Po ndunthi yä je̱ya, Moisés go bi gu̱hni rä hnini Israel. Pe nubye̱ ya bi ndäta jäꞌi ꞌne näꞌä pädi ge mänꞌitꞌho ma dä du. Hänge Jeoba bi ꞌñembäbi Moisés: «Nuꞌi hingo ma gi tsitsꞌi yä israelita ha näꞌä rä Hogä Hai. Pe hää ma gä hopäꞌi gi hyandi tengu näꞌä rä hai». Nubye̱, Moisés bi yꞌapäbi Jeoba ge dä hyoni mä nꞌa rä jäꞌi pa go dä gu̱hni yä israelita. Jeoba bi dädi ꞌne bi ꞌñembäbi: «Gi ma guä nuu Josué ꞌne ꞌñembäbi ge nuga go xtä huahni pa dä gu̱hni mä hnini».

Moisés bi xipäbi rä hnini Israel ge näꞌä ya ma xä du, pe Jeoba go xki huahni Josué pa go xä zitsꞌiꞌu̱ ha näꞌä rä Hogä Hai xki prometebi. Nubye̱ Moisés bi ꞌñembäbi Josué: «Ogi tsu. Jeoba ma dä maxꞌäꞌi». Mꞌe̱fa de rꞌa yä pa, Moisés bi bo̱tsꞌe ha rä tꞌo̱ho̱ Nebo. Dende gehni, Jeoba bi ꞌñuti näꞌä rä Hogä Hai xki promete dä umbäbi Abrahán, Isaac ꞌne Jacob. Moisés mi pe̱ꞌtsi 120 yä je̱ya nuꞌmu̱ bi du.

Jeoba bi ꞌñembäbi Josué: «Rꞌani rä däthe Jordán ꞌne ku̱tꞌi ha Canaán. Nuga ma gä faxꞌäꞌi ja ngu dä fatsꞌi Moisés. Oxki pumfri de gi hñeti mä Ley gatꞌho yä pa. Ogi tsu ꞌne xa dä mbaliente. Ri ma ꞌne pe̱fi gatꞌho näꞌä xtä mändaꞌi».

Nubye̱, Josué bi me̱hni yoho yä ñꞌo̱ho̱ pa dä handi rä hnini Jericó. Ha näꞌä rä ꞌmede xä ꞌñepu̱, ma gä pädihu̱ te gatꞌho bä thogini. Nuꞌmu̱ bä pengi nuꞌu̱ yä espia de Jericó, bi xipäbi Josué ge mi geꞌä nꞌa rä hogä oportunida pa dä yu̱tꞌi ha Canaán. Rä hyaxꞌä, Josué bi ꞌñembäbi gatꞌho rä hnini ge xä ñhoki pa xä yu̱tꞌi ha nunä hnini. Mꞌe̱tꞌo, bi me̱hni ha rä däthe Jordán nuꞌu̱ yä majhä mi ndude rä arka de rä kohi. Näꞌä rä däthe xa mi ñutsꞌi, pe mi dintꞌi yä ua nuꞌu̱ yä majhä ha rä dehe, näꞌä rä däthe nguntꞌä bi xaa ꞌne bi yꞌotꞌi. Nubye̱ nuꞌu̱ yä majhä bi mu̱di bi ñꞌo ꞌne mi zo̱ni mädetho rä däthe, nuꞌu̱ ja bi ꞌmahni asta xa bi rꞌani gatꞌho yä israelita. Mi hyandi yä israelita nunä milagro, ¿gi kamfri ge bä e ha yä mfeni näꞌä xki me̱fi Jeoba po geꞌu̱ ha rä mar Rojo?

Mꞌe̱fa de ndunthi yä je̱ya, yä israelita bi hñäni näꞌä rä Hogä Hai. Nubye̱, nuꞌu̱ mi tsa dä hyokä yä nguu ꞌne nꞌa rä hnini habu̱ dä mꞌu̱i. Mi tsa dä mpotꞌi ꞌne dä gätsꞌi yä obxi. Hää, ¡Jeoba bi umbäbi yä israelita nꞌa rä Hogä Hai habu̱ mi ja rä ꞌma ꞌne rä tꞌafi!

Josué bi me̱hni yoho yä espia ha rä hnini Jericó pa dä hyandi rä hnini. Nuꞌu̱ bi zo̱ni ha rä ngu nꞌa rä ꞌme̱hñä mi rä thuhu Rahab. Nuꞌmu̱ rä rey de Jericó bi bädi ge xki zo̱ni nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱, nguntꞌä bi me̱hni yä soldado ha rä ngu Rahab. Pe näꞌä bi ꞌñägi nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱ mäñä de rä nguu, ꞌne bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä soldado ge nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱ ya xki bo̱ni de rä hnini. Nubye̱ Rahab bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä espia: «Ma gä faxꞌäꞌihu̱ ngeꞌä di pädi ge Jeoba ꞌmu̱i kongeꞌähu̱ ꞌne di pädi ge Jeoba ma dä rꞌaꞌähu̱ nunä hai. Po rä mäte, jahu̱ nꞌa rä kohi kongeki ge ma gi ñämbäbihu̱ yä te mä familia».

Nuꞌu̱ yoho yä espia bi ꞌñembäbi Rahab: «Mu̱ gi thätꞌi ha ri bentanä nunä the̱ngä nthähi, di prometeꞌihe ge hinte mä tsꞌo tꞌo̱tꞌe ma dä thogi nuꞌu̱ toꞌo dä gohi mbo de ri nguu. Mu̱ gi pe̱fihu̱ ja ngu xtä mändaꞌihe, hinto ma dä du de ri familia».

Rahab bi matsꞌi nuꞌu̱ yä espia pa bi bo̱ni de rä hnini Jericó. Näꞌä bi käꞌmiꞌu̱ ko nꞌa rä nthähi po ha rä bentanä rä nguu. ꞌNepu̱, nuꞌu̱ yä espia bi ñꞌägi po hñupa ha yä tꞌo̱ho̱ ꞌne mꞌe̱fa bi mengiꞌu̱ pa dä umbäbi nꞌa rä imforme Josué. Nubye̱, yä israelita bi rꞌani rä río Jordán ꞌne bi ñhoki pa dä hñäni näꞌä rä hai. Jericó geꞌä rä mu̱di hnini ma xä hñäni yä israelita. Rä Zi Dada Jeoba bi ꞌñembäbiꞌu̱ ge dä thetꞌi ha rä hnini Jericó nꞌa mꞌiki hyaxtho durante rꞌato yä pa. Rä yoto mä pa, nuꞌu̱ bi thetꞌi ha rä hnini yoto yä mꞌiki. ꞌNepu̱, yä majhä bi pixti yä trompeta, ꞌne yä soldado yä israelita bi do̱ge nꞌa rä mhafi de gä tuhni. Nubye̱, bi dagi yä jädo rä hnini Jericó. Pe rä ngu Rahab himbi dagi mäske mi to̱ge ha yä jädo näꞌä rä hnini. Rahab ꞌne rä familia bi bongi ngeꞌä näꞌä bi me̱ꞌspäbi rä komfiansa rä Zi Dada Jeoba.

Mi yꞌo̱de nuꞌu̱ märꞌa yä ndä de rä hnini Canaán näꞌä xki thogi ko Jericó, nuꞌu̱ bi muntsꞌi ꞌne bi ja nꞌa rä kohi pa dä ntuhni ko yä israelita. Pe yä gabaonita hinä. ¿Gi pädi te bi me̱fiꞌu̱? Bi hyee nuꞌu̱ yä ze̱ dutu mi pe̱ꞌtsi, ꞌne bi ma bä nuu Josué ꞌne bi ꞌñembi: «Xti ꞌñehe de nꞌa rä luga xa yabu̱, ngeꞌä xtä o̱dehe de ri Zi Dadahu̱ Jeoba ꞌne de gatꞌho näꞌä bä pe̱fi po geꞌähu̱ ha Egipto ꞌne ha Moab. Mu̱ gi prometehu̱ ge hinte gi yꞌo̱tkägihe, nuje ma gä mꞌe̱gohe pa geꞌähu̱».

Josué bi gamfribiꞌu̱ ꞌne bi ja nꞌa rä kohi kongeꞌu̱. Pe rä hñupa, Josué bi da ngue̱nda ge yä gabaonita hingä xki ꞌñehe de nꞌa rä luga xa yabu̱, nuꞌu̱ mi yä mengu Canaán. Nubye̱, Josué bi ꞌñembäbiꞌu̱: «¿Por hanja xkä hyakägihe?». Yä gabaonita bi dädi: «Nuje xa dä ntsuhe. Di pädihe ge ri Zi Dadahu̱ Jeoba di ntuhni po geꞌähu̱. Po rä mäte, oxki ma gi hyogägihe». Josué bi kumpli näꞌä rä kohi xki ja kongeꞌu̱ ꞌne hinte bi yꞌo̱tpäbi.

Mꞌe̱fa de rꞌa yä pa, ku̱tꞌa yä ndä de Canaán bi ma pa dä ntunkui yä gabaonita. Nubye̱, Josué ꞌne yä soldado bi ñꞌo xo̱ge rä xui pa dä matsꞌi yä gabaonita. Rä hyaxꞌä xa nꞌitꞌho, bi mu̱di rä tuhni. Yä cananeo xa bi ntsu ꞌne bi ꞌmatꞌi, pe Jeoba bi japi bi dagi yä däta ndo ꞌne bi hyopäbi ndunthi yä soldado yä cananeo. Nubye̱, Josué bi xatuäbi Jeoba ꞌne bi yꞌapäbi ge xä japi dä mꞌai rä Hyadi. ¿Gi pädi? Nunka xki thogi njabu̱. Nuꞌmu̱, ¿por hanja Josué bi yꞌadi dä mꞌai rä Hyadi? Ngeꞌä näꞌä xa mi pe̱ꞌspäbi ndunthi rä komfiansa Jeoba. ¿Gi pädi te bi thogi? Rä Hyadi himbi yu̱i, asta nuꞌmu̱ yä israelita bi huati gatꞌho nuꞌu̱ yä cananeo.

Josué bi gu̱hni rä hnini Israel po ndunthi yä je̱ya ꞌne durante nuꞌu̱ yä je̱yaꞌu̱, yä israelita bi xo̱kämbeni ho̱nse̱ rä Zi Dada Jeoba. Pe Josué bi du nuꞌmu̱ mi pe̱ꞌtsi 110 yä je̱ya. Dende geꞌmu̱, yä israelita bi mu̱di bi xo̱kämbeni yä idolo ja ngu mi ja yä cananeo. Koꞌmu̱ yä israelita xki ꞌuege de Jeoba, näꞌä bi hyopi ge Jabín, rä rey yä cananeo xä yꞌo̱tpäbi yä ntsꞌomꞌu̱i. Nubye̱ yä israelita bi xatuäbi Jeoba ꞌne bi bäntebi xä matsꞌi. ¿Gi pädi te bi me̱fi Jeoba? Bi hñutsꞌi Barac, pa go xä gu̱hnibye̱ yä israelita ꞌne bi matsꞌi pa bi mengi mänꞌaki bi xo̱kämbeni ho̱nse̱ Jeoba.

Jeoba ꞌnehe xki hñutsꞌi Débora de gä profeta. Näꞌä bi nzohni Barac ꞌne bi xipäbi nuꞌu̱ yä noya xki mängä Jeoba. Bi ꞌñembäbi: «Gi ma ha rä ñhee Cisón ꞌne tsixä 10.000 yä ñꞌo̱ho̱ pa gi ntunkui rä ejército Jabín. Ja ma gi täpäbini Sísara, rä jefe de näꞌä ejército». Barac bi dädi ꞌne bi ꞌñembäbi Débora: «Nuga gä ma, pe se̱he̱ mu̱ gi ma kongeki». Näꞌä bi dädi: «Nuga gä ma kongeꞌi, pe pädi xä ñho ge nuꞌi hingo ma gi hyo Sísara. Jeoba xä mää ge nꞌa rä ꞌme̱hñä go ma dä hyoꞌä».

Débora, Barac ꞌne rä ejército bi bo̱xä ha rä tꞌo̱ho̱ Tabor pa dä ntuhni. Nuꞌmu̱ Sísara bi bädi, nguntꞌä bi muntsꞌi yä tsanza de gä tuhni ꞌne rä ejército pa bi ma dä ntunkuiꞌu̱ ha rä ꞌmatha Cisón. Debora bi ꞌñembäbi Barac: «Nunä rä pa, Jeoba ma dä maxꞌäꞌi pa gi ntäte». Nubye̱, Barac ꞌne nuꞌu̱ 10.000 yä soldado mi ñꞌoui, bi gäi de rä tꞌo̱ho̱ Tabor pa bi ntunkui rä ejército Sísara.

Mꞌe̱fa, Jeoba bi japi bi dagi nꞌa rä däyꞌe ꞌne bi dontsꞌi rä däthe Cisón, hänge nuꞌu̱ yä tsanza Sísara bi ntsꞌatꞌi ha yä bo̱hai. Nubye̱, Sísara bi gäi de rä tsanza ꞌne bi nextꞌi bi ma. Barac ꞌne nuꞌu̱ yä soldado bi huati nuꞌu̱ yä nkontra. Pe, ¿gi pädi te bi thogi ko Sísara? Näꞌä bi ma bä ñꞌägi ha rä ngu Jael ꞌne näꞌä bi umbäbi ntsaya. ꞌNepu̱ näꞌä bi umbäbi nꞌa tu̱i rä ꞌma ꞌne Sísara nguntꞌä bi ñꞌähä ko rä nzabi. Oraꞌä, Jael bi gu̱ nꞌa rä zaa xä ntsꞌää ꞌne bi rꞌo̱ꞌmbäbi ha rä ñäxu ꞌne bi hyo.

ꞌNepu̱, Barac bi ma bä honi Sísara ha rä ngu Jael. Näꞌä bi bo̱ni ꞌne bi ꞌñembäbi: «Thogi, ma gä utꞌäꞌi habu̱ bi ꞌme̱ni näꞌä rä ñꞌo̱ho̱ gi honi». Mi yu̱tꞌi Barac ha rä ngu Jael, bi hyandi ge Sísara mi ꞌme̱nitho xki du. Oraꞌä, Barac ꞌne Débora bi nsunda rä Zi Dada Jeoba ko nꞌa rä jähñä, ngeꞌä xki matsꞌi pa bi däpäbi nuꞌu̱ yä nkontra. Mꞌe̱fa de geꞌä, yä israelita bi mꞌu̱i temäꞌentho po 40 yä je̱ya.

Nꞌa rä pa, bi nja nꞌa rä thuhu ha Israel. Hänge nꞌa rä israelita mi rä thuhu Noemí bi ma ko rä däme ꞌne nuꞌu̱ yoho yä tꞌu̱, pa dä mꞌu̱i ha rä hnini Moab. Pe rꞌa yä je̱ya mꞌe̱fa, rä däme Noemí bi du. Nuꞌu̱ yoho yä tꞌu̱ bi nthäti ko yä moabita: Rut ꞌne Orpá. Pe, ¿gi pädi? Noemí tobe mänꞌa xa bi ziꞌti rä dumu̱i, ngeꞌä nuꞌu̱ yoho yä tꞌu̱ ꞌnehe bi du.

Mi yꞌo̱de Noemí ge yä mi otho rä thuhu ha Israel, näꞌä bi mengi ha rä hai. Rut ꞌne Orpá bi me̱ui Noemí, pe ha rä ꞌñuu Noemí bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Nuꞌähu̱ grä hogä ꞌme̱hñähu̱ ꞌne grä hogä tsꞌihue̱hu̱. Xa gä hohmä gi nthätihu̱ mänꞌaki. Pengihu̱ ha Moab». Pe Rut ꞌne Orpá bi dädi: «Nuje xa di mäꞌähe ndunthi, hindi nehe gä tsokꞌäꞌihe». Pe mientra mi yꞌoꞌu̱ rä ꞌñuu, Noemí njatꞌä mi bäntebiꞌu̱ dä mengi ha yä hai. Hänge Orpá bi mengi ha rä nguu, pe Rut hinä. Nubye̱, Noemí bi ꞌñembäbi Rut: «Orpá ya bi mengi ha rä hai, habu̱ bi ꞌmu̱ yä äjuä. Mꞌe̱fa ri me̱ui ꞌnehe». Pe Rut bi ꞌñembäbi: «Nuga hingä tsokꞌäꞌi. Ri hnini geꞌä mä hnini ꞌne ri Zi Dada geꞌä mä Zi Dada». ¿Te gi mbeni ge bi senti Noemí mi yꞌo̱de njabu̱?

Rut ꞌne Noemí bi zo̱tꞌe ha Israel nuꞌmu̱ ja mi fu̱di rä sofo de gä sebada. Nꞌa rä pa, Rut bi ma bä tsu̱ntꞌi rä sebada ha rä huähi Boaz, näꞌä rä tꞌu̱ Rahab. Boaz xki yꞌo̱de ge Rut mi rä moabita ꞌne xki ꞌñudi rä ñhojäꞌi ko Noemí ꞌne hixki zopu̱se̱. Boaz bi mändabi nuꞌu̱ yä ꞌme̱go ge dä zoogi mätsꞌu̱ rä sebada pa go dä muntsꞌi Rut.

Näꞌä rä xuiꞌä, Noemí bi yꞌambäbi Rut: «¿Habu̱ gä mpe̱fibye̱?». Rut bi dädi: «Ha rä huähi Boaz». Nubye̱ Noemí bi ꞌñembäbi: «Boaz rä meni ndu mä däme. Sigi gi mpe̱fi ha rä huähi ko nuꞌu̱ märꞌa yä nxutsi. Nuni hinto ma dä xaxäꞌi».

Hänge Rut bi sigi bi mpe̱fi ha rä huähi Boaz asta xa bi uadi rä sofo. Boaz bi hyandi ge Rut mi nꞌa rä hogä ꞌme̱hñä ꞌne xa mi rä me̱fi. Ha näꞌä tiempoꞌä, ora mi tu nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ ꞌne tobe hixki me̱ꞌtsi yä bätsi, nꞌa de nuꞌu̱ yä meni mi tsa dä nthätui rä biuda. Hänge Boaz bi nthäti ko Rut. Nuꞌu̱ bi me̱ꞌtsi nꞌa rä bätsi ꞌne bi hñuꞌmpäbi Obed. ¿Gi pädi? Obed mi geꞌä rä xita David. Nuꞌu̱ yä ntsitsꞌi Noemí xa mi johya ꞌne mi embäbi: «Jeoba mꞌe̱tꞌo bi rꞌaꞌi Rut, ꞌne näꞌä hinxä hye̱kꞌäse̱. ꞌNe nubye̱, ya gi pe̱ꞌtsi nꞌa rä ꞌme̱to. Ma gä nsundahu̱ Jeoba po geꞌä».

Yä israelita xki mengi dä ꞌuege mänꞌaki de rä Zi Dada Jeoba ꞌne asta xki mu̱di dä xo̱kämbeni nuꞌu̱ yä hyate zidada. Yä madianita mi pepäbi yä taxo yä israelita ꞌne mi hämbäbi yä sofo, ya xki jabu̱ po yoto nje̱ya. Pa hinte xä tꞌo̱tꞌpäbi yä israelita, nuꞌu̱ mi ñꞌägi ha yä kueba ꞌne ha yä tꞌo̱ho̱. Nubye̱ yä israelita bi bäntebi Jeoba ge dä matsꞌi. Hänge rä Zi Dada Jeoba bi me̱hni nꞌa rä e̱nxe̱ pa dä nuu Gedeón ꞌne bi ꞌñembäbi: «Jeoba xä huahnäꞌi pa gi ñäni rä hnini Israel». Pe Gedeón bi ꞌñenä: «¿Xi toꞌogi pa gä ñäni rä hnini Israel? Nuga hinte rä me̱kägi».

Gedeón mi ne dä bädi mu̱ Jeoba xa mäjuäni go xki huahni. ¿Gi pädi te bi me̱fi? Bi me̱gi nꞌa xe̱ni rä xiyꞌo ha rä hai ꞌne bi ꞌñembäbi Jeoba: «Mu̱ xudi xti hyatsꞌi xä mobo nunä rä xiyꞌo ko rä däxa, pe rä hai hinä, nuꞌmu̱ ma gä pädi ge go xkä huahnigi pa gä ñäni rä hnini Israel». ¿Gi pädi te bi thogi? Rä hyaxꞌä, näꞌä rä xiyꞌo xki mobo, pe rä hai hixki kꞌagi. Pe nubye̱, Gedeón bi yꞌapäbi Jeoba ge rä hai go dä mobo, pe näꞌä rä xiyꞌo hinä. ꞌNe rä hyaxꞌä, Gedeón bi hyandi ge xki thogi njabu̱. Kongeꞌä Gedeón bi bädi ge Jeoba go xki huahni. ꞌNe nubye̱ bi muntsꞌi yä soldado pa dä ma dä ntunkui yä madianita.

Jeoba bi ꞌñembäbi Gedeón: «Ma gä fatsꞌi yä israelita pa dä dähä nunä tuhni. Pe koꞌmu̱ xa ndunthi nuꞌu̱ yä soldado gi zii, nuꞌu̱ ma dä mbeni ge go bi dähäse̱ nunä tuhni. Po rängeꞌä, ꞌñembäbi gatꞌho nuꞌu̱ toꞌo tsu, ge mänꞌa dä hogi dä mengi ha yä nguu». Hänge 22.000 nuꞌu̱ yä soldado bi mengi ha yä nguu ꞌne bi gohi ho̱nse̱ 10.000. Nubye̱ Jeoba bi ꞌñembäbi Gedeón: «Tobe xa ndunthi nuꞌu̱ yä soldado gi zii. Tsitsꞌi ha rä däthe ꞌne japi dä ntsithe, ꞌne kohui ho̱nse̱ nuꞌu̱ yä soldado di ñhani mientra tsithe». ¿Gi pädi hängu yä soldado bi ñhani mientra mi tsithe? Ho̱nse̱ 300. Nubye̱ Jeoba bi ꞌñembäbi Gedeón ge ko ho̱nse̱ nuꞌu̱ 300 yä soldado, ma xä däpäbi nuꞌu̱ 135.000 yä soldado yä madianita.

Näꞌä xuiꞌä, Jeoba bi ꞌñembäbi Gedeón: «Ya bi zo̱ho̱ rä ora pa gi ntunkuihu̱ yä madianita». Gedeón bi umbäbi kada nꞌa de nuꞌu̱ yä soldado nꞌa rä ndäni, nꞌa rä ꞌmada ꞌne nꞌa rä antorcha; ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Hyandihu̱ näꞌä ma gä pe̱fi pa gi jahu̱bu̱ ꞌnehe». Gedeón bi pixti rä ndäni, bi tehmi näꞌä rä ꞌmada mi o rä yꞌe̱, ꞌne mi äni rä antorcha ri njaua ri njani ꞌne bi mafi: «¡Rä majuai Jeoba ꞌne Gedeón!». Hänge nuꞌu̱ 300 yä ñꞌo̱ho̱ bi jabu̱ ꞌnehe. Oraꞌä, yä madianita xa bi ntsu ꞌne bi nextꞌihi habu̱räza ngu yä nogo jäꞌi. ꞌNe koꞌmu̱ xa mi ja ndunthi yä nxaxhni, nuꞌu̱ bi mu̱di bi ntuhnise̱ entre geꞌu̱. Mänꞌaki, rä Zi Dada Jeoba bi matsꞌi yä israelita pa bi däpäbi nuꞌu̱ yä nkontra.