Pampaagew tan Pamparagem​—Natural ya “Antibiotic”?

NEN akadiskobre iray scientist na kemikal ya antibiotic nen 1950’s, iilaloan na saray doktor ya natambal na saraya so arum ya sakit. Singa epektibo met nen unaan. Balet nen mabetbet lan uusaren iratan, wala ray bakteryan binmiskeg tan agla ra natalaban na antibiotic.

Pian makalmo na balo iran tambal ed impeksion, aaralen lamet na saray scientist iray gagawaen la nensaman. Sakey ed saraya et say pampaagew tan pamparagem.

Naaralan ed Saray Ginawa Nensaman

Dakel ed England nensaman so mangibabagan makatambal so pampaagew tan pamparagem. Sakey la si Dr. John Lettsom (1744-1815) ya angirekomendan manparagem ed dayat tan manpaagew iray ugugaw ya walay tuberculosis (TB) da. Nen 1840, naimano nen Dr. George Bodington ya kaslakan ed saramay nanaagew a mantratrabaho​—dumaralos, managtanem, managpastol​—et anggapoy TB da, saramay agmasyadon nanaagew balet et mas awalaan na ontan ya sakit.

Akabat si Florence Nightingale (1820-1910) lapud saray adiskobre ton paraan na pantambal tan pangasikasod saramay sundalon British ya asugatan ed guerra. Imbaga to ya no pigaran oras lan akakapot iray bintana ed kuarto, magmagket so dagem tan ambanget iray kuarto. Irerekomenda to ya nepeg a makaloob so preskon dagem ed kuarto na pasyente, basta seguroen ya agnaketel so pasyente. Diad saray eksperiensya to, naobserbaan ton say manunan kaukolan na pasyente et preskon dagem. Komadua et say liwawa, tan mas maong no direkta iran naagew. Dakel met so manisia ed saman ya panaon ya maabig so epekto na pangipaagew ed saray apis na kama tan kawes.

Inmaligwas lay medisina komparad panaon nen Florence Nightingale, balet anggad natan et pareho nin siansia so konklusyon da. Singa bilang, unong ed research diad China nen 2011, “dakel so nansakit ed bala” diad saray dormitoryo ed college ya aseksek tan ngalngali anggapoy makakaloob ya dagem.

Ibabaga na World Health Organization (WHO) ya importantin makaloob so natural ya dagem ed saray bilding pian mas naiwasan so impeksion. Kanian nanggawa so WHO na totontonen nen 2009 ya mangirerekomenda ya maabig so natural ya dagem pian nabawasan so impeksion ed saray ospital.a

Balibali iratan ya impormasyon. ‘Balet antoy eksplinasyon na science ed satan? Antoy nagawaan na agew tan dagem pian naiwasan so impeksion?’

Natural ya Pamatey ed Mikrobyo

Wala ray ebat diad web site na Ministry of Defence na United Kingdom. Sinali na saray scientist ditan ya amtaen no panon kabayag ya delikado so dagem no bilang ta mangitayak na biological weapon (pangusar ed saray mikrobyo ya mangiter na sakit odino mamatey ed totoo) ed London. Pian naamtaan no panon kabayag ya manbilay iray mikrobyo ed dagem, impeket na saray researcher iray bakteryan E. coli ed saray linat na genggeng tan impaway da iratan pian narageman. Diad labi da ginawa so eksperimento ta amta ran ompatey iray bakterya no naagew. Antoy resulta ey?

Kayari na manga duaran oras, inatey lawarin amin so bakterya. Balet maslak ed saramay bakteryan inkargad kahon diad parehon lugar tan temperatura et mabilay ni anggan linmampas lay duaran oras. Akin? Walay walad dagem ya pateyen to ray bakterya, balet agda ni atukoy no anto iratan. Ibabaga na arum a researcher ya wala ray elemento ed dagem ya “natural a mamapatey ed saray bakterya odino germs ed kaliberliber.”

Natural met ya papateyen na agew iray mikrobyo. Impaliwawa na Journal of Hospital Infection ya “maslak ed saray mikrobyon mangiiter na sakit et ompatey ed agew.”

Kanian antoy naaralan mod saya? Makatulong no ompaway ka pian manpaagew tan manparagem anggan magano. Baleg so nagawaan na satan ed sika.