Watchtower ONLINE YA LIBRARYA
Watchtower
ONLINE YA LIBRARYA
Pangasinan
  • BIBLIA
  • PUBLIKASYON
  • ARAL
  • w95 8/15 p. 8-11
  • Kasin Napatunong Iray Panduaruwa Nipaakar ed si Jesus?

Anggapoy available ya video ed pinilim.

Pasensya la, walay error na video.

  • Kasin Napatunong Iray Panduaruwa Nipaakar ed si Jesus?
  • Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—1995
  • Subheading
  • Miparan Topic
  • No Panon a Nitanem Iray Panduaruwa Nipaakar ed si Jesus
  • Saray Testimonyan Mangeekal na Saray Panduaruwa
  • No Akin a Panduaruwaan na Arum Iray Milagro nen Jesus
  • Kasin Napatunong so Panduaruwa Nipaakar ed Inkioli nen Jesus?
  • Akin a Panduaruwaan so Kaplesan a Betang nen Jesus?
  • Saray Milagro nen Jesus—Anto so Naaralan Mo?
    Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—2004
  • No Antoy Epekto ed Sikatayo na Inkioli nen Jesus
    Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—2014
  • Jesu-Kristo—Saray Ebat ed Saray Tepet Tayo
    Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—2012
  • Antoy Ginawa nen Jesus nen Wadia ed Dalin?
    Panliketan so Bilay ya Anggapoy Anggaan!—Panag-aral na Biblia
Mannengneng ni
Say Panag-bantayan Mangipapalapag na Panarian nen Jehova—1995
w95 8/15 p. 8-11

Kasin Napatunong Iray Panduaruwa Nipaakar ed si Jesus?

PETEG kasin nanggawa na saray milagro si Jesus na Nazareth? Kasin sikatoy pinaoli manlapud inaatey, unong ya inyabawag na saray babangatan to? Talaga ta’n sikato so nambilay? Diad modernon panaon tayo, ompapatnag a dakel so agmakayarin mangebat ed ontan iran tepet tekep na inkaseguro. Akin? Lapud walaan ira na panduaruwa nipaakar ed si Jesus, tan saray panduaruwa so agmaseguron liknaan, ya ag-amta no kasin say sakey a bengatla so tua odino posibli. Balet kasin napatunong iray agmaseguron liknaan nipaakar ed si Jesus? Nengnengen tayo.

No Panon a Nitanem Iray Panduaruwa Nipaakar ed si Jesus

Inlitrato na pigaran teologon Aleman ed saginonor na koma-19 tan asasakbay na koma-20 siglo si Jesus bilang “kunwarin persona na kadaanan ya Iglesia.” Say impanuppiat da ed inkamaawaran nen Jesus so nansumpal ed sakey a sangsangan ed limog na saray iskolar diad gapo na sayan siglo ya akarateng ed publiko ed satan a panaon tan siansian walaan na impluensya anggad natan. Alimbawa, imparungtal na sakey ya impanaral ed Alemanya a 3 porsiento na saramay ininterbyo so manisian si Jesus so “agbalot nambilay” tan “sikatoy pinabrika na apostoles.” On, saray bukel na panduaruwa nipaakar ed si Jesus a nitanem ed asasakbay ed sayan siglo so akaromog na mabungan dalin ed kapusoan na totoo anggad natan.

Akin a say pangikuan a si Jesus so “pinabrika” so agbasta apatunong? Ikokomento na iskolar na Biblia a si Wolfgang Trilling: “Say sangsangan no kasin si Jesus so nambilay ed kapiganman, diad arum a salita et no kasin sikato so sakey a maawaran a too odino sakey a mito, so asolbar. Say problema so aresolbi ed makabat a pamaakaran, anggan panon et diad dalan ya agla nanengneng na seryoso’d-kanonotan a totoo so problema bilang sakey ya akademikon isyu.” Anggaman ontan, arum so siansian manduaruwa ed inkiwala nen Jesus. Diad ontan, usisaen tayo pa no panon a nayarian na sakey ya iletneg so inkamaawaran nen Jesus ontan met ed pangekal ed panduaruwa na arum nipaakar ed sikato.

Saray Testimonyan Mangeekal na Saray Panduaruwa

Say mabanday ya impatey nen Jesus bilang mauge-uges a kriminal so mangitatarok na “makakumbensin tuloy ya argumento sumpad saray sumpa ed inkamaawaran nen Jesus,” kuan nen Trilling. Akin? Lapud say impamatey so “amabelat, amuger ni ingen, ed panangilaknab ed balon pananisia ed limog na Judios tan aliwan-Judios.” (Ipareng so 1 Corinto 1:23.) No say impamatey ed si Jesus a Mesias so sakey ya insulton maong ed namparan Judios tan Hentiles, peteg ya aliwan sakey a gawa-gawa lambengat na apostoles! Niarum ni, say impatey nen Jesus so apaneknekan bilang sakey a maawaran ya ebento ya aliwa lambengat ed apatiran Ebanghelyo noagta ontan met ed Romanon managsulat a si Tacitus tan say Judion Talmud.a

Minoria met so arum ya ebento legan na impanbilay nen Jesus bilang akindalem a paneknek na kredibilidad na saray Ebanghelyo, makasengeg ed ibabaga ra ed sikatayo nipaakar ed sikato. Alimbawa, kasin saray patumbok nen Jesus so amabrika ed isasabi to manlapud Nazareth, sakey a pasen ya ag-ikabkabilangan? Odino kasin gawa-gawa da lambengat so impangitapat nen Judas ed sikato, bilang napanmatalkan a kaiba? Kasin ompatnag a realistikon isipen a sikaray nanggawa lambengat na istorya nipaakar ed impangikaindan na arum a babangatan nen Jesus ed payakot a paraan? Maseguron agmakatunongan a saray babangatan so amabrika na saray detalye ya ontanlan makapasakit tan inyabawag itan a malaknab! Niarum ni, say dunong na panagbangat ya inusar nen Jesus so nikadkaduman istilo. Say Judion literatura na inmunan siglo so agmakapipara ed saray ilustrasyon to. Siopa so agkabat a too a nayarian toy ‘mamabrika’ na ontan ya obra-maestra a singa say Sermon ed Palandey? Sarayan argumento so onkanan amin ed pamekder ed inkanapanmatalkan na saray Ebanghelyo bilang report na impanbilay nen Jesus.

Wala met so akinpaway a paneknek parad inkamaawaran nen Jesus. Say apatiran Ebanghelyo so mangililitrato ed sikato bilang nambilay a walay ispisipiko, suston detalye, maawaran ya abenegan. Saray lugar, a singa say Bethlehem tan Galilea; saray prominentin indibidual tan grupo, a singa si Pontio Pilato tan saray Pariseo; ontan met ed saray Judion kustombre tan arum niran pakabidbiran so aliwan gawa-gawa lambengat. Saratan so kabiangan na kipapasen na bilay nen inmunan siglo, tan sikaray pinekderan na aliwan-Bibliko iran lapuan tan arkeolohikon nalnalmoan.

Sirin, wala so makakumbensin paneknek, namparan akinpaway tan akindalem, a si Jesus so maawaran a persona.

Anggaman ontan, dakel a totoo so walaan na panduaruwa nipaakar ed saray milagron nisisiglaot ed sikato. On, unong ed surbey ya inaon ed tagey, sakey a minoridad lambengat na mimimisan Aleman so mapekder a manisian saray milagro tan inkioli nen Jesus so “peteg ya agawa.” Kasin napatunong iray panduaruwa nipaakar ed saray milagro tan inkioli nen Jesus?

No Akin a Panduaruwaan na Arum Iray Milagro nen Jesus

Irereport na Mateo 9:18-36 a mamilagron pinaabig nen Jesus iray mansasakit, amaoli ed inaatey, tan amapaway na saray demonyo. Inkomento nen Propesor Hugo Staudinger, sakey a manag-awaran: “Satan so agnapanisiaan, tan manlapud talindeg na imposiblin awaran, a sarayan nikadkaduman report so produkto na malinew ya imahinasyon.” Akin? Lapud ompapatnag a say sankaunaan iran Ebanghelyo so insulat ed panaon sanen say kaslakan ya akatasi ed sarayan milagro so mabilay ni! Nalmoan so kaaruman a panamekder ed satan a bengatla, unong ya intuloy ya inkuan nen Staudinger, saray Judion sumusumpa so “agbalot angiburi a si Jesus so nanggawa na nikadkaduman kimkimey.” Diad pangibaliwala ed amin nin prueba tan pangibase na pakatebek tayo lambengat ed sayan akinpaway a paneknek, et naromog tayon saray milagro nen Jesus so pihon makana ed pananisia tayo.​—2 Timoteo 3:16.

Anggaman “karaklan ed saray Aleman so akumbinse a si Jesus so amaabig na mansasakit a totoo,” dakel so walaan na panduaruwa nipaakar ed pakayarin walad benegan na sarayan panamaabig. Singa bilang, sakey a kabkabat-a-maong a teologon Aleman so mapublikon angikuan a saray panamaabig a ginawa nen Jesus so resulta na pakayari na kanonotan a mangiimpluensya ed totoo a manasagmak na pakakagonigon ed mental. Kasin saya so malinew a salaysay?

Konsideraen paray alimbawa. Irereport na Marcos 3:3-5 a si Jesus so amaabig ed amagaan a lima na sakey a too. Balet kasin say amagaan a lima so resulta na pakakagonigon ed mental? Peteg ya andi. Diad tua, sayan panamaabig so agnayarin isiglaot ed pakayari na kanonotan. Kanian anto so amakayari ed si Jesus a manggawa na saray milagro? Binidbir nen Staudinger: “No anggaporay ganggan ya absoluton tua, tan no say sakey so agsigpot a mangibuburi ed Dios, sirin manunaan ya agnayarian na sakey ya ipulisay so posibilidad a say Dios, a say pakayari to et lampasan toy pakayari na too, so makapanggawa na bengabengatlan nikadkaduma.” On, peteg, diad tulong na “pakapanyari Dios,” literal a pinaabig nen Jesus so totoon mansasakit. Sirin anggapoy rason a panduaruwaan so inkamatua na saray milagro to.​—Lucas 9:43; Mateo 12:28.

Unong ya impangikuan na The American Peoples Encyclopedia, no say sankabalgan ed amin na milagro​—say inkioli nen Jesus—​so agawa, amin nin arum a milagron nireport ed saray Ebanghelyo so “posibli.” Peteg kasin si Jesus so pinaoli manlapud saray inatey?

Kasin Napatunong so Panduaruwa Nipaakar ed Inkioli nen Jesus?

Konsideraen pa so manunan katuaan na mabiskeg a sirkumstansyan paneknek a manusuporta ed inkamatua na inkioli nen Jesus​—say bakantin lubok to. Say katuaan a say lubok nen Jesus so nalmoan a bakanti et agnasuppiat na saray kapanaonan to, anggan saray sumusumpa to. (Mateo 28:11-15) Say panamalikdo so magmainomay sirin a niwalwal! Susto so konklusyon na say asalambit a reperensya: “Anggapoy matuan salaysay ed inkabakantian na lubok a nisuheri ed kapiganman nilikud ed biblikon balikas, ‘Sikato’y andi dia; ta inmoli’d bilay’ (Mat. 28:6).”

Arum so onsuppiat, a mangikuan a saray dilin babangatan nen Jesus labat so angiyabawag ed amin a pasen a sikato so apaolin Mesias. Saya so tua. Balet agta say kredibilidad na mensahe ra so mapekder a nilamot ed maawaran a katuaan, nagkalautla ed impatey tan inkioli nen Jesus? Siempre. Amta iya nen apostol Pablo sanen insulat to: “Tan no si Cristo et ag inmoli’n binmilay, sirin say panagpulong mi andi kabaliksan to, say pananisia yo met andi kabaliksan to. On, tan sikami nasukayan ya a tasi’n matila na Dios; ta tinasian mi so Dios a pinaoli to ed bilay si Cristo.”​—1 Corinto 15:14, 15; ipareng so Juan 19:35; 21:24; Hebreos 2:3.

Nen inmunan siglo, dakel so totoon saray pakabidbiran da et kabkabat a tuloy tan makapantasi ed itsura nen Jesus kayari impatey to. Kaiba ed sikara et saray 12 apostoles tan si Pablo, ontan met ed masulok a 500 nin akatasi.b (1 Corinto 15:6) Tandaan met so rason no akin a si Matias so anumpal ed saray kualipikasyon pian salatan so agmatoor ya apostol a si Judas. Irereport na Gawa 1:21-23 a natestigoan nen Matias so inkioli nen Jesus tan ed asasakbay iran ebento nipaakar ed Sikato. No say impanbilay tan inkioli nen Jesus so tongtongtong labat imbes a katuaan, say ontan a kakaukolanen parad pananuro so maseguron sigpot ya andi-kana.

Lapud dakel a tuloy so akatasi ed inmunan-siglon mamaneknek ed impanbilay, milagro, impatey, tan inkioli nen Jesus, relatibon maples a nikayat so Inkakristiano ed interon Imperyo na Roma, anggaman ed asalambit iran babeng. Mabulos iray patumbok ton mansungdo ed kairapan, panamasegsegang, tan anggan ed ipapatey ta pian niyabawag da ed inerman so maong a balita nipaakar ed kikioli. Dinan so katuaan? A say inkioli to so posibli lambengat lapud pakayari na Dios. Tan akin a pinaoli nen Jehova a Dios si Jesus manlapud inaatey? Say ebat ed satan a tepet so mangipapanengneng no siopa so maawaran a Jesus.

Diad agew na Pentecostes, sibubulos ya inyabawag nen apostol Pedro ed nikelawan a Judios ed Jerusalem: “Saya’n Jesus pinaoli Dios ed bilay, a sikato so natasian mi ya amin. Nen nitandoro sirin ed nikawanan na Dios, tan nen inawa’to ed Ama so sipan na Espiritu Santo, inibung to so saya, a sikato so nanengneng yo tan narengel yo. Ta si David ag sinmegep ed saray tawen; balet sikato’n dili kuan to: Kuan [nen Jehova, NW] ed Katawan ko: Yurong ka ed nikawanan, Anga ed pangawak ed saray kabusol mo a gagatinan na saray salim. Amtaen a peteg sirin, na lapag ya abung na Israel, a saya’n Jesus ya inpasak yo ed [panamairapan a palitek, NW], ginawa na Dios a sikato so Katawan tan Cristo.” (Gawa 2:32-36) On, ginawa nen Jehova a Dios si Jesus na Nazareth a “namparan Katawan tan Kristo.” Kasin napatunong so panduaruwa nipaakar ed betang to ed sayan kabiangan na gagala na Dios?

Akin a Panduaruwaan so Kaplesan a Betang nen Jesus?

Panon a naekal so amin a panduaruwa nipaakar ed pakabidbiran tan betang nen Jesus? Lapud katuaan a sikato so sakey a tuan propeta. Impasakbay toray bakabakal, era-eras, yegyegyeg, krimen, tan kaandian na aro a singa nanenengneng tayo natan. Niarum ni, impasakbay to: “Tan saya ya evangelio na panarian nipulong naani ed sankamundoan ya onkanan pamintuaan ed saray amin a naciones; et saman la onsabi angaan.” (Mateo 24:3-14) Say kasusumpalan na sarayan propesiya so mamapaneknek a si Jesus so pinaolin Kristo, agnanengneng a manuuley ‘ed pegley na saray kakabusol to,’ tan magano to lan isandi so balon mundo na Dios.​—Salmo 110:1, 2; Daniel 2:44; Apocalipsis 21:1-5.

Natan nagkalalo nen kapiganman, say katooan so maganat a mankakaukolan na Manangisalba ya akinlongan na mas ni nen say atooan a kakabatan. Akin a nakaukolan tayon panduaruwaan a si Jesus so sakey a makanepegan ya apilin mangisalba ed katooan? Si Juan, ya akatasi ed makapadinayew iran milagro tan inkioli nen Jesus, so angiyabawag: “Tan anengneng mi, tan tasian mi a say Ama inbaki to so Anak pian sikato so Manangilaban na mundo.” (1 Juan 4:14; ipareng so Juan 4:42.) Unong ya andian tayo na makatunongan a basian pian panduaruwaan so kiwawala, milagro, impatey, tan inkioli nen Jesus, andian tayo na rason pian panduaruwaan a sikato so introno la nen Jehova a Dios bilang makanepegan ya Ari ed nikawanan na Dios. Anggapoy panduaruwa, si Jesus na Nazareth so Ari na Panariay Dios tan “Manangilaban na mundo.”​—Mateo 6:10.

[Saray paimano ed leksab]

a Saray manangatakin impanukoy ed si Jesus ed Talmud so bibidbiren bilang tua na pigaran iskolar lambengat. Diad biek a dapag, saray impanukoy di Tacitus, Suetonuis, Pliny the Younger, tan anggan panon et sakey ed si Flavius Josephus, ed si Jesus so inkalapagan a bibidbiren bilang paneknek na maawaran a kiwawala nen Jesus.

b Diad sakey ya inkagawa, say apaolin Jesus so angan na sira a kaiba toray babangatan to, a mamapaneknek a say itsura to so aliwan basta pasingawey, a singa ibabaga na arum natan.​—Lucas 24:36-43.

    Publikasyon a Pangasinan (1988-2025)
    Man-Log Out
    Man-Log In
    • Pangasinan
    • Share
    • Setting Mo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondisyon ed Pangusar
    • Totontonen ed Privacy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Man-Log In
    Share