Kasin Onkukurang Iray Mauges a Puersa?

“Say mundo so tatalonaan na nawewetwet a kanonotan, a singano pirmin sasaraan na saray okulton pakayari so amin a papawayan sano walay emerhensia.”​—Jean-Claude Souléry, dyurnalista.

‘Impasen a walay onkukurang a makapataktakot a kaugsan lapud liknaen na balang sakey ya ag-ira makayari.’​—Josef Barton, manag-awaran.

DIAD samay makapasinagem ya agawa nen Setyembre 11, 2001, dakel so seryoson nanumameng ed inyataki na terorista. Diad sulat to ed Financial Times na Inglatera, oniay inkuan nen Michael Prowse: “Anggapo so ayep ya onkiwas odino makagawa ed ontan ya inkaruksa.” Inkomento na editoryal ed New York Times a nilikud ed panangiplano a kinaukolan ed iyataki, “importante met ya ikonsidera so pirmin pambusol pian nagawaan itan. Satan a pambusol et palumbasan toy maslak a nagagawa ed pambabakal, ya agbalot napokpokan tan agmiabobon ed saray paknaan.”

Saray totoo a walaan na nanduruman sisiaen so mannononot ed posibilidad a walaray onkukurang a mauges a puersa. Oniay inkuan na sakey a negosyante ed Sarajevo ya akaimaton ed saray makapasinagem ya etnikon pambubusolan diad Bosnia: “Kayari sakey taon na bakal diad Bosnia, panisiaan kon si Satanas so angontrol ed amin a pamaakaran. Saya so tuan inkauges.”

Sanen tinepetan so manag-awaran a si Jean Delumeau no kasin panisiaan to so Diablo, oniay inyebat to: “Panon kon iburi so pakayari na kaugsan sano nanenengneng ko so nagagawa tan saray agawgawa la manlapu la nen nianak ak: Say komaduan guerra mundial, a masulok a 40 milyon so abiktima; say Auschwitz tan saray panagpateyan a kampo; say palanit a panagpatey diad Cambodia; say maruksan uley nen Ceauşescu a dakdakel so pinapatey; say panagpairap a paraan na gobierno ed nanduruman pasen diad mundo. Agmanampot iray makapasinagem a nagagawa. . . . Kanian panisiaan kon makatunongan labat no ibaga tayon saratan a kiwas et ‘dinadiablo,’ a sikaray iimpluensyaan na aliwan say Diablon de-saklor tan petdak so sali noagta say Diablon mangisisimbolo ed maimpluensyan puersa tan pakayari na kaugsan ya onkukurang ed mundo.”

Singa si Jean Delumeau, dakel a totoo so mangipapasen a “dinadiablo” iray makapakebbiew a bengatlan nagagawa natan ed sosyedad na too, manlapud loob na pamilya ya anggad say kipapasen ed nanduruman bansa. Balet antoy kabaliksan na saya? Kasin nitetel iratan a makapasinagem a nagagawa ed aliwan persona iran puersa na kaugsan, odino wala ta iray onkukurang a maruksan puersa a persona a manusugsog ed totoo a manggaway grabe iran krimen ya alabas nen say gendat lan inkauges na too? Kasin saratan a puersa so oorganisaen na say prinsipe na kaugsan​—si Satanas a Diablo?

[Picture Credit Line ed pahina 3]

Ugugaw: U.S. Coast Guard photo