Bilay—Sakey a Regalon Nanlapud Dios
DIAD beinte-kuatro oras ed sakey agew, say puso tayo so mangibobomba na mablin dala ed interon laman tayo. Sikatayo so naugip, tan saray bala tayo so mantutultuloy ya onsibok tan onkupes. Mangan itayo, tan say tagano so automatikon nagiling. Amin iya so nagagawan inagew-agew, tekep na samet odino agnalikas a sagpot ed biang tayo. Sarayan misteryoso tan makapakelaw iran andar, ya ontanlan magmainomay ya inbaliwala, so kabiangan na regalon tatawagen tayo a bilay. Diad pantalos et sakey itan a regalon natawag a makapakelaw.
Imanoen so andar na panagnginew tan pananak na too. Anggaman gendat ya ipulisay na laman so agkaliktan a tissue (foreign tissue), say sakey a pertilisadon iknol so ilikud na panag-anakan. Imbes ya ipulisay so ombabaleg a similya (embryo) bilang agkaliktan a tissue, atan so taganoen tan salimbengan to anggad akaparaan lan ompaway a bilang ugaw. No anggapo iyan abilidad na panag-anakan a manggawad sayan mapeligron panangibiig diad ganggan na pangipulisay ed agkaliktan a tissue, imposible so kiyanak na too.
Sakey ni, say bilay na kapanyanak ya ugaw so magmaliw ya antikey no aliwan ed pananibukel a nagagawad panag-anakan sano say nginew (fetus) so ngalngali apat bulan lambengat. Diad atan igapo to lan sopsopen so tangan to, natnaten iray masel a diad saginonor et managano ed sikato diad suso na ina to. Tan sakey lambengat iya ed dakel a bilay-tan-patey iran pamaakaran a naresolbi la sakbay a nianak so ugaw.
Legan a say nginew so walad panag-anakan, wala so sakey a butaw ed diking na puso to. Ingen, sayan butaw so automatikon onkaput diad pananak. Niarum ni, sakey a malapar a dalanan na dala (blood vessel) ya akasuldong ed saray bala legan a say nginew so walad panag-anakan so automatikon onkupit diad pananak; say dala natan so mamaarap ed saray bala, a ditan et naikdan na dagem tan say ugaw so onggapon onlinawa.
Amin na saya so gapo lambengat. Diad interon panbilay, sakey a serye na saray sistema ya eleganten adesinyo (a singa say respiratory, circulatory, nervous, tan endocrine iran sistema) so manggawa tan manginabang na saray usar da tekep na inka-onsiano a mamaandar ed pakatebek na too—amin diad pantultuloy na bilay. Agpankelawan ya inkuan na sakey a kadaanan a managsulat nipaakar ed Dios: “Idayew taka ta diad makapataktakot a dalan siak so makapakelaw ya agawa. Makapakelaw iray gawam, kabkabat a tuloy na kamarerwak.”—Salmo 139:14.
Malinew, say nansulat ed saraman a marakep iran balikas so ag-anisian say bilay so produkto lambengat na bulag, ebolusyonaryon tsansa odino kibanbana. No ontan so kipapasen, andian itayo na peteg iran obligasyon odino responsabilidad ed no panon so nepeg tayon pangusar ed saray bilay tayo. Anggaman kuan, saray mekanismo na bilay so malinew a mangisindag na desinyo, tan say desinyo so mankaukolan na desinyador. Inletneg na Biblia iyan prinsipyo: “Siempre, balang abung so impaalagey na sakey, balet say angipaalagey na amin a bengatla et say Dios.” (Hebreos 3:4) Sirin makanan “amtaen a si Jehova so Dios. Sikato so nanggawad sikatayo, tan aliwan sikatayon-dili.” (Salmo 100:3) On, say bilay so nagkalalo nen say maapabor a kibanbana; atan et sakey a regalon nanlapud Dios a mismo.—Salmo 36:9.
No ontan, antoray obligasyon tayo ed Manangiter na bilay? Panon so iilaloan ton pangusar tayo ed saray bilay tayo? Saraya tan say nisiglaot iran tepet so nasalaysay ed ontumbok ya artikulo.