RÄ LECCIÓN 45
¿Te di signifika hingä nthintꞌihu̱ ha yä politika nixi ha märꞌa yä asunto de nunä xiꞌmhai?
Nuꞌmu̱ bi mꞌu̱kua rä Hesu ha rä Xiꞌmhai, bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä de̱ni: «Nuꞌähu̱ hingyä me̱tiꞌihu̱ rä xiꞌmhai» (Juan 15:19). Nuya yä noya signifika ge nuꞌu̱ xa mäjuäni yä kristianu hingi nthintꞌi ha yä politika nixi ha yä gerra. Mäjuäni ge xä ñhei gä ꞌuegehu̱ de nuya yä asunto ngeꞌä rꞌabu̱ asta dä za dä tꞌu̱tsagihu̱ po geꞌä. Hänge, ¿hanja dä za gä ꞌmu̱ihu̱ de rä lado rä Zi Dada Jeoba ꞌne hingä nthintꞌihu̱ ha nuꞌu̱ yä asunto de nunä rä xiꞌmhai?
1. ¿Te di mbeni nuꞌu̱ xa mäjuäni yä kristianu de yä gobiernu?
Nuꞌu̱ xa mäjuäni yä kristianu pe̱ꞌspäbi rä tꞌekꞌei yä gobiernu. Hänge yä testigo rä Jeoba jutꞌi yä impuesto ꞌne di kumpli ko nuꞌu̱ märꞌa yä ley xä hñutsꞌi yä gobiernu ꞌne yä autorida. Yä testigo rä Jeoba pe̱fi näꞌä bi mända rä Hesu nuꞌmu̱ bi ꞌñenä: «Juꞌtihu̱ rä César nuꞌu̱ yä tꞌo̱tꞌe ri ꞌñepi rä César» (Marcos 12:17, TNM). Rä Biblia udi ge ha rä Xiꞌmhai ꞌmu̱i yä gobiernu ꞌne yä autorida, ngeꞌä rä Zi Dada Jeoba go Geꞌä xä hyopäbi dä mända por mientra (Romanos 13:1, TNM). Hänge nuju̱ di rekonosehu̱ ge näꞌä rä autorida pe̱ꞌtsi yä gobiernu hingä ma dä dura pa nzäntho, ꞌne nunka ma dä ñhe̱hui ko näꞌä rä autorida ꞌne rä tsꞌe̱di pe̱ꞌtsi Äjuä. Nuju̱ di pädihu̱ xä ñho ge rä Zi Dada Jeoba ꞌne näꞌä rä Gobiernu xpä hñutsꞌi ha mähetsꞌi, go geꞌä ma dä hñäki gatꞌho nuꞌu̱ yä xuñha ꞌne yä sufrimiento di nheki nuua ha rä Xiꞌmhai.
2. ¿Hanja dä za gä udihu̱ ge hindi nthintꞌihu̱ ha yä politika nixi ha nuꞌu̱ märꞌa yä asunto de nunä xiꞌmhai?
Ja ngu rä Hesu, yä testigo rä Jeoba nunka di nthintꞌi ha yä politika. Nꞌa rä pa, yä jäꞌi mi ne dä hñutsꞌi rä Hesu ngu de gä gobernante ora bi hyandi hanja bi ja nꞌa rä milagro. Pe rä Hesu himbi ne (Juan 6:15). ¿Por hanja himbi ne? Mꞌe̱fa rä Hesu bi ꞌñenä: «Mä Tsꞌu̱tꞌhui hingä de nunä rä xiꞌmhai» (Juan 18:36, TNM). Koꞌmu̱ yä testigo rä Jeoba de̱mbäbi rä ejemplo rä Hesu, nuꞌu̱ hindi nthintꞌi ha yä politika, nixi ha nuꞌu̱ märꞌa yä asunto de nunä xiꞌmhai. Por ejemplo, nuje hindi partisipahe ha yä gerra (hñeti Miqueas 4:3). Di pe̱ꞌspäbihe rä tꞌekꞌei nuꞌu̱ yä kosa di representa nꞌa rä hnini o nꞌa rä dähni—ngu rä bandera—, pe nuje hindi ndänehe nixi di nsundahe (1 Juan 5:21, TNM). ꞌNehe, hindi apoyahe ha nixi di nkontrahe ko nꞌa rä partido o nꞌa rä candidato. Ora di pe̱fihe njabu̱, di udihe ge ho̱nse̱ di apoyahe näꞌä rä Gobiernu o rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä.
HANJA DÄ ZA DÄ MAXꞌÄꞌI RÄ NOYA ÄJUÄ
Ma gä handihu̱ hanja mu̱ hingä jamäsuhu̱ näꞌä di pe̱fihu̱, rꞌabu̱ dä za gä nthintꞌihu̱ ha nuꞌu̱ yä asunto pe̱fi nuꞌu̱ yä jäꞌi hingi pädi Äjuä. ꞌNehe, ma gä handihu̱ te dä za gä pe̱fihu̱ pa njabu̱ go gä pe̱päbihu̱ rä bolunta rä Zi Dada Jeoba.
3. Nuꞌu̱ xa mäjuäni yä kristianu hingi ku̱tꞌi ha yä politika nixi ha yä tuhni
Ñhesukristo ꞌne nuꞌu̱ yä mu̱di kristianu bi zogägihu̱ nꞌa rä ejemplo pa gä de̱nihu̱. Hñetihu̱ Romanos 13:1, 5-7, TNM ꞌne 1 Pedro 2:13, 14. ꞌNepu̱ yꞌe̱ntsꞌihu̱ rä BIDEO ꞌne thädihu̱ nuya yä ntꞌani:
¿Por hanja mähyoni gä respetahu̱ yä autorida?
¿Hanja dä za gä udihu̱ ge di o̱tehu̱ ꞌne di respetahu̱ yä autorida?
Ora ja nꞌa rä gerra, rꞌa yä dähni enä ge hinte di nthintꞌi. Pe mäske nuyu̱ hingi tuhni, hää umbäbi rä bojä o yä arma nuꞌu̱ yä dähni di tuhni. Nuꞌmu̱, ¿te di signifika hinte gä nthintꞌihu̱ ha nuꞌu̱ yä asunto de nunä xiꞌmhai? Hñetihu̱ Juan 17:16, TNM. ꞌNepu̱ yꞌe̱ntsꞌihu̱ rä BIDEO ꞌne thädihu̱ nunä rä ntꞌani:
¿Te di signifika hinte gä nthintꞌihu̱ ha nuꞌu̱ yä asunto de nunä xiꞌmhai?
¿Te ma gä pe̱fihu̱ mu̱ yä autorida o yä gobiernu dä mändagihu̱ gä pe̱fihu̱ nꞌa rä kosa näꞌä di nkontraui ko rä ley Äjuä? Hñetihu̱ Hechos 5:28, 29, TNM. ꞌNepu̱ yꞌe̱ntsꞌihu̱ rä BIDEO ꞌne thädihu̱ nuya yä ntꞌani:
Ora yä autorida o yä gobiernu akägihu̱ gä pe̱fihu̱ nꞌa rä kosa näꞌä di nkontraui ko rä ley rä Zi Dada Jeoba, ¿toꞌo go ma gä o̱tehu̱?
¿Habu̱ hindi debe nꞌa rä kristianu dä yꞌo̱te yä autorida o yä gobiernu?
4. Tanto ko näꞌä gi mbeni ngu ko näꞌä gi pe̱fi, udi ge hingi nthintꞌi ha nuꞌu̱ yä asunto de nunä xiꞌmhai
Hñetihu̱ 1 Juan 5:21, TNM. ꞌNepu̱ yꞌe̱ntsꞌihu̱ rä BIDEO ꞌne thädihu̱ nuya yä ntꞌani:
Ja ngu dä handihu̱ ha rä bideo, ¿por hanja rä ku Ayenge bi desidi hindä apoya ninꞌa rä partido nixi dä ndäne o dä saluda rä bandera?
¿Gi kamfri ge xä ñho näꞌä bi me̱fi rä ku Ayenge?
¿Te mä asunto de nunä xiꞌmhai habu̱ nsinke gä dahu̱ ngue̱nda dä za gä nthintꞌihu̱? Yꞌe̱ntsꞌihu̱ rä BIDEO, ꞌnepu̱ thädihu̱ nuya yä ntꞌani:
Ora ñꞌeni nꞌa rä dähni kontra mä nꞌa rä dähni, ¿hanja dä za gä udihu̱ ge nixi di nkontrauihu̱ ha nixi di fatsꞌihu̱ ninꞌa de nuꞌu̱ yä equipo?
¿Hanja dä za gä udihu̱ ge hindi pe̱ꞌspäbihu̱ rä kue̱ yä politiko ora di afektagihu̱ näꞌä pe̱fi? ¿Hanja dä za gä udihu̱ ge hindi apoyahu̱ yä politiko ora di benefisiagihu̱ näꞌä pe̱fi?
¿Hanja nuꞌu̱ yä jäꞌi di ntsixkuihu̱ o nuꞌu̱ yä notisia di handihu̱, dä za dä jakägihu̱ gä nthintꞌihu̱ ha nuꞌu̱ yä asunto de nunä xiꞌmhai?
¿Habu̱ hindi debe dä nthintꞌi nixi dä partisipa nuꞌu̱ xa mäjuäni yä kristianu?
RꞌA YÄ JÄꞌI ENÄ: «¿Por hanja hingi saludahu̱ rä bandera nixi gi tutihu̱ rä himno nacional?».
Xiꞌmu̱ toꞌo dä xiꞌi njabu̱, ¿te ma gi thädi?
NÄꞌÄ DÄ PÄDIHU̱
Nuꞌu̱ xa mäjuäni yä kristianu di jamäsu näꞌä mää, näꞌä pe̱fi ꞌne asta näꞌä di mbeni pa njabu̱ hinte dä nthintꞌi ha yä politika; nixi dä apoya ha nixi dä mꞌu̱i en kontra de geꞌu̱.
Pa gä benihu̱
¿Te mä obligasio di pe̱ꞌtsihu̱ ko yä autorida ꞌne yä gobiernu?
¿Por hanja nixi di fatsꞌihu̱ ha nixi di nkontrahu̱ ko nuꞌu̱ yä asunto pe̱fi yä politiko?
¿Te mä asunto de nunä xiꞌmhai habu̱ nsinke gä dahu̱ ngue̱nda dä za gä nthintꞌihu̱?
HABU̱ DÄ ZA GI PÄDI MÄ NꞌA TU̱I
¿Rꞌabu̱ te dä za gä thogihu̱ ora hindi nthintꞌihu̱ ha nuꞌu̱ yä asunto de nunä xiꞌmhai?
Xi yä familia, ¿hanja dä za dä ñhoki dende änte ko näꞌä ma dä mää o ko näꞌä ma dä me̱fi, pa njabu̱ dä ꞌñudi ge hingi nthintꞌi ha nuꞌu̱ yä asunto de nunä xiꞌmhai?
Ma gä udihu̱ ge hindi xo̱kämbenihu̱ yä tꞌo̱tꞌe, ho̱nse̱ Jeoba (4:25)
Hyandi hanja nꞌa rä zi jäꞌi näꞌä mi dedika dä defende rä bandera de näꞌä rä país habu̱ bi ꞌmu̱i, bi dini näꞌä xa mäjuäni nꞌa rä däta nsu.
Hyandi hanja dä za gi yꞌo̱tꞌe ngue̱nda nuꞌu̱ yä konseho uni Äjuä ora gi huahni nꞌa rä ꞌme̱fi.
«Kada nꞌaa ma dä ndudese̱ rä responsabilida» (La Atalaya, 15 de marzo de 2006)