Ha nuꞌu̱ 10 yä tribu de Israel bi mꞌu̱i ndunthi yä rey nuꞌu̱ xa mi yä tsꞌomꞌu̱i, pe Acab, mänꞌa bi thogi näꞌä bi me̱fi. Acab bi nthätui nꞌa rä ꞌme̱hñä näꞌä mi xo̱kämbeni Baal ꞌne xa mi rä tsꞌomꞌu̱i. Näꞌä mi rä thuhu Jezabel. Acab ꞌne Jezabel bi japi ge ndunthi yä jäꞌi dä xo̱kämbeni Baal ꞌnehe. Pe hingä ho̱nse̱ꞌä, nuꞌu̱ ꞌnehe bi mända dä thopäbi ndunthi yä profeta rä Zi Dada Jeoba. ¿Gi pädi te bi me̱fi Jeoba? Näꞌä bi me̱hni rä profeta Elías pa bi umbäbi nꞌa rä mensaje Acab.

Elías bi ꞌñembäbi Acab ge Jeoba hingä ma xä me̱hni yä yꞌee ha Israel, ngeꞌä näꞌä xa mi pe̱fi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe. Ya xki thogi hñu nje̱ya ꞌne hinte mä sofo mi ja, ꞌne yä jäꞌi ya mi othobi te dä zi. Mꞌe̱fa, Jeoba bi me̱hni mänꞌaki Elías pa dä ñäui Acab. Nubye̱ rä rey Acab bi ꞌñembi Elías: «Nuꞌi ho̱nse̱ gi hä yä xuñha. Go gi tu rä tsꞌoki po gatꞌho näꞌä di thogihe». Elías bi dädi: «Nuga hingo mä tsꞌoki. Hinxä ꞌuäi ngeꞌä nuꞌi gi xo̱kämbeni Baal. Muntsꞌi rä hnini ꞌne nuꞌu̱ yä profeta Baal ꞌne tsitsꞌi ha rä ndehe rä tꞌo̱ho̱ Carmelo. Ja gehni ma gä handihu̱ toꞌo näꞌä xa mäjuäni rä Zi Dada».

Acab bi me̱fi ja ngu xki sipäbi ꞌne gatꞌho rä hnini bi muntsꞌi ha rä tꞌo̱ho̱ Carmelo. Nubye̱, Elías bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Pe̱ꞌtsi te gi huahnihu̱ toꞌo ma gi pe̱päbihu̱. Mu̱ Jeoba go geꞌä rä Zi Dada mäjuäni, go dä de̱nihu̱ꞌä. Pe mu̱ Baal go geꞌä rä zidada mäjuäni, go dä de̱nihu̱ꞌä. Ma gä handihu̱ toꞌo näꞌä xa mäjuäni rä Zi Dada. Nuꞌu̱ 450 yä profeta Baal debe dä hyoki nꞌa rä ofrenda ꞌne dä maꞌti rä zidada. Nuga ꞌnehe ma gä hoki nꞌa rä ofrenda ꞌne ma gä maꞌti rä Zi Dada Jeoba. Näꞌä toꞌo dä pe̱hni rä tsibi, go geꞌä rä Zi Dada xa mäjuäni». Gatꞌho rä hnini bi ꞌñenä ge hää.

Nuꞌu̱ yä profeta Baal bi hyoki yä ofrenda ꞌne bi maꞌti rä zidada xo̱ge rä pa ꞌne mi embäbi: «¡Baal, thädi!». Pe koꞌmu̱ Baal himi thädi, Elías bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Xa dä maꞌtihu̱ ntsꞌe̱di, xiꞌmu̱ bi ähä ꞌne ja mꞌe̱di gi yꞌatsꞌihu̱ pa dä nuhu». Ya kasi bi yu̱ rä Hyadi ꞌne nuꞌu̱ yä profeta Baal mi sigi mi maꞌti, pe Baal nunka bi dädi.

Nubye̱, Elías bi hñutsꞌi rä ofrenda ha rä altar ꞌne xa bi xiꞌspäbi ndunthi yä dehe. ꞌNepu̱ bi xadi njaua: «Jeoba, dä hyandi nunä rä hnini ge go geꞌi grä Äjuä mäjuäni». ¿Gi pädi te bi thogi? Jeoba nguntꞌä bi japi bä käi rä tsibi de mähetsꞌi ꞌne bi tsätꞌi näꞌä rä ofrenda. Mi hyandi njabu̱ yä jäꞌi, nuꞌu̱ bi ꞌñenä: «¡Jeoba go geꞌä rä Zi Dada xa mäjuäni!». Nubye̱ Elías bi ꞌñenä: «Oxki hopihu̱ dä ꞌmatꞌi nixi nꞌa de nuꞌu̱ yä profeta Baal». Näꞌä rä paꞌä, bi tho nuꞌu̱ 450 yä profeta Baal.

Mꞌe̱fa, bi nheki nꞌa zi xe̱kä gui mäñä de rä ndehe, ꞌne Elías bi ꞌñembäbi Acab: «Xä ꞌñepu̱ nꞌa rä däyꞌe. Ju̱ ri tsanza ꞌne ri ma ri nguu». ꞌNepu̱ bi ñuxä mähetsꞌi ko yä ꞌmo gui ꞌne bi mu̱di ꞌuäi xa ntsꞌe̱di. ¡Njabu̱ bi uadi rä seka! Acab nguntꞌä bi bo̱xä ha rä tsanza ꞌne bi ma. Nubye̱, Jeoba bi matsꞌi Elías pa xa bi nextꞌi ntsꞌe̱di ꞌne bi däpäbi rä tsanza Acab. Pe, ¿nubye̱ hää ma dä za dä mꞌu̱i temäꞌentho Elías? Ma gä hanthu̱.

Mi bädi Jezabel ge xki thopäbi gatꞌho nuꞌu̱ yä profeta Baal, näꞌä xa bi bo̱ rä kue̱. Hänge bi me̱hni toꞌo bi ma dä nuu Elías ꞌne bi ꞌñembäbi: «Xudi ma gi tu ꞌnehe, ja ngu bi du nuꞌu̱ yä profeta Baal». Elías xa bi ntsu, hänge bi ꞌmatꞌi ꞌne bi ma ha rä yꞌotꞌä hai. Dende gehni, bi xatuäbi Jeoba ꞌne bi ꞌñembäbi: «Jeoba, ya hingi tsa gä tse̱ti. Di ne gä tu». Elías xa xki zabi, hänge bi ntsaya ha rä xudi nꞌa rä arbol ꞌne bi doꞌmi rä tꞌähä.

¿Gi pädi te bi thogi? Jeoba bi me̱hni nꞌa rä e̱nxe̱ pa dä yꞌatsꞌi Elías ꞌne bi ꞌñembäbi ko rä mhäte: «Nangi gi ñuni». Mi nuhu Elías, bi hyandi ge mi jani nꞌa rä thuhme ꞌne nꞌa jarra rä dehe. Elías bi nangi bi ñuni, bi ntsithe ꞌne bi ñꞌähä mänꞌaki. Mꞌe̱fa, näꞌä rä e̱nxe̱ bi yꞌatsꞌi mänꞌaki ꞌne bi ꞌñembäbi: «Nangi gi ñuni. Mähyoni gi ju̱ rä tsꞌe̱di ngeꞌä xä ma näꞌä rä ꞌñuu ma gi ju̱u̱». Hänge Elías bi ñuni xä ñho. ꞌNepu̱, bi sigi bi ñꞌo po 40 yä pa ꞌne 40 yä xui, asta xa bi zo̱ni ha rä tꞌo̱ho̱ Horeb. Nubye̱, Elías bi yu̱tꞌi ha nꞌa rä kueba pa dä ñꞌähä. Pe Jeoba bi nzofo ꞌne bi ꞌñembäbi: «Elías, ¿por hanja gä ehe asta ha nunä luga?». Näꞌä bi dädi: «Yä israelita hinxä kumpli näꞌä bi prometeꞌi. Nuꞌu̱ xä hñäki nuꞌu̱ ri altar ꞌne xä hyo nuꞌu̱ ri profeta, ꞌne nubye̱, asta ne dä hyogägi ꞌnehe».

Jeoba bi ꞌñembäbi Elías: «Guä po̱ni de rä kueba». Nubye̱, Jeoba bi japi bi nja nꞌa rä däta bu̱nthi, ꞌnepu̱ nꞌa rä mbiꞌmhai, ꞌne mꞌe̱fa, bi japi bä käi nꞌa rä tsibi de mähetsꞌi. Pa ri uadi, Elías bi yꞌo̱de ge ja toꞌo mi nzofo. Oraꞌä, bi gu̱ rä hee ꞌne bi goꞌmi rä hmi. Nubye̱, Jeoba bi yꞌambäbi por hanja mi ꞌmatꞌi. Elías bi dädi: «Ya ho̱nse̱gi di kohi ngu ri profeta». Pe Jeoba bi ꞌñembäbi: «Hingä ho̱nse̱ꞌi gi kohi. Ha rä hnini Israel, tobe bi kohi mä 7.000 yä jäꞌi nuꞌu̱ di xo̱kämbenigi. Gi ma ꞌne guä xipäbi Eliseo ge go geꞌä xtä huahni pa dä mprofeta mꞌe̱fa de geꞌi». Elías nguntꞌä bi me̱fi näꞌä bi mändabi Jeoba. Mu̱ gi yꞌo̱te rä Zi Dada Jeoba, näꞌä ꞌnehe ma dä maxꞌäꞌi. Nubye̱ ma gä pädihu̱ te bi thogi ha nuꞌu̱ yä je̱ya himbi nja yä yꞌee.

Durante nuꞌu̱ yä je̱ya himbi nja yä yꞌee, Jeoba bi ꞌñembäbi Elías: «Gi ma ha Sarepta. Ja bi ꞌmu̱hni nꞌa rä biuda ꞌne näꞌä ma dä rꞌaꞌi te gi tsi». Nu mi zo̱ngä ha rä goxthi rä hnini, Elías bi hyandi nꞌa rä zi biuda mi yꞌoni mi muntsꞌi yä zaa. Elías bi yꞌapäbi nꞌa zi baso rä dehe. Ora näꞌä rä zi biuda bi ma dä hämpäbi rä dehe, Elías bi ꞌñembäbibye̱: «Po rä mäte, rꞌakägi ꞌnehe nꞌa zi xe̱ni rä thuhme». Pe näꞌä zi hyoya biuda bi ꞌñembäbi: «Hinte mä thuhme di pe̱ꞌtsi, otho te gä rꞌaꞌi. Ho̱nse̱ di pe̱ꞌtsi nꞌa tu̱i rä arina ꞌne nꞌa tu̱i rä aseite pa gä hokuäbi te dä zi mä zi tꞌu̱ ꞌne pa geki». Nubye̱, Elías bi ꞌñembi: «Jeoba xä promete ge mu̱ nuꞌi gi hyogägi nꞌa rä zi tꞌu̱kä thuhme pa gä tsi, näꞌä ri aseite ꞌne näꞌä rä arina gi pe̱ꞌtsi, ma dä dura asta xti mu̱di yä yꞌee».

¿Gi pädi te bi me̱fi näꞌä zi biuda? Näꞌä bi ma ha rä nguu ꞌne bä hokuäbi nꞌa rä zi tꞌu̱kä thuhme rä profeta Elías. Jeoba bi kumpli näꞌä xki promete, ngeꞌä himbi mꞌe̱päbi te dä zi näꞌä zi biuda ꞌne rä tꞌu̱. Himbi thege näꞌä rä arina mi pe̱ꞌtsi, nixi näꞌä rä aseite.

Mꞌe̱fa, näꞌä rä zi biuda bi thogi po nꞌa rä däta dumu̱i. Näꞌä rä zi bätsi bi zu̱ nꞌa rä ñheni ꞌne bi du, hänge näꞌä zi biuda bi bäntebi Elías dä matsꞌi. Elías bi zini näꞌä zi bätsi ꞌne bä pe̱gi ha rä fidi. Nubye̱, Elías bi xatuäbi Äjuä: «Zi Dada Jeoba, po rä mäte, japi dä nuhu nunä zi bätsi». Ha näꞌä tiempoꞌä, nixi nꞌa rä jäꞌi hixki nangi de rä du. Pe mäske njabu̱, Jeoba bi ja nꞌa rä däta milagro.

Hää, ko rä mfatsꞌi Jeoba, Elías bi gu̱tsꞌi de rä du näꞌä zi bätsi, ꞌne bi ꞌñembäbi näꞌä zi biuda: «¡Hyandi! Ri tꞌu̱ ya ja rä nzaki». Näꞌä zi biuda xa bi johya ꞌne bi ꞌñembäbi Elías: «Nubye̱ hää di pädi ge rä mꞌe̱hniꞌi Äjuä. Gatꞌho näꞌä gi mää di kumpli, ngeꞌä bi ehe de Jeoba».

Acab mi ꞌmu̱i ha Jezreel ꞌne dende ha rä nguu, mi handi rä uä obxi Nabot. Acab mi ne dä dai näꞌä rä uä obxi, pe Nabot himbi ne bi papäbi. ¿Gi pädi por hanja? Ngeꞌä rä ley Äjuä mi mända ge hinto mi debe dä pa näꞌä rä erensia xki zokuäbi yä dada. Po rängeꞌä, Nabot himbi ne bi pa rä erensia. ¿Gi kamfri ge Acab bi ho näꞌä bi me̱fi Nabot? Hinä, näꞌä xa bi bo̱ rä nkue̱. Acab ꞌñenä mi nꞌa rä tꞌu̱kä bätsi, ngeꞌä himi ne dä ñuni, nixi himi ne dä bo̱ni de rä kuarto po näꞌä rä kue̱ mi pe̱ꞌtsi.

Rä ꞌme̱hñä Acab mi rä thuhu Jezabel ꞌne näꞌä xa mi rä tsꞌomꞌu̱i. Näꞌä bi ꞌñembäbi rä däme: «Nuꞌi go gä rey ha Israel ꞌne dä za gi pe̱ꞌtsi gatꞌho näꞌä go gi ne. Ma gä nuu te gä pe̱fi, pe näꞌä rä uä obxi go ma gi kohui». ¿Gi pädi te bi me̱fi Jezabel? Bi gu̱ꞌspäbi yä nkꞌuamba Nabot. Jezabel bi yꞌopäbi rꞌa yä karta nuꞌu̱ yä ansiano de rä hnini, ꞌne bi mändabiꞌu̱ dä mää ge Nabot xki zani Äjuä. Geꞌä bi me̱fi nuꞌu̱ yä ansiano, hänge bi tho Nabot. Nubye̱ Jezabel bi ꞌñembäbi Acab: «Nabot ya bi du, nubye̱ ya go ri me̱ti näꞌä rä uä obxi».

Jezabel bi mända dä tho Nabot mäske hinte mä tsꞌoki mi tu. Pe hingä ho̱nse̱ Nabot, ꞌnehe bi hyopäbi ndunthi yä ꞌme̱go Jeoba. Jezabel mi xo̱kämbeni yä idolo ꞌne mi pe̱fi märꞌa yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe. ¿Gi kamfri ge Jeoba ma dä hñämpäbi ngue̱nda Jezabel po gatꞌho nuꞌu̱ yä ntsꞌomꞌu̱i mi pe̱fi?

Rꞌa yä je̱ya mꞌe̱fa de xki du rä rey Acab, Jehoram, näꞌä rä tꞌu̱ go bi gohi de gä rey. Nubye̱, rä Zi Dada Jeoba bi me̱hni nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ mi rä thuhu Jehú pa dä hñämpäbi ngue̱nda Jezabel ꞌne rä familia.

Jehú bi gu̱ rä tsanza ꞌne bi ma pa ha rä hnini Jezreel, habu̱ mi ꞌmu̱i Jezabel. Rä rey Jehoram ꞌnehe bi gu̱ rä tsanza ꞌne bi ma pa dä nthe̱ui Jehú. ¿Gi pädi te bi thogi? Rä rey Jehoram bi yꞌambäbi Jehú: «¿Gi ꞌmu̱hu̱ xä ñho?». Jehú bi dädi: «Hindä za gä ꞌmu̱he xä ñho mientra ri nänä Jezabel sigi pe̱fi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe». Mi yꞌo̱de njabu̱ Jehoram, nguntꞌä bi tsapi dä ꞌmatꞌihmä, pe Jehú bi yꞌe̱mbä nꞌa rä flecha ꞌne bi hyo.

ꞌNepu̱, Jehú bi ma pa ha rä ngu Jezabel. Näꞌä nguntꞌä bi gätꞌi yä da, bi ñꞌeñä ꞌne bi ñhoki xä ñho pa ora xti zo̱ni Jehú. Jezabel bi hñudi bi ndo̱ꞌmi getbu̱ de rä bentanä rä nguu. Mi zo̱ni Jehú, Jezabel bi maꞌti de gä kue̱ ꞌne bi ꞌme̱tuäbi rä tꞌekꞌei. Nubye̱, Jehú bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä ꞌme̱go Jezabel mi ꞌmai getbu̱ de habu̱ mi hudiꞌä: «¡Fo̱tehu̱ ha rä hai!». Mi yꞌo̱de njabu̱ nuꞌu̱ yä ꞌme̱go, bi mfatsꞌiꞌu̱ pa bi fo̱te po rä bentanä ꞌne bi du.

Mꞌe̱fa, Jehú bi mända dä thopäbi gatꞌho yä bätsi Acab, nuꞌu̱ mi tsu̱di 70. ꞌNehe, bi hñäki yä imagen Baal ꞌne bi hyo gatꞌho nuꞌu̱ toꞌo mi xo̱kämbeni Baal. Jeoba handi te gatꞌho di pe̱fihu̱ ꞌne näꞌä pädi hämꞌu̱ dä yꞌapäbi ngue̱nda nuꞌu̱ toꞌo pe̱fi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe.