Josías bi thutsꞌi de gä rey ha Judá nuꞌmu̱ mi pe̱ꞌtsi hñäto nje̱ya. Ha nuꞌu̱ yä paꞌu̱, yä jäꞌi mi o̱tꞌe yä ntꞌete ꞌne mi xo̱kämbeni yä idolo. Nuꞌmu̱ Josías ya mi pe̱ꞌtsi 16 yä je̱ya, bi yꞌo̱tꞌe ntsꞌe̱di po dä xo̱kämbeni rä Zi Dada Jeoba ngu ri ꞌñehe. Mꞌe̱fa, nuꞌmu̱ ya mi pe̱ꞌtsi 20 yä je̱ya, bi mu̱di bi hñäki nuꞌu̱ yä idolo ꞌne nuꞌu̱ yä altar mi ja po gatꞌho rä hnini. ꞌNe nuꞌmu̱ ya mi pe̱ꞌtsi 26 yä je̱ya, Josías bi hñutsꞌi yä me̱fi pa bi mu̱di bi hyoki habu̱ xki tsꞌoki rä templo.

Rä däta majhä Hilquías bi dini ha rä templo nꞌa rä royo de rä Ley Äjuä. Zäi ge Moisés go xki yꞌofo näꞌä royoꞌä. Nubye̱, Safán, näꞌä rä sekretario rä rey, bi hñäꞌspäbi näꞌä rä royo Josías ꞌne bi hñeti ndelante de geꞌä. Mi yꞌo̱de Josías näꞌä mi hutsꞌi ha rä royo, bi da ngue̱nda ge po ndunthi yä je̱ya rä hnini hixki yꞌo̱te yä mhända Äjuä. Nubye̱ rä rey Josías bi ꞌñembäbi Hilquías: «Jeoba xa di nkue̱ kongekhu̱. Ñä kongeꞌä pa dä xikägihu̱ te ri ꞌñehe gä pe̱fihu̱». Po mäde rä profetisa Huldá, Jeoba bi uni nunä mensaje: «Rä hnini Judá xä ꞌuege de geki. Hänge ma gä kastiga gatꞌho rä hnini, pe hingä ma gä pe̱fi njabu̱ mientra go di mända rä rey Josías, ngeꞌä näꞌä xa rä umilde».

Mi tꞌumbäbi Josías näꞌä mensaje, bi ma ha rä templo ꞌne bi muntsꞌi gatꞌho rä hnini Judá. ꞌNepu̱, bi hñeti rä Ley Jeoba ante gatꞌho rä hnini. Josías ꞌne gatꞌho rä hnini bi promete ge ma xä yꞌo̱te Äjuä ko ngatꞌho yä koraso.

Ya mi pe̱ꞌtsi ndunthi yä je̱ya dende nuꞌmu̱ rä hnini Judá hixki yꞌo̱tꞌe rä Paskua. Pe rä Ley mi mändabi rä hnini dä yꞌo̱tꞌe tatꞌä je̱ya rä ngo de rä Paskua, hänge Josías bi ꞌñembäbi rä hnini: «Ma gä o̱tꞌehu̱ rä ngo de rä Paskua pa Jeoba». ꞌNepu̱, Josías bi mända dä thoki nuꞌu̱ yä sacrificio ma xä tꞌuni. ꞌNehe, bi hñutsꞌi yä duhu pa bi ntuhu ha rä templo. Mꞌe̱fa de bi tꞌo̱tꞌe rä ngo de rä Paskua, nubye̱ bi tꞌo̱tꞌe rä ngo de nuꞌu̱ yä Thuhme hingi Ñꞌoui rä Lebadura. Nunä rä ngo bi dura yoto yä pa. Nuꞌu̱ xki yꞌo̱tꞌe nꞌa rä ngo de rä Paskua nguꞌä, dende nuꞌmu̱ tobe mi tetho rä profeta Samuel. Ja ngu di handihu̱, Josías xa mi mädi rä Ley Äjuä. Xi nuꞌi, ¿gi ho gi pädi de rä Zi Dada Jeoba?

Rä Zi Dada Jeoba bi hñutsꞌi Jeremías de gä profeta ha rä hnini Judá. Bi mändabi dä predikabi yä me Judá ꞌne dä bäntebi dä zopu̱ nuꞌu̱ yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe mi pe̱fiꞌu̱. Pe Jeremías bi ꞌñembäbi Jeoba: «Nuga tobe xa di bätsitho ꞌne hindi pädi gä ñäui yä jäꞌi». Hänge rä Zi Dada Jeoba bi ꞌñembäbi: «Ogi tsu, nuga ma gä faxꞌäꞌi ꞌne ma gä xiꞌi te gi mää».

Jeoba bi ꞌñembäbi Jeremías ge xä muntsꞌi gatꞌho yä ansiano de rä hnini, ꞌne ndelante de geꞌu̱, xä tehmi nꞌa rä ꞌmada de gä domhi ꞌne xä ꞌñembäbiꞌu̱: «Geꞌä ma dä thogi ko rä hnini Jerusalén». Mi hyandi njabu̱ yä ansiano, nuꞌu̱ xa bi nkue̱ ko Jeremías. Pasjur, nꞌa de nuꞌu̱ yä majhä bi gu̱ Jeremías ꞌne bi foꞌtsuäbi yä ua ꞌne yä yꞌe̱ ha rꞌa yä tabla. Jeremías himbi za bi ꞌñäni gatꞌho rä xui. Rä hyaxꞌä, Pasjur bi do̱ge Jeremías. Mꞌe̱fa de geꞌä, Jeremías bi ꞌñenä: «Ya hindi uanta. Ya hingä ma gä mämbä rä noya Äjuä». ¿Bi hye̱gi Jeremías de dä mämbäbi rä noya Äjuä? Hinä. ¿Gi pädi por hanja? Näꞌä bi ꞌñenä: «Rä noya Jeoba ꞌñenä ngu nꞌa rä tsibi mbo de mä ndoyꞌo. Hingi tsa gä he̱gi de gä mämbäbi rä noya». Hää, Jeremías bi sigi bi kumpli ko rä ꞌme̱fi de gä profeta.

Mi thogi rꞌa yä je̱ya, bi mu̱di bi mända mä nꞌa rä rey ha Judá. Nuꞌu̱ yä majhä ꞌne nuꞌu̱ yä hyate profeta xa himi ho dä yꞌo̱de näꞌä mensaje mi predika Jeremías. Hänge bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä prinsipe: «Nunä ñꞌo̱ho̱ ri ꞌñepi dä du». Pe Jeremías bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Mu̱ gi hyogägihu̱, ma gi tuxu̱ rä thai ngeꞌä nuga hinte mä tsꞌoki di tu. Nuga di mää ho̱nse̱ näꞌä xikägi Jeoba, hinge näꞌä go di mbenise̱». Mi yꞌo̱de njabu̱ nuꞌu̱ yä prinsipe, nuꞌu̱ bi ꞌñenä: «Oxki ma gi hyohu̱ nunä ñꞌo̱ho̱».

Jeremías bi sigi bi mämbäbi rä noya Äjuä. Pe nꞌa rä pa, nuꞌu̱ yä prinsipe xa bi bo̱ yä kue̱, hänge bi yꞌapäbi rä rey dä hyo Jeremías. ¿Gi pädi te bi me̱fi rä rey? Bi umbäbi nse̱ki nuꞌu̱ yä prinsipe pa xä yꞌo̱tpäbi näꞌä go xä neꞌu̱. Nubye̱, nuꞌu̱ bi gu̱ Jeremías ꞌne bi yꞌe̱tꞌi ha nꞌa rä poso habu̱ mi ja yä bo̱hai pa ja xä duni.

Nubye̱, Ébed-Mélec, nꞌa de nuꞌu̱ yä maxte rä rey bi ꞌñembäbi rä hmuu: «Yä prinsipe xä yꞌe̱ntꞌi Jeremías ha nꞌa rä poso. Mu̱ gä tsohu̱ni, näꞌä ma dä du». Oraꞌä, rä rey bi me̱hni Ébed-Mélec ꞌne bi ꞌñembäbi dä zitsꞌi mä 30 yä ñꞌo̱ho̱ pa dä gu̱ki Jeremías de rä poso. Mäske Jeremías bi thogi yä ntꞌu̱tsate, näꞌä himbi hye̱gi de dä mämbäbi rä noya Äjuä. Xi nuꞌi, ¿gi hohmä gi te̱mbäbi rä ejemplo Jeremías?

Ndunthi yä mꞌiki, rä hnini Judá bi ꞌuege de Jeoba pa go bi xo̱kämbeni yä hyate zidada. Po ndunthi yä je̱ya, Jeoba bi me̱mpäbi yä profeta pa dä matsꞌiꞌu̱. Pe nuꞌu̱ yä jäꞌi himi japämäsu ꞌne ho̱nse̱ mi burla de geꞌu̱. ¿Gi pädi te ma dä me̱fi Jeoba pa njabu̱ yä jäꞌi ya hindä xo̱kämbeni yä idolo?

Nabucodonosor, näꞌä rä rey de Babilonia, mi yꞌo mi huati märꞌa yä hnini. Näꞌä rä mu̱di mꞌiki bi huati Jerusalén, bi zitsꞌi pa Babilonia rä rey Joaquín, nuꞌu̱ yä prinsipe, nuꞌu̱ yä soldado ꞌne yä artesano. Asta bi hñätsꞌi nuꞌu̱ yä tesoro mi ja ha rä templo Jeoba. ꞌNehe, bi hñutsꞌi Sedequías de gä rey ha rä hnini Judá.

Ri mu̱di, rä rey Sedequías mi o̱te Nabucodonosor. Pe yä hyate profeta ꞌne yä jäꞌi de märꞌa yä dähni mi u̱ꞌti Sedequías pa hindä yꞌo̱te rä rey Nabucodonosor. Po rängeꞌä, Jeremías bi ꞌñembäbi Sedequías: «Mu̱ hingi yꞌo̱te rä rey, ma dä nja rä thuhu, yä ñheni ꞌne ma dä du ndunthi yä jäꞌi ha Judá».

Hñäto nje̱ya mꞌe̱fa, rä rey Sedequías bi hyombäbi rä mfatsꞌi Egipto pa bi nju̱tsꞌi kontra Babilonia, ngeꞌä ya himi ne dä yꞌo̱te rä rey Nabucodonosor. Hänge Nabucodonosor bi me̱hni rä ejército pa dä gotꞌi rä hnini Jerusalén ꞌne dä huati. Nubye̱, Jeremías bi ꞌñembäbi Sedequías: «Rä Zi Dada Jeoba enä ge mu̱ gi rinde ꞌne hingi no̱ꞌtuäbi rä rey de Babilonia, nuꞌi ꞌne ri hnini ma gi pongihu̱. Pe mu̱ gi no̱ꞌtuäbi, nuꞌu̱ ma dä tsätꞌi rä hnini Jerusalén ꞌne nuꞌi ma dä tsꞌixäꞌi fadi». Sedequías bi dädi: «¡Nuga hingä ma gä rinde!».

Nꞌa nje̱ya mäde mꞌe̱fa, yä me Babilonia bi yo̱ꞌte nꞌa xe̱ni de näꞌä jädo mi kotꞌi Jerusalén pa bi za bi yu̱tꞌi ꞌne bi tsätꞌi rä hnini. ꞌNehe bi tsätꞌi rä templo, bi hyo xa ndunthi yä jäꞌi ꞌne nuꞌu̱ bi bongi bi zitsꞌi pa dä mꞌe̱go.

Sedequías bi tsapihmä dä ꞌmatꞌi, pe nuꞌu̱ yä soldado bi te̱ti ꞌne bä tsu̱di getbu̱ de Jericó. Nuꞌu̱ bi gu̱u̱ ꞌne bi zitsꞌi ante rä rey Nabucodonosor. Nubye̱ Nabucodonosor bi japäbi Sedequías dä hyandi hanja mi thopäbi yä tꞌu̱. Mꞌe̱fa bi hñäꞌmpäbi yä da ꞌne bi yꞌe̱ntꞌä fadi asta xa bi du. Pe rä Zi Dada Jeoba bi ja nꞌa rä promesa ko rä hnini Judá: «Xti thogi 70 yä je̱ya, ma gä tsixꞌäꞌihu̱ mänꞌaki ha Jerusalén, ha ri nguhu̱».

¿Te bi thogi ko nuꞌu̱ yä bäsjäꞌi bi tsꞌitsꞌi ha Babilonia? ¿Bi sigi bi me̱päbi rä Zi Dada Jeoba?

Rä rey Nabucodonosor bi zitsꞌi pa Babilonia rꞌa yä metsi de rä hnini Judá, ꞌne bi hñutsꞌi Aspenaz pa go dä suꞌu̱. ꞌNehe bi mändabi xä huahni de entre nuꞌu̱ yä metsi toꞌo mänꞌa mi ja yä mfädi, ꞌne bi tꞌetꞌi skuela po hñu nje̱ya pa mꞌe̱fa xä tꞌumbäbi yä däta kargo ha Babilonia. Nuꞌu̱ yä metsi mi debe dä bädi dä hñeti, dä yꞌofo ꞌne dä ñä rä idioma acadio, näꞌä rä idioma yä me Babilonia. ꞌNehe, nuꞌu̱ ma xä tꞌumbäbi nuꞌu̱ yä ñhuni mi tsꞌi rä rey ꞌne rä familia. Goho de nuꞌu̱ yä metsi mi yä thuhu Daniel, Hananías, Misael ꞌne Azarías. Pe Aspenaz bi hñuꞌspäbi yä thuhu de gä babilonio: Beltsasar, Sadrac, Mesac ꞌne Abednego. ¿Gi kamfri ge ko näꞌä rä ntꞌudi ma xä hñäniꞌu̱, ma xä japiꞌu̱ dä ꞌuege de Jeoba?

Nuꞌu̱ goho yä metsi mi ne dä yꞌo̱te nzäntho rä Zi Dada Jeoba. Hänge himi ne dä zi nuꞌu̱ yä ñhuni mi tsi rä rey, ngeꞌä nuꞌu̱ mi pädi xä ñho ge Jeoba xki proibi toꞌo dä zi nuꞌu̱ yä ñhuniꞌu̱. ¿Gi pädi te bi me̱fiꞌu̱? Nuꞌu̱ bi ꞌñembäbi Aspenaz: «Po rä mäte, ogi jakägihe gä tsihe nuꞌu̱ yä ñhuni tsi rä rey». Pe Aspenaz bi ꞌñenä: «Mu̱ hingi ñunihu̱ xä ñho, ꞌne mu̱ rä rey dä hyandi ge otho ri nzakihu̱, näꞌä ma dä hyogägi».

Nubye̱, Daniel bi ñäui mä nꞌa de nuꞌu̱ yä ꞌme̱go rä rey ꞌne bi ꞌñembäbi: «Po mäte, rꞌakägihe se̱he̱ yä berdura ꞌne rä dehe po 10 yä pa. Mꞌe̱fa de geꞌä, nuꞌi dä za gi hyandäse̱ toꞌo mänꞌa ja rä nzaki, mu̱ nuyu̱ yä metsi tsi de näꞌä rä ñhuni tꞌumbäbi rä rey o nuje». Näꞌä bi hyopäbiꞌu̱ dä me̱fi njabu̱.

Mi thogi nuꞌu̱ 10 yä pa, Daniel ꞌne nuꞌu̱ hñuu yä amigo mänꞌa mi ja yä nzaki ke nuꞌu̱ märꞌa yä metsi. Rä Zi Dada Jeoba xa bi johya, ngeꞌä Daniel ꞌne nuꞌu̱ mä hñuu yä metsi xki yꞌo̱tuäbi yä mhända. Jeoba ꞌnehe bi matsꞌi Daniel pa bi bädi te ri bo̱ni tanto yä tꞌi ꞌne yä visión.

Mi uadi nuꞌu̱ hñu nje̱ya de gä ntꞌudi, Aspenaz bi zitsꞌi Daniel, Hananías, Misael ꞌne Azarías ante rä rey. Nabucodonosor bi ñä kongeꞌu̱ ꞌne bi da ngue̱nda ge mänꞌa mi ja yä mfädi ke nuꞌu̱ märꞌa yä metsi. Hänge go bi huahniꞌu̱ pa dä mpe̱fi ha rä tsꞌu̱tꞌhui. Ora mi ja nꞌa rä xuñha, rä rey go mi apäbiꞌu̱ rä mfatsꞌi. Jeoba nzäntho bi su ꞌne bi matsꞌi tanto Daniel ꞌne nuꞌu̱ mä hñuu yä amigo.

Mäske Daniel, Hananías, Misael ꞌne Azarías mi ꞌmu̱i yabu̱ de yä dada, nuꞌu̱ nunka bi pumfri ge mi pe̱päbi rä Zi Dada Jeoba. Xi nuꞌi, ¿nzäntho ma gi yꞌo̱te rä Zi Dada Jeoba?