LEKSION 5
Importante so Bilin na Saray Adulto
ANTOY KAIBA ED PANAMILIN NA SARAY ADULTO?
Saray ugugaw et kaukolan da iray adulto ya manbilin ed sikara tan aligen da. Sikayo ran atateng so sankaabigan ya makapangiter na bilin ed sikara; diad tua, responsabilidad yo itan. Balet sarag met na arum ya adulto ya bilinen iray anak yo.
AKIN YA IMPORTANTE SO BILIN NA SARAY ADULTO?
Diad dakel ya bansa, agmasyadon makakapiulop iray ugugaw ed saray adulto. Imanoen iya:
Amin lawarin oras na saray ugugaw et uusaren dad eskuelaan, ya mas dakel iray estudyante no ikompara ed bilang na saray teacher tan arum nin adulto.
Kasempet dad abung manlapud eskuelaan, anggapoy nasasabian na arum ya ugugaw lapud walad trabaho so parehon ateng da.
Base ed sakey ya impanaral diad United States, saray ugugaw ya mantaon na 8 anggad 12 et manga anemiran oras so uusaren dad kada agew diad panagbantay na TV, panag-usar na saray gadyet, tan arum ni ra.a
Oniay imbaga na libron Hold On to Your Kids: “Dakel la ray kabataan ya say labay da ya mangibangat, manbilin, tan aligen et aliwan saray ina, ama, teacher, tan arum nin responsablin adulto, noagta . . . saray kapara dan kabataan.”
NO PANON SO PAMBILIN
Ikdan moy panaon so anak mo.
PRINSIPYO ED BIBLIA: “Ipasal moy ugaw ed dalan a nepeg ton laen; anggan sano ontatken la et ag-onsian ditan.”—Proverbio 22:6.
Natural labat ya paigiya tan patulongan iray anak ed saray ateng da. Diad tua, ibabaga na saray eksperto ya no tinedyer la iray ananak, mas dengelen day bilin na atateng da nen saray kapara dan tinedyer. “Baleg so impluensya na atateng ed saray ugali tan kagagawa na anak da manlapud inka-tinedyer anggad ibaleg da,” so insulat nen Dr. Laurence Steinberg diad libron You and Your Adolescent. Inyarum to: “Labay ya naamtaan na saray tinedyer so nononoten mo tan dengelen da so ibagam, anggano agda itan ibabaga odino ag-ira pabor ed amin ya ibabagam.”
Lapud nisipor ed anak ya kaukolan toy bilin mo, sambot mon gawaen itan. Ipanaon mon nakaiba iray anak mo tan ibagam ed sikara iray nononoten mo, no anto ray importante ed sika, tan saray naeksperiensyam.
Mananap ka na sakey nin mangibangat ed sikato.
PRINSIPYO ED BIBLIA: “Samay miuulop ed marunong et magmaliw a marunong.”—Proverbio 13:20.
Wala ’tay kabat mon adulto ya nayarin maong ya ehemplo parad tinedyer ya anak mo? Sarag mo kasi manggaway paraan pian nakaiba toy anak mo? Siempre, aglabay ya ibaga na satan ya ipasam lad arum so responsabilidad mo bilang ateng. Balet makatulong met ed pangipapasal mo so bilin na napanpiyaan ya adulto ya agto ipeligro so anak mo. Diad Biblia, si Timoteo—anggano adulto la—et atulongan a maong ed impiulop tod si apostol Pablo, tan atulongan met si Pablo ed impiulop tod si Timoteo.—Filipos 2:20, 22.
Diad apalabas iran taon, dakel a pamilya so nanaarawian la na ayaman, ta nayarin walad arum ya bansa iray laki tan bai da, saray uncle tan auntie ra, tan arum ni ran kanayon da. No ontan so situasyon yo, manggawa kay paraan ya makapiulop iray tinedyer ya anak mo ed saray adulto ya say ugali ra et labay mon naalig da pian makaaral ira.
a Base ed satan ya impanaral, saray tinedyer et manguusar na ngalngali siameran oras kada agew diad panagbantay na TV, panag-usar na saray gadyet, tan arum ni ra. Agni kaiba ed saya so oras ya uusaren na saray ugugaw tan tinedyer parad panggaway assignment odino pan-internet diad mismon eskuelaan.