Yä jäꞌi xä hyoni ha yä nijä rä mpengi nuꞌu̱ yä ntꞌani xa xä dupäbi yä mu̱i. Pe hinto xä za xä matsꞌi, hänge nuyu̱ yä jäꞌi ya hingi pa ha yä nijä o ha yä templo. Nuꞌmu̱, ¿por hanja mähyoni gi ntini ha nuꞌu̱ yä mhuntsꞌi pe̱ꞌtsi yä testigo rä Jeoba? ¿Te ma gi tini ha nuꞌu̱ yä mhuntsꞌi?

Ma gi johya de gi hyandi hanja nuꞌu̱ yä jäꞌi di mädi ꞌne di nsu nꞌa ngu mänꞌaa. Nuꞌu̱ yä kristianu de näꞌä siglo I, mi ntini ha yä mhuntsꞌi pa mi xo̱kämbeni Äjuä, mi nxadi rä Mäkä Tꞌofo, ꞌne pa mi nupä mfeni nꞌa ngu mänꞌaa (Hebreos 10:24, 25). Nuꞌmu̱ mi muntsꞌi xa mi johya ngeꞌä gatꞌho mi mädi nꞌa ngu mänꞌaa, ꞌne mi ntsitsꞌi xä ñho ꞌñenä mi nku (2 Tesalonicenses 1:3; 3 Juan 14). Mäpaya, nuje xa di johyahe ꞌnehe nuꞌmu̱ di ntinihe, ngeꞌä di te̱mbäbihe rä kꞌoi nuꞌu̱ yä mu̱di kristianu.

Ma gi hñäni yä ñho mu̱ gi pe̱fi nuꞌu̱ yä tsꞌofo uni rä Mäkä Tꞌofo. Mäpaya ndunthi yä ñꞌo̱ho̱, yä ꞌme̱hñä ꞌne yä bätsi di muntsꞌi ja ngu bi ja nuꞌu̱ yä jäꞌi mää rä Mäkä Tꞌofo. Ha nuꞌu̱ yä mhuntsꞌi, ꞌmu̱i rꞌa yä ñꞌo̱ho̱ nuꞌu̱ faxkägihe gä pädihe hanja ri ꞌñehe gä pe̱fihe ha mä mꞌu̱ihe nuꞌu̱ yä tsꞌofo uni rä Mäkä Tꞌofo (Deuteronomio 31:12; Nehemías 8:8). Gatꞌho nuꞌu̱ toꞌo di ntini ha yä mhuntsꞌi dä za dä dädi nuꞌu̱ yä ntꞌani di tꞌo̱tꞌe ha rꞌa de nuꞌu̱ yä thoꞌtsi di tꞌuni. ꞌNehe dä za dä ntuhu yä jähñä pa njabu̱ dä ꞌñudi näꞌä jamfri pe̱ꞌtsi po Äjuä (Hebreos 10:23).

Mänꞌa ma dä ze̱di näꞌä ri jamfri gi pe̱ꞌtsi po Äjuä. Rä apostol Pablo bi ꞌñembäbi nꞌa de nuꞌu̱ yä mhuntsꞌi mi ja ha nuꞌu̱ yä pa: “Di ne gä mabu̱ kongeꞌähu̱. Njabu̱ nu ri jamfrihu̱ dä jaki mänꞌa dä ze̱ mä jamfri, ha nu mä jamfri dä japi mänꞌa dä ze̱ ri jamfrihu̱ ꞌnehe” (Romanos 1:11, 12). Nuꞌmu̱ di ntinihu̱ ko nuꞌu̱ märꞌa mä kuhu̱ mänꞌa di ze̱di mä jamfrihu̱, ꞌne faxkägihu̱ pa gä ꞌmu̱hu̱ ja ngu bi mꞌu̱i rä Hesu.

Pa gi hyandäse̱ näꞌä di xiꞌäꞌihe, di mbitaꞌihe gi ntini ha nꞌa de nuꞌu̱ mä mhuntsꞌihe ma gä pe̱ꞌtsihe nunä semänä. Xa ma dä rꞌakägihe ndunthi rä johya gi ntini ko nuje. Hinte ma gi jutꞌi, ꞌne nunka tꞌadi yä bojä.

• ¿Te mä kꞌoi di te̱nihe ha mä mhuntsꞌihe?

• ¿Te mä jäpi di hänihe nuꞌmu̱ di ntinihe ha mä mhuntsꞌihe?

Nuje di ntinihe ha mä mhuntsꞌihe mäske xä tse̱, xä pa, ꞌuäi ꞌne mäske di thogihe yä xuñha o xa xä zakägihe de xtä mpe̱fihe gatꞌho rä pa. ꞌNehe, rꞌabu̱ pe̱ꞌtsi te gä yꞌohe xa ndunthi, ꞌne di rꞌanihe yä tꞌo̱ho̱. Pe, ¿por hanja yä testigo rä Jeoba xa di o̱tꞌehe ntsꞌe̱di po gä ntinihe ha mä mhuntsꞌihe?

Yä mhuntsꞌi faxkägihe gä pe̱ꞌtsihe nꞌa rä hogä mꞌu̱i. Rä apostol Pablo bi hyandi ge yä de̱ni rä Hesu, xa mähyoni dä ntini ha yä mhuntsꞌi, hänge bi ꞌñenä: «Nupä mfenihu̱ nꞌa ngu mänꞌaa» (Hebreos 10:24). Nuya yä noya ne dä mää ge mähyoni gä pädihu̱ xä ñho gatꞌho nuꞌu̱ yä ku de rä mhuntsꞌi ꞌne gä tumämu̱ihu̱ po geꞌu̱. Nuꞌmu̱ di ze̱njuähu̱ yä ku ꞌne di ambäbihu̱ te thogi, di dahu̱ ngue̱nda ge nꞌa rä pa bi thogi ꞌnehe nuꞌu̱ yä xuñha di pe̱ꞌtsihu̱. Hänge nuyu̱ yä ku, dä za dä maxkägihu̱ pa gä ze̱tihu̱ ꞌnehe nuꞌu̱ yä xuñha di thogihu̱.

Yä mhuntsꞌi faxkägihe gä pe̱ꞌtsihe yä hogä ntsitsꞌi. Gatꞌho nuꞌu̱ di ntinihe ha yä mhuntsꞌi hingä se̱he̱ di mpädihe, ꞌnehe di pe̱ꞌtsihe nꞌa rä hogä ntsitsꞌi. Rꞌabu̱ ꞌnehe di muntsꞌihe pa di ñähe, di ñunihe o di ñꞌenihe. ¿Te mä ñho di hänihe nuꞌmu̱ di muntsꞌihe ko mä kuhe? Faxkägihe pa mänꞌa gä mädihe ꞌne gä ntsitsꞌihe. Hänge nuꞌmu̱ di handihe ge nuꞌu̱ mä kuhe thogi yä xuñha, nguntꞌä di fatsꞌihe ngeꞌä xa di ntsitsꞌihe (Proverbios 17:17). Nuꞌmu̱ di ntinihe ko gatꞌho nuꞌu̱ mä kuhe de rä mhuntsꞌi, di udihe ge di tumämu̱ihe “nꞌa ngu mänꞌaa” (1 Corintios 12:25, 26).

Di mbitaꞌihe gi huahni gi ntsitsꞌi ko nuꞌu̱ yä jäꞌi pe̱päbi rä bolunta Äjuä. Nuꞌu̱ yä ntsitsꞌi ma dä za gi tini ko yä testigo rä Jeoba. Ogi hopi te dä hñäkꞌäꞌi gi ntini kongekhe.

• ¿Por hanja xä ñho gä ntinihe ko mä kuhe ha yä mhuntsꞌi?

• ¿Hämꞌu̱ gi hohmä guä ehe gi pädi näꞌä mä mhuntsꞌihe?

¿Te mi pe̱fi nuꞌu̱ yä mu̱di kristianu nuꞌmu̱ mi muntsꞌi? Nuꞌu̱ mi muntsꞌi pa mi xadi, mi tuti yä jähñä pa Äjuä, mi heti ꞌne mi nxadi rä Mäkä Tꞌofo (1 Corintios 14:26). Mu̱ gi ntini ha nꞌa de nuꞌu̱ mä mhuntsꞌihe, geꞌä ma gi hyandi ꞌnehe.

Näꞌä tꞌudi ha yä mhuntsꞌi, ehe ha rä Mäkä Tꞌofo ꞌne faxte. Tatꞌä hñäto, nsabdo o ndomingo, yä Testigo di ntini pa dä yꞌo̱de nꞌa Rä Thoꞌtsi de rä Mäkä Tꞌofo näꞌä di dura 30 minuto. Nuya yä thoꞌtsi udi hanja rä Mäkä Tꞌofo faxkägihu̱ pa gä ꞌmu̱hu̱ xä ñho ꞌne gä pädihu̱ te ngu nuꞌu̱ yä pa di ꞌmu̱hu̱. Ha nunä mhuntsꞌi di mbitagihe gä honihe ha rä Mäkä Tꞌofo näꞌä di o̱dehe. Mꞌe̱fa, fu̱di näꞌä Rä Ntꞌudi de rä rebista La Atalaya. Nunä rebista di nxadihe tatꞌä semänä ꞌne di dura nꞌa ora. Ha nunä ntꞌudi, di tꞌutkägihe hanja dä za gä pe̱fihe ha mä mꞌu̱ihe nuꞌu̱ yä tsꞌofo uni rä Mäkä Tꞌofo. Gatꞌho nuꞌu̱ yä jäꞌi di ntini, dä za dä uni rꞌa yä noya. Mähye̱gi näꞌä di nxadihe tatꞌä semänä ha nuꞌu̱ thogi 110,000 yä mhuntsꞌi de yä testigo rä Jeoba ja ha gatꞌho rä Xiꞌmhai.

Tꞌutkägihe hanja dä za gä udihe mänꞌa xä ñho rä Mäkä Tꞌofo. Entre semänä, di pe̱ꞌtsihe mä nꞌa rä mhuntsꞌi rä thuhu Rä Mꞌu̱i ꞌne yä ꞌMe̱fi yä Kristianu. Tatꞌä zänä di hänihe nꞌa rä he̱ꞌmi rä thuhu Programä pa yä mhuntsꞌi Rä Mꞌu̱i ꞌne yä ꞌMe̱fi yä Kristianu, habu̱ hutsꞌi te ma gä nxadihe tatꞌä semänä. Ha nunä mhuntsꞌi ja hñuu yä sección. Rä mu̱di rä thuhu: Yä tesoro de rä Noya Äjuä. Nunä sección faxkägihe pa gä pädihe te hutsꞌi ha nuꞌu̱ yä ntheke de rä Mäkä Tꞌofo di toka gä hetihe tatꞌä semänä. Rä yoho rä thuhu: Ma gä udihu̱ mänꞌa xä ñho. Ha nunä sección di tꞌuni yä demostrasion pa gä pädihe hanja gä utihe yä jäꞌi de rä Mäkä Tꞌofo. Rꞌabu̱ rä consejero di umbäbi rꞌa yä tsꞌofo nuꞌu̱ thogi heti rä Mäkä Tꞌofo ꞌne nuꞌu̱ uni yä demostrasion pa dä ꞌñudi o dä hñeti yä he̱ꞌmi mänꞌa xä ñho (1 Timoteo 4:13). ꞌNe rä sección hñuu rä thuhu: Mä mꞌu̱ihu̱ ngu yä kristianu. Ha nunä sección tꞌudi hanja dä za gä pe̱fihe ha mä mꞌu̱ihe nuꞌu̱ yä tsꞌofo uni rä Mäkä Tꞌofo po mäde de rꞌa yä discurso. ꞌNehe, rꞌabu̱ ehe rꞌa yä thoꞌtsi habu̱ di tꞌapäbi rä mfatsꞌi nuꞌu̱ xä ntini pa dä dädi rꞌa yä ntꞌani. Njabu̱ faxkägihe gä ntiendehe mänꞌa xä ñho näꞌä udi rä Mäkä Tꞌofo.

Xki ntini ha nuꞌu̱ mä mhuntsꞌihe, ma gi hyandi ge di hänihe nꞌa ntꞌudi xa xä ñho de rä Mäkä Tꞌofo (Isaías 54:13).

• ¿Te ma gi yꞌo̱de ha nuꞌu̱ yä mhuntsꞌi pe̱ꞌtsi yä testigo rä Jeoba?

• ¿Ndañꞌä de nuꞌu̱ mä mhuntsꞌihe gi hohmä gi ntini nunä semänä?

¿Ya gä hyandi nuꞌu̱ yä kꞌoi hutsꞌi ha nunä foyeto ge yä testigo rä Jeoba xa xä ñhoki pa di ntini ha yä mhuntsꞌi? ¿Por hanja xa mähyoni pa nuje gä ñhehe ꞌne gä ñhokihe xä ñho?

Di udihe ge di pe̱ꞌspäbihe tꞌekꞌei rä Zi Dada Jeoba. Mäjuäni ge Äjuä handi näꞌä ja ha mä korasohu̱ hingä ho̱nse̱ handi hanja di ñhehu̱ (1 Samuel 16:7). Pe nuꞌmu̱ di muntsꞌihe pa di xo̱kämbenihe Äjuä, di nehe gä udihe tꞌekꞌei po geꞌä ꞌne po nuꞌu̱ mä kuhe. Mu̱ dä tꞌengägihu̱ gä ma gä nuhu̱ nꞌa nzaya de ha nꞌa tsꞌu̱tꞌhui, ¿hänge xa gä ñhehu̱ ꞌne gä ñhokihu̱ xa xä ñho pa gä udihu̱ ge di pe̱ꞌspäbihu̱ rä tꞌekꞌei po näꞌä rä nsu pe̱ꞌtsi? Njabu̱ ꞌnehe, nuꞌmu̱ di ñhehe ꞌne di ñhokihe xä ñho pa di pahe ha yä mhuntsꞌi, di udihe ge di pe̱ꞌspäbihe tꞌekꞌei rä Zi Dada Jeoba, näꞌä «Däta Nzaya de gatꞌho rä Xiꞌmhai». ꞌNehe di udihe rä tꞌekꞌei po näꞌä luga habu̱ di xo̱kämbenihe Äjuä (Génesis 18:25).

Udi ge di ꞌmu̱ihe ja ngu di mända Äjuä. Rä Mäkä Tꞌofo mää ge yä kristianu, mähyoni dä «jamäsu pa dä ñhee ngu ri ꞌñehe. Hindä ñhee de gä ntꞌetsꞌi» (1 Timoteo 2:9, 10). Nunä tsꞌofo xikägihe ge mähyoni gä huahnihe nuꞌu̱ yä dutu di neki xä ñho, hingä nuꞌu̱ yä dutu yä uaxjo, yä dozu̱ dutu, nuꞌu̱ di hyantho o märꞌa yä tsꞌo dutu. Nuꞌmu̱ rä Mäkä Tꞌofo uni nunä tsꞌofo hingi ne dä mää ge hindä za gä huahnihe nuꞌu̱ yä dutu di hohe. Mu̱ gä ñhehe xä ñho, mäske nixi hinte gä mäñhe, dä za gä “eꞌspäbihe rä nsu” Äjuä, näꞌä mä Ñäntehe ꞌne näꞌä ntꞌudi xtä hänihe de geꞌä (Tito 2:10; 1 Pedro 2:12). Nuꞌmu̱ di ñhehe ꞌne di ñhokihe xä ñho pa di ntinihe ha yä mhuntsꞌi, yä jäꞌi di da ngue̱nda hanja di xo̱kämbenihe Jeoba.

Pe mu̱ hingi pe̱ꞌtsi yä dutu pa gi ñhee xä ñho, hingä po rängeꞌä hingä ma gi ntini ha rä Ngu de gä Mhuntsꞌi. Beni ge pa gi ñhee xä ñho o pa gi nheki xä ntꞌaxi, hingä mähyoni gi tai nuꞌu̱ yä dutu xä mädi.

• ¿Por hanja xa mähyoni gä ñhehu̱ xä ñho nuꞌmu̱ di muntsꞌihu̱ pa di xo̱kämbenihu̱ Äjuä?

• ¿Te mä tsꞌofo de rä Mäkä Tꞌofo faxkägihu̱ pa gä ñhehu̱ ꞌne gä ñhokihu̱ xä ñho?

Mu̱ nuꞌi gi nxadi ko nꞌa testigo rä Jeoba, zäi ge gi o̱tꞌe ntsꞌe̱di po gi hñeti ri mfistꞌofo änte de gi nxadihu̱. ꞌNehe geꞌä dä za gi pe̱fi änte de gi ntini ha yä mhuntsꞌi pa mänꞌa gi hñäni yä ñho de nuꞌu̱ yä ntꞌudi. Pa geꞌä mähyoni gi huahni te mä pa ꞌne te mä ora ma gi nxadi.

Huahni hämꞌu̱ ꞌne habu̱ ma gi nxadi. ¿Hämꞌu̱ ꞌne te mä ora dä za gi nxadi mänꞌa xä ñho? ¿De gä xudi änte de gi fu̱di gi mpe̱fi? ¿De gä xui nuꞌmu̱ ya bi ñꞌähä ri bätsi? Mäske hindä za gi ꞌueke ndunthi ri tiempo, yꞌo̱tꞌe ntsꞌe̱di po gi ꞌueke ri tiempo pa gi nxadi ꞌne ogi hopi ge märꞌa yä tꞌo̱tꞌe dä hñäkꞌäꞌi gi pe̱fi njabu̱. Hyoni nꞌa luga habu̱ hindi ja yä njohni, hueꞌti rä radio, rä telebision, ꞌne ri telefono. ꞌNehe pa gi nxadi mänꞌa xä ñho rä Mäkä Tꞌofo, xatuäbi Äjuä änte de gi fu̱di pa njabu̱ dä maxꞌäꞌi gi pumfri nuꞌu̱ yä dumu̱i o yä xuñha gi thogi näꞌä paꞌä (Filipenses 4:6, 7).

Nxadi ꞌne ñhoki pa gi uni nꞌa rä noya. Mꞌe̱tꞌo hyandi te ne dä mää näꞌä tema. ꞌNepu̱ hyandi te rä thuhu näꞌä artikulo o kapitulo. Ma gi da ngue̱nda ge nuꞌu̱ yä subtitulo di nꞌatꞌäui näꞌä tema. Nubye̱, hyandi nuꞌu̱ yä kꞌoi ꞌne hñeti nuꞌu̱ yä ntꞌani ma dä tꞌo̱tꞌe ha rä ngätsꞌi de näꞌä artikulo. Nuꞌu̱ yä ntꞌani geꞌu̱ faxkägihu̱ gä benihu̱ nuꞌu̱ yä noya mänꞌa xa mähyoni. Nubye̱ hñeti kada nꞌa de nuꞌu̱ yä xe̱ni ꞌne hyombäbi rä mpengi nuꞌu̱ yä ntꞌani pa kada nꞌa de nuꞌu̱ yä xe̱ni. Hyoni nuꞌu̱ yä xe̱ni de rä Mäkä Tꞌofo ꞌne mbeni hanja fatsꞌi näꞌä hutsꞌi ha näꞌä he̱ꞌmi (Hechos 17:11). Nuꞌmu̱ xki tini rä mpengi näꞌä ntꞌani, japi nꞌa señä pa dä maxꞌäꞌi gi beni näꞌä mpengiꞌä. Njabu̱ ha rä mhuntsꞌi, mu̱ gi ne, dä za gi ju̱tsꞌi ri yꞌe̱ pa gi mää nꞌa rä noya.

Mu̱ gi nxadi nuꞌu̱ yä tema di thandi ha yä mhuntsꞌi tatꞌä semänä, näꞌä ri mfädi gi pe̱ꞌtsi de rä Mäkä Tꞌofo mänꞌa ma dä te (Mateo 13:51, 52).

• ¿Te dä za gi pe̱fi pa gi ꞌueke ri tiempo ꞌne gi nxadi änte de gi ma ha yä mhuntsꞌi?

• ¿Hanja dä za gi ñhoki pa gi uni nꞌa rä noya ha yä mhuntsꞌi?

Dende mäyaꞌmu̱ Jeoba xä ne ge yä familia dä ꞌueke yä tiempo pa dä nxadi rä Mäkä Tꞌofo. Njabu̱ yä familia ma dä za dä me̱ꞌtsi nꞌa rä hogä ntsitsꞌi ko Äjuä ꞌne ma dä ntsitsꞌi xä ñho nꞌa ngu mänꞌaa (Deuteronomio 6:6, 7). Hänge po rängeꞌä yä testigo rä Jeoba, di ꞌueke mä tiempohe ha mä nguhe tatꞌä semänä pa ko rä johya di xo̱kämbenihe Äjuä ha rä Mhuntsꞌi de gä Familia pa rä Nsunda Äjuä. Ha nunä mhuntsꞌi, di honihe yä tsꞌofo de rä Mäkä Tꞌofo nuꞌu̱ di hanthe ge di ja mꞌe̱di ha mä familiahe. Asta nuꞌu̱ ꞌmu̱se̱, pe̱ꞌtsi rä Mhuntsꞌi de gä Familia, ngeꞌä nuyu̱ di ꞌueke yä tiempo ꞌne di huahni nꞌa tema de rä Mäkä Tꞌofo pa di nxadi.

Nunä mhuntsꞌi fatsꞌi yä familia dä uatꞌi Jeoba. Rä Mäkä Tꞌofo mää: «Jonihu̱ ko Äjuä ꞌne nuꞌä dä joni kongeꞌähu̱» (Santiago 4:8). Nuꞌmu̱ di nxadihu̱ rä Mäkä Tꞌofo di pädihu̱ mänꞌa xä ñho nuꞌu̱ yä ꞌme̱fi ꞌne nuꞌu̱ yä hogä mꞌu̱i pe̱ꞌtsi Äjuä. Hänge ha näꞌä rä Mhuntsꞌi de gä Familia, dä za gä fu̱di gä hetihu̱ mähye̱gi rä Mäkä Tꞌofo. Mu̱ gä nehu̱, dä za gä sigihu̱ näꞌä programä ehe ha rä he̱ꞌmi Rä Mꞌu̱i ꞌne yä ꞌMe̱fi yä Kristianu. Kada nꞌa de nuju̱ dä za gä hetihu̱ rꞌa yä xe̱ni de rä Mäkä Tꞌofo, ꞌnepu̱ dä za gä mäñhu̱ näꞌä dä pädihu̱ de nuꞌu̱ yä xe̱ni.

Nunä mhuntsꞌi fatsꞌi yä familia pa dä ntsitsꞌi xä ñho nꞌa ngu mänꞌaa. Mu̱ yä däme, yä ꞌme̱hñä, yä dada ꞌne yä bätsi dä nxadi mähye̱gi rä Mäkä Tꞌofo, mänꞌa ma dä ntsitsꞌi xä ñho. Nunä Mhuntsꞌi de gä Familia, mähyoni dä tꞌo̱tꞌe ko rä johya ꞌne nsinke dä nja yä tuhni. Rꞌabu̱ yä dada dä za dä hyandi hängu nje̱ya pe̱ꞌtsi yä bätsi pa dä hyoni rꞌa yä tema de yä rebista La Atalaya ꞌne ¡Despertad!, o dä hyoni ha nunä luga di pe̱ꞌtsihu̱ ha Internet ha jw.org pa dä nxadi kongeꞌu̱. ꞌNehe dä za dä hyandi mähye̱gi nꞌa de nuꞌu̱ yä bideo de rä JW Broadcasting (tv.jw.org), mꞌe̱fa gatꞌho dä za dä mää te bi bädi o dä nxadi te dä za dä me̱fi nuꞌu̱ yä bätsi nuꞌmu̱ thogi yä xuñha ha rä skuela. Dä hogi ꞌnehe dä ntuhu nuꞌu̱ yä jähñä ma dä tꞌe̱ntsꞌi ha rä mhuntsꞌi. Xti uadi dä me̱ꞌtsi näꞌä Mhuntsꞌi de gä Familia, dä za dä zi nꞌa tu̱i zi uthe o nꞌa zi ñhuni.

Näꞌä tiempo di ꞌuekehe tatꞌä semänä pa di xo̱kämbenihe mähye̱gi Äjuä, fatsꞌi gatꞌho mä familiahe pa di nxadi rä Mäkä Tꞌofo ko ndunthi rä johya. ꞌNehe Jeoba ma dä jäpigihe ndunthi po gatꞌho näꞌä di pe̱fihe pa di xo̱kämbeniheꞌä (Salmo 1:1-3).

• ¿Por hanja di ꞌueke mä tiempohe pa di pe̱ꞌtsihe näꞌä Mhuntsꞌi de gä Familia pa rä Nsunda Äjuä?

• ¿Te dä za dä me̱fi yä dada ꞌne yä nänä pa njabu̱ gatꞌho dä johya ndunthi nuꞌmu̱ pe̱ꞌtsi näꞌä Mhuntsꞌi de gä Familia pa rä Nsunda Äjuä?

¿Gi handi hängu rä johya pe̱ꞌtsi nuyu̱ yä jäꞌi hutsꞌi ha nuya yä kꞌoi? Nuyu̱ xä ntini ha nꞌa de nuꞌu̱ mä däta mhuntsꞌihe. Dende mäyaꞌmu̱, Äjuä bi mändabi nuꞌu̱ yä ꞌme̱go ge xä ntini hñu mꞌiki tatꞌä je̱ya. Mäpaya, nuje ꞌnehe xa di johyahe ndunthi de gä ntinihe ha yä däta mhuntsꞌi (Deuteronomio 16:16). Tatꞌä je̱ya di pe̱ꞌtsihe nuya hñuu yä däta mhuntsꞌi: yoho yä däta mhuntsꞌi de gä circuito de gä nꞌapa, ꞌne rä däta mhuntsꞌi regional de gä hñupa. ¿Hanja faxkägihe nuya yä däta mhuntsꞌi?

Faxkägihe pa gä ntsitsꞌihe mänꞌa xä ñho ko mä kuhe. Yä israelita xa mi umbi ndunthi rä johya dä nsunda Jeoba ko gatꞌho nuꞌu̱ märꞌa yä ku ha yä däta mhuntsꞌi. Nuje ꞌnehe xa di rꞌakägihe ndunthi rä johya gä ntinihe ko nuꞌu̱ mä kuhe ha nuya yä däta mhuntsꞌi pa gä nsundahe Jeoba (Salmo 26:12, nota; 111:1). Nuya yä däta mhuntsꞌi faxkägihe pa di pädihe nuꞌu̱ mä kuhe de märꞌa yä mhuntsꞌi ꞌne de märꞌa yä luga. Xti zo̱ho̱ rä ora de rä ñhuni, di ñunihe mähye̱gi ha näꞌä luga ha di ntinihe. Geꞌä mänꞌa faxkägihe pa di ntsitsꞌihe ko nuꞌu̱ märꞌa mä kuhe (Hechos 2:42). Ha nuya yä däta mhuntsꞌi di handihe ge ja nꞌa däta mhäte näꞌä faxkägihe gä ntsitsꞌihe ko «gatꞌho yä ku» de gatꞌho rä Xiꞌmhai (1 Pedro 2:17).

Faxkägihe pa mänꞌa dä te näꞌä mä ntsitsꞌihe ko Äjuä. Yä israelita mi häni ndunthi yä jäpi nuꞌmu̱ mi «ntiende nuꞌu̱ yä noya» mi tꞌuti de rä Mäkä Tꞌofo (Nehemías 8:8, 12). Pa nuje ꞌnehe nꞌa rä däta jäpi nuꞌu̱ yä tsꞌofo di hänihe ha nuꞌu̱ yä däta mhuntsꞌi. Po mäde de yä thoꞌtsi ꞌne yä demostrasion di tꞌutkägihe hanja gä pe̱päbihe rä bolunta Äjuä. Gatꞌho näꞌä tꞌudi ha nuꞌu̱ yä däta mhuntsꞌi xä thäi ha rä Mäkä Tꞌofo. ꞌNehe di nupkägihe mä mfenihe nuꞌmu̱ di o̱dehe hanja märꞌa yä ku xä ze̱ti yä xuñha nuꞌu̱ di nheki ha nuya yä tsꞌo pa di ꞌmu̱hu̱. Ha yä däta mhuntsꞌi regional, dä za gä handihu̱ nꞌa drama de nꞌa thogi näꞌä huxä ha rä Mäkä Tꞌofo. Ha näꞌä drama ma gä handihu̱ ge nuꞌu̱ yä jäꞌi di ñhee ja ngu mi ñhee nuꞌu̱ yä jäꞌi de mäyaꞌmu̱. Nuya yä drama utkägihe ndunthi yä tsꞌofo. ꞌNehe ha nuya yä däta mhuntsꞌi, di nku̱ꞌmdehe nuꞌu̱ yä jäꞌi xä umbäbi yä te Äjuä pa dä me̱päbi rä bolunta.

• ¿Por hanja xa di rꞌakägihe ndunthi rä johya gä ntinihe ha yä däta mhuntsꞌi?

• ¿Te mä jäpi ma gi hñäni mu̱ gi ntini ha nꞌa de nuꞌu̱ mä däta mhuntsꞌihe?

Änte de xä du rä Hesu bi ꞌñenä: «Nuya yä rꞌayꞌo hogä noya de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä, ma dä ntꞌo̱de ha gatꞌho rä Xiꞌmhai pa gatꞌho yä jäꞌi dä yꞌo̱de, ꞌnepu̱, dä zo̱ho̱ rä fin» (Mateo 24:14, NM). Pe, ¿hanja ma xä za xä tꞌungä ntꞌo̱de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä ha gatꞌho rä Xiꞌmhai? Po mäde de gä te̱nihe näꞌä kꞌoi bi zoogi rä Hesu nuꞌmu̱ bä ehe nuua ha rä Xiꞌmhai (Lucas 8:1).

Nuje di o̱tꞌehe ntsꞌe̱di po gä tso̱nihe yä jäꞌi ha yä nguu. Rä Hesu bi ꞌñuti yä de̱ni hanja xä ma nguu po nguu pa xä ungä ntꞌo̱de nuꞌu̱ yä rꞌayꞌo hogä noya (Mateo 10:11-13; Hechos 5:42; 20:20). Nuꞌu̱ yä mu̱di de̱ni rä Hesu bi sipäbi xä ñho habu̱ ma xä ungä ntꞌo̱de (Mateo 10:5, 6; 2 Corintios 10:13). ꞌNehe mäpaya, kada nꞌa de nuꞌu̱ yä mhuntsꞌi ja, xä sipäbi habu̱ dä ma dä ungä ntꞌo̱de. Njabu̱, nuje di nzofohe yä jäꞌi de rä Noya Äjuä ꞌne di “dahe näꞌä mäjuäni” ja ngu bi mända rä Hesu (Hechos 10:42).

Nuje di o̱tꞌehe ntsꞌe̱di po gä honihe yä jäꞌi habu̱ gatꞌho dä za. Rä Hesu hingä ho̱nse̱ bi ungä ntꞌo̱de de rä Noya Äjuä ha yä nguu. ꞌNehe bi ꞌñudi ha rä ñäni rä ndehe, ha nꞌa rä poso ꞌne ha märꞌa yä luga habu̱ mi ja yä jäꞌi (Marcos 4:1; Juan 4:5-15). Nuje, ꞌnehe di ñähe ko yä jäꞌi ha yä kaye, ha yä de̱nda, ha yä tai, ꞌnehe di nzofohe ko rä telefono. ꞌNe nuꞌmu̱ dä za, di ñähe de näꞌä mä jamfrihe ko nuꞌu̱ yä jäꞌi di mpe̱fihe, ko nuꞌu̱ di pahe ha skuela, ko nuꞌu̱ mä parientehe, ꞌne ko nuꞌu̱ yä jäꞌi ꞌmu̱i getbu̱ ha mä nguhe. Njabu̱, yä miyontho yä jäꞌi de gatꞌho rä Xiꞌmhai xä za xä yꞌo̱de nuꞌu̱ yä hogä noya dä za dä ñämbäbi yä te (Salmo 96:2).

¿Gi pädi de nꞌa rä jäꞌi näꞌä dä hohmä dä yꞌo̱de nuya yä hogä noya de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä ꞌne de nuꞌu̱ yä jäpi dä za dä hñäni pa xudi ndämäni? Pa geꞌä mähyoni ge hingi pe̱ꞌtsi pa nuꞌise̱ nuya yä hogä noya xkä pädi. Nguntꞌä xipäbi märꞌa yä zi jäꞌi de geꞌä.

• ¿Te mä «rꞌayꞌo hogä noya» mähyoni gä uñhu̱ ntꞌo̱de?

• ¿Hanja yä testigo rä Jeoba di de̱mbäbi rä kꞌoi rä Hesu nuꞌmu̱ di ungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä?

Tꞌembi prekursor nꞌa jäꞌi näꞌä di ꞌme̱tꞌo ꞌne xoki yä ꞌñuu pa njabu̱ dä za dä thogi nuꞌu̱ di ꞌme̱fa. Rä Hesu bi ñꞌo ngu de gä prekursor, ngeꞌä bä ꞌme̱hni ha rä Xiꞌmhai pa bi ungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä, ꞌne njabu̱ bi xoki nꞌa ꞌñuu näꞌä tsitsꞌi ha rä te (Mateo 20:28). Mäpaya, nuꞌu̱ yä de̱ni rä Hesu ꞌnehe di ꞌueke yä tiempo pa uti yä jäꞌi ꞌne njabu̱ dä zo̱ho̱ dä de̱ni rä Hesu (Mateo 28:19, 20). Rꞌaa xä ꞌueke ndunthi de yä tiempo pa pe̱päbi Äjuä de gä prekursor.

Nꞌa prekursor geꞌä di ungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä ndunthi yä ora. Gatꞌho yä testigo rä Jeoba di ungä ntꞌo̱de nuꞌu̱ yä rꞌayꞌo hogä noya. Pe rꞌaa pe̱päbi Äjuä ngu yä prekursor regular. Nuyu̱ di mpe̱fi nꞌa hängutho yä pa, pa njabu̱ ꞌueke yä tiempo pa dä za dä ungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä 70 yä ora tatꞌä zänä. Märꞌaa xä thutsꞌi ngu yä prekursor espesial, ꞌne di ꞌme̱hni ha nuꞌu̱ yä luga di ja mꞌe̱di dä tꞌungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä. Nuyu̱ tatꞌä zänä di ungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä 130 yä ora o thogi de 130. Yä prekursor hingi honi dä me̱ꞌtsi ndunthi yä tꞌo̱tꞌe. Nuyu̱ di johya ko näꞌä pe̱ꞌtsi pa dä zi ꞌne pa dä hyee ngeꞌä kamfri ge rä Zi Dada Jeoba ma dä umbäbi näꞌä di japäbi mꞌe̱di (Mateo 6:31-33; 1 Timoteo 6:6-8). Toꞌo hingi pe̱päbi Äjuä de gä prekursor regular o espesial, dä za dä me̱päbi Äjuä de gä prekursor ausiliar. Yä prekursor ausiliar di ungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä 30 o 50 ora rä zänä.

Toꞌo di mpe̱fi de gä prekursor di ja njabu̱ ngeꞌä xa di mädi Äjuä ꞌne rä mikꞌei. Ja ngu rä Hesu, nuje di dahe ngue̱nda ge ndunthi yä jäꞌi xa di japäbi mꞌe̱di dä bädi Äjuä ꞌne de näꞌä ma dä me̱fi mꞌe̱fa (Marcos 6:34). Näꞌä mfädi di pe̱ꞌtsihe, dä za dä matsꞌi yä jäꞌi dende nubye̱ ngeꞌä umbi nꞌa humu̱i temäꞌentho pa xudi ndämäni. ¡Nunä humu̱i xa mäjuäni ma dä kumpli! Yä prekursor xa di mädi yä jäꞌi hänge ꞌueke de yä tiempo ꞌne yä tsꞌe̱di pa uti yä jäꞌi nuꞌu̱ yä rꞌayꞌo hogä noya (Mateo 22:39; 1 Tesalonicenses 2:8). Njabu̱, yä prekursor mänꞌa di ntsitsꞌi ko Äjuä, di te yä jamfri ꞌne ꞌmu̱i ko ndunthi rä johya (Hechos 20:35).

• ¿Te pe̱fi nꞌa prekursor?

• ¿Por hanja rꞌa yä testigo rä Jeoba di huahni dä me̱päbi Äjuä de gä prekursor?

Dende o̱tꞌe ndunthi yä je̱ya, yä testigo rä Jeoba xä me̱ꞌtsi rꞌa yä ngunsadi habu̱ tꞌudi de rä Noya Äjuä. Nuya yä ngunsadi, bi thoki pa dä matsꞌi nuꞌu̱ yä ku di uni mäxo̱ge de yä tiempo pa di ungä ntꞌo̱de de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä. Ha nuya yä ngunsadi, tꞌuti nuꞌu̱ yä ku hanja dä za dä “mämbä rä Noya Äjuä ꞌne dä me̱fi xä ñho nuꞌä rä ꞌme̱fiꞌä” (2 Timoteo 4:5).

Ngunsadi pa yä Prekursor. Mu̱ toꞌo ya bi huati nꞌa nje̱ya de gä prekursor, dä za dä ma po rꞌato yä pa ha näꞌä Ngunsadi pa yä Prekursor. Nunä ngunsadi di ntꞌo̱tꞌe ha nꞌa de nuꞌu̱ yä Ngu de gä Mhuntsꞌi. Nunä ngunsadi xä thoki pa dä matsꞌi yä prekursor dä ntsixhui mänꞌa xä ñho rä Zi Dada Jeoba, pa dä sigi dä mpe̱fi de gä prekursor, ꞌne pa dä zo̱ho̱ dä ja xä ñho nunä mäkä ꞌme̱finä.

Ngunsadi pa yä Ebanjelisador de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä. Nunä ngunsadi de gä yo nzänä, xä thoki pa nuꞌu̱ toꞌo pe̱ꞌtsi rꞌa yä je̱ya di mpe̱fi de gä prekursor, ꞌne ne dä uni ntꞌo̱de rä Noya Äjuä ha märꞌa yä luga habu̱ bi ja mꞌe̱di mäske pe̱ꞌtsi te dä zoogi yä nguu. Nuꞌu̱ yä ku di de̱mbäbi rä kꞌoi Ñhesukristo, näꞌä däta Ebanjelisador xä mꞌu̱kua ha rä Xiꞌmhai, ꞌne enä: «¡Xi di ꞌmakua! Go dä pe̱nkägi» (Isaías 6:8; Juan 7:29). Xti zo̱ni ha märꞌa yä luga, nuꞌu̱ yä prekursor pe̱ꞌtsi te dä bädi dä mꞌu̱i ko tsꞌu̱tho rä bojä, dä mꞌu̱i ko yä jäꞌi nuꞌu̱ nꞌañꞌo yä nzäi, ꞌne yä ñhuni. Mu̱ xä pa o xä tse̱ nuꞌu̱ pe̱ꞌtsi te dä nzäi. Rꞌabu̱ asta mähyoni dä bädi mä nꞌa idioma. Hänge nunä ngunsadi, bi thoki pa dä matsꞌi nuꞌu̱ yä ku dä motꞌi nuꞌu̱ yä hogä mꞌu̱i ma dä japäbi mꞌe̱di ha nuꞌu̱ yä luga ma dä zo̱ni. ꞌNehe, nunä ngunsadi fatsꞌi nuꞌu̱ yä ku dä ñhoki, pa habu̱ go dä ne Jeoba ꞌne näꞌä rä hnini dä me̱hni. Ha nunä ngunsadi dä za dä ma yä medinthäti, ꞌne nuꞌu̱ yä ku ꞌne yä nju hinxä nthäti. ꞌNehe mähyoni di pe̱ꞌtsi dende 23 nje̱ya asta 65 nje̱ya.

Ngunsadi de rä Mäkä Tꞌofo de Galaad de rä Watchtower. Ha rä idioma Ebreo, rä noya «Galaad» ri bo̱ni «nꞌa mhuntsꞌi yä do näꞌä di da mäjuäni». Dende 1943, thogi de 8,000 nuꞌu̱ yä ku xä bo̱ni ha näꞌä rä Ngunsadi Galaad ꞌne xä ꞌme̱hni de gä misionero pa dä ungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä “po mäxo̱ge ha rä xiꞌmhai” (Hechos 13:47). Ko yä mfatsꞌi yä misionero, ndunthi yä jäꞌi xä zo̱ho̱ xä bädi de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä. Ja ngu ha Perú, mi zo̱ni po rä mu̱di rꞌa yä misionero, nixi nꞌa rä mhuntsꞌi mi ja ha näꞌä hniniꞌä. Pe nubye̱ bi ja thogi de 1,000 yä mhuntsꞌi. ꞌNehe, mi zo̱ni yä misionero ha Japón, nixi mi tso̱ni rꞌe̱tꞌa yä Testigo nuꞌu̱ mi ꞌmu̱hni. Pe nubye̱, thogi de 200,000 yä Testigo ha näꞌä hniniꞌä. Ha nuꞌu̱ ku̱tꞌa nzänä de gä ntꞌudi ha näꞌä Ngunsadi Galaad, nuꞌu̱ yä ku, ꞌnehe di nxadi rä Mäkä Tꞌofo. Nuꞌu̱ toꞌo pe̱päbi Äjuä ngu de gä prekursor espesial, de gä misionero, de gä superintendente de gä circuito, o di mpe̱fi ha yä ngu Betel, geꞌu̱ di tsꞌohni pa dä ma ha nunä däta ngunsadi, pa bi häni ndunthi yä ntꞌudi de hanja dä mfaxte dä ungä ntꞌo̱de rä Noya Äjuä po gatꞌho rä Xiꞌmhai, ꞌne njabu̱ dä ze̱di nunä mäkä ꞌme̱finä.

• ¿Pa te xä thoki rä Ngunsadi pa yä Prekursor?

• ¿Toꞌo dä za dä ma ha näꞌä Ngunsadi pa yä Ebanjelisador de rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä?