¿Te mbeni Äjuä de yä bebida?

ÄJUÄ JEOBA xä rꞌakägihu̱ ndunthi yä regalo, asta xä hye̱gägihu̱ gä desidise̱hu̱ hanja di ne gä usahu̱ nuꞌu̱ yä regalo xä rꞌakägihu̱. Rä Zi Dada Jeoba ꞌnehe xä rꞌakägihu̱ rä binu ngu nꞌa rä regalo, ꞌne rä Mäkä Tꞌofo enä de gehnä: «Rä thuhme di thoki pa toꞌo dä zi ꞌne dä senti rä johya, ꞌne rä binu di thoki pa gä disfrutahu̱ de rä bida» (Ecl. 10:19; Sal. 104:15). ¿Pe gi pädi? Ndunthi yä jäꞌi hinxä bädi xä usa nunä regalo, ꞌne xä gu̱ rä bisio de dä zi ndunthi yä ithe o xä dagi ha rä nti. Po gatꞌho rä xiꞌmhai yä jäꞌi handi ꞌne di mbeni rä nꞌañꞌo de rä binu ꞌne märꞌa yä bebida. Pe xi nꞌa rä jäꞌi näꞌä pe̱päbi rä Zi Dada Jeoba, ¿hanja di debe dä hyandi rä binu ꞌne märꞌa yä ithe?

Rꞌa yä jäꞌi hingi handi xä ntsꞌo toꞌo dä nti o toꞌo dä zi ndunthi yä bebida. Pe nꞌa rä kristianu mähyoni dä yꞌo̱tꞌe ngue̱nda te di mbeni rä Zi Dada Jeoba de rä binu ꞌne märꞌa yä bebida. Mu̱ gä pe̱fihu̱ njabu̱, ma gä usahu̱ xä ñho nunä regalo ꞌne ma dä rꞌakägihu̱ ndunthi rä johya.

Zäi ge xkä handi ge rꞌa yä jäꞌi di ho dä zi njatꞌä ꞌne ndunthi yä bebida. Rꞌaa enä ge di ho dä zi pa njabu̱ dä senti xä ñho o pa dä pumfri nuꞌu̱ yä xuñha pe̱ꞌtsi. ꞌNehe ja rä yä luga habu̱ ꞌma ndunthi yä bebida, ꞌne asta tꞌenä ge nuꞌu̱ yä lugaꞌu̱ xä thoki pa nuꞌu̱ ya ja yä je̱ya o pa nuꞌu̱ pädi dä zi yä bebida.

Pe nuju̱ di pe̱päbihu̱ rä Zi Dada Jeoba, di o̱thu̱ ngue̱nda te di mbeniꞌä ꞌne di jamäsuhu̱ nuꞌu̱ yä konseho rꞌakägihu̱. Ha rä Mäkä Tꞌofo xikägihu̱ te mä xuñha ma gä xofohu̱ mu̱ di tsihu̱ ndunthi yä binu o märꞌa yä bebida. Por ejemplo, ha Proverbios 23:​29-35 mää te mä xuñha xofo nꞌa rä jäꞌi näꞌä di ho dä nti.a Nꞌa rä zi ku rä thuhu Daniel, näꞌä bi ꞌmu̱i ha nꞌa de nuꞌu̱ yä dähni bi kohi ha Europa, pede te mä mꞌu̱i mi tsitsꞌi änte de xä zo̱ho̱ dä ntestigo rä Jeoba. Nuni ku enä: «Koꞌmu̱ xa ndi ho gä tsi ndunthi yä ithe, bi zixkägi gä pe̱fi rꞌa yä tꞌo̱tꞌe xä ntsꞌo ꞌne dä xofo ndunthi yä xuñha ꞌne yä u̱gi. Asta mäpaya tobe u̱ngägi mä mfeni ora di beni nuꞌu̱ yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe dä pe̱fi».

¿Te ma dä maxkägihu̱ pa gä usahu̱ xä ñho yä bebida ꞌne hingä tagihu̱ ha nꞌa rä bisio o ha rä nti? Mähyoni gä handihu̱ rä bebida ngu handi rä Zi Dada Jeoba.

Ma gä handihu̱ te mää rä Mäkä Tꞌofo de yä bebida ꞌne ma gä handihu̱ te tsitsꞌi yä jäꞌi pa dä zo ha rä bisio o ha rä nti.

NÄꞌÄ UDI RÄ MÄKÄ TꞌOFO

Rä Noya Äjuä hingi kondenä toꞌo dä zi nꞌa zi tu̱i rä binu o mä nꞌa rä bebida, ꞌne mää ge asta dä za dä rꞌakägihu̱ rä johya. Ha Eclesiastés 9:7 enä: «Gi ma, tsi ri ñhuni ko rä johya, ꞌne tsi ri binu ko nꞌa rä koraso näꞌä di johya». Rä Mäkä Tꞌofo pede ge Ñhesukristo ꞌne märꞌa yä amigo rä Zi Dada Jeoba ꞌnehe bi zi nꞌa tu̱i rä binu (Mat. 26:​27-29; Luc. 7:34; 1 Tim. 5:23).

Rä Zi Dada Jeoba hindi kondenä toꞌo dä zi nꞌa zi tu̱i rä binu o mä nꞌa rä bebida, pe hää di proibi toꞌo dä nti. Rä Mäkä Tꞌofo enä: «Ogri ntihu̱, ngeꞌä nu rä nti mänꞌa dä jaꞌähu̱ gi yꞌo̱thu̱ yä tꞌo̱tꞌe xä ntsꞌo» (Efes. 5:18). ꞌNehe enä: «Nuꞌu̱ di nti [ . . . ] hingä ma dä hñäni de gä erensia rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä» (1 Cor. 6:​10, TNM). Ja ngu di handihu̱, rä Zi Dada Jeoba hää di kondenä toꞌo dä nti o dä zi ndunthi yä ithe. Hänge nuju̱ di pe̱päbihu̱ rä Zi Dada Jeoba, mähyoni gä handihu̱ rä bebida ngu handiꞌä ꞌne gä jamäsuhu̱ nuꞌu̱ yä konseho rꞌakägihu̱.

Rꞌa yä jäꞌi enä: «Nuga dä za gä tsi ndunthi rä ithe nsinke gä nti». Pe toꞌo mbeni njabu̱ ꞌmu̱i en peligro. ¿Por hanja? Rä Mäkä Tꞌofo udi ge mu̱ toꞌo tsi ndunthi yä ithe hindi mporta ua rä ñꞌo̱ho̱ o rä ꞌme̱hñä, dä za dä komete yä däta pekado ꞌne dä tsꞌoni näꞌä rä amista pe̱ꞌtsi ko rä Zi Dada Jeoba (Tito 2:​3, TNM; Prov. 20:1). Rä Hesu ꞌnehe bi mää ge nuꞌu̱ ꞌme̱tꞌi ndunthi yä ithe hingä ma dä thogi ha näꞌä rä rꞌayꞌo xiꞌmhai xä ꞌñepu̱ (Luc. 21:​34-36). Hänge, ¿te di debe dä me̱fi nꞌa rä kristianu pa hindä dagi ha nuya yä xuñha?

HYANDI POR HANJA ꞌNE HÄNGU RÄ BEBIDA GI TSI

Ja ngu ya dä handihu̱, mu̱ habu̱ di ꞌmu̱ihu̱ yä jäꞌi xä nzäi dä zi yä ithe ꞌne hingi pädi dä tantia hängu tsi, nuju̱ mähyoni gä nsuhu̱ ngeꞌä xi nꞌa rä däta peligro mu̱ gä de̱mbäbihu̱ yä nzäi. Nuju̱ di pe̱päbihu̱ rä Zi Dada Jeoba di o̱tꞌehu̱ ntsꞌe̱di po gä pe̱fihu̱ näꞌä di hoꞌä ꞌne di jamäsuhu̱ nunä konseho ora enä: «Hänge mu̱ gi ñunihu̱, gi tsithehu̱, o mu̱ gi pe̱fihu̱ märꞌa yä tꞌo̱tꞌe; pe̱fihu̱ gatꞌho yä tꞌo̱tꞌe pa rä nsunda Äjuä» (1 Cor. 10:​31, TNM). Ma gä handihu̱ rꞌa yä ntꞌani ꞌne rꞌa yä tsꞌofo uni rä Mäkä Tꞌofo nuꞌu̱ mähyoni gä jamäsuhu̱.

¿Di tsi yä bebida ho̱nse̱ pa gä kohi xä ñho ko märꞌaa? Éxodo 23:2 enä: «Ogi pe̱fi nuꞌu̱ yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe pe̱fi kasi gatꞌho yä jäꞌi». Ha nunä testo di handihu̱ hanja rä Zi Dada Jeoba bi ꞌñembäbi yä israelita ge hindä de̱mbäbi rä mꞌu̱i nuꞌu̱ yä jäꞌi mi pe̱fi yä tꞌo̱tꞌe xä ntsꞌo. Nunä konseho ꞌnehe pa yä kristianu mäpaya. Mu̱ di hopäbihu̱ ge märꞌaa dä hyo̱xkägihu̱ nuꞌu̱ yä mꞌu̱i xä ntsꞌo, ma gä huadihu̱ gä ꞌuengihu̱ de nuꞌu̱ yä mhända rä Zi Dada Jeoba ꞌne ma gä tsꞌonihu̱ näꞌä rä hogä ntsitsꞌi di pe̱ꞌtsihu̱ Kongeꞌä (Rom. 12:2).

¿Di tsi yä bebida ho̱nse̱ pa gä udi ge xa drä bibo? Ha rꞌa yä luga, yä jäꞌi di nzäi dä zi ndunthi yä bebida ꞌne hinto handi xä ntsꞌo (1 Ped. 4:3). Pe ha rä Mäkä Tꞌofo ha 1 Corintios 16:13 enä: «Ogi ähähu̱, japhu̱ dä ze̱di ri jamfrihu̱, xa dä mbalientehu̱ ꞌne ꞌñudihu̱ ge ja ri tsꞌe̱dihu̱». Nꞌa rä jäꞌi näꞌä tsi ndunthi yä bebida hingä rä bibo, sino ke udi ge hingi ja rä tsꞌe̱di pa dä dominä rä mfeni. Yä bebida japi yä jäꞌi dä ꞌme̱ yä mfeni ꞌne japi dä me̱fi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe. Ha rä mfistꞌofo Isaías 28:7 mää ge nuꞌu̱ toꞌo tsi ndunthi yä ithe di taranta ꞌne di mfeꞌtse.

Mu̱ di nehu̱ dä nja mä tsꞌe̱dihu̱ pa gä dominähu̱ mä mfenihu̱, mähyoni gä apäbihu̱ rä mfatsꞌi rä Zi Dada Jeoba ꞌne gä huxu̱ de mä partehu̱ pa gä jamäsuhu̱ näꞌä mä ntsitsꞌihu̱ di pe̱ꞌtsihu̱ Kongeꞌä (Sal. 18:32). Pa geꞌä, mähyoni gä mbenihu̱ mꞌe̱tꞌo änte gä pe̱fihu̱ nꞌa rä tꞌo̱tꞌe, ꞌne mähyoni gä ꞌuegehu̱ de nuꞌu̱ yä desision dä za dä tsꞌoni mä ntsitsꞌihu̱ ko rä Zi Dada Jeoba. Geꞌä bi me̱fi Ñhesukristo mi mꞌu̱kua ha rä Xiꞌmhai. Ndunthi yä jäꞌi di rekonose ge rä Hesu, näꞌä nꞌa mrä ñꞌo̱ho̱ näꞌä mi ja rä tsꞌe̱di ꞌne mrä baliente.

¿Di tsi yä bebida pa gä pumfri yä xuñha ꞌne yä dumu̱i? Nꞌa de nuꞌu̱ yä yꞌofo de rä Salmo bi ꞌñembäbi rä Zi Dada Jeoba: «Ora nuꞌu̱ mä dumu̱i xa bi ziꞌti, Nuꞌi gä hotkägi ꞌne gä nupkägi mä mfeni» (Sal. 94:19). Mu̱ gi pe̱ꞌtsi ndunthi yä xuñha ꞌne yä dumu̱i, ogi honi gi pumfri ko yä bebida. Sino yꞌapäbi rä mfatsꞌi rä Zi Dada Jeoba. Pa geꞌä mähyoni ge njatꞌä xa gi xatuäbi ꞌne gi pete gatꞌho näꞌä gi thogi. Rꞌa yä ku xä hyandi ge xä benefisiabi ndunthi ora xä yꞌapäbi rä mfatsꞌi nuꞌu̱ yä ku pe̱ꞌtsi nꞌa rä hogä ntsitsꞌi ko rä Zi Dada Jeoba. Beni xä ñho ge nꞌa rä jäꞌi näꞌä honi dä pumfri yä xuñha ꞌne yä dumu̱i ko yä bebida, mänꞌa hingä ma dä me̱ꞌtsi rä tsꞌe̱di pa dä ze̱ti yä tentasio ꞌne dä me̱fi näꞌä xä ñho (Os. 4:11). Daniel, näꞌä rä zi ku yä dä no̱nihu̱ enä: «Xa ndi pe̱ꞌtsi yä däta dumu̱i ꞌne ndi senti ge go ndi tu rä kulpa po rꞌa yä tꞌo̱tꞌe xki thogi. Ndi tsi yä bebida ngeꞌä njabu̱ ndi senti ge mi tsa gä ze̱ti nuꞌu̱ yä xuñhaꞌu̱. Pe nuꞌu̱ mä xuñha himi mꞌe̱di, sino mänꞌa mi te ꞌne dä fu̱di dä ꞌme̱di mä amigo ꞌne dä thogi ndunthi yä mꞌe̱tsa». ¿Te bi matsꞌi Daniel? Näꞌä enä: «Dä da ngue̱nda ge yä bebida hinte ma xä maxkägi ꞌne ndi honi rä mfatsꞌi rä Zi Dada Jeoba. Ko rä mfatsꞌi dä logra dä täpäbi nuꞌu̱ mä xuñha». Mu̱ gi thogi njabu̱ ꞌnehe, ogi pumfri ge mäske rꞌabu̱ gi handi ge xi yä däta nuꞌu̱ yä xuñha gi thogi, rä Zi Dada Jeoba nzäntho ma dä mꞌu̱i pa dä maxꞌäꞌi (Filip. 4:​6, 7; 1 Ped. 5:7).

Mu̱ nuꞌi rꞌabu̱ gi tsi yä bebida, dä hogi gi yꞌo̱tꞌäse̱ nuya hñuu yä ntꞌani: Nꞌaa, «¿xä xikägi nꞌa de nuꞌu̱ mä familia o nꞌa mä amigo ge dä hogi gä mide hängu rä bebida di tsi?». Mu̱ hää xä siꞌäꞌi njabu̱, gehnä nꞌa rä seña näꞌä udi ge ya gi fu̱di gi nzäi gi tsi yä bebida nsinke xkä da ngue̱nda. Yoho, ñꞌanise̱: «¿Mänꞌa ndunthi näꞌä rä bebida di tsibye̱ ke änte?». Mu̱ hää, gehnä mä nꞌa rä seña näꞌä udi ge ya ma gi tagi ha rä bisio. ꞌNe hñuu, dä hogi gi ñꞌanise̱: «¿Ya hindi senti xä ñho mu̱ ya xä thogi nꞌa pa o yopa nsinke gä tsi yä bebida?». Mu̱ hää, tal vez ya gä nzäi gi tsi yä bebida ꞌne ya gä ju̱ rä bisio. Tal vez nubye̱ gi honi rä mfatsꞌi nuꞌu̱ yä mediko pädi dä matsꞌi nuꞌu̱ toꞌo xä dagi ha rä bisio.

Pa dä ebita yä xuñha, rꞌa yä ku xä desidi hinte mä bebida dä zi. Märꞌaa, xä ebita yä bebida ngeꞌä hingi ho tenguꞌä rä ku̱hi. Mu̱ xtä handihu̱ hanja rꞌa yä zi ku xä tomä nunä desision de dä ebita yä bebida, dä hogi gä udihu̱ rä ñhojäꞌi kongeꞌu̱ ꞌne gä respetabihu̱ yä desision ꞌne hingä kritikahu̱ po näꞌä pe̱fi.

Ndunthi yä kristianu xä desidi dä mide hängu ꞌne hämꞌu̱ ma dä zi rä bebida. Dende änte hutsꞌi nꞌa rä limite hängu rä tu̱i rä bebida ma dä zi ko nꞌa rä ñhuni. ꞌNepu̱, o̱tꞌe ntsꞌe̱di po dä respeta näꞌä limite ya bi hñutsꞌi. Märꞌa yä ku xä desidi te mä bebida dä za dä zi ꞌne te mä bebida hinä. Por ejemplo, nuꞌu̱ toꞌo tsi nꞌa tu̱i rä binu o rä serbesa, rꞌabu̱ xä desidi hindä thäntsꞌi ko nuꞌu̱ märꞌa yä bebida tse̱di. Ora ya di ꞌmu̱ihu̱ kombensido ge hindi debe gä tsihu̱ ndunthi, geꞌä ma dä maxkägihu̱ pa hingä tagihu̱ ha nꞌa rä bisio ꞌne gä ebitahu̱ gä thogihu̱ yä mꞌe̱tsa.

Ora mä gi tsi nꞌa tu̱i rä binu o mä nꞌa rä bebida, mähyoni gi yꞌo̱tꞌe ngue̱nda te di mbeni nuꞌu̱ handi. Ha rä Mäkä Tꞌofo ha Romanos 14:21 enä: «Mänꞌa dä hogi hingi tsi yä ngo̱ nixi gi tsi yä binu, nixi gi pe̱fi mä nꞌa rä kosa näꞌä ma dä japäbi dä mfeꞌtse ri ku». ¿Hanja dä za gi jamäsu nunä konseho? Mähyoni gi ꞌñudi ꞌnehe rä mhäte po yä ku. Mu̱ gi handi ge ma dä u̱mbäbi yä mfeni o ma dä mfeꞌtse märꞌa yä ku, mäske gi pe̱ꞌtsihmä nderecho gi tsi nꞌa tu̱i rä bebida, mänꞌa dä hogi gi yꞌo̱tꞌe ngue̱nda näꞌä di senti nuꞌu̱ yä ku. Njabu̱ ma gi ꞌñudi ge gi hombäbi rä ñho märꞌaa ꞌne ge hingi honi ri ñhose̱ (1 Cor. 10:24).

ꞌNehe, ha rä yä luga yä gobiernu xä hñutsꞌi rꞌa yä ley habu̱ ñä de yä bebida. Nuju̱ di pe̱päbihu̱ rä Zi Dada Jeoba, dä hogi gä jamäsuhu̱ näꞌä di mändaꞌu̱. Por ejemplo, ha rꞌa yä luga yä autorida di proibibi dä zi yä bebida nuꞌu̱ toꞌo hingi jatho yä je̱ya o nuꞌu̱ ma dä yꞌe̱tꞌi nꞌa rä bo̱jä o nꞌa rä mäkinä (Rom. 13:​1-5).

Rä Zi Dada Jeoba eskägihu̱ mä nsuhu̱ ora he̱gägihu̱ gä desidise̱hu̱ hanja gä usahu̱ nuꞌu̱ yä regalo xä rꞌakägihu̱. Asta xä hye̱gägihu̱ gä desidise̱hu̱ te di ne gä tsihu̱ ꞌne hängu. Po geꞌä, ma gä sigihu̱ gä o̱thu̱ ntsꞌe̱di po gä pe̱fihu̱ nuꞌu̱ yä tꞌo̱tꞌe di numäñho rä Zi Dada Jeoba, pa njabu̱ gä udihu̱ hängu di jamädibihu̱ po näꞌä rä komfiansa xä rꞌakägihu̱.