Saray Eksena Manlapud Insipan a Dalin

Gala ta Manpasyar ed Dayat na Galilea!

DAGDAISET a lugar so nanonotan a tampol na saray managbasa na Biblia nen say Dayat na Galilea. Balet nayarian mo ta so onlikdem tan iretrato ed kanonotan mo iyan tariwan danum na sayan dayat, ya anapen iray manunan pasen, a singa say lolooban tan papawayan na Ilog Jordan odino say kawalaan na Capernaum tan Tiberias?

Ilugar so panaon pian aralen so bista manlapud tagey ya eksena a manpaleksab, ya ikumpara so pinagkatombok a retrato. Pigara ed de-numeron pakaromogan a nabidbir mo? Bektaman a dakel so amtam, nagkalalon makapainteres tan magmaliw a peteg tan makabaliksan ed sika so Biblia. Diad satan a gagala, gala pian manpasyar a magano, para’d kibangatan.

Sayan bista manlapud tagey so manlapud direksyon ya amianen-bukig. Igapo tayo ed #1. Anton parte itan na dayat? On, satan so mamaabalaten a sampot, a ditan so papawayan na Jordan, ya onaagos ed baetan na Samaria tan Gilead pian naopot ed Inatey a Dayat. Diad bandad kawigi et mas maapit mon nabista so sampot na sayan dayat, a nipanengneng met ed 1993 Calendar of Jehovah’s Witnesses.

Say Dayat na Galilea so walad kaaraleman na Rift Valley, a ngalngali 200 a metro so iyabeba to ed Dayat na Mideteraneo. Legan ya uusisaen mo so bista ed tagey, imanoen moray palandey a manlalapud mamabukig a gilig na dayat (ed liber na #7). Saray pukdol tan palandey so nanengneng met ed mas asingger, odino mamasagur, a gilig na dayat, a mangidadanet a sayan dayat et walad sakey a basin, say dayat bilang ngalngali 21 kilometro ed dukey tan say kapantokan ya awang to so 12 kilometro. Walaray pasen ed gilig na dayat pian magmaliw iran barangay tan anggan syudades ni ingen, a singa say Tiberias (#2). Tandaan a walay ulop ya akalugan diad saray baloton nanlapud Tiberias so binmeltang ed dayat a diman et mamilagron pinakan nen Jesus so 5,000.​—Juan 6:1:1, 10, 17, 23.

Legan na idadalan mo ed gilig na dayat ed amianen a manlapud Tiberias, nalabasan mo so mabunan rehyon na Gennesaret (#3).a Diad sayan lugar so angipaliwawaan nen Jesus na Sermon ed Palandey, tan posiblin asingger ed sayan gilig na dayat, so anawagan to ed si Pedro tan talora ni pian magmaliw a “somisigay na totoo,” a singa niretrato dia. (Mateo 4:18-22) Diad pantultuloy a manpasyar, nasabim so Capernaum (#4), a ditan so sentro na aktibidades a para’d si Jesus, a tinukoy ni ingen a bilang “dilin syudad to.” (Mateo 4:13-17; 9:1, 9-11; Lucas 4:16, 23, 31, 38-41) Manpabukig ed liber na dayat, nabasil mo so (#5) banda’d tagey a Jordan ya onaagos a mamaarap ed dayat (ed leksab). Insan makasabi ka ed lugar na Betsaida (#6).

Nayarian tayon usaren ni ingen irayan pigaran pasen pian iyilustra no panon a say pikakabat mo ed Dayat na Galilea so makatulong ed sika ed panumbok, tan pangiretrato, ed saray salaysay na Biblia. Kayarin pinakan nen Jesus so 5,000 ed lugar na Betsaida tan sakey ya ulop so nangetman manggawa ed sikaton ari, imbaki toray apostol diad panamegley na baloto a mamaarap ed Capernaum. Legan na panbabaroy da, sakey a maksil a dagem so binmasig manlapud saray kapalandeyan tan angaryaos na saray daloyon a nansengegay takot na saray apostol. Balet si Jesus so sinmabi ed sikaran manaakar ed dayat, amakalmado ed bagyo, tan sikaray akasakbit a maligen diad asingger na Gennesaret. (Mateo 14:13-34) Saramay nanlapud Tiberias so binmeltang lamet ed Capernaum.​—Juan 6:15, 23, 24.

Diad pantultuloy ya iliber ed mamabukig a dapag na dayat, nalabasan mo so nayarin tinukoy a bilang “say bansa na saray Gadarenes [odino Gerasenes].” Tandaan a dia pinapaway nen Jesus iray demonyo manlapud duaran lalaki. Saraman ya espiritu so maruksan linmoob ed pulok na saray baboy, a tinmabuy manlapud pangdel ed dayat. Bilang nansumpalan, sakey ed saraman a lalaki so angiter na pantasi ed kabangibang a syudades na Decapolis a mansasalitay-Griego. Si Jesus so sinmabi tan inmalis manlapud sayan lugar ya akalugan ed baloto a binmeltang ed Dayat na Galilea.​—Mateo 8:28–9:1; Marcos 5:1-21.

Legan a susumpalen mo so panpapasyar mo ed abeban parte na sampot na dayat, asingger a nalabasan mo so kawalaan na babaleg ya ilog (a tatawagen a Yarmuk) a mamapaagos na dakel a danum ed aleleksab ya Ilog Jordan.

Ag-ispisipikon iter na Biblia so pakaromogan para ed arum ya agawgawa ed liber na Dayat na Galilea, a singa say inpatnag nen Jesus kayari inkioli to sanen si Pedro tan arum niran apostol so mansisigay (diad leksab). Isipen mo kasin satan so asingger ed Capernaum? Antokaman so ebat mo, say pikakabat mo ed sayan impormasyon so ontulong a mangiretrato ed satan a posibilidad.

[Paimano ed leksab]

[Litrato ed pahina 24]

1

2

3

4

5

6

7

N

S

E

W

[Picture Credit Line ed pahina 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line ed pahina 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line ed pahina 24, 25]

Garo Nalbandian

[Picture Credit Line ed pahina 25]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.