¿Bi mꞌu̱i rä Hesu ha näꞌä rä zänä disiembre?

RÄ Mäkä Tꞌofo hingi xikägihu̱ xä ñho te mä pa bi mꞌu̱i rä Hesu. Pe hää ja yä raso pa gä mäñhu̱ ge himbi mꞌu̱i ha näꞌä rä zänä disiembre.

¿Te ngu nuꞌu̱ yä pa ha rä zänä disiembre ha rä hnini Belen, näꞌä luga habu̱ bi mꞌu̱i rä Hesu? Rä kalendario yä judio, mi pe̱ꞌtsi nꞌa rä zänä rä thuhu kislev. Näꞌä zänäꞌä mi tagi entre nobiembre ꞌne disiembre, nuꞌu̱ yä paꞌu̱ xa xä tse̱ ꞌne ꞌuäi ndunthi. Mꞌe̱fa, tso̱ho̱ rä zänä tebet ꞌne nunä tagi entre disiembre ꞌne enero. Ha rä zänä tebet mänꞌa xi xä tse̱ ꞌne rꞌabu̱ asta tagi yä xitse̱ ha nuꞌu̱ yä lugaꞌu̱. Ma gä hanthu̱ te mää rä Mäkä Tꞌofo de nuꞌu̱ yä pa ha näꞌä lugaꞌä.

Esdras, nꞌa rä yꞌofo de rä Mäkä Tꞌofo, udi ge kislev mi nꞌa rä zänä xa xä tse̱ ꞌne ja yä yꞌee. Mää ge ha näꞌä «rä zänä gu̱to [kislev], ha näꞌä rä pa nꞌate de näꞌä zänäꞌä» bi ntini ha Jerusalen ndunthi yä jäꞌi ꞌne xa mi «huätꞌi [...] po nuꞌu̱ yä däyꞌe». ꞌNehe mää ge nuꞌu̱ yä jäꞌi bi ꞌñenä: «Nuya gehya yä pa de gä däyꞌe ꞌne hingi tsa gä yꞌohu̱ thi ha yä ꞌmatha» (Esdras 10:9, 13; Jeremías 36:22). Po rängeꞌä di pädihu̱ ge dende änte dä zo̱ho̱ rä zänä disiembre, yä mayꞌo mi muntsꞌi yä de̱ti pa hindä gohi thi ha rä tse̱.

Pe rä Mäkä Tꞌofo mää ge näꞌä rä xui bi mꞌu̱i rä Hesu, mi ꞌmu̱hni rꞌa yä mayꞌo mi su yä de̱ti ha rä bonthi. Lucas, näꞌä toꞌo bi yꞌofo nꞌa de nuꞌu̱ yä Evangelio, mää ge ha getbu̱ de rä hnini Belen, «mi ꞌmu̱hni rꞌa yä mayꞌo ha rä mbonthi mi su yä de̱ti de gä xui» (Lucas 2:8-12). Di hanthu̱ ge yä mayꞌo hingä ho̱nse̱ de gä pa mi yꞌo ha rä bonthi, enä ge ja mi ꞌmu̱hni ꞌne mi su yä de̱ti ha yä ꞌmatha de gä xui. Mu̱ ha näꞌä rä zänä disiembre xa xmä tse̱ ha Belen, ¿hage nuꞌu̱ yä mayꞌo ma xä gohi ha yä tse̱ ꞌmatha pa xä su yä de̱ti? Hinä, ko gatꞌho näꞌä di pädihu̱ ge thogi ha näꞌä zänäꞌä, udi xä ñho ge rä Hesu himbi mꞌu̱i ha näꞌä rä zänä disiembre.a

Rä Noya Äjuä udi xä ñho te mä pa bi du rä Hesu, pe hingi xikägihu̱ te mä pa bi mꞌu̱i. Gehnä bengägihu̱ nuya yä noya bi mää rä rey Salomon: «Mänꞌa xä ñho nꞌa rä [hogä] thuhu ke nꞌa rä hogä aseite, ꞌne näꞌä rä pa toꞌo tu, ke näꞌä rä pa toꞌo ꞌmu̱i» (Eclesiastés 7:1). Njabu̱, di ntiendehu̱ por hanja rä Mäkä Tꞌofo mää ndunthi yä tꞌo̱tꞌe de hanja bi ungä ntꞌo̱de ꞌne hanja bi du rä Hesu, pe kasi hinte xikägihu̱ de näꞌä rä pa bi mꞌu̱i.