-
Rä Hesu bi yꞌo̱tꞌe rä gäxä PaskuaNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 87
Rä Hesu bi yꞌo̱tꞌe rä gäxä Paskua
Tatꞌä je̱ya, yä judío mi o̱tꞌe rä ngo de rä Paskua näꞌä rä pa 14 de rä zänä nisán. ¿Gi pädi por hanja? Ngeꞌä yä israelita mi mꞌe̱go ha Egipto ꞌne rä Zi Dada Jeoba bä ju̱ki de gehni ꞌne bi umbäbi nꞌa rä Hogä Hai. Hänge pa dä ꞌñudi hängu mi jamädibi Jeoba, tatꞌä je̱ya mi o̱tꞌe rä ngo de rä Paskua. Ha rä je̱ya 33, rä Hesu ꞌne yä apostol bi mihi nꞌa rä nguu ha Jerusalén; pa bi yꞌo̱tꞌe rä ngo de rä Paskua. Ngu bi uadi bi ntꞌoxiꞌu̱, rä Hesu bi ꞌñenä: «Nꞌa de geꞌähu̱ ma dä traisionägi». Mi yꞌo̱de njabu̱ yä apostol, nguntꞌä bi yꞌambäbiꞌu̱ rä Hesu: «¿Toꞌo ma dä traisionäꞌi?». Rä Hesu bi dädi: «Go geꞌä näꞌä toꞌo ma gä umbäbi nꞌa xe̱ni rä thuhme». Oraꞌä, bi gu̱ nꞌa xe̱ni rä thuhme ꞌne go bi umbäbi Judas Iscariote. ¿Gi pädi te bi me̱fi Judas? Nguntꞌä bi mꞌai ꞌne bi ma de gehni.
Nubye̱, rä Hesu bi ja nꞌa rä sadi, ꞌnepu̱ bi gu̱ nꞌa rä thuhme ꞌne bi umbäbi rꞌa nꞌa xe̱ni nuꞌu̱ yä apostol. Bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Tsihu̱ nunä rä thuhme. Gehnä di representa näꞌä mä ndoyꞌo ma gä uni po geꞌähu̱». Mꞌe̱fa, bi ja mä nꞌa rä sadi pa rä binu, ꞌne bi umbäbi yä apostol. Bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Tsihu̱ nunä rä binu. Gehnä di representa näꞌä mä ji ma gä fani pa gä punꞌä ri pekadohu̱. Di ja nꞌa rä kohi kongeꞌähu̱ pa gi mändahu̱ de gä rey kongeki ha mähetsꞌi. Sigi gi yꞌo̱thu̱ njaua ngu nꞌa rä fenäte de gekägi». Po rängeꞌä, yä testigo rä Jeoba o̱tꞌe tatꞌä je̱ya nꞌa rä Fenäte de rä du rä Hesu.
Ngu bi uadi bi ntꞌoxiꞌu̱, yä apostol bi mu̱di bi ntuhni ngeꞌä kada nꞌa de geꞌu̱ mi mbeni ge mänꞌa mi ja rä nsu de nuꞌu̱ märꞌaa. Pe rä Hesu bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Mu̱ nꞌa de geꞌähu̱ gi ne gi ndängihu̱, mähyoni go gi pe̱päbihu̱ nuyu̱ märꞌaa ngu nꞌa rä ꞌme̱go».
ꞌNehe rä Hesu bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Nuꞌähu̱ go mä amigoꞌihu̱. Hänge di xiꞌähu̱ gatꞌho näꞌä ne mä Dada gä xiꞌähu̱. Nuga nguntꞌä ma gä pengi ha mähetsꞌi habu̱ bi ꞌmu̱i mä Dada. Pe nuꞌähu̱ ja ma gi kohu̱ua, ꞌne mu̱ gi mädihu̱ nꞌa ngu mänꞌaa, yä jäꞌi ma dä bädi ge go mä de̱niꞌihu̱. Pe̱ꞌtsi te gi mädihu̱ nꞌa ngu mänꞌaa; ja ngu xtä mäꞌähu̱».
ꞌNepu̱, rä Hesu bi ja nꞌa rä sadi ꞌne bi yꞌapäbi rä Dada dä supäbi nuꞌu̱ yä de̱ni ꞌne dä matsꞌi pa dä mpe̱fi mähye̱gi ko nꞌadä rä mfeni. ꞌNehe, rä Hesu bi yꞌadi dä nsunda rä thuhu rä Dada. Mꞌe̱fa, rä Hesu ꞌne yä apostol bi tutuäbi yä jähñä rä Zi Dada Jeoba. Ngu bi uadi bi ntuhu, nuꞌu̱ bi ma de gehni. Rä Hesu mi pädi ge ya himi ꞌme̱di ndunthi pa xä zo ha yä yꞌe̱ nuꞌu̱ yä nkontra.
«Ogi tsuhu̱, zi tꞌu̱kä taxo, ngeꞌä ri Dadahu̱ ne dä rꞌaꞌähu̱ rä Tsꞌu̱tꞌhui» (Lucas 12:32, TNM).
-
-
Bri ju̱ rä HesuNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 88
Bri ju̱ rä Hesu
Rä Hesu ꞌne yä apostol bi ma ha rä tꞌo̱ho̱ de gä olibo. Ya mi thogi de mäde rä xui ꞌne rä zänä mi xo̱ge näꞌä xuiꞌä. Mi zo̱niꞌu̱ ha rä jardin de Getsemaní, rä Hesu bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä apostol: «Ja dä kohu̱ua ꞌne oxki ma gi ähähu̱». Rä Hesu xa mi turämu̱i, hänge bi ꞌuege de yä apostol pa dä xatuäbise̱ rä Dada. Bi ndandiñähmu ꞌne bi ꞌñembäbi: «Dä tꞌo̱tꞌe ri bolunta». Jeoba bä pe̱hni nꞌa rä e̱nxe̱ pa bi nupäbi rä mfeni rä Hesu. Mꞌe̱fa, rä Hesu bi mengi habu̱ mi hudi nuꞌu̱ hñuu yä apostol ꞌne bi zu̱di mi ähä. Oraꞌä, bi ꞌñembäbiꞌu̱: «¡Nuhuhu̱! Nubye̱ hingi tsa gi ähähu̱. Ya bi zo̱ho̱ rä ora pa gä tso ha yä yꞌe̱ nuꞌu̱ mä nkontra».
Hingä yaꞌä, bi zo̱ni Judas ko nꞌa taxo yä jäꞌi ꞌne nuꞌu̱ mi hñä yä zaa ꞌne yä majuai. Judas mi pädi xä ñho habu̱ mi yꞌo rä Hesu, ngeꞌä ndunthi yä mꞌiki xki me̱ui ha näꞌä lugaꞌä. Judas ya xki xipäbi nuꞌu̱ yä soldado hanja ma xä ꞌñuti toꞌo rä Hesu. Hänge bi ma asta habu̱ mi ꞌmai rä Hesu ꞌne bi ꞌñembäbi: «Gi dee, Xahnäte», ꞌne bi zu̱ꞌtsi. Rä Hesu bi ꞌñembäbi Judas: «¿Gi traisionägi ko nꞌa rä ntsu̱ꞌtsi?».
Rä Hesu bi yꞌambäbi nuꞌu̱ yä jäꞌi: «¿Toꞌo gi honihu̱?». Nuꞌu̱ bi ꞌñenä: «Rä Hesu näꞌä rä me Nazaret». Näꞌä bi dädi: «Go geki». Nuꞌu̱ bi ntsu ꞌne bi mengi nꞌa paso nxu̱tha. Rä Hesu bi yꞌambäbiꞌu̱ mänꞌaki: «¿Toꞌo gi honihu̱?». Nuꞌu̱ bi dädi mänꞌaki: «Rä Hesu näꞌä rä me Nazaret». Rä Hesu bi dädi: «Ya dä xiꞌähu̱ ge go gekägi. Mu̱ go geki gi hongägihu̱, oxki ju̱hu̱ ninꞌa de nuyu̱ di ñꞌoꞌmee».
Nuꞌmu̱ Pedro bi da ngue̱nda te mi thogi, nguntꞌä bi gu̱ki rä majuai ꞌne bi hye̱kuäbi rä gu Malco, näꞌä rä ꞌme̱go rä dängä majhä. Pe rä Hesu bi dambäbi rä gu ꞌne bi yꞌo̱the. ꞌNepu̱ bi ꞌñembäbi Pedro: «Pe̱ꞌtsi ri majuai. Ngeꞌä mu̱ gi ntuhni ko rä majuai, ma gi tu po rä majuai». Nuꞌu̱ yä soldado bi gu̱ rä Hesu ꞌne bi dätꞌi. Oraꞌä, nuꞌu̱ yä apostol nguntꞌä bi ma de gehni. ꞌNepu̱, nuꞌu̱ yä jäꞌi bi zitsꞌi rä Hesu pa ha rä ngu Anás. Näꞌä bi yꞌo̱tpäbi yä ntꞌani rä Hesu ꞌnepu̱ bi me̱hni ha rä ngu rä dängä majhä Caifás. Pe, ¿xi te bi thogi ko nuꞌu̱ yä apostol?
«Nuua ha rä xiꞌmhai xa ma gi sufrihu̱ ndunthi. Pe, ¡ogi tsuhu̱!, nuga xtä täpäbi nunä xiꞌmhai» (Juan 16:33, TNM).
-
-
Pedro bi nega rä HesuNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 89
Pedro bi nega rä Hesu
Nuꞌmu̱ rä Hesu mi ntꞌoxi ko yä apostol, bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Gatꞌhoꞌihu̱ ma gi tsogägise̱hu̱ nunä xui». Pe, Pedro bi dädi: «Nuga hinä. Mäske nuyu̱ märꞌa dä zokꞌäꞌi, nuga hingä ma gä tsokꞌäꞌi». Pe rä Hesu bi ꞌñembäbi Pedro: «Änte de dä mafi nꞌa rä boxi, ma gi nega ge hingi päkägi asta hñu mꞌiki».
Ora nuꞌu̱ yä soldado bi zixä rä Hesu ha rä ngu Caifás, kasi gatꞌho nuꞌu̱ yä apostol ya xki mengi ha yä nguu. Ho̱nse̱ yoho de geꞌu̱ bi de̱ni rä Hesu de yabu̱ ko nuꞌu̱ märꞌa yä jäꞌi. Nꞌa de geꞌu̱ mi geꞌä Pedro. Näꞌä bi yu̱tꞌi ha rä patio rä ngu Caifás ꞌne bi joni ha rä tsibi pa dä mpaꞌti. Pe oraꞌä, nꞌa rä ꞌme̱hñä näꞌä mi mpe̱fi ha rä ngu Caifás bi hyandi Pedro ꞌne bi ꞌñembäbi: «¡Nuga di päꞌi! ¡Nuꞌi ngi ñꞌoui rä Hesu!».
Pedro bi dädi: «Hinä. Hingä mäjuäni. Nuga hindi pädi te gi mää». Pedro bi bo̱ni de gehni ꞌne bi ma bä mꞌai asta ha rä goxthi. Pe nubye̱ mä nꞌa rä ꞌme̱hñä bi hyandi ꞌne bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä jäꞌi mi ꞌmahni: «¡Nuni ñꞌo̱ho̱ mi ñꞌoui ꞌnehe rä Hesu!». Pedro bi dädi: «¡Nixi di pädi toꞌo näꞌä rä Hesu gi mämbu̱!». Oraꞌä, mä nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ bi ꞌñembäbi: «Nuꞌi ngi ñꞌoui rä Hesu. Nuꞌi gi ñä ngu yä me Galilea, ja ngu rä Hesu». ¿Gi pädi te bi me̱fi Pedro? Näꞌä bi ꞌñenä: «¡Hindi pädi toꞌo näꞌä rä Hesu gi mämbu̱!».
Ngu bi uadi bi mängä njabu̱, bi mafi nꞌa rä boxi. Pedro bi gu̱xä yä da ꞌne bi ñhandui rä Hesu. Oraꞌä, bi beni nuꞌu̱ yä noya xki mängä rä Hesu, hänge nguntꞌä bi bo̱ni de gehni ꞌne xa bi nzoni.
Rä Sanedrín o nuꞌu̱ yä nzaya mi pe̱ꞌtsi yä judío ya xki muntsꞌi ha rä ngu Caifás pa dä juzga rä Hesu. Nuꞌu̱ ya xki desidi dä hyo rä Hesu. Nubye̱, Caifás bi yꞌambäbi rä Hesu: «¿Go geꞌi rä Tꞌu̱ꞌi Äjuä?». Rä Hesu bi dädi: «Hää, go geki». Hänge Caifás bi ꞌñenä: «Hindi ja ꞌme̱di märꞌa yä prueba. ¡Ja huadi bi mängä nꞌa rä däta nkꞌuamba!». Rä Sanedrín bi numäñho näꞌä bi mängä Caifás, hänge gatꞌho bi ꞌñenä: «Nunä rä ñꞌo̱ho̱ pe̱ꞌtsi te dä du». Oraꞌä, nuꞌu̱ bi umbäbi yä mpe̱ꞌti, bi zotsꞌi, bi goꞌtuä yä da ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: «¡Mu̱ grä profeta, xikägihe toꞌo bi rꞌaꞌä yä mpe̱ꞌti!».
Rä hyaxꞌä, bi tsꞌixä rä Hesu mänꞌaki ante rä Sanedrín ꞌne bi tꞌambäbi mänꞌaki: «¿Go geꞌi rä Tꞌu̱ꞌi Äjuä?». Rä Hesu bi dädi: «Hää. Nuꞌähu̱ go gi mänse̱hu̱ ge go geki». Nuꞌu̱ bi kondenä rä Hesu ꞌne bi hyo̱xä rä thai ge xki zani Äjuä. Mꞌe̱fa bi tsꞌitsꞌi ha rä ngu Poncio Pilato, näꞌä rä gobernador de rä hnini Roma. ¿Xi te bi thogi mꞌe̱fa? Ma gä handihu̱.
«Ma dä zo̱ho̱ rä pa [...] ma gi nxanihu̱, ꞌne ma gi penju̱ ha ri nguhu̱ [...] ꞌne ma gi hye̱gäse̱hu̱, pe nuga hindi ꞌmu̱se̱gä, ngeꞌä di ꞌmu̱ꞌmee mä Dada» (Juan 16:32).
-
-
Rä Hesu bi tho ha GólgotaNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 90
Rä Hesu bi tho ha Gólgota
Nuꞌu̱ yä majhä bi zitsꞌi rä Hesu ha rä ngu Poncio Pilato, näꞌä rä gobernador. Nubye̱ Pilato bi yꞌambäbi nuꞌu̱ yä jäꞌi: «¿Te tuꞌähu̱ nuni ñꞌo̱ho̱?». Nuꞌu̱ bi dädi: «¡Enä ge nuni nꞌa rä rey!». Pilato bi yꞌambäbi rä Hesu: «¿Go geꞌi grä ndä de yä judío?». Rä Hesu bi dädi: «Mä Tsꞌu̱tꞌhui hingä de nunä xiꞌmhai».
ꞌNepu̱, Pilato bi me̱hni rä Hesu ko Herodes, näꞌä rä gobernador de Galilea, pa dä hyoni te mä tsꞌo tꞌo̱tꞌe xki me̱fi. Pe koꞌmu̱ Herodes hinte mä tsꞌoki bi dimbäbi rä Hesu, bi koꞌtsi mänꞌaki ko Pilato. Nubye̱, Pilato bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä jäꞌi: «Nixi Herodes nixi nuga hinte mä thai xtä timbäbihe nunä ñꞌo̱ho̱. Ma gä he̱gi dä ma». Pe nuꞌu̱ yä jäꞌi xa mi mafi ꞌne mi enä: «¡Hyohu̱! ¡Hyohu̱!». Yä soldado xa bi me̱tꞌi rä Hesu ꞌne bi zotsꞌi. ꞌNepu̱, bi thuꞌspäbi nꞌa rä koronä de gä ꞌmini ꞌne xa bi burla de geꞌä. Nuꞌu̱ mi embäbi: «¡Gi hatsꞌi, rey de yä judío!». Nubye̱, Pilato bi ꞌñembäbi mänꞌaki nuꞌu̱ yä jäꞌi: «Nuga di handi ge hinte mä tsꞌoki tu nunä ñꞌo̱ho̱». Pe nuꞌu̱ yä jäꞌi mi sigi mi mafi ꞌne mi enä: «¡Tsu̱tihu̱ ha rä zaa!». Hänge Pilato bi ntregabiꞌu̱ rä Hesu pa go bi hyoꞌu̱.
Nubye̱, bi tsꞌixä rä Hesu ha nꞌa rä luga mi rä thuhu Gólgota, pa bä tsꞌu̱ti ha nꞌa rä zaa. Nuꞌmu̱ ya mi zu̱di ha rä zaa, rä Hesu bi xatuäbi rä Dada ꞌne bi ꞌñembäbi: «Mä Dadaꞌi, pumbäbi gatꞌho nuyu̱ yä jäꞌi bi yꞌo̱tkä njaua, ngeꞌä nuyu̱ hingi pädi nuꞌä o̱tꞌe». Nuꞌu̱ yä jäꞌi xa mi burla de rä Hesu ꞌne mi embäbi: «¡Mu̱ go geꞌi rä Tꞌu̱ꞌi Äjuä, käi de näꞌä rä zaa ꞌne ñäni ri te!».
Nꞌa de nuꞌu̱ yä yꞌo fadi mi zu̱di ha rä hyo rä Hesu, bi ꞌñembäbi: «Bengägi nuꞌmu̱ xki hñudi ha ri Tsꞌu̱tꞌhui». Rä Hesu bi ꞌñembäbi: «Ma gi ꞌmu̱i kongeki ha rä Paraiso». Näꞌä ndeꞌä, bi nja nꞌa rä ꞌme̱xui po hñu ora. Pe tanto María ngu märꞌa de nuꞌu̱ yä de̱ni rä Hesu bi gohi getbu̱ de habu̱ mi zu̱diꞌä. Rä Hesu bi yꞌapäbi rä apostol Juan ge xä su María, näꞌä rä nänä rä Hesu.
Änte de xä du, rä Hesu bi ꞌñenä: «Ja xä uadiua gatꞌho nuꞌä xkä ꞌme̱pkägi». Mꞌe̱fa de bi mängä njabu̱, bi du. Oraꞌä, nse̱kitho bi nja nꞌa rä däta mbiꞌmhai. Näꞌä rä däta cortina mi naxä habu̱ mi tꞌembi rä Santo ꞌne rä Santísimo, bi xigi mädetho. Nubye̱, nꞌa de nuꞌu̱ yä soldado mi ꞌmahni bi ꞌñenä: «Xa mäjuäni mi gehni rä Tꞌu̱ Äjuä».
«Ngeꞌä hingi mporta hängu yä promesa xä uni Äjuä, nuꞌu̱ xä zo̱ho̱ xä kumpli po mäde de geꞌä» (2 Corintios 1:20, TNM).
-
-
Rä Hesu bi nangi de rä duNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 91
Rä Hesu bi nangi de rä du
Mꞌe̱fa de bi du rä Hesu, nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ rä thuhu José bi yꞌapäbi nse̱ki Pilato, pa dä zu̱kuäbi rä ndoyꞌo rä Hesu ꞌne dä yꞌagi. José bi goꞌspäbi ha rä ndoyꞌo rä Hesu rꞌa yä ꞌñethi xa mi fontꞌi xä ñho, bi pantꞌi ko nꞌa rä hogä tela de gä linu ꞌne bi yꞌagi. Mꞌe̱fa, bi mända dä thuꞌspäbi nꞌa rä däta do ha rä goxthi näꞌä rä ntꞌagi. Nuꞌu̱ yä majhä bi ꞌñembäbi Pilato: «Di tsuhe ge nuꞌu̱ yä de̱ni rä Hesu dä bepäbi rä ndoyꞌo ꞌne dä xipäbi yä jäꞌi ge näꞌä ya bi nangi de rä du». Hänge Pilato bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Kotꞌihu̱ xä ñho rä ntꞌagi ꞌne hñutsꞌihu̱ toꞌo dä su».
Rä hñupaꞌä, rꞌa yä ꞌme̱hñä bi ma xa nꞌitꞌho habu̱ mi tꞌagi rä Hesu. Pe nuꞌu̱ bi hyandi ge ja toꞌo xki hñäki näꞌä rä do mi kotꞌi rä ntꞌagi. Nubye̱ nuꞌu̱ bi kꞌäꞌti mbo de rä ntꞌagi ꞌne bi hyandiꞌu̱ nꞌa rä e̱nxe̱. Näꞌä rä e̱nxe̱ bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Ogi tsuhu̱. Rä Hesu ya xä nangi de rä du. Gi mahu̱ ꞌne xipäbihu̱ nuꞌu̱ yä de̱ni ge dä ma pa Galilea pa ja dä nthe̱uini».
Oraꞌä, María Magdalena nguntꞌä bi ma bä honi rä apostol Pedro ꞌne rä apostol Juan, ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Ja toꞌo xä bepäbi rä ndoyꞌo rä Hesu». Pedro ꞌne Juan bi nextꞌihi bi ma ha rä ntꞌagi. Mi hyandiꞌu̱ ge ya hinte mi jani rä ndoyꞌo rä Hesu, nuꞌu̱ bi mengi ha yä nguu.
Mꞌe̱fa, María bi mengi pa ha rä ntꞌagi. Näꞌä bi hyandi mi ꞌmahni yoho yä e̱nxe̱ ꞌne bi ꞌñembäbiꞌä: «Hindi pädi habu̱ xä thäꞌspäbi rä ndoyꞌo mä zi Hmuu». María bi hyandi nꞌa rä jäꞌi mi yꞌoni, pe näꞌä bi mbeni ge go geꞌä mi su näꞌä lugaꞌä, hänge bi yꞌambäbi: «Po rä mäte, xikägi habu̱ gä tsogihu̱». Näꞌä jäꞌi bi dädi ꞌne bi nzofo po rä thuhu. Oraꞌä, María bi da ngue̱nda ge mi geꞌä rä Hesu. Hänge bi nextꞌi pa bä tsu̱di rä Hesu ꞌne bi hyu̱fi. Nubye̱ rä Hesu bi ꞌñembäbi: «Xipäbi nuꞌu̱ mä de̱ni ge xkä hyanꞌgägi». Ko rä johya, María bi ma de gä nhextꞌi ꞌne bä xipäbi nuꞌu̱ yä de̱ni rä Hesu ge näꞌä ya xki nangi de rä du.
Näꞌä ndeꞌä, yoho de nuꞌu̱ yä de̱ni rä Hesu mi yꞌo ꞌñuu de Jerusalén pa Emaús. Nse̱kitho, nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ bi zu̱diꞌu̱ ꞌne bi yꞌambäbiꞌu̱: «¿Te gi pedehu̱?». Nuꞌu̱ bi dädi: «¿Hixkä da ngue̱nda te xä thogi? Ya o̱tꞌe hñupa dende nuꞌmu̱ yä majhä bi hyo rä Hesu. ꞌNe nubye̱ rꞌa yä ꞌme̱hñä enä ge näꞌä ya xä nangi de rä du». Näꞌä ñꞌo̱ho̱ bi yꞌambäbiꞌu̱: «¿Hage hingi kamfrihu̱ yä profeta? Nuꞌu̱ bi yꞌofo ge rä Hesu ma dä tho ꞌne rä hñupaꞌä ma dä nangi de rä du». ꞌNepu̱ bi xipäbi te udi rä Mäkä Tꞌofo ge ma xä tꞌo̱tꞌpäbi rä Hesu. Nuꞌmu̱ ya bi zo̱niꞌu̱ ha Emaús, nuꞌu̱ yä de̱ni rä Hesu bi yꞌapäbi näꞌä ñꞌo̱ho̱ dä ñꞌoxi kongeꞌu̱. Änte de xä ntꞌoxiꞌu̱, näꞌä ñꞌo̱ho̱ bi ja nꞌa rä sadi, ꞌne oraꞌä nuꞌu̱ bi da ngue̱nda ge mi geꞌä rä Hesu. Pe nse̱kitho bi ꞌme̱tꞌho.
Nubye̱, nuꞌu̱ yoho yä de̱ni rä Hesu bi nextꞌihi bi ma pa Jerusalén. Ora bi zo̱ni ha näꞌä rä ngu habu̱ xki muntsꞌi yä apostol, bi metuäbiꞌu̱ näꞌä xki thogi. Pe oraꞌä, bi yu̱tꞌi rä Hesu habu̱ xki muntsꞌiꞌu̱. Yä apostol himi tsa dä gamfri ge mi geꞌä rä Hesu. Hänge näꞌä bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Hyandihu̱ mä yꞌe̱, thanihu̱. Ya xki tꞌofo ge rä Kristo ma xä nangi de rä du».
«Nuga go gekägi drä ꞌñuu, ꞌne drä mäjuäni, ꞌne drä te. Hinto dä za dä ehe ko mä Dada, ho̱nse̱ po mäde de geki» (Juan 14:6, TNM).
-
-
Rꞌa yä me̱huä bi hyandi rä HesuNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 92
Rꞌa yä me̱huä bi hyandi rä Hesu
Mꞌe̱fa de xki ñꞌudi rä Hesu ko nuꞌu̱ yä apostol, Pedro bi ma pa dä mpe̱huä ha rä ndehe Galilea. Tomás, Santiago, Juan ꞌne nuꞌu̱ märꞌa yä de̱ni rä Hesu bi maꞌu̱ ꞌnehe kongeꞌä. Nuꞌu̱ bi mpe̱huä xo̱ge rä xui, pe hinte bi gu̱u̱.
Rä hyaxꞌä xa nꞌitꞌho, dende yabu̱ nuꞌu̱ bi hyandi nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ mi ꞌmai ha rä ñäni rä ndehe. Näꞌä rä ñꞌo̱ho̱ bi maꞌtiꞌu̱ ꞌne bi yꞌambäbiꞌu̱: «¿Hängu yä huä xkä ju̱hu̱?». Nuꞌu̱ bi dädi: «Ninꞌaa». Näꞌä ñꞌo̱ho̱ bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Yꞌe̱ntꞌihu̱ näꞌä ri däta rꞌonjuahu̱ ha rä ñꞌe̱i rä barko». Ngu bi yꞌe̱ntꞌiꞌu̱ ha rä ndehe, näꞌä rä däta rꞌonjua xa bi ñutsꞌi ko yä peskado ꞌne nixi mi tsa dä po̱ꞌtseꞌu̱ ha rä barko. Oraꞌä, Juan bi da ngue̱nda ge mi geꞌä rä Hesu, hänge bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ märꞌaa: «¡Gehni rä zi Hmuu!». Pedro nguntꞌä bi mfo̱te ha rä ndehe ꞌne bi nku̱nthe asta ha rä ñäni rä ndehe. Pe nuꞌu̱ märꞌaa, bi mꞌe̱fa ko rä barko.
Nuꞌmu̱ bi tso̱niꞌu̱ ha rä ñäni rä ndehe, bi hyandi ge rä Hesu xki ꞌñudi rä tsibi ꞌne xki hñäxi rꞌa yä peskado. ꞌNehe mi jani rꞌa yä thuhme. Rä Hesu bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä de̱ni ge dä hñäꞌspäbi rꞌa de nuꞌu̱ yä peskado ja xki gu̱u̱ pa dä hñäxi. ꞌNepu̱ bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Guä ehu̱ gi nzimxudihu̱».
Mi uadi bi nzimxudiꞌu̱, rä Hesu bi yꞌambäbi Pedro: «¿Mänꞌa gi mäkägi ke nuya yä peskado?». Pedro bi dädi: «Hää zi Hmuu, nuꞌi gi pädi ge di mäꞌäꞌi». Rä Hesu bi ꞌñembäbi: «Nuꞌmu̱, ꞌuini nuꞌu̱ mä zi de̱ti». Pe rä Hesu bi yꞌambäbi mänꞌaki: «Pedro, ¿gi mäkägi?». Pedro bi dädi: «Zi Hmuu, nuꞌi gi pädi ge di mäꞌäꞌi». Rä Hesu bi ꞌñembäbi: «Fadi nuꞌu̱ mä zi de̱ti». Po rä hñuu mꞌiki, rä Hesu bi yꞌambäbi njabu̱ mänꞌaki. Nubye̱, Pedro xa bi durämu̱i ꞌne bi dädi: «Zi Hmuu, nuꞌi gi pädi gatꞌho. Gi pädi ge mäjuäni di mäꞌäꞌi». Rä Hesu bi ꞌñembäbi: «ꞌUini nuꞌu̱ mä zi de̱ti». ꞌNepu̱ bi ꞌñembäbi: «Sigi gi de̱ngägi».
«Rä Hesu bi ꞌñembi: “Guä ehu̱ ꞌne te̱ngägihu̱ ꞌne gä utꞌäꞌihu̱ gi mpe̱huähu̱ de gä jäꞌi. Nuꞌmu̱, nuꞌu̱ ꞌmestho bi zopu̱ yä xitꞌä ꞌnepu̱ bi de̱ni”» (Mateo 4:19, 20).
-
-
Rä Hesu bi mengi pa mähetsꞌiNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 93
Rä Hesu bi mengi pa mähetsꞌi
Rä Hesu bi muntsꞌi ko yä de̱ni ha Galilea, ꞌne bi umbäbi nunä mhända: «Gi mahu̱, ꞌne ꞌñutihu̱ yä jäꞌi de gatꞌho yä dähni pa dä zo̱ho̱ dä de̱ngägi ꞌne xiꞌtsihu̱». ꞌNepu̱ bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Nuga ma gä ꞌmu̱i kongeꞌähu̱ gatꞌho yä pa».
Mꞌe̱fa de bi nangi de rä du, rä Hesu bi ꞌmu̱kua mä 40 yä pa. Ndunthi de nuꞌu̱ yä de̱ni tobe bi hyandi tanto ha Galilea ngu ha Jerusalén. Rä Hesu tobe bi ꞌñuti mä ndunthi yä tꞌo̱tꞌe nuꞌu̱ yä de̱ni ꞌne bi yꞌo̱tꞌe yä milagro. Po rä gäxä mꞌiki, rä Hesu bi muntsꞌi ko nuꞌu̱ yä de̱ni ha rä tꞌo̱ho̱ de gä olibo. Näꞌä xki ꞌñembäbiꞌu̱: «Oxki ma gi po̱ñhu̱ de gekua Jerusalén, ja dä ꞌmu̱hu̱ua asta hingi hñäñhu̱ näꞌä xä ñätꞌähu̱ Äjuä rä Dada».
Pe nuꞌu̱ yä de̱ni himbi ntiende te mi ne dä mängä rä Hesu, hänge nuꞌu̱ bi yꞌambäbiꞌä: «¿Ma gi nrey ha rä hnini Israel?». Rä Hesu bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Jeoba tobe hinxä hñuxkägi de gä rey. Pe mänꞌitꞌho, nuꞌähu̱ ma gi hñänihu̱ rä mäkä tsꞌe̱di Äjuä, ꞌne ma gi ntestigohu̱ de geki tanto ha Jerusalén, ha Judea, ha Samaria, ꞌne asta ha nuꞌu̱ yä luga xa yabu̱ de rä xiꞌmhai».
Oraꞌä, rä Hesu bi mengi pa mähetsꞌi ꞌne nꞌa rä gui bi juti. Nuꞌu̱ yä de̱ni mi sigi mi no̱ꞌtse mähetsꞌi, pe rä Hesu bi ꞌme̱tꞌho.
Nubye̱, nuꞌu̱ yä de̱ni bi mengi pa Jerusalén. Nuꞌu̱ mi sigi mi muntsꞌi pa mi xo̱kämbeni Äjuä ꞌne mi xatuäbi. Hää, nuꞌu̱ ya xki ñhoki pa xä me̱fi näꞌä xki mändabi rä Hesu.
«Nuya yä hogä notisia de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä, ma dä tꞌungä ntꞌo̱de ha gatꞌho rä xiꞌmhai, pa njabu̱ yä jäꞌi de gatꞌho yä dähni dä yꞌo̱de, ꞌnepu̱ dä zo̱ho̱ rä fin» (Mateo 24:14, TNM).
-
-
Bi hñäni rä mäkä tsꞌe̱di ÄjuäNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 94
Bi hñäni rä mäkä tsꞌe̱di Äjuä
Ya xki thogi 10 yä pa dende nuꞌmu̱ rä Hesu xki mengi pa mähetsꞌi. Nubye̱, nuꞌu̱ yä de̱ni bi hñäni rä mäkä tsꞌe̱di Äjuä. Ha rä Pentecostés de rä je̱ya 33, xki ntini ndunthi yä jäꞌi ha Jerusalén pa dä yꞌo̱tꞌe rä ngo de rä Paskua. Mi tsu̱di ngu 120 nuꞌu̱ yä de̱ni rä Hesu xki muntsꞌi ha nꞌa rä nguu, ꞌne nse̱kitho bi thogi nꞌa rä milagro. Bi nheki nꞌa rä tꞌu̱kä faspi ha yä ñäxu kada nꞌa de nuꞌu̱ yä de̱ni rä Hesu, ꞌne gatꞌho bi mu̱di bi ñä rꞌanꞌañꞌo yä idioma. Mbo de näꞌä rä nguu mi ntꞌo̱de nꞌa rä ruido ꞌñenä xa mi ja rä ndähi.
Ora nuꞌu̱ yä jäꞌi xki ꞌñehe de märꞌa yä dähni bi yꞌo̱de näꞌä ruidoꞌä, nguntꞌä bi ma bä handi te mi thogi. Himi tsa dä gamfri näꞌä mi handi; nuꞌu̱ yä de̱ni rä Hesu mi ñä ha märꞌa yä idioma. Nuꞌu̱ bi ñꞌembi: «Nuyu̱ yä jäꞌi yä me Galilea. Pe, ¿hanja pädi dä ñä mä idiomahu̱?».
Nubye̱, Pedro ꞌne nuꞌu̱ märꞌa yä apostol bi mꞌai ndelante de nuꞌu̱ yä jäꞌi, ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Nuꞌähu̱ go gä hyohu̱ rä Hesu, pe rä Zi Dada Jeoba go bi gu̱tsꞌi de rä du. Nubye̱, rä Hesu bi ꞌmu̱i ha mähetsꞌi ꞌne bi hudi ha rä ñꞌe̱i Äjuä. Go geꞌä bä pe̱nkägihe rä mäkä tsꞌe̱di Äjuä ja ngu xki promete. Po rängeꞌä gä o̱dehu̱ ꞌne gä handihu̱ nuya yä milagro».
Gatꞌho nuꞌu̱ yä jäꞌi xki ntini ha Jerusalén, himi tsa dä gamfri näꞌä mi handi ꞌne mi o̱de. Nuꞌu̱ yä noya bi mängä rä apostol Pedro, bi tso̱mbäbi ha yä koraso. Hänge nuꞌu̱ bi ñꞌani: «¿Te ri ꞌñehe gä pe̱fihe?». Pedro bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Arrepentihu̱ de nuꞌu̱ ri pekadohu̱ ꞌne nxixtehehu̱ ha rä thuhu rä Hesu. Pa njabu̱ dä za gi hñänihu̱ rä mäkä tsꞌe̱di Äjuä». Näꞌä paꞌä, bi nxixtehe ngu 3.000 yä jäꞌi. Ja ngu mi thogi yä pa, mänꞌa mi xu yä de̱ni rä Hesu ha Jerusalén. Ko rä mfatsꞌi rä mäkä tsꞌe̱di Äjuä, yä apostol bi mu̱di bi hyoki märꞌa yä mhuntsꞌi. Njabu̱ bi za bi ꞌñuti märꞌa yä jäꞌi gatꞌho nuꞌu̱ yä tꞌo̱tꞌe xki mändabiꞌu̱ rä Hesu.
«Mu̱ gi mää ante märꞌaa ge rä Hesu go geꞌä rä Hmuu ꞌne ha ri koraso gi kamfri ge Äjuä go bi gu̱tsꞌi de rä du, ma gi ñäni ri te» (Romanos 10:9, TNM).
-
-
Yä apostol bi sigi bi predikaNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 95
Yä apostol bi sigi bi predika
Ha rä goxthi rä templo, hyaxtho mi huhni nꞌa rä zi jäꞌi näꞌä himi tsa dä ñꞌo ꞌne mi adi rä bojä. Nꞌa rä ndee, nuꞌmu̱ bi hyandi bi zo̱ni rä apostol Pedro ꞌne rä apostol Juan, näꞌä bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Po rä mäte, rꞌakhu̱ nꞌa zi be̱xo». Pedro bi ꞌñembäbi: «Ma gä rꞌaꞌi nꞌa rä tꞌo̱tꞌe mänꞌa ja rä muui ke rä bojä. Po rä thuhu rä Hesu, ¡nangi ꞌne fu̱di gi yꞌo!». Nubye̱, Pedro bi matsꞌi näꞌä zi ñꞌo̱ho̱ pa bi za bi nangi. Näꞌä ñꞌo̱ho̱ bi mu̱di bi ñꞌo. Yä jäꞌi xa bi johya ora bi hyandi näꞌä milagroꞌä ꞌne ndunthi de geꞌu̱ bi de̱ni rä Hesu.
Pe nuꞌu̱ yä majhä ꞌne yä saduseo xa bi bo̱ yä kue̱. Bi gu̱ yä apostol ꞌne bi zitsꞌi ante rä Sanedrín. Nuꞌu̱ bi yꞌambäbi yä apostol: «¿Toꞌo bi rꞌaꞌähu̱ rä tsꞌe̱di pa bi za gä o̱thehu̱ näꞌä ñꞌo̱ho̱?». Pedro di dädi: «Go bi rꞌakhe Ñhesukristo, näꞌä rä ñꞌo̱ho̱ gä hyohu̱». Nuꞌu̱ yä xahnäte de rä ley bi ꞌñembäbiꞌu̱ de gä kue̱: «¡Hye̱gihu̱ de gi uñhu̱ ntꞌo̱de de rä Hesu!». Pe nuꞌu̱ yä apostol bi dädi: «Pe̱ꞌtsi te gä uñhe ntꞌo̱de de rä Hesu. Hingä ma gä he̱gihe de gä ñähe de geꞌä».
Mꞌe̱fa de geꞌä, bi the̱giꞌu̱ bi ma ꞌne bä petuäbi nuꞌu̱ märꞌa yä de̱ni rä Hesu näꞌä xki thogi. Nubye̱ bi xatuäbi Äjuä mähye̱gi ꞌne bi ꞌñembäbi: «Po rä mäte, faxkägihe pa hingä tsuhe gä ñähe de geꞌi». Hänge Jeoba bi umbäbiꞌu̱ rä mäkä tsꞌe̱di, ꞌne nuꞌu̱ bi sigi bi predika ꞌne bi yꞌo̱the yä jäꞌi. Ngu mi thogi yä pa, mänꞌa mi xu nuꞌu̱ yä jäꞌi mi de̱ni rä Hesu. Pe nuꞌu̱ yä saduseo xa mi u̱tsa yä apostol hänge bi mända dä tꞌe̱ntꞌiꞌu̱ ha rä fadi. Pe näꞌä xuiꞌä, Jeoba bi me̱hni nꞌa rä e̱nxe̱ pa bi gu̱kiꞌu̱ de rä fadi ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Gi mahu̱ ha rä templo ꞌne guä predikabihu̱ yä jäꞌi».
Rä hyaxꞌä, ja toꞌo bi ma bä embäbi rä Sanedrín: «¡Rä fadi jotꞌi ko yä candado, pe ya hingi oni nuꞌu̱ yä yꞌofadi! ¡Nuꞌu̱ ya bi yꞌo ha rä templo bi uti yä jäꞌi!». Hänge bri ju̱ yä apostol ꞌne bi tsꞌitsꞌi mänꞌaki ante rä Sanedrín. Näꞌä rä dängä majhä bi ꞌñembäbiꞌu: «¡Dä mändaꞌihe ge ya hixkä uñhu̱ ntꞌo̱de de rä Hesu!». Pedro bi dädi: «Nuje mänꞌa ri ꞌñepi gä o̱tehe Äjuä ke yä mhända yä mexiꞌmhai».
Nuꞌu̱ yä jäꞌi mi gu̱tꞌi rä ꞌñuu ha rä nijä xa mi nkue̱ ꞌne asta mi ne dä hyo yä apostol. Oraꞌä, nꞌa rä fariseo rä thuhu Gamaliel bi mꞌai ꞌne bi ꞌñenä: «¡Beñhu̱ xä ñho te ma gi yꞌo̱tpäbihu̱ nuyu̱ yä ñꞌo̱ho̱! Xiꞌmu̱ go Äjuä xä huahniyu̱ pa dä ja nunä me̱fi, ¿gi nehu̱ gi ntunkuihu̱ Äjuä?». Rä Sanedrín bi jamäsu näꞌä bi mängä Gamaliel. Pe änte de dä hye̱gi dä ma nuꞌu̱ yä apostol, mꞌe̱tꞌo bi me̱tꞌi ko rꞌa yä tsꞌu̱tꞌo ꞌne bi mändabi mänꞌaki ge ya hindä sigi dä ungä ntꞌo̱de de rä Hesu. ¿Gi pädi te bi me̱fi nuꞌu̱ yä apostol? Nuꞌu̱ bi sigi bi ungä ntꞌo̱de ha rä templo ꞌne mi pa mi tso̱ni yä jäꞌi ha yä nguu.
«Nuje mänꞌa ri ꞌñepi gä o̱tehe Äjuä ke yä mhända yä mexiꞌmhai» (Hechos 5:29).
-
-
Rä Hesu bi huahni SauloNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 96
Rä Hesu bi huahni Saulo
Saulo xki mꞌu̱i ha Tarso, hänge näꞌä mrä siudadano de rä hnini Roma. Koꞌmu̱ näꞌä mrä fariseo, mi pädi xä ñho yä ley yä judío ꞌne xa mi u̱tsa yä kristianu. ¿Gi pädi te mi o̱tpäbi? Mi ju̱ki de ha yä nguu ꞌne mi kotꞌi ha rä fadi. ꞌNehe, bi hyandätho hanja yä jäꞌi bi hyo ko yä nkꞌahni Esteban, nꞌa de nuꞌu̱ yä de̱ni rä Hesu.
Pe hingä ho̱nse̱ ha Jerusalén mi pe̱fi njabu̱. ꞌNehe bi yꞌapäbi nse̱ki nuꞌu̱ yä dängä majhä pa dä ma asta ha rä hnini Damasco, pa dä kotꞌi fadi ꞌnehe nuꞌu̱ yä kristianu mi ꞌmu̱i ha näꞌä hniniꞌä. Nuꞌmu̱ Saulo ya ma xä zo̱ni ha Damasco, nse̱kitho bi hue̱xki nꞌa rä ñotꞌi ꞌne näꞌä bi dagi ha rä hai. Oraꞌä, bi yꞌo̱de ge toꞌo mi nzofo ꞌne mi embäbi: «Saulo, ¿por hanja gi o̱tkägi rä ntsꞌomꞌu̱i?». Saulo bi dädi: «¿Toꞌoꞌi?». Näꞌä voz bi ꞌñenä: «Go geki drä Hesu. Gi ma pa Damasco, ꞌne ha näꞌä hniniꞌä ma gä xiꞌi te ri ꞌñehe gi pe̱fi». Saulo bi nangi ꞌne bi zo̱tꞌe yä da, pe hinte bi za bi hyandi. Hänge nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱ mi ñꞌoui bi mipäbi rä yꞌe̱ ꞌne bi zitsꞌi pa Damasco.
Ha rä hnini Damasco, mi ꞌmu̱hni nꞌa rä kristianu rä thuhu Ananías. Rä Hesu bi ꞌñembäbi ha nꞌa rä visión: «Gi ma ha rä ngu Judas, ha näꞌä rä kaye rä thuhu Recta, ꞌne guä honi nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ rä thuhu Saulo». Ananías bi dädi: «Zi Hmuu, xtä o̱de ndunthi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe de geꞌä. Näꞌä xpä kotꞌi fadi ndunthi de nuꞌu̱ ri de̱ni nuni Jerusalén». Pe rä Hesu bi ꞌñembäbi: «Gi ma habu̱ ya dä xiꞌi, ngeꞌä nuga xtä huahni Saulo pa dä ungä ntꞌo̱de yä hogä noya de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä ha märꞌa yä dähni».
Ananías bi ma bä honi Saulo ꞌne mi zu̱di bi ꞌñembäbi: «Saulo, zi ku, rä Hesu bä pe̱nkägi pa gä xokꞌä ri da». Dende näꞌä paꞌä, Saulo bi za bi hyandi mänꞌaki. Nubye̱, Saulo bi tꞌuti de rä Hesu, bi nxixtehe ꞌne mꞌe̱fa bi mu̱di bi ungä ntꞌo̱de ha yä sinagoga ko märꞌa yä kristianu. ¿Dä za gi imäjinä te bi mbeni yä judío mi yꞌo̱de njabu̱? Nubye̱, Saulo mi uti yä jäꞌi de rä Hesu. Pe yä judío mi ñꞌanise̱: «¿Hingä gehni nuni rä ñꞌo̱ho̱ xa mi o̱tpäbi yä ntsꞌomꞌu̱i yä de̱ni rä Hesu?».
Po hñu nje̱ya, Saulo bi predikabi yä me Damasco. Yä judío xa mi u̱tsa ꞌne mi honi hanja dä hyo. Pe ora yä ku bi da ngue̱nda te mi mbeni dä me̱fi yä judío, bi gu̱ki Saulo de näꞌä hniniꞌä. Bi ꞌñetꞌi ha nꞌa rä däta ꞌmo̱tsꞌe ꞌne bi käꞌmi po ha rä jädo rä hnini.
Nuꞌmu̱ Saulo bi ma pa Jerusalén, näꞌä bi tsapi dä tso̱ni yä ku ha yä nguu. Pe nuꞌu̱ tobe mi pe̱ꞌspäbi rä ntsu Saulo. Hänge Bernabé, bi ma bä tsu̱di Saulo ꞌne bi zitsꞌi ko yä apostol, pa njabu̱ bi ꞌñutiꞌu̱ ge Saulo ya xki paati rä mꞌu̱i. Nubye̱, Saulo bi mu̱di bi predika yä hogä noya de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä ko nuꞌu̱ yä ku de rä mhuntsꞌi Jerusalén. Mꞌe̱fa, Saulo bi zo̱ho̱ bi fädi ngu rä apostol Pablo.
«Rä Ñhesukristo bä ehe ha rä xiꞌmhai pa bi ñäni yä yꞌo̱tꞌä tsꞌoki. Pe de gatꞌhoꞌu̱, nuga go mänꞌa drä yꞌo̱tꞌä tsꞌoki» (1 Timoteo 1:15, TNM).
-
-
Cornelio bi hñäni rä mäkä tsꞌe̱di ÄjuäNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 97
Cornelio bi hñäni rä mäkä tsꞌe̱di Äjuä
Ha rä hnini Cesarea, mi ꞌmu̱i nꞌa de nuꞌu̱ yä jefe de rä ejército yä me Roma rä thuhu Cornelio. Mäske näꞌä mi rä romano, yä judío mi handi ko rä tꞌekꞌei, ngeꞌä xa mi rä hojäꞌi ꞌne mi fatsꞌi nuꞌu̱ yä zi hyoya. Cornelio mi pe̱ꞌspäbi rä komfiansa rä Zi Dada Jeoba ꞌne mi xatuäbi. Nꞌa rä pa, nꞌa rä e̱nxe̱ bi ꞌñembäbi: «Äjuä xä yꞌo̱de nuꞌu̱ ri sadi. Pe̱hni rꞌa de nuꞌu̱ ri ꞌme̱go pa ha rä hnini Jope, habu̱ bi yꞌo Pedro, pa gi yꞌapäbi dä ehe ha ri nguu». Cornelio nguntꞌä bi me̱hni hñuu de nuꞌu̱ yä ꞌme̱go asta Jope. Nunä hnini mi kohi ngu 50 yä kilometro rä yabu̱.
Nuꞌmu̱ rä apostol Pedro tobe mi ꞌmu̱i ha Jope, näꞌä bi me̱ꞌtsi nꞌa rä visión, ꞌne bi hyandi ndunthi de nuꞌu̱ yä zuꞌue mi proibi rä Ley dä zi yä judío. ꞌNepu̱ bi yꞌo̱de nꞌa rä voz näꞌä mi embäbi ge dä hyo nuꞌu̱ zuꞌue ꞌne dä zi. Pe, Pedro himbi ne bi zi ꞌne bi dädi: «Nuga nunka xtä tsi nuꞌu̱ yä zuꞌue hingi tꞌaxi». Näꞌä voz bi ꞌñembäbi: «Ogi embäbi ge hingi tꞌaxi nuꞌu̱ yä zuꞌue, ngeꞌä Äjuä handi ngu xä ntꞌaxi». Näꞌä rä voz bi sigi bi ꞌñembäbi: «Gi me̱ui nuꞌu̱ hñuu yä ñꞌo̱ho̱ ꞌmapu̱ ha rä goxthi ri nguu». Oraꞌä, Pedro bi xoki rä goxthi ꞌne bi yꞌambäbi nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱ pa te xki maniꞌu̱. Nuꞌu̱ bi dädi: «Bä pe̱nkägihe Cornelio, nꞌa de nuꞌu̱ yä jefe de rä ejército yä me Roma. Näꞌä bi to̱bꞌäꞌi ha rä nguu». Pedro bi umbäbi tsaya nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱ ꞌne ja bi ñꞌoxiniꞌu̱. Rä hyaxꞌä, Pedro, nuꞌu̱ hñuu yä ñꞌo̱ho̱ ꞌne märꞌa yä ku bi gu̱ rä ꞌñuu pa Cesarea.
Nuꞌmu̱ Cornelio bi hyandi bi zo̱ni rä apostol Pedro, näꞌä bi ndandiñähmu. Pe, Pedro bi ꞌñembäbi: «Nangi. Nuga ꞌnehe di nja nguꞌi. Äjuä bi ꞌñengägi gä ehe ha ri nguu, mäske nuje hixtä nzäihe gä ku̱the ha rä ngu nuꞌu̱ hingä yä judío. Po rä mäte, xikägi pa te gä nzonkägi».
Cornelio bi ꞌñembäbi Pedro: «O̱tꞌe goho mä pa nuga ndi xatuäbi Äjuä, ꞌne nꞌa rä e̱nxe̱ bi yꞌakägi gä pe̱hni toꞌo dä tsiꞌi. Po rä mäte, ꞌñutkägi te mä tꞌo̱tꞌe ne Jeoba gä pädi». Pedro bi dädi: «Nubye̱ di pädi xä ñho ge Jeoba di numäñho gatꞌho nuꞌu̱ toꞌo ne dä xo̱kämbenibi, hingä ho̱nse̱ yä judío». Oraꞌä, Pedro bi mu̱di bi ꞌñutiꞌu̱ de rä Hesu. Cornelio ꞌne gatꞌho nuꞌu̱ toꞌo mi yꞌoni ha rä nguu, bi hñäni rä mäkä tsꞌe̱di Äjuä ꞌne bi nxixtehe.
Äjuä «di mädi gatꞌho nuꞌu̱ toꞌo yꞌo ha rä ntsuꞌä ꞌne o̱tꞌä nuꞌä xä ñho, mäske habu̱räza dyä mengu» (Hechos 10:35).
-
-
Pablo bi predika ha märꞌa yä dähniNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 98
Pablo bi predika ha märꞌa yä dähni
Yä apostol bi ungä ntꞌo̱de po gatꞌho rä Xiꞌmhai nuꞌu̱ yä hogä notisia de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä, ja ngu xki mända rä Hesu. Ha rä je̱ya 47, nuꞌu̱ yä ku de Antioquía bi me̱hni rä apostol Pablo ꞌne Bernabé pa dä ungä ntꞌo̱de ha märꞌa yä dähni. Nuꞌu̱ bi ungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä ha rꞌa yä luga de Asia Menor ngu Derbe, Listra ꞌne Iconio.
Pablo ꞌne Bernabé bi predikabi gatꞌho yä jäꞌi: tanto yä riko, yä hyoya, yä bäsjäꞌi ꞌne yä däta jäꞌi. Ndunthi de geꞌu̱ bi zo̱ho̱ bi nkristianu. Pablo ꞌne Bernabé bi predikabi ꞌnehe Sergio Paulo, näꞌä rä gobernador de rä hnini Chipre. Pe nꞌa rä ꞌñete jäꞌi himi hopäbiꞌu̱ dä predikabi. Hänge Pablo bi ꞌñembäbi näꞌä rä ꞌñete: «Jeoba hingi ho näꞌä gi pe̱fi». Oraꞌä, näꞌä rä ꞌñete bi nxada. Nuꞌmu̱ Sergio Paulo bi hyandi näꞌä bi thogi, bi gamfribi Äjuä ꞌne bi zo̱ho̱ bi nkristianu.
Pablo ꞌne Bernabé bi ꞌñuti yä jäꞌi ha yä nguu, ha yä tai, ha yä ꞌñuu ꞌne ha yä sinagoga. ꞌNe ha rä hnini Listra, bi yꞌo̱theꞌu̱ nꞌa rä zi jäꞌi näꞌä himi tsa dä ñꞌo. Po rängeꞌä, yä jäꞌi bi hyandi Pablo ꞌne Bernabé ngu yä zidada, ꞌne asta mi ne dä xo̱kämbeniꞌu̱. Pe nuꞌu̱ himbi hyopäbi dä me̱fi njabu̱ yä jäꞌi ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu: «¡Ri ꞌñehe gi xo̱kämbenihu̱ ho̱nse̱ nꞌadä rä Zi Dada! Nuje drä jäꞌihe nguꞌähu̱». Mꞌe̱fa, bi zo̱ho̱ nꞌa rä judío ꞌne bi japi yä jäꞌi bi nju̱tsꞌi kontra Pablo. ¿Gi pädi te bi thogi? Nuꞌu̱ yä jäꞌi bi kꞌahni rä apostol Pablo ꞌne ora bi hyandiꞌu̱ ge ya ma xä du, bi gu̱kiꞌu̱ de rä hnini pa ja dä duni. ¡Pe rä apostol Pablo himbi du!, ngeꞌä rꞌa yä ku de näꞌä hniniꞌä bi gu̱tsꞌi ꞌne bi zitsꞌi ha yä nguu pa dä su. Mꞌe̱fa, Pablo bi mengi pa Antioquía.
Ha rä je̱ya 49, Pablo bi yꞌo̱tꞌe mä nꞌa rä biahe. Bi thogi po Asia Menor pa bi ze̱njua yä ku de gehni, ꞌnepu̱ bi ma asta Europa pa bä ungä ntꞌo̱de yä hogä notisia de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä. Bi ñꞌo ha Atenas, Éfeso, Filipos, Tesalónica ꞌne ha märꞌa yä luga. Nunä mꞌiki mi ñꞌoui Silas, Lucas ꞌne nꞌa rä tsꞌu̱ntꞌu̱ rä thuhu Timoteo. Nuyu̱ bi mpe̱fi mähye̱gi pa bi hyoki yä rꞌayꞌo mhuntsꞌi ꞌne bi matsꞌi yä ku pa mänꞌa bi ze̱di yä komfiansa po Äjuä. Pablo ꞌnehe bi thogi ha Corinto ꞌne ja bi gohini nꞌa nje̱ya mäde pa bi nupäbi yä mfeni yä ku. Durante näꞌä tiempoꞌä, bi predikabi yä jäꞌi ꞌne bi yꞌofo yä karta pa bi me̱mpäbi märꞌa yä mhuntsꞌi. Pe hingä ho̱nse̱ꞌä, ꞌnehe mi hoki yä ngu de gä dutu pa mi mäntene. Mꞌe̱fa, bi mengi pa Antioquía.
Ha rä je̱ya 52, rä apostol Pablo bi yꞌo̱tꞌe mä nꞌa rä biahe pa bi ungä ntꞌo̱de yä hogä notisia de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä. Bi mu̱di ha Asia Menor, de gehni bi ma pa Filipos, mꞌe̱fa bi ma pa Corinto. Rä apostol Pablo ꞌnehe bi gohi rꞌa yä je̱ya ha Éfeso pa bi ꞌñudi de Äjuä, bi yꞌo̱the rꞌa yä jäꞌi ꞌne bi nupäbi yä mfeni yä ku de rä mhuntsꞌi. ꞌNehe, hyaxtho mi uni yä discurso ha nꞌa rä skuela. Ndunthi de nuꞌu̱ yä jäꞌi mi o̱de nuꞌu̱ yä discursoꞌu̱, bi paati yä mꞌu̱i ꞌne bi zo̱ho̱ bi nkristianu. Koꞌmu̱ rä apostol Pablo ya xki ꞌñudi de rä Noya Äjuä ha ndunthi yä luga, nubye̱ bi me̱gi pa Jerusalén.
«Hänge gi mahu̱, ꞌne ꞌñutihu̱ yä jäꞌi de gatꞌho yä dähni pa dä zo̱ho̱ dä de̱ngägi, xiꞌtsihu̱ po rä thuhu rä Dada, rä Tꞌu̱, ꞌne rä espiritu santo» (Mateo 28:19, TNM).
-
-
Nꞌa rä jäꞌi mi su rä fadi bi bädi de ÄjuäNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 99
Nꞌa rä jäꞌi mi su rä fadi bi bädi de Äjuä
Ha rä hnini Filipos mi ꞌmu̱hni nꞌa rä nxutsi näꞌä mi tsa dä adibinäbi yä suerte yä jäꞌi, ngeꞌä xki yu̱tꞌi nꞌa rä u̱xjua ha rä ndoyꞌo. Yä hmuu näꞌä nxutsi xa mi tähä ndunthi yä bojä po geꞌä. Nuꞌmu̱ Pablo ꞌne Silas bi zo̱ni ha Filipos, näꞌä nxutsi mi te̱ni habu̱ gatꞌho mi paꞌu̱. Bi jabu̱ po ndunthi yä pa. Näꞌä u̱xjua mi japi dä mafi näꞌä nxutsi ꞌne mi enä: «Nuyu̱ yä ñꞌo̱ho̱ go gehyu̱ yä ꞌme̱go näꞌä rä Zi Dada bi ꞌmu̱i mähetsꞌi». ꞌNepu̱, Pablo bi ꞌñembäbi näꞌä u̱xjua: «¡Po rä thuhu rä Ñhesukristo, di ꞌme̱pꞌäꞌi gi po̱ni de nuni nxutsi!». Oraꞌä, näꞌä rä u̱xjua bi bo̱ni de rä ndoyꞌo näꞌä nxutsi.
Yä hmuu näꞌä nxutsi xa bi bo̱ yä kue̱ ora bi bädi näꞌä xki thogi, ngeꞌä ya hingä ma xä dähä yä bojä. Nuꞌu̱ bi zitsꞌi Pablo ꞌne Silas ante yä tsꞌu̱tꞌhui ꞌne yä nzaya, ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: «¡Nuya yä ñꞌo̱ho̱ hingi o̱te rä ley ꞌne japi dä nxaxhni gatꞌho rä hnini!». Nuꞌu̱ yä nzaya bi mändabi nuꞌu̱ yä soldado dä me̱tꞌi Pablo ꞌne Silas, ꞌne mꞌe̱fa de geꞌä bi tꞌe̱ntꞌi ha rä fadi. Näꞌä rä jäꞌi mi su rä fadi, bi ꞌñetꞌiꞌu̱ ha nꞌa rä kuarto xa mi ꞌme̱xui ꞌne bi däꞌtuäbi yä yꞌe̱ ꞌne yä ua ha nꞌa rä tabla pa hindä ñꞌani.
Pe Pablo ꞌne Silas bi mu̱di bi tutuäbi yä jähñä Äjuä xa ntsꞌe̱di. Ora ngu ya mi mäde rä xui, nse̱kitho bi nja nꞌa rä mbiꞌmhai. Ko rä ntsꞌe̱di näꞌä mbiꞌmhai, bi xokuäbi yä goxthi rä fadi ꞌne asta bi xotꞌi nuꞌu̱ yä yꞌofadi. Mꞌe̱fa de rä mbiꞌmhai, näꞌä rä jäꞌi mi su rä fadi bi nextꞌihi bi ma bä handi te xki thogi. Koꞌmu̱ bi dini mi xogitho yä goxthi rä fadi, näꞌä bi mbeni ge ya xki bo̱ni Pablo ꞌne Silas, hänge bi gu̱ rä majuai pa dä ñhose̱.
Pe oraꞌä, Pablo bi nzofo ꞌne bi ꞌñembäbi: «¡Oxki ma gi ñhose̱! ¡Nuje tobe di othoheua!». Näꞌä bi ndandiñähmu ante Pablo ꞌne Silas ꞌne bi yꞌambäbiꞌu̱: «¿Te ri ꞌñehe gä pe̱fi pa gä ñäni mä te?». Nuꞌu̱ bi dädi: «Nuꞌi ꞌne gatꞌho nuꞌu̱ yä jäꞌi gi ꞌmu̱hui ha ri nguu, ri ꞌñehe gi kamfrihu̱ rä Hesu». Pablo ꞌne Silas bi ꞌñuti de Äjuä näꞌä ñꞌo̱ho̱ꞌä ꞌne rä familia. Mꞌe̱fa, nuꞌu̱ bi nxixtehe.
«Nuꞌähu̱ ma dä tꞌu̱tsaꞌihu̱. Ma dä tsꞌixäꞌihu̱ ha yä sinagoga ꞌne ma dä tꞌe̱ntꞌähu̱ ha rä fadi. Po ränge mä thuhu, ma dä tsꞌixäꞌihu̱ ante yä tsꞌu̱tꞌhui ꞌne yä ndä. Ma dä thogi njabu̱ pa gi predikabihu̱ꞌu̱» (Lucas 21:12, 13, TNM).
-
-
Pablo ꞌne TimoteoNuꞌu̱ yä ntꞌudi ma gi pädi de rä Mäkä Tꞌofo
-
-
RÄ NTHEKE 100
Pablo ꞌne Timoteo
Ha rä mhuntsꞌi Listra mi ꞌmu̱hni nꞌa rä bäsjäꞌi rä thuhu Timoteo. Rä dada mi rä griego ꞌne rä nänä mi rä judía. Rä nänä mi rä thuhu Eunice, rä abuelita mi rä thuhu Loida. Nuyu̱ bi ꞌñuti de rä Noya Äjuä Timoteo dende nuꞌmu̱ mi nꞌa rä ꞌue̱ne.
Nuꞌmu̱ rä apostol Pablo bi zo̱ni ha Lista po rä yo mꞌiki, bi hyandi ge Timoteo xa mi mädi Äjuä ꞌne nzäntho mi honi hanja dä matsꞌi yä ku. Po rängeꞌä, rä apostol Pablo bi mbitabi pa dä me̱ui dä predika ha märꞌa yä luga. Ko näꞌä rä mfatsꞌi bi hñäni de rä apostol Pablo, Timoteo bi bädi dä ꞌñudi xä ñho de rä Noya Äjuä tanto ha rä mhuntsꞌi ngu ha rä predicación.
Rä mäkä tsꞌe̱di Äjuä bi gu̱hni rä apostol Pablo ꞌne Timoteo habu̱ gatꞌho mi pa. Nꞌa rä xui, rä apostol Pablo bi me̱ꞌtsi nꞌa rä visión. Näꞌä bi hyandi ge nꞌa rä me Macedonia mi nzofo ꞌne mi apäbi rä mfatsꞌi. Hänge Pablo, Timoteo, Silas ꞌne Lucas bi maꞌu̱ pa Macedonia ꞌne bi ꞌñuti yä jäꞌi de Äjuä. Koꞌmu̱ ndunthi de geꞌu̱ bi gamfri Äjuä, bi nja yä rꞌayꞌo mhuntsꞌi.
Ha rä hnini macedonia de Tesalónica, ndunthi yä jäꞌi bi zo̱ho̱ bi nkristianu. Pe rꞌa yä judío xa mi u̱tsa rä apostol Pablo ꞌne nuꞌu̱ märꞌa yä ku mi ñꞌoui. Yä judío bi muntsꞌi nuꞌu̱ yä tsꞌomꞌu̱i jäꞌi de rä hnini pa bi zitsꞌi rä apostol Pablo ꞌne nuꞌu̱ yä ñꞌoui ante yä tsꞌu̱tꞌhui. Nuꞌu̱ yä judío xa mi mafi ꞌne mi enä: «Nuya yä ñꞌo̱ho̱ di nju̱tsꞌi kontra rä gobiernu yä me Roma». Yä jäꞌi mi ne dä hyo rä apostol Pablo ꞌne Timoteo, hänge nuꞌu̱ pe̱ꞌtsi te bi ꞌmatꞌi de gä xui ꞌne bi ma pa Berea.
Yä jäꞌi de Berea xa mi ho dä bädi de Äjuä, hänge ndunthi de nuꞌu̱ yä griego ꞌne yä judío bi zo̱ho̱ bi nkristianu. Pe rꞌa yä judío de rä hnini Tesalónica bä ehe pa bi yꞌu̱ꞌti yä jäꞌi ꞌne bi nju̱tsꞌi kontra rä apostol Pablo. Hänge näꞌä bi ma pa Atenas, pe Timoteo ꞌne Silas bi gohi ha Berea pa dä nupäbi rä mfeni yä ku. Rꞌa yä je̱ya mꞌe̱fa, yä ku de rä hnini Tesalónica xa mi thogi po ndunthi yä ntꞌu̱tsate, hänge rä apostol Pablo bi me̱hni Timoteo pa dä nupäbi yä mfeni. Mꞌe̱fa, rä apostol Pablo bi me̱hni Timoteo pa dä tso̱ni märꞌa yä mhuntsꞌi ꞌne dä nupäbi yä mfeni yä ku.
Rä apostol Pablo bi ꞌñembäbi Timoteo: «Gatꞌho nuꞌu̱ toꞌo ne dä me̱päbi Äjuä ma dä thogi yä ntꞌu̱tsate». Timoteo xa bi thogi yä ntꞌu̱tsate ꞌne asta bi tꞌe̱ntꞌi fadi po dä me̱päbi Äjuä. Pe mäske njabu̱, näꞌä xa mi johya ngeꞌä bi za bi ꞌñudi xä ñho hängu mi mädi rä Zi Dada Jeoba.
Rä apostol Pablo bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä ku de Filipos: «Ma gä pe̱hnäꞌihu̱bu̱ Timoteo. Näꞌä ma dä ꞌñutäꞌihu̱ hanja dä za gi sigi gi pe̱päbihu̱ Äjuä ꞌne gi predikahu̱». Rä apostol Pablo mi pe̱ꞌspäbi ndunthi rä komfiansa Timoteo. Nuꞌu̱ bi ntsitsꞌi xä ñho ꞌne bi me̱päbi Äjuä mähye̱gi po ndunthi yä je̱ya.
«Hindi pe̱ꞌtsi mä nꞌaa ko näꞌä rä mfeni pe̱ꞌtsiꞌä, ngeꞌä näꞌä xa mäjuäni turämu̱i po geꞌähu̱. Gatꞌho nuꞌu̱ märꞌaa honi yä ñhose̱, ꞌne hingi honi dä me̱päbi Ñhesukristo» (Filipenses 2:20, 21, TNM).
-