Basaen so Salitay Dios tan Sikatoy Lingkoran ed Katuaan
“Ibangat moak, O Jehova, nipaakar ed dalan mo. Manakar ak ed katuaan mo.”—SALMO 86:11.
1. Diad segek to, anto so imbaga na inmunan paway na sayan magasin nipaakar ed katuaan?
IITER nen Jehova so liwawa tan katuaan. (Salmo 43:3) Iikdan to itayo met na kapasidad a nabasa so Salita to, say Biblia, tan naaralan so katuaan. Say inmunan paway na sayan dyurnal—Hulyo 1879—so nankuan: “Say katuaan, singa sakey a masimpit a melag a rosas diad kalawakan na bilay, so napapaliberan tan ngalngali natitikel na mabunan itutubo na dikarika na saray inkatila. No labay mon naromog itan nakaukolan a lawas kan akabantay. No labay mon nanengneng so karakpan to nepeg mon ipulisay iray dika na inkalingo tan saray zarsa na inkapanatiko. No labay mon naala itan kaukolan moy onyuko pian naabot itan. Agnakontento ed sakey a rosas na katuaan. No magenap la so sakey supisienti la itan komon. Mantultuloy a mantipon, mananap na dakel ni.” Say panagbasa tan panagaral na Salita na Dios so mamakayari ed sikatayon nagamoran so suston pikakabat tan manakar ed katuaan to.—Salmo 86:11.
2. Anto so resulta sanen binasa nen Esdras tan arum ni so Ganggan na Dios ed saray Judio ed kadaanan a Jerusalem?
2 Kayari na inkipaalagey-lamet ed saray pader na Jerusalem nen 455 K.K.P., binasa nen saserdoten Esdras tan arum nira so Ganggan na Dios ed saray Judio. Saya so tinumbokan na magayagan Piesta na Kobongkobong, panangipatua na saray kasalanan, tan pansara na “sakey a napanmatalekan ya uksoyan.” (Nehemias 8:1–9:38) Nabasa tayo: “Nantultuloy ira a nambasan maksil manlapud libro, manlapud ganggan na say tuan Dios, saya so insalaysay, tan inikdan na kabaliksan; tan nantultuloy dan atalosan so babasaen.” (Nehemias 8:8) Isusuheri na pigara ya agtanton natatalosan na saray Judio so Hebreo, kanian ginawa so panangikabaliksan ed Aramaiko. Balet say teksto so agmangipapanengneng na basta panangipalinew lambengat ed termino na lenguahe. Insalaysay nen Esdras tan arum nira so Ganggan pian natalosan iray prinsipyo to tan niyaplika na totoo. Say gagala met na saray Kristianon publikasyon tan miting et pian ‘ikday kabaliksan’ so Salita na Dios. Ontan so gagawaen na aturon mamatatken, a “kualipikadon manbangat.”—1 Timoteo 3:1, 2; 2 Timoteo 2:24.
Manbayag Iran Gungguna
3. Antoray arum a gunggunan nagamoran tayo ed panbasa na Biblia?
3 Sano babasaen na Kristianon pamilyan saniiba so Biblia, maseguron naeksperiensia ra so manbayag iran gungguna. Nikabisado daray ganggan na Dios tan naaralan da so katuaan nipaakar ed saray doktrina, propesiya, tan arum niran tema. Kayarin basaen so sakey a kabiangan na Biblia, nayarin itepet na ulo na sankaabungan: Panon iyan mangapekta ed sikami? Diad anton paraan a saya so nisisiglaot ed arum niran bangat na Biblia? Panon tayon nausar irayan punto ed panangipulong na maong a balita? Say sakey a pamilya so makagamor na babaleg ya aralem a pakatalos sano babasaen so Biblia no sikaray manre-research diad panguusar na Watch Tower Publications Index odino arum niran indise. Nayarin ontupleg ed duaran tomo na Insight on the Scriptures tekep na saray gunggguna.
4. Panon ya inyaplika nen Josue so instruksion a nirekord ed Josue 1:8?
4 Saray prinsipyon naagwat ed Kasulatan so makapangigiya ed bilay tayo. Niarum ni, say panbasa tan panaral na ‘say masanton sulsulat so manggawa ed sikatayon makabat parad kilalaban.’ (2 Timoteo 3:15) No paigiya itayo ed Salita na Dios, makapantultuloy tayon manakar ed katuaan to tan saray matunong a pilalek tayo so nagamoran. (Salmo 26:3; 119:130) Anggaman ontan, nakaukolan tayon anapen so pakatalos, a singa ed ginawa na sinmublay ed si Moises, si Josue. Say “libro na ganggan” so kaukolan ya agniyarawi manlapud sangi to, tan kaukolan ton basaen itan ed agew tan labi. (Josue 1:8) Say agpangiyarawi ed “libro na ganggan” manlapud sangi to et kabaliksan ton agnepeg ya ontunda si Josue ed pangibaga ed arum na makaibangat a bengabengatlan ibabaga na satan. Say panbasa ed Ganggan ed agew tan labi et kabaliksan ton satan so kaukolan a dalepdepen nen Josue, kaukolan ya aralen to itan. Pinaseseg met nen apostol Pablo si Timoteo a “molimolien”—dalepdepen—so kondukta to, ministeryo, tan panagbangat to. Bilang sakey a Kristianon matatken, nagkalalo lan kaukolan nen Timoteo a magmaliw ya ehemplo ed panagbilay to tan nibabangat to so Makasulatan a katuaan.—1 Timoteo 4:15.
5. Anto so nakaukolan no labay tayon naromogan so katuaan na Dios?
5 Say katuaan na Dios so kayamanan ya anggapoy kasimbangan. Pian naromog itan et kakaukolanen to so pankotkot, a siaanos a sukimaten so Kasulatan. No sikatayo so singa-anak na saray eskuela na Engranden Instruktor insan tayo nagamoran ed satan so kakabatan tan natalosan so mapagalang a takot ed si Jehova. (Uliran 1:7; Isaias 30:20, 21) Siempre, kaukolan tayon paneknekan so bengabengatla unong ed Kasulatan. (1 Pedro 2:1, 2) Saray Judio ed Berea so “mas dederlengen ed panagnonot nen saramay walad Tesalonica, ta inawat da so salita tekep na sankabalgan ya inkagunaet ed kanonotan, a maalwar ya uusisaen so Kasulatan ya inagew-agew no kasin sarayan bengatla [ya inkuan nen Pablo] so tua.” Kinomendaan iray taga Berea imbes a binaat ed impanggawa ed saya.—Gawa 17:10, 11.
6. Akin a nibaga nen Jesus ya anggapoy kamaongan ed pigaran Judios ed impansukimat da ed Kasulatan?
6 Imbaga nen Jesus ed pigaran Judio: “Susukimaten yo so Kasulatan, lapud isipen yon diad panamegley na saratan et nawalaan kayo na andi-anggaan a bilay; tan sarayan mismo so mantasi nipaakar ed siak. Tan ingen agyo labay so onla ed siak pian nawalaan kayo na bilay.” (Juan 5:39, 40) Sinukimat da so Kasulatan tekep na dugan ideya—a nitonton ira na saraya ed bilay. On, walad Kasulatan iray Mesianikon propesiya a mangituturo ed si Jesus bilang say kabaliksan ed bilay. Balet sikatoy impulisay na saray Judio. Kanian, anggapoy maong ya agawaan ed sikara na impansukimat da ed Kasulatan.
7. Anto so nakaukolan pian ombulaslas so pakatalos ed Biblia, tan akin?
7 Pian ombulaslas so pakatalos tayo ed Biblia, kaukolan tayo so panangigiya na espiritu na Dios, odino aktibon puersa. “Susukimaten na espiritu so amin a bengatla, anggan say araralem a bengabengatla na Dios” ta pian natalosan iray kabaliksan na saratan. (1 Corinto 2:10) Kaukolan a “seguroen [na saray Kristiano ed Tesalonica] so amin a bengatla” diad antokaman iran propesiyan nadngel da. (1 Tesalonica 5:20, 21) Sanen nansulat si Pablo ed saray taga Tesalonica (ngalngali 50 K.P.), say alenleneg a kabiangan na Griegon Kasulatan so nisulat la ed say Ebanghelyo nen Mateo. Kanian naseguro na saray taga Tesalonica tan saray taga Berea so amin a bengatla, a singa say pantsek ed Griegon Septuagint bersyon na Hebreon Kasulatan. Kaukolan dan basaen tan aralen so Kasulatan, tan ontan tayo met.
Makana Parad Amin
8. Akin a kaukolan a marunong so pikakabat ed Biblia na aturon mamatatken?
8 Saray aturon mamatatken so kaukolan a marunong ed pikakabat diad Biblia. Nepeg a sikara so “kualipikadon manbangat” tan ‘ombenben a malmalet ed matoor a salita.’ Say manangasikason Timoteo so kaukolan a ‘mangusar a maptek ed salita na katuaan.’ (1 Timoteo 3:2; Tito 1:9; 2 Timoteo 2:15) Say ina to, si Eunice, tan say bai ton Loida so nambangat ed sikato ed masanton sulsulat manlapud inkaugaw, ya impasepsep ed sikato so ‘agmansimpisimpitan a pananisia,’ anggaman say ama to et agmananisia. (2 Timoteo 1:5; 3:15) Nepeg a pabalegen na mananisian kaamaan iray ilalak da “diad disiplina tan manametek-kanonotan nen Jehova,” tan saray mamatatken a kaamaan so nagkalalo lan nepeg a nawalaan na ‘mananisian ananak ya aliwan batingol odino wala ed silong na napakasalanan a marumsis.’ (Efeso 6:4; Tito 1:6) Sirin, antokaman so sirkumstansya tayo, kaukolan a seryosoen tayo so pankaukolan ed pambasa, panaral, tan pangiyaplika ed Salita na Dios.
9. Akin a nepeg ya aralen so Biblia a kaibay kaparan Kristianos?
9 Kaukolan tayon aralen met so Biblia a kaiba iray kapananisiaan. Labay nen Pablo a pantongtongan na saray Kristianon taga Tesalonica so konseho to. (1 Tesalonica 4:18) Pian napatarem so pakatalos tayo ed katuaan, anggapo lay magmaong nen say piulop ed arum niran debotadon estudyante ed panangusisa ed Kasulatan. Tua so proverbion: “Diad panamegley na balatyang, say balatyang a mismo so napatarem. Ontan a napapatarem na sakey a too so lupa na sananey.” (Uliran 27:17) Say sakey a balatyang so onlati met no agnauusar tan agnapapatareman. Mipadpara, kaukolan itayon mandaragup a naynay tan pataremen so sakey tan sakey diad panginabang ed pikakabat a nagagamoran tayo ed panagbasa, panagaral, tan panagdalepdep ed katuaan na Salita na Dios. (Hebreos 10:24, 25) Nilikud ed saya, saya so sakey a paraan pian naseguron sikatayo so nagugunggunaan ed saray sinag na espiritual a liwawa.—Salmo 97:11; Uliran 4:18.
10. Anto so kabaliksan na panakar ed katuaan?
10 Diad panagaral tayo ed Kasulatan, matukoy a makapanpikasi itayo ed Dios a singa ed ginawa na salmista: “Ipaway mo so liwawam tan katuaan mo. Komon ta saratan a mismo so mangitonton ed siak.” (Salmo 43:3) No pilalek tayo so abobon na Dios, nepeg itayon manakar ed katuaan to. (3 Juan 3, 4) Lalaktipen na saya so itulok ed saray kakaukolanen to tan panaglingkor ed sikato diad katooran tan inkasimoon. (Salmo 25:4, 5; Juan 4:23, 24) Nepeg tayon lingkoran si Jehova diad katuaan, a singa niparungtal ed Salita to tan nipalinew ed saray publikasyon na “matoor tan makabat ya aripen.” (Mateo 24:45-47) Kaukolan na saya so suston pikakabat ed Kasulatan. Panon sirin so nepeg tayon panbasa tan panaral ed Salita na Dios? Kaukolan ta ya igapo tayo itan a basaen manlapud Genesis kapitulo I, bersikulo 1, a mantutumbokan anggad 66 libro? On, kada Kristiano a walaan na kompleton Biblia ed lenguahe to so kaukolan a manbasa ed satan manlapud Genesis ya anggad Apocalipsis. Tan nepeg a say gagala tayo ed panbasa na Biblia tan saray Kristianon publikasyon et say pamalaknab ed pakatalos tayo ed baleg a kabiangan na Makasulatan a katuaan ya itatarok na Dios diad panamegley na ‘matoor ya aripen.’
Basaen a Maksil so Salitay Dios
11, 12. Akin a makagungguna a basaen a maksil so Biblia ed saray miting?
11 Nayari itayon manbasan silensyo sano manbukbukor. Anggaman ontan, nen inmunan panaon, say pribadon panagbasa so gagawaen ed maksil a paraan. Kanian legan ya akalugan ed karwahe so Etiopen eunoko, nadngel sirin na ebanghelisador a Filipe so panbabasa to manlapud propesiya nen Isaias. (Gawa 8:27-30) Say Hebreon salitan nipatalos a “manbasa” so walaay manunan kabaliksan ya “ontawag.” Kanian saramay diad inmuna et agmakapanbasa a silensyo tan agmakala na kabaliksan na say babasaen da so kaukolan ya agnadismaya ed pangibalikas a maksil ed kada salita. Say importanti et say pakaaral ed katuaan diad panamegley na panbasa ed nisulat a Salita na Dios.
12 Makagungguna so panbasan maksil ed Biblia ed Kristiano iran miting. Pinaseseg nen apostol Pablo so kakimeyan ton Timoteo: “Itultuloy mon iyaplika so inkasika ed mapublikon panagbasa, ed pananimbawa, ed panagbangat.” (1 Timoteo 4:13) Imbaga nen Pablo ed saray taga Colosas: “Sano sayan sulat so abasa la ed limog yo, iyuksoy yon nabasa met itan diad kongregasyon na saray taga Laodicea tan basaen yo met imay sakey manlapud Laodicea.” (Colosas 4:16) Tan oniay kuan na Apocalipsis 1:3: “Maliket iman so manbabasan maksil tan ed saramay ondedengel ed sarayan salita na sayan propesiya, tan manguunor ed saray bengatlan nisulat ditan; ta say aturon panaon so asingger la.” Kanian, say sakey a mapublikon espiker so kaukolan a manbasa ed saray teksto ed Biblia pian suportaan so ibabaga to ed kongregasyon.
Metodoy Panagaral Unong ed Tema
13. Anto so sankaaligwasan a metodo na panaral ed saray katuaan na Biblia, tan anto so makatulong ed sikatayo ed pananap na saray kasulatan?
13 Say panagaral unong ed tema so sankaaligwasan a metodoy panagaral ed Makasulatan iran katuaan. Inminomay so pananap ed saray tekston mitukoyan ed sakey a tema diad panamegley na saray konkordansya na saray salita ed Biblia unong ed alpabetiko na konteksto ra unong ed libro, kapitulo, tan bersikulo. Tan saratan a kasulatan so mantutunosan ed sakey tan sakey lapud agkokontraen na Autor na Biblia so inkasikato. Diad masanton espiritu to, pinuyanan to so 40 a lalaki pian isulat so Biblia ed loob na 16 a siglo, tan say panaral ed saya unong ed tema so apaneknekan ya asubok lan paraan ed pakaaral ed katuaan.
14. Akin ya aralen so Hebreo tan Griegon Kasulatan a saniiba?
14 Say apresasyon tayo ed katuaan na Biblia so kaukolan a mamakiwas ed sikatayon basaen tan aralen so Kristianon Griegon Kasulatan pati say Hebreon Kasulatan. Ipanengneng na saya no panon a nisisiglaot so gagala na Dios ed Griegon Kasulatan tan mangisisindag na liwawa ed saray propesiya na Hebreon Kasulatan. (Roma 16:25-27; Efeso 3:4-6; Colosas 1:26) Makatulong ed sayan pamaakaran et say New World Translation of the Holy Scriptures. Satan so imparaan na dedikadon ariripen na Dios, ya anganamot ed apadaak a pikakabat a naala nipaakar ed orihinal a teksto ed Biblia ontan met ed abenegan tan ed idiomatic expressions to. Makana met iray katulongan ed panagaral ed Biblia ya itatarok nen Jehova diad panamegley na “say matoor tan makabat ya aripen.”
15. Panon yon napaneknekan a matukoy so pangaon manlapud nanduruman parti na Biblia?
15 Arum so mankuan, ‘Saray publikasyon yo so mangaaon na nilibo manlapud Biblia, balet akin a mangaala kayo manlapud nanduruman parti to?’ Diad pangaon manlapud nanduruman parti na 66 libro na Biblia, uusaren na publikasyon so dakel a pinuyanan a tastasi pian paneknekan so inkamatua na sakey a bangat. Inusar a mismo nen Jesus iyan metodoy panagbangat. Sanen inter to so Sermon to ed Palandey, 21 ya impangaon manlapud Hebreon Kasulatan so ginawa to. Satan a diskurso so nankarga na talora manlapud Exodo, duara manlapud Levitico, sakey manlapud Numeros, anemira manlapud Deuteronomio, sakey manlapud Komaduan Arari, apatira manlapud Salmos, talora manlapud Isaias, tan sakey manlapud Jeremias. Diad impanggawa ed saya, kasin ‘basta manasalin mamaneknek na antokaman’ si Jesus? Andi, ta sikato so ‘nanbangat bilang sakey a toon walaan na autoridad, tan aliwan singa saray eskriba.’ Ontan lapud sinuportaan nen Jesus so bangat to diad panamegley na autoridad na nisulat a Salita na Dios. (Mateo 7:29) Ontan met so ginawa nen apostol Pablo.
16. Antoran Makasulatan ya impangaon so ginawa nen Pablo ed Roma 15:7-13?
16 Diad tekston naromog ed Roma 15:7-13, inaon nen Pablo manlapud taloran seksion na Hebreon Kasulatan—say Ganggan, saray Propeta, tan say Salmos. Impanengneng to ya igloria na saray Judio tan Hentil so Dios, tan sirin et kaukolan ya abrasaen na saray Kristiano so totoo ed amin a nasyon. Inkuan nen Pablo: “Abrasaen yo so sakey tan sakey, no panon ya inabrasa itayo met nen Kristo, diad kigloriaan na Dios. Ta kuanko a si Kristo so aktual a nagmaliw a ministro ed saramay agalsiman nisesengeg ed inkamatua na Dios, ta pian naseguro iray sipan a ginawa To ed saray inmunan atateng da, tan pian igloria na saray nasyon so Dios lapud panangasi to. A singa nisulat [ed Salmo 18:49]: ‘Satan no akin a silulukas a bidbiren ta ka ed limog na nasyones tan diad ngaran mo kantaan ta ka.’ Tan lamet kuanto [ed Deuteronomio 32:43]: ‘Manliket kayo, sikayon nasyones, a kaibay totoo to.’ Tan lamet [ed Salmo 117:1]: ‘Idayew si Jehova, amin yon nasyones, tan amin yon totoo sikato so idayew yo.’ Tan lamet kuan na Isaias [11:1, 10]: ‘Onsabi lamut nen Jesse, tan wala naani onalagey a manguley ed nasyones; diad sikato so saralan na amin a nasyon tekep na ilalo ra.’ Komon ta say Dios a mangiiter na ilalo so mamano tekep na amin a gayaga tan kareenan lapud impanisia yo, ta pian sikayo so napano na ilalo a walaay pakayari na masanton espiritu.” Diad sayan metodo ya unong ed tema, impanengneng nen Pablo no panon so pangaon ed saray kasulatan ta pian paneknekan iray katuaan na Biblia.
17. Mitunosan ed anton akauna la a mangaaon iray Kristiano manlapud nanduruman parti na interon Biblia?
17 Say inmunan impuyan a sulat nen apostol Pedro et walaay 34 impangaon ed samploran libro na say Ganggan, saray Propeta, tan say Salmos. Diad komaduan sulat to, anemiran danay ya angaon si Pedro manlapud taloran libro. Say Ebanghelyo nen Mateo so walaan na 122 impangaon manlapud Genesis ya anggad Malaquias. Diad 27 libro na Griegon Kasulatan, walara so 320 a direktan impangaon manlapud Genesis ya anggad Malaquias ontan met ed nilasus niran impanukoy ed Hebreon Kasulatan. Mitunosan ed akauna lan inletneg nen Jesus tan tinumbok na apostoles to, sano saray modernon-agew a Kristiano so manaaral na sakey a Makasulatan a tema unong ed tema, mangaaon ira ed nanduruman parti na interon Biblia. Saya so nagkalalo lan matukoy ed sayan “kaunoran iran agew,” a nasusumpal so maslak ed Hebreo tan Griegon Kasulatan. (2 Timoteo 3:1) Onia so panguusar na ‘matoor ya aripen’ ed sarayan publikasyon to ed Biblia, balet agton balot aaruman odino babawasan so Salita na Dios.—Uliran 30:5, 6; Apocalipsis 22:18, 19.
Lawas Manakar ed Katuaan
18. Akin a sikatayo so nepeg a ‘manakar ed katuaan’?
18 Nepeg ya agtayon balot mangeekal manlapud Biblia, ta say interon laman na saray Kristianon bangat ed Salita na Dios so “say katuaan” odino “say katuaan na maong a balita.” Say itatalineng ed sayan katuaan—“panakar” unong ed satan—so makana parad kilalaban. (Galacia 2:5; 2 Juan 4; 1 Timoteo 2:3, 4) Lapud say Inkakristiano et “dalan na katuaan,” diad pangasisti ed arum diad kilaknab na interes to, sikatayo so magmamaliw a “kakimeyan diad katuaan.”—2 Pedro 2:2; 3 Juan 8.
19. Panon tayon ‘makapantultuloy a manakar ed katuaan’?
19 No sikatayo so “mantultuloy a manakar ed katuaan,” nepeg tayon basaen so Biblia tan anamoten so espiritual a tulong ya itatarya na Dios diad panamegley na ‘matoor ya aripen.’ (3 Juan 4) Komon ta gawaen tayo iya parad dilin pankaabigan tayo tan pian niwala tayo’d posisyon a makapanbangat ed arum nipaakar ed si Jehova a Dios, si Jesu-Kristo, tan say madibinon gagala. Tan misalamat tayo ta tutulongan itayo na masanton espiritu nen Jehova a natalosan so Salita to tan ontalona ed panaglingkor ed sikato ed katuaan.
Antoray Ebat Yo?
◻ Antoray arum a manbayag a gungguna ed panagbasa na Biblia?
◻ Akin a kaukolan ya aralen so Biblia a kaiba iray kapananisiaan?
◻ Akin a matukoy so pangaon manlapud nanduruman parti na interon Biblia?
◻ Anto so kabaliksan na ‘manakar ed katuaan,’ tan panon tayon nagawaan itan?
[Litrato ed pahina 17]
Atateng, ibangat ed ananak yo so Kasulatan
[Litrato ed pahina 18]
Diad Sermon to ed Palandey, angaon si Jesus ed nanduruman parti na Hebreon Kasulatan