Kasin Aaligen Moy Panamabli na Dios ed Bilay?

1, 2. Anton regalo na Dios so importantin maong natan, tan akin?

INIKDAN itayo na Ama tayo ed tawen na mabmablin regalo​—say bilay bilang matalinon totoo ya walaan na abilidad a mangalig ed saray kualidad to. (Genesis 1:27) Lapud satan ya regalo, natatalosan tayo ray prinsipyo na Biblia. No iyaplika tayo iratan, onaligwas tayo ed espiritual tan mas naaro tayoy Jehova. Tan say ‘pakayari tayon manebek et nipasal a mangibiig ed duga tan aliwa.’​—Hebreo 5:14.

² Mas komplikado natan iray nagagawad mundo tan anggapoy eksakton ganggan ya onaplika ed amin ya situasyon, kanian importante ya natalosan tayon maong iray prinsipyo na Biblia. Say sakey ya alimbawa et diad medisina, lalo lad saray produkto tan proseso na panagtambal ya uusaren so dala. Importantin natalosan iya na amin ya malabay a mangunor ed si Jehova. No natatalosan tayo ray prinsipyo na Biblia ya onaplika ed pangusar na dala, makapandesisyon tayo na duga, malinis so konsiensia tayo, tan makapansiansia tayo ed panangaro na Dios. (Proverbio 2:6-11) Aralen tayo so pigara ed sarayan prinsipyo.

SAGRADO SO BILAY TAN DALA

3, 4. Kapigan impaamta na Dios ya sagrado so dala, tan anto ran prinsipyo so akabasian na satan?

³ Impaamta nen Jehova so koneksion na bilay tan dala tan say inkasagrado na saratan kayarin pinatey nen Cain si Abel. Imbaga na Dios ed si Cain: “Dengel mo! Onaakis ed siak so dala nen agim manlapud dalin.” (Genesis 4:10) Diad pakanengneng nen Jehova, say dala nen Abel so mangirerepresenta ed bilay to ya pinultot nen Cain. Kanian say dala nen Abel et singa onaakis ya onkekerew ed Dios na hustisya.​—Hebreo 12:24.

⁴ Kayari na Delap ed panaon nen Noe, inabuloyan na Dios iray totoo ya mangan na karne na ayayep, balet ta insebel toy pangan na dala. Inkuan na Dios: “Say agyo labat nepeg a kanen et say karne a nandala, ta say dala et bilay. Nilikud ed satan, singilen kod kada mabilay a pinalsa so dala yo, a satan so bilay yo.” (Genesis 9:4, 5) Sayan ganggan et parad amin ya ilalak nen Noe anggad panaon tayo. Indanet na satan so kabaliksan na samay imbaga na Dios ed si Cain nensaman​—ya say dala et irerepresenta toy bilay na amin ya pinalsa. Indanet met na satan a ganggan ya amin ya agmanrerespeto ed bilay tan dala et singilen nen Jehova, say Subol na bilay.​—Salmo 36:9.

5, 6. Panon ya nidanet diad Mosaikon Ganggan a say dala et sagrado tan mabmabli? (Nengnengen so kahon ya “Respetoen so Bilay na Ayayep.”)

⁵ Sayan duaran importantin katuaan et nidanet diad Mosaikon Ganggan. Oniay nabasa ed Levitico 17:10, 11: “No walay siopaman . . . a mangan na antokaman a klase na dala, ipulisay ko itan a too a mamangan na dala, tan sikatoy ekalen kod kabaleyan to. Ta say bilay na laman et walad dala, tan inter kon mismo itan diad altar parad sikayo pian makapanggaway pananakbong parad sikayo, lapud say dala so manggaway pananakbong ed panamegley na bilay a walad satan.”a​—Nengnengen so kahon ya “No Akin ya Nasakbongan na Dala so Kasalanan.”

⁶ No say dala na pinatey ya ayep et ag-usaren ed altar, nepeg ya iyibung ed dalin. Kanian diad simbolikon paraan et ipapawil so bilay diad Akankayarian ed satan. (Deuteronomio 12:16; Ezequiel 18:4) Tandaan balet ya agmet kaukolan ya masyadon panatiko iray Israelita, ya nepeg da nin pespesen so karne na ayep pian naekal so amin ya dala. Basta duga so impamatey ed ayep tan impaterter ya tampol so dala to, nayari da la itan a kanen ya malinis so konsiensia ra. No ontan so gawaen da, ipapanengneng day respeto ed Manangiter na Bilay.

7. Panon ya nirespeto nen David so inkasagrado na dala?

⁷ Si David ya ‘lakin makapaliket ed puso na Dios’ et atalosan to ray prinsipyo ya walad ganggan na Dios nipaakar ed dala. (Gawa 13:22) Aminsan, nen sikatoy makakainum lan maong, impeligro na taloran sundalo to so bilay da pian makaasol ira ed bobon ya walad kampo na kalaban, tan inawit da so danum ed si David. Antoy reaksion to? Imbaga to: “Inumen ko kasi so dala na saray lalaki a linman angipeligroy bilay da?” Parad si David, saman ya danum et singa say mismon dala na saraman a sundalo to. Kanian anggano makakainum lan maong, say danum et “inyibung to parad si Jehova.”​—2 Samuel 23:15-17.

8, 9. Kasin anguman so ganggan na Dios nipaakar ed bilay tan dala nen niletneg so Kristianon kongregasyon? Ipaliwawa.

⁸ Manga 2,400 a taon kayarin niiter ed si Noe so ganggan nipaakar ed dala, tan manga 1,500 a taon kayarin niletneg so Ganggan a sipanan, pinuyanan nen Jehova so mananguley ya ulop na inmunan Kristianon kongregasyon pian isulat iya: “Tinulongan kami na masanton espiritu pian makapandesisyon kami ya agla aruman so sasakbaten yo, nilikud ed sarayan nakaukolan: ya itultuloy yon arawian iray bengatlan imbagat ed saray idolo, say dala, saray abikkel ya ayayep, tan say seksual ya imoralidad.”​—Gawa 15:28, 29.

⁹ Malinew ya atalosan na mananguley ya ulop nensaman ya say dala et sagrado, tan say pangusar ed satan ed aliwan paraan et kasalanan a singa say pandayew ed idolo odino panggaway seksual ya imoralidad. Ontan met so pangipapasen na saray tuan Kristiano natan. Lapud ikokonsidera tan iyaaplika da iray prinsipyo na Biblia, napapaliket da si Jehova sano mandedesisyon ira nipaakar ed pangusar na dala.

SAY PANGUSAR NA DALA ED PANAGPATAMBAL

10, 11. (a) Antoy pangipapasen na saray Tasi nen Jehova ed blood transfusion tan ed saray manunan kabiangan na dala? (b) Anto ray situasyon ya nayarin manduruma so opinyon na saray Kristiano nipaakar ed dala?

¹⁰ Amta na saray Tasi nen Jehova ya kaibad ‘iyarawi ed dala’ so agpangawat ed blood transfusion tan agpangidonasyon odino agpangisinop ed sarili dan dala ya usaren ed transfusion. Lapud rerespetoen da so ganggan na Dios, agda met aawaten so apatiran manunan kabiangan na dala: say red blood cell, white blood cell, platelet, tan plasma.

¹¹ Sarayan manunan kabiangan na dala et nayari la natan a pansisianen pian naala iray angkelag ya fraction ya nausar ed nanduruman paraan na panagpatambal. Kasin awaten na sakey a Kristiano iratan a blood fraction? Kasin parad sikato et “dala” nin siansia iratan? Personal a desisyon to itan. Personal a desisyon to met no kasin awaten to ray proseso na panagpatambal a singa say hemodialysis, hemodilution, tan cell salvage ya usaren so mismon dala to, basta ag-itan insinop.​—Nengnengen so Apendise ed artikulon “Saray Blood Fraction tan Paraan na Panag-opera.”

12. Antoy nepeg tayon tandaan no nipaakar ed saray personal a desisyon tayo, tan panon so nepeg ya pandesisyon tayo?

¹² Kasin importante ed si Jehova iray personal a desisyon tayo? On, ta sikatoy interesadon maong ed saray iisipen tan nalilikna tayo. (Basaen so Proverbio 17:3; 24:12.) Kanian kayari tayon manpikasi tan man-research na pilien tayon tambal o paraan na panagtambal, nepeg tayon dengelen so konsiensia tayo ya nipasal ed Biblia. (Roma 14:2, 22, 23) Siempre, nepeg ya aliwan arum so mandesisyon parad sikatayo tan agtayo met ira tetepetan ya, “Antoy gawaen mo no sikay walad situasyon ko?” Diad ontan iran situasyon, kada Kristiano et “nepeg ton sakbaten so dilin responsabilidad to.”b​—Galacia 6:5; Roma 14:12; nengnengen so kahon ya “Kasin Parad Siak et Sagrado so Dala?”

NANENGNENG ED SARAY GANGGAN NEN JEHOVA YA SIKATOY MAAR-ARON AMA

13. Antoy ipapanengneng na saray ganggan tan prinsipyo nen Jehova nipaakar ed sikato? Mangiter na alimbawa.

¹³ Nanengneng ed saray ganggan tan prinsipyo ed Biblia ya si Jehova et marunong ya Manangiter na Ganggan tan maar-aron Ama ya sankanonot toy pankaabigan na ananak to. (Salmo 19:7-11) Anggaman say ganggan ya ‘onarawi ed dala’ et aliwan nipaakar ed pangasikaso ed laman, proprotektaan itayo na satan ed saray komplikasyon ya nanaala ed blood transfusion. (Gawa 15:20) Diad tua, dakel ed saray eksperto ed medisina so mangibabaga a say pan-opera ya ag-usaran na dala so sankaabigan ya paraan na panagtambal. Prueba itan ya talagan agnasukat so karunongan tan panangaro nen Aman Jehova.​—Basaen so Isaias 55:9; Juan 14:21, 23.

14, 15. (a) Anto ray pigaran ganggan a mangipapanengneng ya inar-aro nen Jehova iray lingkor to? (b) Panon mon niyaplika iray prinsipyon walad sarayan ganggan?

¹⁴ Nanengneng ed saray ganggan ya inter nen Jehova ed saray Israelita nensaman ya sankanonot toy pankaabigan da. Singa bilang, lapud mabetbet ya oonlad atep iray Israelita, ingganggan to ran ikdan da na abeban padir so atep na abung da pian naiwasan so aksidente. (Deuteronomio 22:8; 1 Samuel 9:25, 26; Nehemias 8:16; Gawa 10:9) Ingganggan met na Dios ya saray masebeg ya baka et kaukolan ya bantayan a maong. (Exodo 21:28, 29) No ibaliwala da irayan ganggan, agda rerespetoen so bilay na arum tan nayarin mankasalanan ira ed dala.

¹⁵ Panon mon niyaplika iray prinsipyon walad sarayan ganggan? Kumustay kondisyon na luluganan mo, say panagmanehom, saray alagam ya ayayep, say abung mo, say pantratrabahoan mo, tan say pipilien mon panagrelaks? Diad arum a bansa et aksidente so manunan sengegan na ipapatey na saray kabataan, ta palpalaran ira. Balet saray kabataan ya malabay a mansiansia ed panangaro na Dios et papablien day bilay da tan agda itan ipepeligro ed saray delikadon aktibidad. Agda iisipen ya lapud maksil ni laman da et anggapoy nagawan mauges ed sikara. Mas nai-enjoy day panaon ya kabataan ira diad ipapaliis da ed kapeligroan.​—Eclesiastes 11:9, 10.

16. Anton prinsipyo ed Biblia so onaplika ed panagpaekal o aborsion? (Nengnengen so paimano ed leksab.)

¹⁶ Anggan say bilay na agni niyanak et mabmabli ed pakanengneng na Dios. Diad Israel nensaman, no asakitan na sakey a too so malukon tan lapud satan et inatey so ina odino say lukon to, ipasen na Dios a managpatey imay akapasakit, tan nepeg ton ibayar so “bilay parad bilay.”c (Basaen so Exodo 21:22, 23.) Kanian isip mo pa labat so nalilikna nen Jehova ed amayamay ya manpapaekal kada taon lapud makasarili ira tan imoral so panagbilay da.

17. Panon mon ligliwaen so sakey ya asali toy nampaekal antis ton naamtaay katuaan?

¹⁷ Panon to balet no say sakey et asali toy nampaekal antis ton naamtaay katuaan? Kasin kasian ni na Dios? On! Diad tua, no talagan magbabawi so sakey, nailaloan ton sikatoy perdonaen nen Jehova base ed niyibung ya dala nen Jesus. (Salmo 103:8-14; Efeso 1:7) Oniay imbagan mismo nen Kristo: “Linma ak dia pian pasesegen a magbabawi iray makasalanan, aliwan saray matunong.”​—Lucas 5:32.

AGMO BUBUSOLEN SO KAPARAM A TOO!

18. Unong ed Biblia, antoy sengegan na panagpatey?

¹⁸ Aglabat igaganggan nen Jehova ya agtayo sakitan so arum, noagta labay to met ya ekalen tayod puso tayo so mismon sengegan na panagpatey​—say pambusol. Insulat nen apostol Juan: “Balang sakey a mamubusol ed agi to et sakey a managpatey.” (1 Juan 3:15) Say ontan ya too et aglabat onsyosyodot, noagta labay ton ompatey la komon so agi to. Nayarin paugesen to odino palsaan ton nanggawa na kasalanan pian nadusa. (Levitico 19:16; Deuteronomio 19:18-21; Mateo 5:22) Importante sirin ya ekalen tayod puso tayo so antokaman ya sakit na linawa!​—Santiago 1:14, 15; 4:1-3.

19. Panon ya iyaaplika na saray lingkor na Dios so prinsipyon nabasa ed Salmo 11:5 tan Filipos 4:8, 9?

¹⁹ Saramay aaligen day panamabli nen Jehova ed bilay tan labay day mansiansia ed panangaro to et nepeg dan paliisan so amin a klase na inkaruksa. Ibabaga na Salmo 11:5: “Kabusol to so siopaman a mangaarod inkaruksa.” Aliwa labat ya say personalidad na Dios so nanengneng ed sayan teksto; nanengneng tayo met ditan so prinsipyo ya mamakiwas ed sikatayon paliisan so amin a panagligliwaan ya walay laok ton inkaruksa. Ontan met, amta na saray lingkor nen Jehova ya sikatoy “Dios na kareenan,” kanian papanoen da so nonot tan puso da na saray bengatlan managyat na panangaro, maong, tan makapadinayew, lapud manresulta iratan ed kareenan.​—Basaen so Filipos 4:8, 9.

ARAWIAN IRAY ORGANISASYON YA MANKAKASALANAN ED DALA

20-22. Antoy posisyon na saray Kristiano ed sayan mundo, tan akin?

²⁰ Diad pakanengneng na Dios, say interon mundo nen Satanas et makasalanan ed dala. Diad Biblia, say politika et isisimbolo na masebeg ya ayep, tan minilyon so pinatey to, pati saray lingkor nen Jehova. (Daniel 8:3, 4, 20-22; Apocalipsis 13:1, 2, 7, 8) Susuportaan na komersyo tan siensia iyan makapanyarin ayep pian manggawa na angkabaleg ya armas, tan baleg so naaalmo dan kuarta ed saya. Talagan duga so ibabaga na Biblia ya “say interon mundo et walad pakayari na samay mauges”!​—1 Juan 5:19.

²¹ Saray papatumbok nen Jesus et “agkabiangay mundo” tan neutral ira ed politika tan guerra, kanian ag-ira mankakasalanan ed dala.d (Juan 15:19; 17:16) Tan aaligen day Kristo kanian ag-ira ombabawi ed saray mamapairap ed sikara. Imbes, aaroen da ray mamubusol ed sikara tan ipipikasi da ni ra ingen.​—Mateo 5:44; Roma 12:17-21.

²² Manuna ed amin, anggapon balot so pibibiang na saray tuan Kristiano ed “Makapanyarin Babilonia,” say sankamundoan ya empiryo na palson relihyon tan sankarakelan na kasalanan ed dala. Imbaga na Biblia: “Aromog ed sikato so dala na saray propeta, saray masanto, tan amin iramay pinatey diad dalin.” Kanian oniay nipasakbay ed sikatayo: “Paway kayo ed sikato, sikayo ran totook.”​—Apocalipsis 17:6; 18:2, 4, 24.

23. Antoy labay ya ibaga na ipaway ed Makapanyarin Babilonia?

²³ Say labay ya ibaga na ipaway ed Makapanyarin Babilonia et aliwa labat ya iyekal ed sakey a relihyon. Kaukolan tayo met ya busolen iray mauges ya kagagawa ya kokonsintien odino susuportaan ni ingen na palson relihyon, singa say imoralidad, pibabali ed politika, tan inkaagum ed kayamanan. (Basaen so Salmo 97:10; Apocalipsis 18:7, 9, 11-17) Mabetbet ya panlalapuan iratan na panagpatey!

24, 25. (a) Antoy basiyan pian kasian na Dios so toon pagbabawian toy impankasalanan tod dala? (b) Anton uksoyan ed panaon na Biblia so mipara ed saya?

²⁴ Antis tayon indedika so bilay tayod si Jehova, nayarin asali tayo met ya sinuportaan so mundo nen Satanas kanian anggan panon et akapankasalanan tayo ed dala. Balet naawat tayoy panangasi tan espiritual a proteksion na Dios lapud inuman tayoy kabibilay tayo, anisia tayo ed dondon bagat nen Kristo, tan indedika tayod Dios so bilay tayo. (Gawa 3:19) Satan ya proteksion et singa saramay syudad a salimbengan ed panaon na Biblia.​—Numeros 35:11-15; Deuteronomio 21:1-9.

²⁵ Antoy usar na saraman a syudad? No say sakey ya Israelita et akapatey ya agto ginagala, sikatoy ombatik ed sakey ed saratan a syudad. Sano akapandesisyon la ray kualipikadon ukom, samay akapatey et kaukolan ya mansiansia ed syudad na salimbengan anggad ipatey na atagey a saserdote. Kayari na satan, nayari lan manayam ed anggan iner a labay to. Talagan nanengneng tayod sayan balibalin uksoyan so panangasi na Dios tan say panamabli to ed bilay na too! Saraman ya syudad na salimbengan et mipara ed probisyon ya intarya na Dios a nibase ed dondon bagat nen Kristo. Satan ya probisyon so manprotekta ed sikatayo ed dusa ya patey no bilang ta agtayo ginagalan agnaunor so ganggan na Dios nipaakar ed inkasagrado na bilay tan dala. Kasin papablien mo itan ya probisyon? Panon mon nipanengneng ya papablien mo itan? Say sakey ya paraan et diad itulong mod arum ya awaten so proteksion ya iiter na Dios, lalo la ta asingsingger lay “baleg a kairapan.”​—Mateo 24:21; 2 Corinto 6:1, 2.

PABLIEN SO BILAY DIAD PANGIPULONG ED MENSAHE NA PANARIAN

26-28. Akin ya mipara so situasyon tayo natan ed si propeta Ezequiel, tan antoy gawaen tayo pian mansiansia tayo ed panangaro na Dios?

²⁶ Say situasyon na totoo na Dios natan et mipara ed si propeta Ezequiel nensaman ya ingganggan nen Jehova a manlingkor bilang bantay ya mangipasabi na pasakbay na Dios ed bansan Israel. “No walay narengel mon ibagak, ipasabim ed sikara so pasakbay a nanlapud siak,” so kuan na Dios. No paulyan nen Ezequiel so asainmin to, singilen nen Jehova ed sikato so dala na saramay ompatey ed Jerusalem. (Ezequiel 33:7-9) Balet lapud maunor si Ezequiel, agnankasalanan ed dala.

²⁷ Manbibilay tayo ed panaon ya asingsingger lan naderal so mundo nen Satanas. Kanian ipapasen na saray Tasi nen Jehova ya obligasyon tan pribilehyo dan ipaamta so “agew na panangibales na Dios” legan dan ipupulong so mensahe na Panarian. (Isaias 61:2; Mateo 24:14) Kasin gagawaen moy anggaay nayarian mon makapibiang ed sayan kimey? Seneryoso nen apostol Pablo so asainmin ton manpulong. Kanian nibaga to: “Malinis ak ed dala na amin a totoo, ta agko insiblet ya ibagad sikayo so amin a simbawa na Dios.” (Gawa 20:26, 27) Maabig no aligen tayoy alimbawa to!

²⁸ Siempre, pian mansiansia tayod panangaro nen Aman Jehova, wala ni nepeg tayon gawaen likud ed basta pangalig ed panamabli tod bilay tan dala. Nepeg met ya mansiansia tayon malinis odino masanto ed pakanengneng to. Atan so aralen tayo ed ontumbok ya kapitulo.