Rä rey Nabucodonosor bi zitsꞌi pa Babilonia rꞌa yä metsi de rä hnini Judá, ꞌne bi hñutsꞌi Aspenaz pa go dä suꞌu̱. ꞌNehe bi mändabi xä huahni de entre nuꞌu̱ yä metsi toꞌo mänꞌa mi ja yä mfädi, ꞌne bi tꞌetꞌi skuela po hñu nje̱ya pa mꞌe̱fa xä tꞌumbäbi yä däta kargo ha Babilonia. Nuꞌu̱ yä metsi mi debe dä bädi dä hñeti, dä yꞌofo ꞌne dä ñä rä idioma acadio, näꞌä rä idioma yä me Babilonia. ꞌNehe, nuꞌu̱ ma xä tꞌumbäbi nuꞌu̱ yä ñhuni mi tsꞌi rä rey ꞌne rä familia. Goho de nuꞌu̱ yä metsi mi yä thuhu Daniel, Hananías, Misael ꞌne Azarías. Pe Aspenaz bi hñuꞌspäbi yä thuhu de gä babilonio: Beltsasar, Sadrac, Mesac ꞌne Abednego. ¿Gi kamfri ge ko näꞌä rä ntꞌudi ma xä hñäniꞌu̱, ma xä japiꞌu̱ dä ꞌuege de Jeoba?

Nuꞌu̱ goho yä metsi mi ne dä yꞌo̱te nzäntho rä Zi Dada Jeoba. Hänge himi ne dä zi nuꞌu̱ yä ñhuni mi tsi rä rey, ngeꞌä nuꞌu̱ mi pädi xä ñho ge Jeoba xki proibi toꞌo dä zi nuꞌu̱ yä ñhuniꞌu̱. ¿Gi pädi te bi me̱fiꞌu̱? Nuꞌu̱ bi ꞌñembäbi Aspenaz: «Po rä mäte, ogi jakägihe gä tsihe nuꞌu̱ yä ñhuni tsi rä rey». Pe Aspenaz bi ꞌñenä: «Mu̱ hingi ñunihu̱ xä ñho, ꞌne mu̱ rä rey dä hyandi ge otho ri nzakihu̱, näꞌä ma dä hyogägi».

Nubye̱, Daniel bi ñäui mä nꞌa de nuꞌu̱ yä ꞌme̱go rä rey ꞌne bi ꞌñembäbi: «Po mäte, rꞌakägihe se̱he̱ yä berdura ꞌne rä dehe po 10 yä pa. Mꞌe̱fa de geꞌä, nuꞌi dä za gi hyandäse̱ toꞌo mänꞌa ja rä nzaki, mu̱ nuyu̱ yä metsi tsi de näꞌä rä ñhuni tꞌumbäbi rä rey o nuje». Näꞌä bi hyopäbiꞌu̱ dä me̱fi njabu̱.

Mi thogi nuꞌu̱ 10 yä pa, Daniel ꞌne nuꞌu̱ hñuu yä amigo mänꞌa mi ja yä nzaki ke nuꞌu̱ märꞌa yä metsi. Rä Zi Dada Jeoba xa bi johya, ngeꞌä Daniel ꞌne nuꞌu̱ mä hñuu yä metsi xki yꞌo̱tuäbi yä mhända. Jeoba ꞌnehe bi matsꞌi Daniel pa bi bädi te ri bo̱ni tanto yä tꞌi ꞌne yä visión.

Mi uadi nuꞌu̱ hñu nje̱ya de gä ntꞌudi, Aspenaz bi zitsꞌi Daniel, Hananías, Misael ꞌne Azarías ante rä rey. Nabucodonosor bi ñä kongeꞌu̱ ꞌne bi da ngue̱nda ge mänꞌa mi ja yä mfädi ke nuꞌu̱ märꞌa yä metsi. Hänge go bi huahniꞌu̱ pa dä mpe̱fi ha rä tsꞌu̱tꞌhui. Ora mi ja nꞌa rä xuñha, rä rey go mi apäbiꞌu̱ rä mfatsꞌi. Jeoba nzäntho bi su ꞌne bi matsꞌi tanto Daniel ꞌne nuꞌu̱ mä hñuu yä amigo.

Mäske Daniel, Hananías, Misael ꞌne Azarías mi ꞌmu̱i yabu̱ de yä dada, nuꞌu̱ nunka bi pumfri ge mi pe̱päbi rä Zi Dada Jeoba. Xi nuꞌi, ¿nzäntho ma gi yꞌo̱te rä Zi Dada Jeoba?

Nꞌa rä xui, rä rey Nabucodonosor bi ꞌui nꞌa rä tꞌi, ꞌne himi tsa dä pumfri nixi mi hopi dä ñꞌähä. Hänge bi mända dä tsꞌispäbi nuꞌu̱ yä bädi ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Xikägihu̱ te ri bo̱ni näꞌä rä tꞌi dä ꞌui». Nuꞌu̱ yä bädi bi dädi: «Petkägihe te gä ꞌui, ꞌne nuje gä xiꞌähe te ri bo̱ni». Pe Nabucodonosor bi ꞌñembäbiꞌu̱: «¡Hinä! Go dä xikägihu̱ näꞌä dä ꞌui. Mu̱ hingi xikägihu̱ ma gä hoꞌähu̱». Nuꞌu̱ yä bädi bi ꞌñembäbi rä rey mänꞌaki: «Mu̱ gi xikägihe te gä ꞌui, nuje dä za gä xiꞌähe te ri bo̱ni». Rä rey bi dädi: «Nuꞌähu̱ gi ne gi hyakägihu̱. ¡Go dä xikägihu̱ näꞌä dä ꞌui!». Nuꞌu̱ bi dädi: «Hinto tsa dä bädi näꞌä xkä ꞌui».

Nabucodonosor xa bi bo̱ rä kue̱ ꞌne bi mända dä tho gatꞌho nuꞌu̱ yä bädi de rä hnini Babilonia. Asta ma xä tho ꞌnehe Daniel, Sadrac, Mesac ꞌne Abednego. Pe Daniel bi yꞌadi dä tꞌumbäbi rä tiempo. Nubye̱, Daniel ꞌne nuꞌu̱ hñuu yä amigo bi xatuäbi Jeoba ꞌne bi yꞌapäbi rä mfatsꞌi. ¿Gi pädi te bi me̱fi Jeoba?

Po mäde de nꞌa rä visión, Jeoba bi japi Daniel dä hyandi te xki ꞌui rä rey ꞌne bi xipäbi te ri bo̱ni näꞌä tꞌiꞌä. Rä hyaxꞌä, Daniel bi ꞌñembäbi rä ꞌme̱go rä rey: «Ogi hohu̱ ninꞌa de nuꞌu̱ yä bädi. Nuga dä za gä xipäbi rä rey te ri bo̱ni rä tꞌi». Nubye̱, bi tsꞌitsꞌi Daniel ante rä rey Nabucodonosor. Daniel bi ꞌñembäbi rä rey: «Äjuä xiꞌäꞌi te ma dä thogi xudi ndämäni. Gehnä ri tꞌi gä ꞌui: gä handi nꞌa rä däta imagen ko rä ñäxu de gä oro, rä tiñä ꞌne yä yꞌe̱ de gä plata, rä mu̱i ꞌne rä ñhu̱ꞌti de gä kobre, yä xinthe de gä bo̱jä ꞌne yä ua xä nthäntsꞌi rä bo̱jä ko rä bo̱hai. ꞌNepu̱, de nꞌa rä tꞌo̱ho̱ bä kꞌotꞌi nꞌa rä do, ꞌne näꞌä rä do bi zu̱di ha rä ua näꞌä rä däta imagen, ꞌne näꞌä bi dagi bi xutꞌi. ꞌNe näꞌä rä do bi zo̱ho̱ bi nja nꞌa rä däta tꞌo̱ho̱ ꞌne bi goꞌmi gatꞌho rä xiꞌmhai».

Daniel bi ꞌñembäbi rä rey: «Gehnä ri bo̱ni ri tꞌi: näꞌä rä parte de gä oro di representa ri tsꞌu̱tꞌhui. Näꞌä rä parte de gä plata, di representa näꞌä rä tsꞌu̱tꞌhui ma dä nja mꞌe̱fa de geꞌi. Näꞌä rä parte de gä kobre, di representa mä nꞌa rä tsꞌu̱tꞌhui, ꞌne näꞌä tsꞌu̱tꞌhuiꞌä ma dä mända gatꞌho rä xiꞌmhai. Näꞌä rä parte de gä bo̱jä, di representa mä nꞌa rä tsꞌu̱tꞌhui ꞌne xa ma dä nja rä tsꞌe̱di ngu rä bo̱jä. Pa ri uadi, ma dä nja mä nꞌa rä tsꞌu̱tꞌhui, pe näꞌä ma dä ꞌme̱di rä tsꞌe̱di ngeꞌä xä nthäntsꞌi rä bo̱jä ko rä bo̱hai. ꞌNe näꞌä rä do bi zo̱ho̱ bi nja nꞌa rä däta tꞌo̱ho̱, go geꞌä rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä ꞌne ma dä huati nuꞌu̱ yä tsꞌu̱tꞌhui jaua ha rä xiꞌmhai. Ho̱nse̱ rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä ma dä mända pa nzäntho».

Nabucodonosor bi ndandiñähmu ante Daniel ꞌne bi ꞌñembäbi: «Ri Äjuä go bi xiꞌäꞌi te ri bo̱ni mä tꞌi. Joꞌo mä nꞌa rä Zi Dada nguꞌä». Nubye̱, Nabucodonosor bi umbäbi nꞌa rä däta nsu Daniel: bi hñutsꞌi ngu nꞌa rä ndä de gatꞌho rä hnini Babilonia. ¿Gä hyandi hanja Jeoba bi dätuäbi rä sadi Daniel?

Rä rey Nabucodonosor bi mända dä thoki nꞌa rä däta imagen de gä oro, ꞌne bä hutsꞌi ha nuꞌu̱ yä ꞌmatha mi kohi ha Dura. ꞌNepu̱, ja bi muntsꞌini gatꞌho nuꞌu̱ yä jäꞌi mi pe̱ꞌtsi yä däta kargo ha rä gobiernu, entre geꞌu̱ Sadrac, Mesac ꞌne Abednego. Rä rey bi uni nunä mhända: «Ngu gi yꞌo̱dehu̱ nuꞌu̱ yä me̱ꞌmda dä pixti yä trompeta, dä me̱i yä arpa ꞌne märꞌa yä ꞌmida, pe̱ꞌtsi te gi ndandiñähmuhu̱ ꞌne gi ndänehu̱ nunä däta imagen de gä oro. Toꞌo hindä me̱fi njabu̱, ma dä tꞌe̱ntꞌi ha nꞌa rä hu näꞌä xa faspi». ¿Te gi kamfri ge ma dä me̱fi nuꞌu̱ hñuu yä hebreo? ¿Ma dä ndandiñähmu änte näꞌä rä däta imagen pa dä ñäni yä te?

Nubye̱, rä rey bi mändabi yä me̱ꞌmda dä me̱i yä ꞌmida. Oraꞌä, gatꞌho bi ndandiñähmu ꞌne bi ndäne näꞌä rä däta imagen. Pe, ¿gi pädi? Sadrac, Mesac ꞌne Abednego, himbi me̱fi njabu̱. Hänge rꞌa de nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱ bi hyandi njabu̱, nguntꞌä bi ma bä nuu rä rey ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Nuꞌu̱ hñuu yä hebreo himbi ndäne näꞌä ri imagen ja ngu gä mända». Nubye̱, Nabucodonosor bi mända dä tsitsꞌi ante geꞌä nuꞌu̱ hñuu yä hebreo ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Ma gä rꞌaꞌähu̱ mä nꞌa rä oportunida pa gi ndänehu̱ näꞌä rä imagen. Pe mu̱ hingi ndänehu̱, ma gä e̱ntꞌäꞌihu̱ ha nꞌa rä hu näꞌä xa faspi. Joꞌo nꞌa rä zidada näꞌä dä za dä ñäñꞌähu̱ de mä yꞌe̱». Nuꞌu̱ hñuu yä hebreo bi dädi: «Hingä ma gä ndänehe näꞌä rä imagen. Mä Zi Dadahe dä za dä ñängägihe. Pe mu̱ dä ñängägihe o hinä, zi hmuu rä rey, nuje hingä ma gä ndänehe näꞌä ri imagen».

Mi yꞌo̱de njabu̱ Nabucodonosor xa bi bo̱ rä kue̱, ꞌne bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä ꞌme̱go: «¡Paꞌtihu̱ mä yoto mꞌiki rä hu!». ꞌNepu̱ bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä soldado: «Tsixu̱ nuyu̱ hñuu yä hebreo ꞌne guä e̱ntꞌihu̱ ha näꞌä rä hu». Koꞌmu̱ näꞌä rä hu xa mi faspi, ja bi duni nuꞌu̱ yä soldado. ¿Gi kamfri ge bi du ꞌnehe nuꞌu̱ hñuu yä hebreo? Mꞌe̱fa, rä rey Nabucodonosor bi joni ha rä hu pa dä hyandi te xki thogi kongeꞌu̱. Pe näꞌä xa bi ntsu ngeꞌä bi hyandi ge mi oni goho yä ñꞌo̱ho̱. Oraꞌä, Nabucodonosor bi yꞌambäbi nuꞌu̱ yä ꞌme̱go: «¿Hingä mi hñuu nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱ dä mända dä tꞌe̱ntꞌi ha rä hu? Nuga di handi goho yä ñꞌo̱ho̱, ¡ꞌne nꞌa de gehyu̱ di nheki ngu nꞌa rä e̱nxe̱!».

Nabucodonosor bi joni ha näꞌä rä hu ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: «¡Guä po̱ñhu̱. Nubye̱ di pädi ge nuꞌähu̱ yä ꞌme̱goꞌihu̱ näꞌä rä Zi Dada xa mäjuäni!». Mi bo̱niꞌu̱, gatꞌho bi hyandi ge Sadrac, Mesac ꞌne Abednego hixki zätꞌi. Nixi nꞌa de geꞌu̱ mi fontꞌä ꞌmifi.

Nubye̱ Nabucodonosor bi ꞌñenä: «¡Dä tꞌespäbi rä nsu näꞌä rä Zi Dada di xo̱kämbeni Sadrac, Mesac ꞌne Abednego! Näꞌä bä pe̱hni rä e̱nxe̱ pa bi ñäniyu̱. Joꞌo mä nꞌa rä zidada ngu näꞌä rä Zi Dada pe̱päbiyu̱».

Nuꞌu̱ hñuu yä hebreo xki desidi dä me̱päbi rä Zi Dada Jeoba, dä thogi näꞌä dä thogi. Xi nuꞌi, ¿gi ne gi njabu̱ ꞌnehe?

Nꞌa rä xui, rä rey Nabucodonosor bi ꞌui nꞌa rä tꞌi näꞌä xa bi pidi. Hänge nguntꞌä bi mända dä tsꞌispäbi yä bädi pa dä xipäbi te di signifika näꞌä rä tꞌiꞌä, pe ninꞌa de geꞌu̱ himbi bädi te di signifika.

Nubye̱ rä rey Nabucodonosor bi metuäbi Daniel näꞌä xki ꞌui ꞌne bi ꞌñembi: «Ha mä tꞌi, dä handi nꞌa rä arbol näꞌä xa bi te asta bi zo̱ni mähetsꞌi. Dende gehni, mi nheki habu̱räza yä luga de rä xiꞌmhai. Yä xii näꞌä arbol mi nheki mähotho ꞌne mi uni ndunthi yä fruta. Asta yä zuꞌue mi ntaki ha rä xudi näꞌä arbol ꞌne ha yä yꞌe̱ ja mi hokini rä ꞌmafi yä tsꞌintsꞌu̱. ꞌNepu̱, bä käi nꞌa rä e̱nxe̱ de mähetsꞌi ꞌne bi ꞌñenä ntsꞌe̱di: “¡Tse̱tꞌihu̱ näꞌä rä arbol ꞌne hye̱kuäbihu̱ gatꞌho yä yꞌe̱za! Pe tsokuäbihu̱ ho̱nse̱ nꞌa xe̱ni rä ndu̱nza, ꞌne yꞌe̱ntꞌuäbihu̱ nꞌa rä aro de gä bo̱jä ꞌne nꞌa de gä kobre. Näꞌä arbol ma dä mpadi rä koraso. En lugar de dä me̱ꞌtsi nꞌa rä koraso de gä jäꞌi, nubye̱ ma dä me̱ꞌtsi nꞌa rä koraso de gä zuꞌue. Pe̱ꞌtsi te dä thogi yoto yä tiempo. ꞌNe gatꞌho yä mexiꞌmhai ma dä bädi ge Äjuä, go geꞌä rä Gobernante ꞌne ge Näꞌä dä za dä hñutsꞌi de gä tsꞌu̱tꞌhui toꞌo go dä neꞌä”».

Rä Zi Dada Jeoba bi xipäbi Daniel te mi signifika näꞌä rä tꞌi, ꞌne näꞌä xa bi ntsu. Bi ꞌñembäbi rä rey: «Oh, mä zi hmuu rä rey, ke xi go dä zo̱päbihmä ri nkontra nuꞌu̱ yä xuñha gä ꞌui, pe go ma gi thogi njabu̱. Näꞌä rä däta arbol bi tsꞌe̱tꞌi go di representaꞌi. Ma gi ꞌme̱di ri tsꞌu̱tꞌhui ꞌne ma gi tsi yä tꞌe̱i ha rä mbonthi ngu nꞌa rä mbängä zuꞌue. Pe koꞌmu̱ rä e̱nxe̱ bi mända dä tsꞌogi rä ndu̱nza ꞌne yä yꞌu̱za, di signifika ge ma gi pengi gi nrey mänꞌaki».

Nꞌa nje̱ya mꞌe̱fa, Nabucodonosor mi to̱ge ha rä techo rä nguu ꞌne dende gehni bi hyandi rä hnini Babilonia ꞌne bi mbenise̱: «¡Xa mähotho nunä rä däta hnini xtä hoki! ¡Joꞌo mä nꞌa rä rey ngu nuga!». Mientra mi mbeni njabu̱, bi ntꞌo̱de nꞌa rä noya de mähetsꞌi näꞌä mi embäbi: «¡Nabucodonosor! Ja huadi gä ꞌme̱di ri tsꞌu̱tꞌhui».

Oraꞌä, Nabucodonosor bi mꞌe̱di rä mfeni ꞌne bi mu̱di bi mꞌu̱i ngu nꞌa rä mbängä zuꞌue. Hänge bi tꞌe̱ni de rä nguu, ꞌne bi ma bä mꞌu̱hui yä zuꞌue ha rä mbonthi. Yä xtä xa bi te ꞌñenä yä xiꞌni rä nxu̱ni, ꞌne yä saha ꞌñenä yä saha yä tsꞌintsꞌu̱.

Mꞌe̱fa de xki thogi yoto nje̱ya, Nabucodonosor bi mengi bi nja rä mfeni ꞌne Jeoba bi hyopäbi dä sigi de gä rey ha Babilonia. Nubye̱ Nabucodonosor bi ꞌñenä: «Di nsunda Jeoba, näꞌä rä Rey bi ꞌmu̱i mähetsꞌi. Näꞌä japi dä ꞌme̱ yä tsa nuꞌu̱ toꞌo yä ꞌñexmänsu. Nubye̱ di pädi ge Jeoba go geꞌä rä Gobernante, ꞌne ge Näꞌä dä za dä hñutsꞌi de gä tsꞌu̱tꞌhui toꞌo go dä neꞌä».

Mi du Nabucodonosor, Belsasar go bi zo̱ho̱ bi nrey ha Babilonia. Nꞌa rä xui, näꞌä bi hyoki nꞌa rä däta ñhuni ꞌne bi mbitabi nꞌa mꞌo yä jäꞌi. Bi nzohni ho̱nse̱ nuꞌu̱ yä jäꞌi mi pe̱ꞌtsi yä däta nsu. Belsasar bi mändabi nuꞌu̱ yä ꞌme̱go dä gu̱ki nuꞌu̱ yä baso de gä oro xki hñätsꞌi Nabucodonosor de rä templo Jeoba. Belsasar ꞌne nuꞌu̱ yä jäꞌi xki ntini bi usa nuꞌu̱ yä basoꞌu̱ pa ja bi ntsitheni. Mꞌe̱fa de geꞌä, nuꞌu̱ bi mu̱di bi xo̱kämbeni yä zidada. Pe nse̱kitho, bi nheki nꞌa rä yꞌe̱ ꞌne bi mu̱di bi yꞌofo ha rä jädo rꞌa yä noya nuꞌu̱ hinto mi pädi te ri bo̱ni.

Mi hyandi njabu̱, Belsasar xa bi ntsu. Hänge nguntꞌä bi nzohni nuꞌu̱ yä bädi ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Toꞌo dä xikägi te ri bo̱ni nuya yä noya, ma gä hutsꞌi ngu rä hñuu rä rey ha Babilonia». Nuꞌu̱ bi tsapihmä, pe nixi nꞌa de geꞌu̱ himbi za bi bädi te ri bo̱ni nuꞌu̱ yä noyaꞌu̱. Mi zo̱ho̱ rä reinä bi ꞌñembäbi Belsasar: «ꞌMu̱i nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ rä thuhu Daniel. Näꞌä go dä za dä xiꞌäꞌi te ri bo̱ni nuyu̱ yä noya. Ora ndu ri dada Nabucodonosor mi ꞌui nꞌa rä tꞌi, ho̱nse̱ Daniel mi tsa dä xipäbi te mi signifika yä tꞌi».

Daniel bi ma bä nuu rä rey Belsasar. Mi zo̱ni, näꞌä bi ꞌñembäbi: «Mu̱ gi xikägi te ri bo̱ni nuya yä tꞌofo, ma gä rꞌaꞌäꞌi nꞌa rä thebe de gä oro ꞌne ma gä huxꞌäꞌi ngu rä hñuu rä rey ha Babilonia». Daniel bi dädi: «Nuga hindi ne te gi rꞌakägi. Pe hää ma gä xiꞌäꞌi te ri bo̱ni nuyu̱ yä noya. Ri dada xa mi rä ꞌñexmänsu, pe rä Zi Dada Jeoba bi ꞌñuti dä ñꞌumilde. Nuꞌi ya ngi pädi te gatꞌho bi thogi ri dada, pe mäske njabu̱ hingä ꞌñudi rä tꞌekꞌei po rä Zi Dada Jeoba. Gä usa nuꞌu̱ yä baso de gä oro bä thä de rä templo pa ja gä tsihu̱ni yä binu. Hänge Äjuä bi yꞌofo nuya yä noya: MENÉ, MENÉ, TEQUEL ꞌne PARSÍN. Nuya yä noya di signifika ge yä medo ꞌne yä persa ma dä huati Babilonia ꞌne nuꞌi ya hingo ma gi nrey».

Ndunthi mi mbeni ge hinto xä za xä huati rä hnini Babilonia. ¿Por hanja? Ngeꞌä mi jotꞌi xä ñho ko yä däta jädo ꞌne nthetsꞌi de nunä hnini mi ja nꞌa rä däthe xi xmä ñhee. Pe mäske njabu̱, näꞌä xuiꞌä yä medo ꞌne yä persa bi hñäni rä hnini Babilonia. Ciro, näꞌä rä rey yä me Persia bi paki rä däthe, pa njabu̱ rä ejército bi rꞌani. Mi zo̱niꞌu̱ ha yä goxthi rä hnini, bi hyandi ge nuꞌu̱ yä goxthi mi xogi. Nuꞌu̱ yä soldado nguntꞌä bi yu̱tꞌi ꞌne bi hyo yä me Babilonia ꞌne asta rä rey Belsasar. Nubye̱, Ciro go geꞌä bi zo̱ho̱ bi nrey ha Babilonia.

Mꞌe̱fa de nꞌa nje̱ya, Ciro bi ꞌñenä: «Jeoba xä xikägi gä hokuäbi mänꞌaki rä templo ha Jerusalén. Nuꞌu̱ yä judío ne dä mfaxte, dä za dä mengi ha Jerusalén». Ndunthi yä judío bi mengi ha yä hnini, ha Jerusalén, mꞌe̱fa de 70 yä je̱ya. Jeoba bi kumpli näꞌä xki prometebi rä hnini. ꞌNehe, Ciro bi goꞌtsi nuꞌu̱ yä baso de gä oro ꞌne de gä plata, ꞌne gatꞌho nuꞌu̱ yä tꞌo̱tꞌe xki gu̱ki Nabucodonosor de rä templo Jeoba. ¿Gä hyandi hanja Jeoba bi usa Ciro pa bi matsꞌi rä hnini?

Nubye̱, Darío geꞌä di mända ha rä hnini Babilonia, ꞌne näꞌä handäse̱ ge Daniel xa rä hojäꞌi. Hänge go bi hñutsꞌi ngu nꞌa rä ndä de nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱ mi pe̱ꞌtsi yä däta nsu ha rä tsꞌu̱tꞌhui. Pe nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱ꞌu̱, mi pe̱ꞌspäbi rä embidia Daniel hänge mi honi hanja dä hyo. Koꞌmu̱ nuꞌu̱ mi pädi ge Daniel mi xatuäbi Jeoba asta hñu mꞌiki rä pa, hänge bi ma bä nuu rä rey ꞌne bi ꞌñembäbi: «Zi hmuu rä rey, di nehe gi yꞌofo nꞌa rä mhända habu̱ di enä ge nixi nꞌa rä jäꞌi hingi debe dä xatuäbi mä nꞌa rä zidada, ho̱nse̱ nuꞌi mä zi hmuu rä rey. Mu̱ toꞌo hindä yꞌo̱te nunä rä mhända, mända dä tꞌe̱ntꞌi ha rä ngu yä lion». Rä rey Darío xa bi ho näꞌä bi sipi, hänge bi firmä näꞌä rä mhända.

Mi bädi Daniel ge rä rey xki firma nꞌa rä rꞌayꞌo mhända, bi ma ha rä nguu, ꞌne bi ndandiñähmu pa bi xatuäbi Jeoba ja ngu mi nzäi dä ja. Pe, ¿gi pädi te bi me̱fi nuꞌu̱ yä nduxte ñꞌo̱ho̱? Bi yu̱tꞌi ha rä ngu Daniel ꞌne bi zu̱di mi xadi. Oraꞌä, nuꞌu̱ nguntꞌä bi ma bä nuu rä rey ꞌne bi ꞌñembäbi: «Daniel hinxä yꞌo̱te näꞌä rä mhända gä uni. Näꞌä di xatuäbi rä Zi Dada asta hñu mꞌiki rä pa». Darío xa bi durämu̱i mi bädi njabu̱, ngeꞌä mi numäñho Daniel. Pe ya hinte mi tsa dä me̱fi, ngeꞌä ya xki firmä näꞌä rä mhända ꞌne yä hinto mi tsa dä paati. Mäske xi himi nehmä, bi mända dä tꞌe̱ntꞌi Daniel ha rä ngu yä lion.

Näꞌä rä xuiꞌä, Darío himbi za bi ñꞌähä ko rä dumu̱i. Rä hyaxꞌä xa nꞌitꞌho, nguntꞌä bi ma ha rä ngu yä lion pa dä handi mu̱ tobe mi tetho Daniel, ꞌne bi maꞌti: «¡Daniel! ¿Bi ñäñꞌäꞌi ri Äjuä?».

Darío bi yꞌo̱de nꞌa rä voz mi enä: «Äjuä bä pe̱hni rä e̱nxe̱ ꞌne bi goꞌtuä yä ne yä lion, ꞌne hinte bi yꞌo̱tkägi». Darío xa bi johya ꞌne bi mända drä ju̱ki de gehni. Mꞌe̱fa, rä Darío bi mändabi yä ꞌme̱go: «¡Go dä yꞌe̱ntꞌihu̱ ha rä ngu yä lion nuyu̱ yä nduxte ñꞌo̱ho̱ mi ne dä hyo Daniel!». Ngu bi tꞌe̱ntꞌiꞌu̱ ha rä ngu yä lion, nuꞌu̱ nguntꞌä bi dämä zi.

Darío bi mända dä tꞌofo nunä rä mhända pa gatꞌho rä hnini: «Gatꞌho yä jäꞌi ri ꞌñehe dä me̱ꞌspäbi rä tꞌekꞌei näꞌä rä Zi Dada pe̱päbi Daniel. Ngeꞌä näꞌä bi ñäni Daniel de rä ne yä lion».

Xi nuꞌi ¿hyaxtho gi xatuäbi rä Zi Dada Jeoba ja ngu mi ja Daniel?

Ester mi nꞌa rä nxutsi mrä judía, ꞌne mi ꞌmu̱i ha Susa, ha nꞌa de nuꞌu̱ yä hnini de Persia. ¿Gi pädi por hanja? Ngeꞌä o̱tꞌe ndunthi yä je̱ya rä rey Nabucodonosor bi ziꞌspäbi rä familia pa Persia. Mardoqueo go xki tede Ester. Nuyu̱ mi mprimu. Nubye̱ Mardoqueo di mpe̱fi pa rä rey Asuero.

Rä rey Asuero mi honi nꞌa rä rꞌayꞌo reinä. Hänge nuꞌu̱ yä ꞌme̱go bä tsimpäbi gatꞌho nuꞌu̱ yä nxutsi xa mi mähotho de rä hnini, Ester mi nꞌa de geꞌu̱. De gatꞌho nuꞌu̱ yä nxutsi, rä rey go bi huahni Ester de gä reinä. Mardoqueo bi ꞌñembäbi Ester ge hinto xä xipäbi ge näꞌä mi rä judía.

Rä rey xki hñutsꞌi Hamán ngu rä jefe de gatꞌho yä prinsipe ꞌne näꞌä xa mi rä ꞌñexmänsu. Näꞌä mi ne ge gatꞌho yä jäꞌi xä ndandiñähmu ante geꞌä. Pe Mardoqueo himi jabu̱, hänge Hamán xa bi bo̱ rä kue̱ kongeꞌä ꞌne asta mi ne dä hyo. Mi bädi ge Mardoqueo mrä judío, bi hyoni hanja dä hyo gatꞌho yä judío. Bi ꞌñembäbi rä rey: «Yä judío xa yä tsꞌomꞌu̱i. Pe̱ꞌtsi te gä hohu̱ gatꞌho». Rä rey Asuero bi ꞌñembäbi: «Pe̱fi näꞌä gi hurimu̱i ge xä ñho». Rä rey bi umbäbi nse̱ki Hamán pa dä yꞌofo nꞌa rä ley. Näꞌä leyꞌä mi enä ge rä pa 13 de rä zänä adar, pe̱ꞌtsi te xä tho gatꞌho yä judío. Pe rä Zi Dada Jeoba hingä ma xä hyopi dä thogi njabu̱.

Ester hinte mi pädi de näꞌä mi mbeni dä me̱fi Hamán, hänge Mardoqueo bi me̱mpäbi nꞌa rä kopia de näꞌä ley ꞌne bi ꞌñembäbi: «Gi ma gi ñäui rä rey». Ester bi dädi: «Di jaki xä ñhei gä pe̱fi näꞌä gi adi, ngeꞌä hinxä mbitagi rä rey. Ya pe̱ꞌtsi 30 yä pa dende nuꞌmu̱ rä rey bi mbitagi. Pe ma gä pe̱fi näꞌä gi adi, mu̱ rä rey dä maki rä tsꞌu̱tꞌo de gä oro, dä za gä ñäni mä te. Pe mu̱ hinä, nuꞌmu̱ ma dä thogägi».

Ester bi ma bä nuu rä rey. Ora rä rey bi hyandi Ester, bi maki rä tsꞌu̱tꞌo de gä oro. Ester bi joni habu̱ mi hudi rä rey ꞌne näꞌä bi yꞌambäbi: «¿Te gi ne gä pe̱fi po geꞌi Ester?». Ester bi dädi: «Ma gä hoki nꞌa rä ñhuni, ꞌne xa gä hohmä gi ehe gi ñuni ko ri ꞌme̱go Hamán». Ha näꞌä ñhuniꞌä, Ester bi mbitabi rä rey dä ñuni kongeꞌä mä nꞌa rä mꞌiki. Ha nunä gäxä mꞌiki, rä rey bi yꞌambäbi mänꞌaki Ester: «¿Te gi ne gä pe̱fi po geꞌi?». Ester bi dädi: «Ja toꞌo ne dä hyogägi ꞌne asta ne dä hyo gatꞌho mä hnini. Po rä mäte, ñängägihe». Rä rey bi yꞌambäbi: «¿Xi toꞌo näꞌä ne dä hyoꞌäꞌi?». Ester bi dädi: «Nuni nda tsꞌomꞌu̱i gä Hamán». Rä rey Asuero xa bi bo̱ rä kue̱ ꞌne bi mända dä tho Hamán.

Pe ya hinto mi tsa dä hñäki näꞌä ley xki yꞌofo Hamán, nixi rä rey. Hänge rä rey go bi umbäbi Mardoqueo näꞌä rä kargo mi pe̱ꞌtsi Hamán, ꞌne bi umbäbi nse̱ki pa dä hyoki nꞌa rä rꞌayꞌo ley. Näꞌä rꞌayꞌo ley mi umbäbi nse̱ki yä judío pa dä ntunkui nuꞌu̱ yä nkontra ꞌne dä ñäni yä te. Mi zo̱ho̱ rä pa 13 de rä zänä adar, yä judío bi ntuhni ko nuꞌu̱ yä kontra ꞌne nuꞌu̱ bi dähä näꞌä tuhni. Dende geꞌmu̱, yä judío mi beni tatꞌä je̱ya näꞌä paꞌä.