Kapitulo Nuebe
Say Pakayari na Ilalo ed Kioli
1. No anggapo so ilalo ed kioli, anto so ilalo na saray inaatey?
KASIN inateyan kayo la na inad-aro? No anggapo so kioli, anggapo lay ilalo a napinengnengan lamet ira. Sikara so mansiansia ed kipapasen a deneskribe na Biblia sanen inkuanto: “Balet saray inaatey agda amta so bengatla, . . . ta anggapo so gawa, no kanonotan, no pakaamta, no kakabatan, dia ed Sheol [say lubok], a laen mo.”—Eclesiastes 9:5, 10.
2. Anton makapakelaw ya ilalo so nagawan posible diad panamegley na kioli?
2 Diad panamegley na kioli, mapangasin nilukasan nen Jehova so sankablian a pankanawnawa para ed agnabilang a totoon inaatey a sikara so onoli tan manggayaga ed maandon bilay. Kabaliksan na saya a nawalaan ka na makapaligsay-puson ilalo a nasabi agew, diad balon mundo na Dios, et nakaibam lamet iray inad-aron naugip ed patey.—Marcos 5:35, 41, 42; Gawa 9:36-41.
3. (a) Diad antoran dalan a say kioli so apaneknekan ya importante diad pangisumpal ed gagala nen Jehova? (b) Kapigan a nagkalautlan panlapuan na biskeg tayo so ilalo ed kioli?
3 Lapud kioli, agtayo nepeg a takotan so ipapatey. Nayarian nen Jehova ya abuloyan si Satanas a manalin mamaneknek ed tilan panamakasalanan to ya “amin a say too wala ed sikato iter to nipaakar ed bilay to,” ya anggapo so nagawan magnayon a kasakitan na saray matoor a lingkor to. (Job 2:4) Si Jesus so matoor ed Dios anggad patey, tan sirin sikato so pinaoli na Dios ed mangatatawen a bilay. Sirin, ayarian nen Jesus ya ipresenta so bili na ayadyarin atooan a bagat to diad arap na mangatatawen a trono nen Ama to, a walaan na manangiliktar-bilay a gunggona ed sikatayo. Diad panamegley na kioli, saramay kabiangan na “melag a pulok,” bilang mananawir a kaiba nen Kristo, so walaan na ilalon makapikasakey ed sikato diad mangatatawen a Panarian. (Lucas 12:32) Para ed arum, wala so ilalo na kioli diad andi-anggaan a bilay ed paraison dalin. (Salmo 37:11, 29) Aromog na amin a Kristiano a say ilalo ed kioli so panlapuan na biskeg “a labas nen say gendat” sano sagmaken daray subok a mangipaarap ed sikara ed patey.—2 Corinto 4:7, NW.
No Akin a Makanakana so Kioli ed Kristianon Pananisia
4. (a) Diad anton pantalos a say kikioli so “unonan bangat”? (b) Anto so kabaliksan na kioli diad kaslakan ed mundo?
4 Singa nibaga ed Hebreos 6:1, 2, say kioli so “unonan bangat.” Satan so kabiangan na pundasyon na pananisia a no anggapo et ag-itayon balot magmaliw a matakken a Kristiano. (1 Corinto 15:16-19) Anggaman ontan, say bangat na Biblia ed kioli so nikadkaduma ed paniisip na kaslakan ed mundo. Lapud kakulangan na espiritualidad, lalon ondarakel so totoon manmoria a petepeteg iyan peles a bilay. Sirin, manbibilay ira a manggegemtan ed panliliket. Insan wala iramay patumbok na tradisyonal iran relihyon—namparan diad loob tan paway na Kakristianoan—a maniisip a walaan ira na ag-ompatey a kamarerwa. Balet satan a sisisiaen so agmitunosan ed bangat na Biblia nipaakar ed kioli, lapud agla nakaukolan so kioli no saray totoo so walaan na ag-ompatey a kamarerwa. Lalon makagotgot nen say makapailalo no panlaoken irayan duaran panmoria. Panon tayon tulongan iray matuan-impanpuso a mankaliktan a mangamta ed katuaan?
5. (a) Sakbay a natalosan na sakey a too so kioli, anto so kaukolan ton amtaen? (b) Antoran teksto so usaren yo diad pangipaliwawa ed kamarerwa? say kipapasen na inatey? (c) Anto so nayarin gawaen no usaren na sakey so patalos na Biblia ya ompatnag a mamuragas ed katuaan?
5 Sakbay a natalosan na saratan a totoo ya agaylan makapakelaw a probisyon so kioli, kaukolan a nawalaan ira na dugan pakatalos nipaakar ed kamarerwa tan say kipapasen na inaatey. Mabetbet et magenap la so pigara labat a teksto pian mamalinew ed sarayan pamaakaran ed sakey a toon narasan ed katuaan na Biblia. (Genesis 2:7; Salmo 146:3, 4; Ezequiel 18:4) Anggaman ontan, arum a modernon patalos tan sinegek iran edisyon na Biblia so amuragas ed katuaan nipaakar ed kamarerwa. Sirin nayarin nakaukolan so pangonsidera ed saray nausar a balikas ed orihinal iran lenguahe na Biblia.
6. Panon yon natulongan so sakey a toon mantalos no anto so kamarerwa?
6 Say New World Translation so nagkalalo lan makanakana diad panggawa ed saya lapud matukotukoy so impangipatalos to ed Hebreon termino a neʹphesh tan say kapetekan a Griegon salitan psy·kheʹ bilang “kamarerwa.” Nilista so dakel a teksto ed apendise na sayan patalos a pakaromogan ed saratan a termino. Dakel niran bersion na Biblia so agnantutunosan balet ta nayarin impatalos da so parehon orihinal iran salita ya aliwa labat lan “kamarerwa” noagta bilang “pinalsa,” “too,” “persona,” tan “bilay” met; “say neʹphesh ko” so nayarin impatalos a “siak,” tan “say neʹphesh mo,” “sika.” Say pangikompara ed arum iran patalos na Biblia ed New World Translation so ontulong ed masimoon ya iyaaralan a makamorian say orihinal-a-lenguahe iran termino a nipatalos a “kamarerwa” so manutukoy ed namparan totoo tan ayayep. Balet sarayan termino so agbalot mangipapatalos ed ideya a say kamarerwa so agnanengneng, agnadiwit a bengatlan ontaynan ed laman diad ipatey tan mantultuloy a manbilay ed arum a pasen.
7. Panon yon ipaliwawa manlapud Biblia so kipapasen na saramay wala ed Sheol? diad Hades? diad Gehenna?
7 Say New World Translation so mantutunosan met diad impangusar ed salitan “Sheol” diad impangipatalos ed Hebreon terminon sheʼohlʹ tan diad impangusar ed “Hades” a para ed Griegon terminon haiʹdes tan “Gehenna” a para ed Griegon terminon geʹen·na. Say “Sheol” so mipara ed salitan “Hades.” (Salmo 16:10; Gawa 2:27) Impalinew na Biblia a namparan say Sheol tan Hades so manutukoy ed kaslakan a lubok na katooan tan nisiglaot ed patey, aliwan bilay. (Salmo 89:48; Apocalipsis 20:13) Ipapabitar met na Kasulatan so ilalo na ipawil manlapud lubok panamegley na kioli. (Job 14:13; Gawa 2:31) Diad pidumaan, saraman so onla ed Gehenna so andian na ilalo ed arapen a bilay, tan agbalot asaglawi a say kamarerwa so walaan na pakalikna diman.—Mateo 10:28.
8. Panon a say suston pakatalos ed kioli so mangimpluensya ed awawey tan kiwas na sakey a too?
8 Sano nipaliwawan malinew iratan a pamaakaran, natulongan so sakey a toon mantalos ed no anto so nayarin kabaliksan na kioli ed sikato. Sikato so makagapon mangapresya ed panangaro nen Jehova diad impangitarya to ed ontan a makapakelaw a probisyon. Say kaermenan na saramay inateyan na inad-aro so tempeyen na magayagan pantalaran diad pakapantutuyaw lamet ed balon mundo na Dios. Say pakatalos ed sarayan pamaakaran so makanakana met diad pakatebek ed kabaliksan na impatey nen Kristo. Amoria na saray inmunan-siglon Kristiano a say inkioli nen Jesu-Kristo so makanakana ed Kristianon pananisia, ya angilukas ed dalan diad kioli na arum. Maseseg dan impulong so nipaakar ed inkioli nen Jesus tan say ilalon iter na satan. Kanian saramay mangaapresya met natan ed kioli so magunaet a manginabang ed sayan mabmablin katuaan ed arum.—Gawa 5:30-32; 10:42, 43.
Pangusar ed ‘say Tombok na Hades’
9. Panon nen Jesus ya unonan inusar so “saray tombok na patey tan say Hades”?
9 Amin a mikasakey ed si Kristo diad mangatatawen a Panarian to so nepeg ya ompatey ed kaunoran. Balet amta ran maong so panamaseguron inter to sanen inkuanto: “Inatey ak, tan nia, ta mabilay ak ed ando lan ando, tan wala ed siak so saray tombok na patey tan say Hades.” (Apocalipsis 1:18) Anto so labay ton ibaga? Ipapaimano to so dilin eksperiensya to. Sikato met so inatey. Balet sikato so agpinaulyanan na Dios ed Hades. Diad mikatlon agew, sikato so personal a pinaoli nen Jehova ed espiritun bilay tan impagamor to’d sikato so imortal a bilay. (Gawa 2:32, 33; 10:40) Niarum ni, inter na Dios ed sikato so “saray tombok na patey tan say Hades” ya usaren diad pangibulos ed arum manlapud kaslakan a lubok na katooan tan manlapud saray epekto na kasalanan nen Adan. Lapud sankabembenan to iratan a tombok, nayarian nen Jesus a bilayen iray matoor a patumbok to manlapud saray inaatey. Unonan paolien to iray alanaan-na-espiritun membro na kongregasyon to, ya iter to’d sikara so mabmablin langkap na imortal a bilay ed tawen, a singa inter nen Ama to ed sikato.—Roma 6:5; Filipos 3:20, 21.
10. Kapigan so kagawa na kioli na saray matoor ya alanaan a Kristiano?
10 Kapigan so pakagamor na saray matoor ya alanaan a Kristiano ed satan a mangatatawen a kioli? Ipapanengneng na Biblia a ginmapo la itan. Impaliwawa nen Pablo a sikara so nabilay ‘legan na kiwawala nen Kristo,’ a satan a kiwawala et ginmapo nen taon 1914. (1 Corinto 15:23, NW) Sano nasumpal na saray matoor ya alanaan so mangaraldalin a kurang da natan legan na kiwawala to, agla nakaukolan a sikara so mansiansia ed patey ya anggad ipawil na Katawan da. Bektan sikara so ompatey, sikara so ombilay ed espiritu, a ‘nauman, dia ed kabekta, dia ed sankakirem.’ Agaylan liket so nalikna ra, lapud saray maabig a kimey da so “ontumbok ed sikara”!—1 Corinto 15:51, 52; Apocalipsis 14:13.
11. Anton kioli so nagawa ed karaklan a totoo, tan kapigan itan onggapo?
11 Balet wala ni sananey a kioli nilikud ed kioli na saray mananawir na Panarian ed mangatatawen a bilay. Say katuaan a satan so tinawag ya “unona a kioli” ed Apocalipsis 20:6 so mangipatnag a wala so sananey a kioli ya ontumbok. Saramay nagunggonaan ed sayan sananey a kioli so walaan na maliket ya ilalo ed andi-anggaan a bilay diad paraison dalin. Kapigan so kagawa na sayan kioli? Ipapanengneng na libro na Apocalipsis a satan so nagawa kayarin naekal so “say dalin tan say tawen”—say peles a sistema na bengabengatla, a pati saray manuley ed satan. Asingsingger lan tuloy itan ya anggaan na daan a sistema. Kayari na satan, diad aturon panaon na Dios, onggapo so mangaraldalin a kioli.—Apocalipsis 20:11, 12.
12. Sioparay napisakop ed limog na saray matoor a napaoli ed bilay diad dalin, tan akin a satan so makapalikliket ya ilalo?
12 Sioparay napisakop ed satan a mangaraldalin a kioli? Kaiba ed saratan et saray matoor a lingkor nen Jehova ed inmuuna iran panaon, saray lalaki tan bibiin lapud mabiskeg a pananisia ed kioli “agda inawat so inkiliktar [“diad antokaman a dondon,” NW].” Salanti, agda ikompromiso so katooran da ed Dios ta pian napaliisan da so marawal, masakbay ya ipapatey. Agaylan makapaliket so pakapikabat ed sikaran personal tan narengelan tayon mismo ed sikara iray detalye nipaakar ed saray agawgawan nikurit ya antikey diad Biblia! Napaoli met ed mangaraldalin a bilay si Abel, say inmunan matoor a tasi nen Jehova; si Enoc tan si Noe, saray andi-takot a manangiyabawag ed mensahe na panamasakbay na Dios sakbay na Delubio; si Abraham tan si Sara, ya anankaili ed saray anghel; si Moises, a diad panamegley to et niiter so Ganggan ed Palandey Sinai; saray makpel a propetan singa si Jeremias, ya akaimaton ed inkaderal na Jerusalem nen 607 K.K.P.; tan si Juan a Managbautismo, a mismon akadngel ed Dios so angipabidbir ed si Jesus bilang Anak To. Niarum ni, wala met iray dakerakel a matoor a lalaki tan bibiin inaatey legan na sarayan kaunoran ya agew na sayan peles a marelmeng a sistema na bengabengatla.—Hebreos 11:4-38; Mateo 11:11.
13, 14. (a) Anto so nagawa ed Hades tan saray inaatey a wadtan? (b) Sioparay napisakop ed kioli, tan akin?
13 Nasabi panaon, arum nilikud ed saray matoor a lingkor na Dios so napaoli met manlapud saray inaatey, ya anggapoy natilak ed kaslakan a lubok na katooan. Say kalaknab a naandian lay inaatey so lubok et nanengneng diad impangusar nen Jesus ed ‘say tombok na Hades’ nisesengeg ed katooan. Saya so nipanengneng ed sakey a pasingawey ed si apostol Juan, a ditan et anengneng to so Hades a ‘nibantak ed dayat na apoy.’ (Apocalipsis 20:14) Anto so kabaliksan na satan? Kabaliksan ton say Hades, say kaslakan a lubok na katooan, so sigpot lan naderal. Satan so naandi la, a sigpot lan naandian na inaatey, lapud niarum ed kioli na amin a matoor a managdayew ed si Jehova, si Jesus met so sipapangasin mamaoli ed anggan saray agmatunong. Papaseguroan itayo na Salita na Dios: “Wala naani kioli ed bilay na saray matunong tan agmatunong.”—Gawa 24:15.
14 Sarayan agmatunong so agbasta paolien ta pian naukom a makana ed patey lamet. Diad matunong a kaliberliber ya ontalona ed sankadalinan diad silong na Panarian na Dios, sikara so natulongan a mangitunos na bilay da ed saray dalan nen Jehova. Impanengneng na pasingawey a “say libro na bilay” so nalukasan. Sirin, nawalaan ira na pankanawnawan nisulat ditan so kangaranan da. Sikara so ‘naukom a balang sakey unong ed saray gawa ra’ ya agawaan da kayari na inkioli ra. (Apocalipsis 20:12, 13) Sirin, no talosan ed punto-de-bista na unor a pansumpalan, say kioli ra so mansumpal a “kioli ed bilay” tan aliwan say agnapaliisan a ‘kioli ed [manangondenan] kaukom.’—Juan 5:28, 29.
15. (a) Siopara so agla napaoli? (b) Panon itayon naapektaan na pikakabat ed katuaan nipaakar ed kioli?
15 Anggaman ontan, agnapaolin amin iramay nambilay insan inaatey. Arum so akagawa na saray kasalanan ya agla naperdona. Saratan so onla, aliwan diad Hades, noagta diad Gehenna, a nasagmak da so andi-anggaan a kadederal. Kaiba ed saraya et ontan met ed saramay natigway ed ‘baleg a kairapan,’ ya asingsingger la. (Mateo 12:31, 32; 23:33; 24:21, 22; 25:41, 46; 2 Tesalonica 1:6-9) Sirin, anggaman pirmi lan panangasi so impatnag nen Jehova diad pangibulos to ed saray inaatey manlapud Hades, say ilalo ed kioli so aliwan letnegan na agla panginenen ed no panon so pambilay tayo natan. Anggapo lan balot so kioli na saramay sigagagalan manrebelde ed inkasoberano nen Jehova. Sayan pikakabat so nepeg a mamakiwas ed sikatayon mangipanengneng na aralem ya apresasyon tayo ed agkanepegan a panangasi na Dios diad pambilay tayo unong ed linawa to.
Apabiskeg Lapud Ilalo ed Kioli
16. Panon a say ilalo ed kioli so magmaliw a lapuan na pirmin biskeg?
16 Sikatayoran tuan manisia ed ilalo na kioli so pirmin napabiskeg. Diad kaplesan, sano matatken itayo la, amta tayon agtayo mantultuloy a niguntang so ipapatey—antokaman iran paraan so usaren na medisina. (Eclesiastes 8:8) No nanserbi itayon matoor ed si Jehova a pati ed organisasyon to, makapanilalo itayo ed arapen a walaay sigpot a talek. Amta tayo a diad panamegley na kioli, napanggayagaan tayo so bilay lamet diad inggeter na Dios a panaon. Et agaylan bilay itan! “Say bilay a peteg,” unong ed impanawag ed satan nen apostol Pablo.—1 Timoteo 6:19; Hebreos 6:10-12.
17. Anto so ontulong ed sikatayo pian mansiansian matoor ed si Jehova?
17 Lapud amta tayo a wala so kioli tan mikabat itayo ed samay Sakey a nanlapuan na satan a probisyon, napabiskeg itayo diad pananisia. Saya so mamabiskeg ed sikatayon manmatoor ed Dios anggan sano igagaem itayon pateyen na saray maruksan managpasegsegang. Abayag lan uusaren nen Satanas so takot ed biglaan ya ipapatey bilang paraan na panangaripen to ed totoo. Balet si Jesus so andian na ontan a takot. Pinaneknekan ton sikatoy matoor ed si Jehova anggad patey. Diad panamegley na dondon bagat to, intarya nen Jesus so paraan diad pangibulos ed arum manlapud ontan a takot.—Hebreos 2:14, 15.
18. Antoy tinmulong ed saray lingkor nen Jehova pian niletneg da so ontan a maabig a rekord na katooran?
18 Bilang resulta na pananisia ra ed langkap na bagat nen Kristo tan diad kioli, saray lingkor nen Jehova so akapangiletneg na matalonan rekord bilang manamemben na katooran. Sanen adesdes ira, pinaneknekan dan “agda inaro so saray bilay da” nen say panangaro ra ed si Jehova. (Apocalipsis 12:11) Sikara so makabat ya ag-angitalirak ed saray Kristianon prinsipyo ta pian iliktar da labat so peles a bilay da. (Lucas 9:24, 25) Amta ra ya anggano nabalang da so bilay da natan lapud sitotoor a panangitandoro ed inkasoberano nen Jehova, sikara so tumangan to diad panamegley na kioli. Kasin walaan ka na ontan a pananisia? Nawalaan ka no tuan inarom si Jehova tan no ipapusom so peteg a kabaliksan na ilalo ed kioli.
Repason Pantongtongan
• Akin a nakaukolan a nawalaan na pakatalos so sakey a too nipaakar ed kamarerwa tan say kipapasen na inaatey sakbay ton natalosan so kioli?
• Siopa so napabilay manlapud saray inaatey, tan panon a sayan pikakabat so mangapekta ed sikatayo?
• Panon mamabiskeg ed sikatayo so ilalo ed kioli?
[Litrato ed pahina 84, 85]
Insipan nen Jehova a wala naani so kioli na matunong tan agmatunong