¿Gi pädi?
¿Por hanja nuꞌu̱ yä tabique bi thini ha nuꞌu̱ yä dongu de Babilonia udi ge dä za gä pe̱ꞌspäbihu̱ rä komfiansa rä Mäkä Tꞌofo?
HA NUꞌU̱ yä dongu kohi de rä hnini Babilonia, xä thini yä miyontho yä tabique ꞌne kongehyu̱ xki thoki näꞌä rä hnini Babilonia mu̱ ja mäyaꞌmu̱. Nꞌa rä bämhñä rä thuhu Robert Koldewey, enä ge nuꞌu̱ yä tabique mi thoki ha nuꞌu̱ yä ornu «mi ja thi de rä hnini Babilonia habu̱ mi thini näꞌä rä bo̱hai xmä ñho ꞌne habu̱ mi ja ndunthi yä za pa dä tsꞌo̱ge» nuꞌu̱ yä ornuꞌu̱.
Xä thini rꞌa yä documento de mäyaꞌmu̱ habu̱ udi ge nuꞌu̱ yä autorida mi ꞌmu̱i ha Babilonia, ꞌnehe mi usa nuꞌu̱ yä ornuꞌu̱ pa dä me̱fi rꞌa yä tꞌo̱tꞌe xi xä ntsꞌo. Paul-Alain Beaulieu nꞌa rä xahnäte de Asiriología de rä Universidad de Toronto, enä: «Ja rꞌa yä documento de näꞌä rä hnini Babilonia mi ja mäyaꞌmu̱ habu̱ udi ge po rä mhända rä rey, mi tsꞌätꞌi yä jäꞌi ha nuꞌu̱ yä ornu po nuꞌu̱ yä delito o pekado mi o̱te». Bi thini nꞌa rä documento näꞌä bi thoki ha nuꞌu̱ yä pa rä rey Nabucodonosor, habu̱ bi mända dä tsꞌo̱ge rꞌa yä jäꞌi, ꞌne bi ꞌñenä: «Huatihu̱, tso̱gehu̱, hñäxihu̱ ha rä ornu yä cocinero, japäbihu̱ dä mfu̱ni ꞌne dä dege rä tsibi».
Ha rä Mäkä Tꞌofo ha rä mfistꞌofo Daniel ꞌnehe pede de rä rey Nabucodonosor. Ha rä capítulo 3 pede ge rä rey Nabucodonosor bi mända dä thoki nꞌa rä imagen xi xä ñhetsꞌi de gä oro thi de rä hnini Babilonia, ha nꞌa rä luga mi rä thuhu Dura. Rä rey Nabucodonosor bi mändabi yä jäꞌi dä ndäne nunä rä dängä imagen, pe hñuu yä bäsjäꞌi nuꞌu̱ myä thuhu Sadrac, Mesac ꞌne Abednego himbi ꞌne bi ndäne nunä rä imagen. Hänge po geꞌä rä rey Nabucodonosor xa bi nkue̱ ꞌne bi mända dä tꞌe̱ntꞌi ha rä ornu nuꞌu̱ yä bäsjäꞌi. Pa geꞌä bi mända bi ꞌmaꞌti näꞌä rä ornu mä yoto mꞌiki rä pa. Pe Äjuä bä pe̱hni nꞌa rä e̱nxe̱ pa bi ñäni nuꞌu̱ yä bäsjäꞌi (Dan. 3:1-6, 19-28).
© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source
Nꞌa rä tabique habu̱ hutsꞌi rä thuhu rä rey Nabucodonosor.
Nuꞌu̱ yä tabique xä thini, udi ge näꞌä pede rä Mäkä Tꞌofo hää mäjuäni. Ha ndunthi de nuyu̱ yä tabique xä tꞌofo hanja mi tꞌespäbi rä nsu rä rey. Nꞌa de gehya enä: «Nabucodonosor rä rey de Babilonia, nuga go xtä hoki mä ngu de gä rey habu̱ gä mända ꞌne dä nja mä tsꞌu̱tꞌhui, mä bätsi ꞌne mä ꞌme̱to ja ma dä mändaua pa nzäntho». Näꞌä xä tꞌofo ha nuya yä tabique di nthe̱ ndunthi ko näꞌä mängä rä Mäkä Tꞌofo ha Daniel 4:30 habu̱ rä rey Nabucodonosor bi ꞌñenä: «¿Hage hingä gehnä rä Dängä Babilonia, nunä rä dähni go xtä hokise̱ ko mä tsꞌe̱di ꞌne mä mhända pa ja dä njaua mä ngu de gä rey, habu̱ dä tꞌespäbi rä nsu mä tsꞌe̱di ꞌne mä tsꞌu̱tꞌhui?».