-
Esaú bi pumbäbi JacobNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 13
Esaú bi pumbäbi Jacob
Jeoba bi prometebi Jacob ge ma xä su, ja ngu xki su Abrahán ꞌne Isaac. Jacob bi ma bä ꞌmu̱i ha nꞌa rä luga mi rä thuhu Harán, ꞌne ja bä nthätini. Näꞌä bi me̱ꞌtsi ndunthi yä bätsi ꞌne xa mi riko.
Ko rä tiempo, Jeoba bi ꞌñembäbi Jacob: «Pengi ha rä hai ri dada». Hänge Jacob ꞌne rä familia bi mu̱di bi ja nꞌa rä biahe. Durante näꞌä biaheꞌä, rꞌa yä ꞌme̱go Jacob bi ꞌñembäbiꞌä: «Xä ꞌñepu̱ ri ku Esaú ko 400 yä ñꞌo̱ho̱». Jacob xa mi tsu ge Esaú xä u̱niꞌä ꞌne xä u̱mbäbi rä familia. Hänge Jacob bi xatuäbi Jeoba ꞌne bi ꞌñembäbi: «Po rä mäte, ñängägi de mä ku». Rä hyaxꞌä, Jacob bi me̱mpäbi yä de̱ti, yä tꞌäxi, yä ndämfri, yä kameyo ꞌne yä burru, ngu nꞌa rä regalo pa Esaú.
Näꞌä xuiꞌä, nuꞌmu̱ Jacob bi gose̱, bi hyandi nꞌa rä e̱nxe̱ ꞌne bi mu̱di bi nto̱xkui. Nuꞌu̱ bi nto̱tsꞌe gatꞌho rä xui asta xa bi hyatsꞌi. Mäske näꞌä e̱nxe̱ bi u̱mbä rä ndoyꞌo Jacob, näꞌä bi sigi bi nto̱xkui. Hänge näꞌä rä e̱nxe̱ bi ꞌñembäbi Jacob: «Hye̱gägi gä ma». Pe Jacob bi dädi: «Hingä ma gä he̱kꞌäꞌi gi ma asta gi jäpigi».
Nubye̱, näꞌä rä e̱nxe̱ bi jäpi Jacob. Kongeꞌä Jacob bi da ngue̱nda ge Jeoba hingä ma xä hyopi ge Esaú xä u̱mbäbi rä familia.
Näꞌä xudiꞌä, Jacob bi hyandi ge mi xä ꞌñehni Esaú ko 400 yä ñꞌo̱ho̱. Näꞌä bi ma bä thädi Esaú, ꞌne ora ya ma xä nthe̱ui, Jacob bi ndandiñähmu yoto yä mꞌiki. Esaú bi nextꞌi pa dä nthe̱ui Jacob ꞌne bi hyu̱fi. Tanto Esaú ngu Jacob bi mu̱di bi nzoni ꞌne bi mpumbäbi nꞌa ngu mänꞌaa. ¿Gi kamfri ge Jeoba bi ho näꞌä bi me̱fi Jacob?
Mꞌe̱fa de geꞌä, Esaú bi mengi ha rä nguu, ꞌne Jacob bi sigi rä biahe. Jacob mi pe̱ꞌtsi 12 yä metsi: Rubén, Simeón, Leví, Judá, Dan, Neftalí, Gad, Aser, Isacar, Zabulón, José ꞌne Benjamín. Rꞌa yä je̱ya mꞌe̱fa, Jeoba ma xä ñäni rä hnini po mäde de José, nꞌa de nuꞌu̱ yä tꞌu̱ Jacob. ¿Gi ne gi pädi hanja? Ma gä hanthu̱.
«Mädihu̱ nuꞌu̱ toꞌo di u̱tsaꞌihu̱. Yꞌaphu̱ Äjuä dä jäpi nuꞌu̱ toꞌo tsañꞌähu̱ [...]. Ngeꞌä nuꞌmu̱ gi yꞌo̱thu̱ njabu̱, nuꞌmu̱ hää, gri hñätsꞌihu̱ Äjuä rä Dada bi ꞌmu̱i mähetsꞌi» (Mateo 5:44, 45).
-
-
José nzäntho bi yꞌo̱te ÄjuäNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 14
José nzäntho bi yꞌo̱te Äjuä
José mi geꞌä nꞌa de nuꞌu̱ yä gäxä tꞌu̱ Jacob. Nuꞌu̱ yä ku mädä bi da ngue̱nda ge rä dada mänꞌa mi mädi José. ¿Te gi kamfri ge bi senti nuꞌu̱ yä ku? Nuꞌu̱ xa bi u̱tsa José ꞌne bi me̱ꞌspäbi rä embidia. Nꞌa rä pa, José bi me̱ꞌtsi rꞌa yä tꞌi ꞌne bi metuäbi nuꞌu̱ yä ku. ¿Gi pädi te bi mbeniꞌu̱? Nuꞌu̱ bi ntiende ge ma xä zo̱ho̱ rä pa habu̱ ma xä ndäne José. Hänge po rängeꞌä nuꞌu̱ mänꞌa xa bi u̱tsa.
Nꞌa rä pa, yä ku rä José mi fadi yä de̱ti getbu̱ de rä hnini Siquem. Hänge Jacob bi me̱hni José pa dä hyandi mu̱ yä ku mi ꞌmu̱i xä ñho. Mi hyandiꞌu̱ ge mi xä ꞌñehni José, nuꞌu̱ bi mu̱di bi ꞌñenä: «Xi xä ꞌñehni nuni bi ꞌui yä tꞌi. ¡Ma gä hohu̱!». Hänge nuꞌu̱ bi pe̱ntꞌi ꞌne bi yꞌe̱ntꞌi ha nꞌa rä poso. Pe Judá, nꞌa de nuꞌu̱ yä ku bi ꞌñenä: «Ogi hohu̱. Mänꞌa dä hogi gä pahu̱ pa dä mꞌe̱go». Oraꞌä, bi hyandi xki ꞌñehni rꞌa yä comerciante de rä hnini Madián ꞌne bi papäbiꞌu̱ po 20 yä bojä de gä plata. Nuꞌu̱ yä comerciante mi yꞌo ꞌñuu pa Egipto.
Mꞌe̱fa, nuꞌu̱ bi pobobi rä dutu José ko rä ji nꞌa rä tꞌäxi ꞌne bi hñäꞌspäbiꞌu̱ rä dada ꞌne bi yꞌambäbiꞌu̱: «¿Hage hingä gehnä rä hee ri tꞌu̱?». Jacob bi hñurämu̱i ge nꞌa rä zuꞌue xki hyopäbi rä tꞌu̱, ꞌne näꞌä xa bi durämu̱i. Hinto mi tsa dä hoꞌti.
Mi zo̱ni yä madianita ha Egipto, nꞌa rä jäꞌi näꞌä xa mi ja rä nsu bi dai José pa rä ꞌme̱go. Näꞌä mi rä thuhu Potifar. Pe rä Zi Dada Jeoba nzäntho bi jäpi José. Potifar bi da ngue̱nda ge José xa mi rä me̱fi ꞌne ge mi tsa dä me̱ꞌspäbi rä komfiansa. Ko rä tiempo, Potifar bi yꞌe̱ntꞌuäbi ha yä yꞌe̱ José gatꞌho näꞌä mi pe̱ꞌtsi.
Rä ꞌme̱hñä Potifar mi handi ge José xa mi mähotho ꞌne ge xa mi ja rä tsꞌe̱di, hänge njatꞌä mi apäbi dä mꞌe̱ngui. ¿Te mi pe̱fi José? Näꞌä himi ne ꞌne mi embäbi: «Hinä, xä ntsꞌo näꞌä gi adi. Mä hmuu pe̱skägi rä komfiansa ꞌne go rä ꞌme̱hñäꞌi. Mu̱ gä ꞌme̱ni kongeꞌi, ma gä o̱tꞌe nꞌa rä däta pekado kontra Äjuä».
Nꞌa rä mꞌiki, rä ꞌme̱hñä Potifar bi tsapi dä mꞌe̱ngui José; bi pe̱ntꞌi de rä hee, pe näꞌä bi bo̱ni de gä nhextꞌihi. Mi zo̱ni Potifar ha rä nguu, rä ꞌme̱hñä bi metuäbi nꞌa rä nkꞌuamba, bi ꞌñembäbi ge José xki tsapi dä mꞌe̱ngui. ¿Te gi kamfri bi me̱fi Potifar? Näꞌä xa bi bo̱ rä kue̱ ꞌne bi mända dä tꞌe̱ntꞌä ha rä fadi José. Pe rä Zi Dada Jeoba nunka bi hye̱se̱ José.
«Hänge, ñꞌumiyase̱hu̱ hai de rä yꞌe̱ Äjuä, pa njabu̱ näꞌä dä ꞌñetsꞌä ri nsuhu̱ xti zo̱ho̱ rä tiempo» (1 Pedro 5:6, TNM).
-
-
Jeoba himbi pumfri JoséNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 15
Jeoba himbi pumfri José
Mientra José mi o ha rä fadi, rä faraón, näꞌä rä ndä de Egipto, bi me̱ꞌtsi rꞌa yä tꞌi ꞌne hinto mi pädi te mi signifikaꞌu̱. Nꞌa de nuꞌu̱ yä ꞌme̱go faraón bi ꞌñembäbiꞌä: «José hää dä za dä bädi te di signifika nuꞌu̱ ri tꞌi». Hänge faraón nguntꞌä bi mända dä tsꞌispäbi José.
Rä faraón bi yꞌambäbi José: «¿Dä za gi xikägi te di signifika nuꞌu̱ mä tꞌi?». José bi dädi: «Ha Egipto ma dä nja ndunthi rä ñhuni durante yoto yä je̱ya, pe ꞌnehe ma dä nja yoto yä je̱ya de gä thuhu. Huahni nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ näꞌä xa ja rä mfeni pa dä muntsꞌi rä ñhuni ꞌne njabu̱ yä me Egipto hindä du rä thuhu». Hänge faraón bi ꞌñembäbi José: «¡Go di huahnäꞌi! Di huxꞌäꞌi ngu rä yoho rä ndä ha Egipto, pe nuga go mänꞌa di pe̱ꞌtsi rä autorida». Pe, ¿hanja bi bädi José te mi signifika nuꞌu̱ yä tꞌi rä faraón? Ngeꞌä rä Zi Dada Jeoba go xki xipäbi.
Durante yoto yä je̱ya, José bi muntsꞌi ndunthi rä ñhuni. Mꞌe̱fa de geꞌä, bi nja nꞌa rä thuhu po gatꞌho rä xiꞌmhai, ja ngu ya xki mängä José, ꞌne yä jäꞌi de ndunthi yä luga mi tso̱ni ha Egipto pa mi tai rä ñhuni. Jacob, näꞌä rä dada José, bi bädi ge mi ja rä ñhuni ha Egipto ꞌne bi me̱hni 10 de nuꞌu̱ yä tꞌu̱ pa dä tai rä ñhuni.
Nuꞌu̱ yä tꞌu̱ Jacob bi ma bä nuu José, ꞌne näꞌä nguntꞌä bi bädi mi toꞌoꞌu̱. Pe nuꞌu̱ yä ku himbi bädi mi toꞌoꞌä. Hänge nuyu̱ bi ndandiñähmu ante José, ja ngu xki ꞌui nuꞌmu̱ mi bätsi. José mi ne dä bädi mu̱ yä ku ya xki paati yä mꞌu̱i, hänge bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Nuꞌähu̱ gyä espiahu̱ ꞌne ho̱nse̱ guä ehu̱ pa gi hyandihu̱ te mä ñho pe̱ꞌtsi mä hninihe». Nuꞌu̱ yä ku bi dädi: «¡Nuje hingä dyä espiahe! Nuje dyä menguhe Canaán. Mä dada bi me̱ꞌtsi 12 yä metsi, pe nꞌa mä kuhe ya bi du, ꞌne näꞌä mä tꞌu̱kä kuhe bä kohui mä dadahe». Pe José bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Guä tsinkägihu̱ näꞌä ri tꞌu̱kä kuhu̱ pa njabu̱ dä za gä kamfriꞌihu̱». Hänge nuꞌu̱ bi mengi pa ha yä nguu.
Ko rä tiempo, bi thege näꞌä rä ñhuni, hänge Jacob bi me̱hni mänꞌaki yä tꞌu̱ pa Egipto. Pe nubye̱ bi zitsꞌi Benjamín, näꞌä rä tꞌu̱kä ku. ¿Gi pädi te bi me̱fi José pa dä hyandi mu̱ nuꞌu̱ yä ku ya xki paati yä mꞌu̱i? Näꞌä bi mända dä tꞌe̱ntꞌuäbi näꞌä rä kopa de gä plata ha rä rꞌo̱za Benjamín, ꞌne bi akusa ge go xki bepäbi. Hänge nuꞌu̱ yä ꞌme̱go José, bi xembäbi yä rꞌo̱za ꞌne bi zu̱di näꞌä rä kopa ha rä rꞌo̱za Benjamín. Nuꞌu̱ yä ku himi tsa dä gamfri. Hänge nuꞌu̱ bi bäntebi José ge go xä kastigaꞌu̱ ꞌne hinte xä yꞌo̱tpäbi Benjamín.
José bi hyandi ge nuꞌu̱ yä ku ya xki paati yä mꞌu̱i. Hänge José ya himbi za bi ze̱ti, ꞌne bi mu̱di bi nzoni ꞌne bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä ku: «Go geki José, näꞌä ri kuhu̱. ¿Tobe tetho mä dadahu̱?». Nuꞌu̱ xa bi ntsu, pe José bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Ogi ñho̱xäthaihu̱ po näꞌä gä yꞌo̱tkägihu̱. Äjuä go bä tsigägiua pa gä ñäni ri tehu̱. Hänge, ¡nxo̱nihu̱!, guä tsihu̱ mä dada».
Yä ku José nguntꞌä bi mengi ha yä nguu pa dä xipäbiꞌu̱ rä dada näꞌä hogä notisia ꞌne pa dä zitsꞌi ha Egipto. Mꞌe̱fa de ndunthi yä je̱ya, Jacob bi za bi hyandi José mänꞌaki.
«Mu̱ hingi pumbähu̱ nuꞌu̱ toꞌo o̱tꞌähu̱ rä ntsꞌomꞌu̱i, nuꞌmu̱ nixi Äjuä rä Dada hindä punꞌäꞌihu̱ ri tsꞌokihu̱ ꞌnehe» (Mateo 6:15).
-