Ihworho i Jehova i Vwo Ẹguọlọ Kpahen Irueruo Ọsoso

1. Ọdamuni ọgo yi Joseph ọ dẹrughwaroghwu, marhẹ ọ kpahenrhọ ye lele?

ỌMỌ i Jacob re se i Joseph ọ dẹrughwaroghwu ọdamuni ọgbogbanhon. Ọmase owu nọ ta riẹn: “Leli mẹ merhẹn.” Ọmase na aniẹ oninie re se Potiphar. Joseph o kwe ruẹ oborẹ ọmase na ọ tare-e. Ohworho ọnọ sabu roro, ‘Mesoriẹ i Joseph ọ tiẹn ọdamuni ọrana?’ Potiphar ọ ha oghwa-a. Habaye, Joseph ọvrẹn uvuẹn oghwa na; ọmase ọnana ọnọ dabu lẹrhẹ akpọ bẹn rẹn Joseph fọkime o kwe-e. Ọrẹn, Joseph nọ tiẹn use ọmase na ọke ephian. Mesoriẹ? Joseph nọ tare: “Marhẹ mi ne ru ruẹ ọdandan ọghwaghwa ọnana haso Osolobrugwẹ?”​—Gen. 39:7-12.

2. Marhẹ i Joseph o ru rhe taghene ọwiẹghwọ ọdandan haso i Jehova?

² Marhẹ i Joseph o ru rhe taghene Osolobrugwẹ o ni ọwiẹghwọ rhiẹ “ọdandan ọghwaghwa”? Urhi Moses, ro vwo urhi ọnana, “are i vwa ghwọwe-e,” a yariẹ emrẹ ẹgbukpe 200 ọke oru. (Ex. 20:14) Ọrẹn, Joseph ọ dabu rhe i Jehova fiotọre te erhirhiẹ ro rhe ukẹro rọ nọ ha ni uruemru ọfanrhiẹn. Jerẹ udje, Joseph ọ dabu rhe taghene Jehova o ruẹ ẹkwaphiẹrhotọre orọnmo no rhiẹ ọhworhare owu ọrhẹ ọmase owu. Ọye o ji rhe kpahen oborẹ i Jehova o ruru uvuẹn erhirhiẹ eva nọ sabu sẹrorẹ izie ọduado re se Sarah, neneyo e je rhe gbe yi aghwa. Omaran i Jehova ọ ji sẹrorẹ ane Isaac re se Rebekah. (Gen. 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Ọke i Joseph o roro kpahen erhirhiẹ enana, nọ mẹrẹnvwrurhe aruẹ ukẹro ro serhọ rẹ Osolobrugwẹ ọ ha ni oborẹ o rhomurun ọrhẹ oborẹ o biomurun. Fọkime Joseph o vwo ẹguọlọ kpahen Jehova ọrhẹ irhi egbagba enẹyen, nọ lẹrheriẹ vwo omwemẹ rọ nọ nyalele aye.

3. Me ye ne yono kpahen uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana?

³ Wu vwo ẹguọlọ kpahen irueruo ọsoso? O vwo ẹfro-o, wu vwo ẹguọlọ kpahiẹn. Ọrẹn, ọwan ephian ihworho ri vwa gba, arha jomarhotọre-e, ukẹro akpọ na ọ ha ni irueruo ọsoso ọnọ sabu hobọte ọwan. (Isa. 5:20; Rom. 12:2) Omarana, ene yono kpahen oborẹ irueruo ọsoso o mevirhọ, ọrhẹ oborẹ ene ru mẹrẹn erere erhe vwo ẹguọlọ kpahiẹn. Orho ru, ne ne yono kpahen idjaghwẹ esa ri na ha userhumu rẹn ọwan bọn ẹguọlọ re vwo kpahen irhi Jehova gbanhon.

ME YẸ IRUERUO ỌSOSO?

4. Iroro ọsọsọ ọgo yẹ ihworho i vwo kpahen irueruo ọsoso?

⁴ Ihworho erhe roro kpahen ohworho ọsoso, aye ne roro kpahen ohworho rọ kparoma, rọ ha awan guẹnzọn, ro ji ni omayen fuanfon. Ọrẹn, Osolobrugwẹ o vwo ẹguọlọ kpahen iruemru erana kakaka-a. Ọke i Jesu ọ ha otọrakpọ na, ọ ghwọghwu ilori ẹga ri havwiẹ re jurhi omobọ kpahen oborẹ irueruo ọsoso o mevirhọ. (Eccl. 7:16; Luke 16:15) Obọdẹn irueruo ọsoso, o rhiẹ ọre dje oma ọwan fuanfo-on.

5. Jerẹ oborẹ i Baibol na o djephia, me yẹ irueruo ọsoso? Dje idje yi.

⁵ Irueruo ọsoso obọdẹn uruemru. Ne dje yi izede rọ lọhọre, o mevirhọ ọre ruẹ oborẹ ọgbare uvuẹn ukẹro i Jehova. Uvuẹn i Baibol na, ẹmro ọrana re se irueruo ọsoso, o sekpahen ọrẹ ohworho ọ nyalele irhi egbagba i Jehova. Jerẹ udje, Jehova o jurhi taghene ileyi i ha ovwanvwọn ro ‘serhọ ẹdẹre’ ruiruo. (Deut. 25:15) Ukorẹmro i Hebrew ra rhian rhẹ ‘serhọ ẹdẹre’ na, ana sabu se yi “ọsoso.” Omarana, Olele Kristi rọ guọlọ rhiẹ ohworho ọsoso uvuẹn ukẹro i Jehova, ono vi rhiẹ ohworho urhomẹmro uvuẹn eyẹsuọ ye. Ohworho ọsoso o ji vwo ẹguọlọ kpahen orhienbro ọsoso​—o vwo utuoma kpahen ọre sehiẹn awọrọ. Ọrẹn, na “sabu lẹrhẹ oma merhen [i Jehova] vuọnvuọn,” ohworho ọsoso o roro kpahen ukẹro ri Jehova ọ ha ni orhienbro yi.​—Col. 1:10.

6. Mesoriẹ ana sabu hẹroso irhi Jehova kpahen oborẹ orhomurun ọrhẹ oborẹ obiomurun? (Isaiah 55:8, 9)

⁶ Baibol na o dje i Jehova rhiẹ Esiri irueruo ọsoso. Omarana, e serie “ekete irueruo ọsoso ọ havwọ.” (Jer. 50:7) Ro rhiẹ Ọmemama na, Jehova yẹ Ohworho ro mwuovwan rọ nọ sabu jurhi kpahen oborẹ orhomurun ọrhẹ oborẹ obiomurun. Fọkime Jehova ọ gbare, ukẹro rọ ha ni oborẹ orhomurun ọrhẹ oborẹ obiomurun ọ vẹnẹ ọrẹ ọwan omamọ, fọkime ijẹgba ọrhẹ ọdandan a hobọte ọwan. (Prov. 14:12; se Isaiah 55:8, 9.) Ọrẹn, fọkime a maren ọwan uvuẹn ohọhọme Osolobrugwẹ, na sabu nyerẹn lele irhi ọsoso enẹyen. (Gen. 1:27) Oma ọ ji merhen ọwan ra na nyalele aye. Ẹguọlọ re vwo kpahen Ọsẹ ọwan yo mwu ọwan hẹrokelie te ekete omẹgbanhon ọwan o teri.​—Eph. 5:1.

7. Mesoriẹ ọwan a guọlọ irhi ri serhọ ovwan? Dje udje yi.

⁷ Ọwan a mẹrẹn erere arha nyalele irhi Jehova kpahen oborẹ orhomurun ọrhẹ oborẹ obiomurun. Wu mẹrẹn oborẹ ọsoriẹ? Roro kpahen oborẹ ọnọ phia, orhianẹ irhi sansan ye suẹn ibanki sansan kpahen oborẹ uchunu igho ẹkwotọre owuowu ono rierun te, yanghene orhianẹ ikọpini sansan ra bọn oghwa ni vwo ovwanvwọn sansan kpahen oborẹ aye a bọn eghwa lele. Ọyanghan yo no nerhumie rhe. Habaye, orhianẹ era wian uvuẹn ihọsipita e kwa nyalele ẹkwaphiẹrhotọre oborẹ e simi ihworho lele-e, ọnọ sabu lele fiẹ uhwu ihworho re kpomẹ. Itiọrurhomẹmro, irhi ri serhọ ovwan a sẹrorẹ ọwan. Ọrẹ ohọhọme, irhi Jehova kpahen oborẹ orhomurun ọrhẹ oborẹ obiomurun, a sẹrorẹ ọwan.

8. Ebrurhọ ego yẹ ihworho ri vwo ẹguọlọ kpahen irueruo ọsoso ina mẹrẹn?

⁸ Jehova ọ ha ebrurhọ rẹn ihworho ra damoma nyalele irhi enẹyen. No veri: “Evwata na ina ha otọrakpọ na riuku, aye ine nyerẹn uvuien bẹmẹdẹ.” (Ps. 37:29) Wu na sabu ha ẹhẹn roro okugbe, ufuoma ọrhẹ omamerhomẹ ro no rhirhiẹ ye ihworho ephian i rha nyalele irhi Jehova? Jehova ọ guọlọre taghene wu riamerhen obọdẹn akpọ ọrana. Itiọrurhomẹmro, owuowọnwan o vwo omamọ iroro ro no mwuien vwo ẹguọlọ kpahen irueruo ọsoso! Marhẹ ene ru ruẹ ẹguọlọ re vwo kpahen uruemru ọnana gbanhonrhọ? Jene yono kpahen idjaghwẹ esa.

RUẸ ẸGUỌLỌ WU VWO KPAHEN IRHI JEHOVA GBANHONRHỌ

9. Me yọ nọ ha userhumu rẹn ọwan vwo ẹguọlọ kpahen irueruo ọsoso?

⁹ Udjoghwẹ 1: Vwo ẹguọlọ kpahen Ohworho ro jurhi na. Na sabu vwo ẹguọlọ kpahen irueruo ọsoso, o fori ne vwo ẹguọlọ kpahen Ohworho ro jurhi kpahen oborẹ orhomurun ọrhẹ oborẹ o biomurun. Erhe vwo ẹguọlọ okokodo kpahen Jehova, ne ne vwo omwemẹ re ne nyerẹn lele irhi egbagba enẹyen. Jerẹ udje: Orhianẹ Adam ọrhẹ Eve i vwo ẹguọlọ kpahen Jehova, manẹ aye a huvwele urhi ọgbagba ọnẹyen.​—Gen. 3:1-6, 16-19.

10. Marhẹ Abraham o ru ruẹ irherhe yi kpahen Jehova kodorhọ?

¹⁰ A guọlọ ruẹ aruẹ orusọ rẹ Adam ọrhẹ Eve i ruru-u. Ana sabu kẹnoma rẹn erhirhiẹ ọrana orhianẹ ọwan e yono kpahen Jehova ọke ephian, e vwo ọdaremẹro kpahen iruemru enẹyen, a ji damoma re ne vwẹruọ ukẹro rọ ha ni ekwakwa. Erhe ruẹ omaran, ẹguọlọ re vwo kpahen Jehova no no kodorhọ. Roro kpahen Abraham. Ọye o ghini vwo ẹguọlọ kpahen Jehova. Dedevwo ọ dabu vwẹruọ orhienbro i Jehova-a, Abraham ọ gbanhon urhomu-u. Ukpomaran, nọ damoma rhe i Jehova rhọ. Jerẹ udje, ọke ro rhe kpahen orhienbro i Jehova rọ nọ ghwọghọ i Sodom ọrhẹ Gomorrah, ofẹn o kiki mwu Abraham taghene “Oguẹnzọn akpọ na ephian,” ọnọ ghwọghọ evwata ọrhẹ evwọkon kugbe. Abraham, o roririe taghene o serhọ-ọ, omarana ọrẹ omeriotọre nọ nọ i Jehova enọ sansan. Jehova no ji vwo erhionrin kerhọ ye. Obẹtaye, Abraham nọ mẹrẹnvwrurhe taghene Jehova o ni ọmudu onyakpọ sua, ọye ọ ji ha oja riẹ evwata ọrhẹ evwọkon kugbe-e.​—Gen. 18:20-32.

11. Marhẹ Abraham o ru djephia taghene o vwo ẹguọlọ kpahen Jehova, ji hẹrosuiẹ?

¹¹ Ikuegbe Abraham rhẹ Jehova kpahen Sodom ọrhẹ Gomorrah na, ọ dabu hobọte yi omamọ. Omarana, no vwo ẹguọlọ ọrhẹ ọghọ okokodo kpahen Jehova rhọ vrẹn ọke bi. Ẹgbukpe buebun a vrẹn, na dabu damu ẹruẹhaso ri Abraham o vwo kpahen Jehova ni. Jehova nọ ta riẹn nọ ha ọmọ owu ọvo ro vwo ẹguọlọ kpahen re se Isaac ze izobo. Ọrẹn vwana, Abraham ọ dabu rhe i Jehova ne, omarana ọrhọ nọ yen enọ-ọ. Abraham nọ ghwai ru oborẹ i Jehova ọ ta riẹn. Ọrẹn, owian ọnana ọ miamiriẹn ẹhẹn omamọ! Abraham ọ dabu roro kodo kpahen oborẹ o yono kpahen Jehova ne. O rheri taghene Jehova ọ sabu ruẹ irueruo ọko-on. Jerẹ oborẹ ọnyikọ Paul ọ tare, Abraham no roririe taghene Jehova ọnọ rhọmọ ọmọyen ro vwo ẹguọlọ kpahen re se Isaac. (Heb. 11:17-19) Habaye, Jehova o veri taghene Isaac ono rhiẹ ọsẹ harẹn agbamwa, ọrẹn uvwre ọke ọrana Isaac o ji vwiẹ emọ-ọ. Abraham o vwo ẹguọlọ kpahen Jehova, omarana nọ hẹrosuiẹ taghene ono ruẹ oborẹ ọgbare. Ọrẹ esegburhomẹmro, nọ huvwele dedevwo ọ bẹnren omamọ.​—Gen. 22:1-12.

12. Marhẹ ene ru hẹrokele Abraham? (Psalm 73:28)

¹² Marhẹ ene ru hẹrokele Abraham? Jerẹ Abraham, o fori ne rhe yono kpahen Jehova rhọ. Erhe ruẹ omaran, ene tikẹriẹ ji vwo ẹguọlọ kpahiẹn rhọ. (Se Psalm 73:28.) Iroro i Jehova nọ nọ hobọte ẹhẹn obrorhiẹn ọwan re yonorin. (Heb. 5:14) Omarana, ohworho ọrhọ guọlọ damu ọwan ni ne ru oborẹ ọsọre, na na tiẹn. Ene vwo utuoma kpahen oborẹ ọnọ sabu ha omiamiamo vwe i Jehova, ji biomu onyerẹnkugbe ọwan rhẹ ọye. Ọrẹn, marhẹ ene ru djephia taghene e vwo ẹguọlọ irueruo ọsoso?

13. Marhẹ ene ru hatua irueruo ọsoso? (Proverbs 15:9)

¹³ Udjoghwẹ 2: Wian gbanhon vwo ẹguọlọ kpahen irueruo ọsoso kẹdẹkẹdẹ. Ana sabu vwo ẹguọlọ kpahen irhi Jehova, jerẹ oborẹ a damoma ruẹ iriẹn oma ọwan gbanhan, nyoma re ruie kẹdẹkẹdẹ. Ọnana oborẹ wu na sabu ru kẹdẹkẹdẹ. Jehova o roro rẹn ọwan, o vwo fiẹrorhọ taghene ene ru vrẹn oborẹ ana sabu ru-u. (Ps. 103:14) Ọ yẹrẹ ọwan imwẹro taghene ọye o vwo “ẹguọlọ kpahen ohworho rọ hatua irueruo ọsoso.” (Se Proverbs 15:9.) Orhianẹ e vwo ẹkẹ ra hatua uvuẹn ukoko i Jehova, ọwan na damoma na sabu nyamwu ẹkẹ na. Omaran ọ ji havwọ sekpahen ọrẹ ana hatua irueruo ọsoso. Ọrẹ erhionrin, Jehova ọnọ rhọ ha userhumu rẹn ọwan ruẹ riarorhọ.​—Ps. 84:5, 7.

14. Me yẹ “ọsete udu ọrẹ ọsoso na,” mesoriẹ a guọliẹ?

¹⁴ Jehova ọ dabu karorhọ ọwan taghene irueruo ọsoso rhẹ ohwan ọghwaghwa-a. (1 John 5:3) Ọrẹ ovẹnẹ, ọ sẹrorẹ ọwan, oborẹ a guọlọre kẹdẹkẹdẹ. Karorhọ ewun uvweri rẹ ọnyikọ Paul o dje kpahen na. (Eph. 6:14-18) Oghọn ọgo yọ sẹrorẹ ọmudu isodja na? “Ọsete udu ọrẹ ọsoso na,” ro mevirhọ irhi egbagba eri Jehova. Jerẹ oborẹ ọsete udu ọ sẹrorẹ ọmudu isodja, omaran irhi egbagba i Jehova a sẹrorẹ ọmudu ọwan, nọyẹ aruẹ ohworho ra havwọ uvuien. Omarana, jenẹ o mwuo ẹro taghene wu dabu ku ewun uvweri ro ji vwo ọsete udu ọrẹ irueruo ọsoso na rhọ!​—Prov. 4:23.

15. Marhẹ wu ne ru ku ọsete udu ọsoso na rhọ?

¹⁵ Marhẹ wu ne ru ku ọsete udu ọrẹ ọsoso na rhọ? Wu na sabu ru ọnana nyoma wu na nyalele irhi egbagba i Jehova uvuẹn odjẹ wa djẹ kẹdẹkẹdẹ. Ọke we roro kpahen ẹmro wu na ta, ikpekporo wu na kerhọ ye, ughe wu ne ni, yanghene aruẹ ọbe wu ne se, gbe kiki nọ oma: ‘Me ọye mia ha ghẹrẹ ọmudu mẹ? Jehova ono vwo ekwerhọ kpahen ekwakwa enana? Gbinẹ o jirẹ irueruo ijẹfuọn, ozighi, yanghene ufiuvwele​—ri rhiẹ ekwakwa ri Jehova ọ tenren?’ (Phil. 4:8) Orhianẹ orhiẹn wu bruru o serhọ ọhọre i Jehova, ọke ọrana wa ha uphẹn rẹn irhi egbagba enẹyen nọ sẹrorẹ ọmuduo.

16-17. Marhẹ Isaiah 48:18 o ru yẹ ọwan imwẹro taghene ana sabu rha nyalele irhi egbagba i Jehova bẹmẹdẹ?

¹⁶ Udu o bro sẹ wu na sabu rha nyalele irhi egbagba i Jehova kẹdẹkẹdẹ, yanghene kẹgbukpe kẹgbukpe? Roro kpahen udje ri Jehova ọ ha ruiruo rọ ha Isaiah 48:18. (Seyi.) Jehova o veri taghene irueruo ọsoso ọwan, ọnọ “họhọ ukolame rọ ha urhie ọduado na.” Gbe rorie taghene wu ha uvuẹn okokọ urhie ọduado, we ni ukolame na ro ghonrien sa ghonrien rie. Uvuẹn erhirhiẹ ọrana rọ dabu fuoma na, wu ne roro taghene ẹdẹ owu ukolame na nọ nọ dobọji? Ẹjo! Wu rheri taghene ukolame na ọ ha ẹwọnrọn ẹgbukpe uriusionrin buebun ne, aye ina ji wọnrọn ọke ephian.

¹⁷ Irueruo ọsoso ọnọ, ọnọ sabu họhọ ukolame ọrana! Izede ọgo? Wu rhe vwo orhienbro wu guọlọ bru, kiki roro kpahen oborẹ i Jehova ọ guọlọre taghene wu ru. Ne wu nyalelie. O vwo oborẹ orhienbro na ọ gbanhon te-e, Jehova ọnọ ha userhumu wẹn neneyo wu sabu brorhiẹn ro serhọ, ne wu ji nyerẹn lele irhi egbagba Enẹyen kẹdẹkẹdẹ.​—Isa. 40:29-31.

18. Mesoriẹ o vwo fo na ha awọrọ guẹnzọn sekpahen irhi omobọ?

¹⁸ Udjoghwẹ 3: Jenẹ i Jehova o brorhiẹn na. Ọke ra damoma ne nyerẹn mwu irhi egbagba i Jehova, o fori na kẹnoma rẹn uruemru ra na ha awọrọ guẹnzọn, ọrhẹ ọre ne dje oma ọwan rhiẹ evwata. Ukperẹ ene ni awọrọ sakamu, ji ha aye guẹnzọn sekpahen irhi omobọ, o fori na karorhọ taghene Jehova yẹ “Oguẹnzọn akpọ na ephian.” (Gen. 18:25) Jehova ọ yẹ ọwan owian ra na ha awọrọ guẹnzọ-ọn. Itiọrurhomẹmro, Jesu ọrhọ ta: “Are i dobọ iguegun ji, neneyo e je gun are.”​—Matt. 7:1.b

19. Marhẹ i Joseph o ru djephia taghene ọ hẹroso orhienbro i Jehova?

¹⁹ Je na rharhumu roro kpahen udje i Joseph ro rhiẹ ọvwata. Ọ ha awọrọ guẹnzọ-ọn, tobọ te eri rurie gbalogbalo. Imizie i kparehasuiẹ, rhẹ ye no rhiẹ ọvrẹn, ji ta rẹn ọsẹ ye taghene Joseph o hwu ne. Ẹgbukpe buebun a vrẹn hin, Joseph nọ rharhumu kwomakugbe ekruien. Vwana ro rhiẹ ọro suẹn ne na, manẹ Joseph ọ sabu brorhiẹn hwainhwain kpe imizie, ji ru aye kele. Omaran imizie i tobọ roro taghene Joseph ono ruẹ aye, dedevwo aye i ghwẹriẹ nẹ orusọ aye ne. Ọrẹn, Joseph nọ yẹre aye imwẹro: “Are i vwa zofẹ-ẹn. Mẹmẹ yẹ Osolobrugwẹ?” (Gen. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Ọrẹ omeriotọre, Joseph ọ ha uphẹn rẹn Jehova no brorhiẹn ro serhọ.

20-21. Marhẹ ene ru kẹnoma rẹn uruemru re dje oma ọwan rhiẹ ọvwata?

²⁰ Jerẹ i Joseph, ọwan a ha uphẹn rẹn Jehova no guẹnzọn. Jerẹ udje, ọwan i vwe roro taghene e rhe oborẹ o mwu imizu ukoko na ruẹ oborẹ aye e ruẹ-ẹ. E rhe oborẹ ọ ha ọmudu aye-e; ‘Jehova ọvo yo ni ẹhẹn na sua.’ (Prov. 16:2) O vwo ẹguọlọ kpahen aruẹ ihworho ephian, ri nẹ ekete sansan rhe, ji vwo irueruo ẹkwotọre sansan. Habaye, Jehova o jirie rẹn ọwan ne “rhie ọmudu [ọwan] firhọ.” (2 Cor. 6:13) Ọwan a guọlọ izede ene ru dje ẹguọlọ phia rẹn imizu ukoko na, orhiẹ ọrẹ ana ha aye guẹnzọ-ọn.

²¹ Ọnana o ji mevirhọ taghene o fo na ha awọrọ ri vwa ha ukoko na guẹnzọ-ọn. (1 Tim. 2:3, 4) O fo ne wu ha ohworho ekruon rọ vwọ ha urhomẹmro na guẹnzọ-ọn, nyoma wu na ta, “Ọrana ọ sabu ghwẹriẹ rhiẹ ukoko na-a”? Uruemru ọrana o serhọ-ọ, ọrana uruemru ra kparoma ji dje oma ọwan rhiẹ ọvwata. Jehova ọ ha uphẹn rẹn “ihworho uvuẹn ekete ephian” nẹ aye i ghwẹriẹ. (Acts 17:30) Karorhọ taghene Jehova ọ ha ukẹro rọ sọre ni ohworho ro dje omayen rhiẹ ọvwata.

22. Mesoriẹ we brorhiẹn wu ne vwo ẹguọlọ kpahen irueruo ọsoso?

²² Jenẹ ẹguọlọ re vwo kpahen irueruo ọsoso i Jehova ọ yẹ ọwan aghọghọ, nọ ji ha userhumu rẹn awọrọ, rọ nọ lẹrhẹ aye tikẹrẹ i Jehova ọrhẹ ọwan rhọ. Jenẹ “orhọmo ọrhẹ uhrun irueruo ọsoso,” ọrhọ ka ọwan ọke ephian. (Matt. 5:6) Vwo imwẹro taghene Jehova ọ djokarhọ omẹdamu ọnọ, habaye oma ọ ji merhiẹn kpahen eru riaro ọnọ. Rẹ ihworho akpọ ọnana e vwobọrhọ irueruo ọsọsọ rhọ na, fiudugbere! Karorhọ ọke ephian taghene “Jehova o vwo ẹguọlọ kpahen evwata na.”​—Ps. 146:8.