nẹ aghwẹ are no rhiẹ oseri harẹn aye.”
nwtsty ọbe uyono ro sekpahen Mr 6:11
are i phorho eyẹn na nẹ aghwẹ are: Irueruo ọnana o mevirhọ taghene idibo na i kparẹ ohwan oborẹ ono nẹ obẹ Osolobrugwẹ rhe-e. Aruẹ emru ọnana ọ ji phia uvuẹn Mt 10:14; Lu 9:5. Mark ọrhẹ Luke ni ha ẹmro ọnana ba ye, no rhiẹ oseri harẹn [yanghene, “haso”] aye. Paul ọrhẹ Barnabas i ha ẹmro ọnana ruiruo uvuẹn Pisidian Antioch (Ac 13:51), Paul o ji ruẹ uruemru ọnana uvuẹn Corinth nyoma ro tue ewun ọnẹyen, nọ ji ta: “Jenẹ ọbara are o rhirhiẹ urhomu are. Mi fonron.” (Ac 18:6) Idibo na i dabu rhe kpahen uruemru ọnana; itu i Jew ra nyavrẹn ẹkwotọre itu Egehọ, e phorho oborẹ aye e roro taghene ọ vwọ fon nẹ uvuẹn isabatu aye bọmọke aye a ki ruẹ uvuẹn ẹkwotọre aye. Ọrẹn, oborẹ i Jesu o mevirhọ ọke rọ yẹ idibo yi ọkpọvi enana, ọ vẹnẹren.
Isese i Baibol
(Mark 6:1-13) No nẹ avwaye jeghwai riẹ amwa ọnẹyen, idibo enẹyen ni lelirie. 2 Ọke Ẹdẹ Omeronmo na o te, no yono ihworho uvuẹn i synagogue na, no gbe ihworho buebun ra kerhọ ye unu, aye na ta: “Bọgo yẹ ọhworhare ọnana o vwo ekwakwa enana? Mesoriẹ a yẹ ye ẹghwanren ọnana, rọ ji sabu ruẹ igbevwunu enana? 3 Ọnana ikapita na, ọmọ i Mary, omizu i James, Joseph, Judas, ọrhẹ Simon, gbinẹ rhọye? Imizie egbọtọ rhẹ ọwan i gba ha aran, rhomaran?” Aye na tuekwẹre fọkiẹ ọye. 4 Ọrẹn, Jesu nọ ta rẹn aye: “A vwa họghọ rẹn ọmẹraro uvuẹn ẹkwotọre ọnẹye-en, yanghene uvwre ekrun ọnẹyen ọrhẹ uvuẹn oghwa ye-e.” 5 Omarana, orho ruẹ igbevwunu ọrọrọ avwaye-e, jokpanẹ ibiẹ ihworho re kpomẹ rọ ha obọ kpahen, no ji simi aye. 6 Itiọrurhomẹmro, o gberie unu fọkiẹ esegburhomẹmro aye i vwe vwo. Omarana, no riẹ eko erọrọ ye yono ihworho. 7 No se awan Ikpereva na koko jeghwai dje aye nyarhẹn eveva, nọ ji yẹ aye omẹgbanhon rọ ghwẹ erẹ ẹhẹn ri vwa fon na. 8 Riobarorhọ, no jurhi rẹn aye taghene aye i vwa kparẹ emru owuorowu lele oma uvuẹn onya na-a, jokpanẹ ukorọkpọ—aye i vwa kparẹ ibrẹdi-i, aye i vwa kparẹ emare-en, aye i vwe fi igho rhẹ uvuẹn ẹkpa aye-e— 9 ọrẹn, aye i ku isabatu rhọ, aye i vwe ku iwun eva rhọ-ọ. 10 Riobarorhọ, nọ ta rẹn aye: “Koghwa koghwa are i roro, are i daji uvuien bọmọke are ine nẹ avwaye.” 11 Orhianẹ amwa owuorowu o dede are ha yanghene kerhọ ẹmro are-e, ọke are e nẹ amwa ọrana, are i phorho eyẹn na nẹ aghwẹ are no rhiẹ oseri harẹn aye.” 12 Omarana, aye ni nyarhẹn, aye ne ghwoghwo taghene ihworho i ghwẹriẹ, 13 aye ni le ikpodje buebun nẹ oma ihworho, jeghwai ha amivi lerhe ihworho buebun re kpomẹ ji simi aye.