Epafrodito—Manangilaman na Saray Taga-Filipos — Watchtower ONLINE YA LIBRARYA

Epafrodito—Manangilaman na Saray Taga-Filipos

“SIKATO so awaten yo sirin ed ngaran na Katawan ed amin a liket; tan sikato so galangen yo,” so sulat nen Pablo ed saray taga-Filipos. Anggapoy duaruwan naliketan itayo no say sakey a Kristianon manangasikaso so mansalita nipaakar ed sikatayo ed ontan a manamablin paraan. (Filipos 2:29) Balet siopa so tutukoyen nen Pablo? Tan anto so ginawa na satan a too pian makanepegan na ontan a masimoon a rekomendasyon?

Say ebat ed unonan tepet et si Epafrodito. Pian naebatan so onkomadua, konsideraen tayo paray sirkumstansyan anagyat ed Pablo ya isulat irayan salita.

Nen ngalngali 58 K.P., abalitaan na saray taga-Filipos ya inggayugoy si Pablo manlapud templo tan pinekpek na masebeg ya ulop diad Jerusalem, inerel na saray autoridad, tan, kayari inkipisok ya anggapo ni desisyon et inyalis ed Roma ya akagolonggolong. (Gawa 21:27-33; 24:27; 27:1) Lapud napapagaan ira ed kabunigasan to, maseguron inisip da no antoy nagawaan da parad sikato. Sikaray duka ed materyal tan arawi ra ed si Pablo, kanian limitadoy nitulong da. Ingen, say ampetang a liknaan ya amakiwas ed saray taga-Filipos pian suportaan so ministeryo to ed apalabas so siansian mamapakiwas ed sikara; lalo la natan, ta sikato so walad maatap a situasyon.—2 Corinto 8:1-4; Filipos 4:16.

Pihon naisip na saray taga-Filipos no posiblin sakey ed sikara so mangawit na regalo parad si Pablo tan asistian no bilang ta walay kaukolan to. Balet ta saman so andukey tan makapabanal a biahe, tan say panangasiste ed sikato so nayarin mapeligro! Oniay kuan nen Joachim Gnilka: “Kaukolan so inkakpel ta pian nabisita so sakey a priso, tan lalo la, sakey a say ‘kasalanan’ to et singano mairap ya isalaysay.” Oniay ibabaga na managsulat a si Brian Rapske: “Wadtan so kaaruman a kapeligroan a say basta maapit a pilimog odino pililikna ed priso odino ed saray panmoria to. . . . Say sakey a nibanan salita odino kiwas so nayarin mangitonton aliwa labat ed ipapatey na priso noagta ontan met ed katulong.” Siopa kasi nibaki na saray taga-Filipos?

Naisip tayon tuloy a say sakey a panagbaroy a singa saya so nayarin amalesa na paga tan agpakaseguro, balet mabulbulos si Epafrodito (aliwan si Epafras na Colosas) a gawaen itan a mairap a misyon. No ibase ed ngaran to, a panlalapuan na ngaran ya Aphrodite, nayarin sikatoy sakey a Hentil ya akomberti ed Inkakristiano—say anak na atateng a debotado ed satan a Griegon diosa na aro tan panag-anak. Sanen insulat nen Pablo ed saray taga-Filipos pian pisalamatan ira ed inkamabunlok da, manepenepeg a nayarian ton deskribien si Epafrodito bilang “igaganggan yo tan manangiter na nakaukolan ko.”—Filipos 2:25.

Unong ed ibabaga na Biblia nipaakar ed si Epafrodito, natalosan tayo ya anggaman ed pandinayewan ya inkamabulos ton usaren so inkasikato ed onian panaglingkor parad si Pablo tan ed dilin kongregasyon to, walaan met si Epafrodito na saray probleman mipadpara ed sikatayo. Konsideraen tayo pa so alimbawa to.

“Manangiter na Nakaukolan Ko”

Agtayo amta iray detalye, balet naisip tayon sinmabi ed Roma si Epafrodito a naknaksawan ed impanbiahe to. Anganko ta sikato so dinmalan ed Via Egnatia, sakey a Romanon dalan ya onbeltang ed Macedonia. Nayarin bineltang to so Adriatiko anggad “mukor” na Italianon peninsula tan insan ondalan ed Appian a Dalan a mamaarap ed Roma. Saman so makapakesaw a biahe (1,200 kilometro ed sakey a biahe) a maseguron sabien toy masulok a sakey bulan.—Nengnengen so kahon ed pahina 29.

Anto so walad isip nen Epafrodito sanen manbiahe? Sikato so imbaki pian mangisaklang na “nakaukolan” odino lei·tour·giʹa, ed si Pablo. (Filipos 2:30) Sayan Griegon salita so diad orihinal et ontutukoy ed kimey a parad Estado a boluntaryon susumpalen na sakey a mibabaley. Saginonor, nagmaliw a say kabaliksan to et onman a nengneng na serbisyon kakaukolanen na Estado ed saray mibabaley a nagkalautlan kualipikadon manumpal ed satan. Nipaakar ed usar na sayan salita ed Griegon Kasulatan, oniay kuan na sakey ya eskolar: “Say Kristiano so sakey a toon manlilingkor parad Dios tan totoo, manuna, lapud pilalek to, tekep na interon puso, tan onkomadua, lapud satan so nepeg ton gawaen, lapud sikatoy oobligaen na aro nen Kristo.” On, agaylan ekselentin espiritu so impanengneng nen Epafrodito!

“Inkaatapan To so Bilay To”

Diad panguusar ed binayes a salita manlapud termino nipaakar ed panagsugal, kuan nen Pablo a si Epafrodito et “inkaatapan [pa·ra·bo·leu·saʹme·nos] to so bilay to,” odino diad literal et “insugal” to so bilay to nisesengeg ed panaglingkor ed Kristo. (Filipos 2:30) Agtayo iisipen a kinmiwas tekep na kakulangkulangan si Epafrodito; imbes, say panumpal to ed sagradon serbisyo to et lalanoren toy sakey a kapeligroan. Sinali to ta a sumpalen so misyon a pananulong legan a makapuy so panaon? Impilit to ta a sumpalen iman kayari impansakit legan a walad kapegleyan na panbiabiahe? Dinanman ed satan, si Epafrodito so ‘anginagem a dawitdawit ya inateyan to.’ Anganko ta nepeg to komon a nansiansia nin kaulop nen Pablo pian nalingkoran to, kanian mapatnag a labay na apostol ya ikatunongan so ag-inilaloan ya isesempet to.—Filipos 2:27.

Ingen, si Epafrodito so makpel a too a mabulos ya irisgay inkasikato ya agsinisiblet ta pian natulongan ni iramay mankakaukolan.

Nayarin tepetan tayoy inkasikatayo, ‘Diad anton kalaknab a makapansakripisyo ak pian tulongan iray agagik ed espiritual a wala ed mairap a sirkumstansya?’ Say ontan ya awawey na inkamabulos so obligasyon na Kristianos. Inkuan nen Jesus: “Sakey a balo’n ganggan so iter ko ed sikayo, a manaaroan so sakey tan sakey ed sikayo; salanti unong na inpangarok ed sikayo, pian manaaroan met so sakey tan sakey ed sikayo.” (Juan 13:34) Sinumpal nen Epafrodito so serbisyo to “a dawitdawit ya inatey.” Sirin, si Epafrodito so sakey ya alimbawa a toon walaan na “mental ya awawey” ya ipapaseseg nen Pablo a niwala ed saray taga-Filipos. (Filipos 2:5, 8, 30, Kingdom Interlinear) Kasin akaparaan tayon aligen itan?

Siansia, si Epafrodito so agonigon. Akin?

Say Inkagonigon To

Isipen pan wala kayo ed kipapasen nen Epafrodito. Inreport nen Pablo: “Nanlapu ed inpanpirawa’to a minengneng ed sikayo ya amin, mapagpagan tuloy, lapud nadngelan yo a sikato so anginagem.” (Filipos 2:26) Amta nen Epafrodito a kabat na agagin kakongregasyonan to a walay sakit to tan agto atulongan si Pablo ed paraan ya iilaloan da. Diad tua, ompatnag ni ingen a si Epafrodito so amalesa na pakaaburidoan nen Pablo. Kasin kinaukolan ya ibaliwala nen doktor a Lucas, a kaiba nen Pablo, so arum a pamaakaran ta pian naasikaso si Epafrodito?—Filipos 2:27, 28; Colosas 4:14.

Maseguron lapud satan, agonigon a tuloy si Epafrodito. Anganko ta naisip ton sikatoy ipapasen ya agmakayari na agagin kakongregasyonan to. Anganko ta liknaen ton mankakasalanan tan ‘pirawat’ tan napinengnengan ira pian napaseguroan tora ed inkamatoor to. Inusar nen Pablo so mapuersan Griegon salitan, a·de·mo·neʹo, “nagonigon,” pian ilitrato so kipapasen nen Epafrodito. Unong ed eskolar a si J. B. Lightfoot, nayarin ipapasabi na sayan salita so “nawewetwet, agmakareen, nagugulon kipapasen, a resulta na pisikal a sakit, odino pakagonigon ed mental, a singa say panermen, pakabaingan, inkasaew, tan arum nira.” Say sakey nin nayarin usar na sayan salita ed Griegon Salita so mitukoyan ed pirmin sesga nen Jesus ed harden na Getsemane.—Mateo 26:37.

Deniside nen Pablo a marakep no pasempeten lay Epafrodito ed saray taga-Filipos tekep na sakey a sulat a mangipapaliwawa ed ag-inilaloan ya ipapawil na igaganggan da. Diad impangibagan, “Inpasen ko a kaukolan ya ibaki ed sikayo si Epafrodito,” aakoen nen Pablo so responsabilidad ed ipawil to, sirin et eekalen so antokaman a posiblin pansuspetsa a si Epafrodito et sinmaew. (Filipos 2:25) Diad kasunian to, inatey lawari si Epafrodito pian nasumpal to labat so misyon to! Masimoon ya inrekomenda nen Pablo ya “awaten [da] sirin ed ngaran na Katawan ed amin a liket; tan sikato so galangen [da], ta sikato lapu ed gawa nen Kristo dawitdawit ya akasabi ed ipapatey, ya inkaatapan to so bilay to a pamano ed kakulangan yo nen saman ed panaglinkor ed siak.”—Filipos 2:29, 30.

“Awaten Yo Sirin ed Ngaran na Katawan”

Saray lalaki tan bibii a walaan na mipadparan mental ya awawey a singa si Epafrodito so talagan nepeg a pablien. Isasakripisyo ra so inkasikara ta pian makapanlingkor. Isipen pa iramay angiapay na inkasikara pian manlingkor ed arawin pasen manlapud ayaman da bilang misioneros, managbiahen manangasikaso, odino ed sakey ed saray sangan opisina na Watch Tower Society. No arum so aamperen natan na edad odino onkakapuy a laman manlapud panggawa ed dati iran nagagawaan da, kanepegan da so respeto tan panamabli lapud saray taon na matoor a serbisyo ra.

Anggaman ontan, say makapakapuy a sakit so nayarin lapuan na gonigon odino liknaan a nankasalanan. Nayarin labay na sakey a nagkalalo ni nagawaan to. Agaylan makapadismaya! Siopaman a naromog day inkasikara ed ontan a kipapasen so nayarin makaaral manlapud Epafrodito. Tutal, kasin kasalanan ton sikatoy nansakit? Maseguron andi! (Genesis 3:17-19; Roma 5:12) Pilalek nen Epafrodito a panlingkoran so Dios tan agagi to, balet sikatoy nilimitaan na sakit to.

Agbinaat nen Pablo si Epafrodito lapud sakit to noagta binagaan toray taga-Filipos ya antabayan da. Ontan met, nepeg tayon ligliwaen so agagi tayo sano sikaray nadidismaya. Kaslakan a narayew tayora lapud matoor ya alimbawa na serbisyo. Say impangapresya nen Pablo ed si Epafrodito, a maabig so impanaglawi to ed sikato, so talagan nanligliwa ed sikato, ya abawasay depresyon to. Sikatayo met so makaseguro a ‘say Dios aliwan agmatunong pian lingwanan to so gawa yo tan say aro ya inpanengneng yo ed ngaran to, ed inpanulong yo ed saray sasanto ed saray pankaukolan da, tan ed panutulong yo ni natan ed sikara.’—Hebreos 6:10.

[Kahon ed pahina 29]

Say Irap na Panagbiahe

Diad sarayan agew et say panbiahe ed baetan na duaran importantin syudades ed Europa, a mipara ed ginawa nen Epafrodito, so nayarin agmankaukolan na baleg a sagpot. Say biahe so mainomay a nakompleto diad pan-eroplano ed loob na sakey odino duaran oras. Duman tuloy so sirkumstansya no gawaen so onman a panagbiahe ed inmunan siglo. Nen saman et say iyalis-alis ed nanduruman lugar so makapaalipanes. Say sakey a managbiahe so makapanakar na onla’d 30 anggad 35 kilometro ed loob na sakey agew, legan ya ipaparungtal toy inkasikato ed klima tan nanduruman kapeligroan, pati “saray tulisan.”—2 Corinto 11:26, NW.

Komusta met iray pasen a panpainawaan ed labi tan saray abaston probisyon?

Inkuan na manag-awaran a si Michelangelo Cagiano de Azevedo a diad kinarukey na dalan a Romano et “walaray mansiones, kompleto iran otel, a walaay lakoan, kuwadra, tan panagpundoan parad saray empleado ra; diad baetan na mantutumbokan a mansiones, walaray pigaran mutationes, odino tutundaan, a say sakey so makapangisalat na kabayo odino luluganan tan makaromog na saray abasto.” Makapuy so reputasyon na sarayan panagpundoan ta saraya so naynay a lalaen na saray abebbeba so nengneng da ed sosyedad. Nilikud ed tatakewan daray managbaroy, mabetbet ya aaruman na saray akankayarian na pundoan so sueldo ra manlapud almo na saray balangkantis. Say manag-anlong a satirikon Latin a si Juvenal so nankuan a siopaman ya apilitan a mansiansia ed ontan a nengneng a panagpundoan et nayarin makaimano ed inkasikato ya “akadukol a kaabay so sakey ya ag-abangatan a too, kaiba iray muyong na gabara, matatakew, tan takas ya ariripen, a kaabay iray managbitay tan managgaway lungon . . . Saksakey a lusor so uusaren na amin; anggapoy anggan sakey labat a walaan na dukolan, ni lamisaan a niarawi ed arum.” Inreklamo met na arum a kadaanan a managsulat so marutak a danum tan kuarto, a seksekan, marutak, masalimoot, tan panaayaman na saray piseng.

[Mapa/Litrato ed pahina 27]

(Parad aktual a format, nengnengen so publikasyon)

Roma

[Litrato]

Sakey a managbaroy nen Romanon panaon

[Credit Lines]