Aliwan Kugip so Sakey a Matunong a Mundo!

“PINONOT a tuloy na too ed dalin so inkahustisya,” so inkuan na Amerikanon estadista a si Daniel Webster. Tan ibabaga na Biblia: “Si Jehova aroen to so kaalasan.” (Salmo 37:28) Apalsa ed indengan na Dios, say inmunan sanasawa so walaan na maridios iran atributo, pati say liknaan na inkahustisya.​—Genesis 1:26, 27.

Sasalitaen met na Kasulatan so nipaakar ed ‘Gentiles ya anggapo so ganggan da gawaen da ed ugali ra a niyanakan iray onnepeg ed ganggan.’ Diad ontan ‘nipapatnag da a say gawa na ganggan et nisulat ed kapusoan da, bangta say konsiensia ra so mangiiter na pantasi, tan mandadaleman o mantetepelan so kanonotan da.’ (Roma 2:14, 15) On, naikdan so totoo na pakayari na konsiensia​—akindalem a pakalikna ed duga tan aliwa. Malinew, nisipor ed too so pankaukolan na inkahustisya.

Misiglaotan a tuloy ed pankaukolan na inkahustisya so panaanap na too na liket, ta oniay ibabaga na Salmo 106:3: “Mapalar so mangunor na kaalasan, tan saman so manggawa na inkatunong ed amin a panaon.” Balet, akin a say too so agmakapangitarok na sakey a matunong a mundo?

Akin a Sinmaew so Too?

Say manunan rason ed agtayo pakadampot na sakey a matunong a mundo et lapud tilol ya atawir tayo manlapud inmunan atateng tayo, si Adan tan Eva. Ipapaliwawa na Biblia: “Kanian unong a say kasalanan linmoob ed mundo lapu ed sakey a too, tan say patey lapu ed kasalanan; et say patey ed satan linma ed amin a too, ta amin nankasalanan.” (Roma 5:12) Say tilol et say kasalanan. Anggaman apalsan andiay kabalawan, deniside di Adan tan Eva so manrebeldi ed Dios tan sirin et ginawa ray inkasikaran managkasalanan. (Genesis 2:16, 17; 3:1-6) Lapud saya, nipatawir da’d ananak day makasalanan, mauges iran tendensia.

Agta saratan ya ugali na indibidual a singa say agum tan panangidumaduma et resulta na makasalanan iran tendensia? Tan agta sarayan ugali so pansesengegay ag-inkahustisya ed mundo? Agayla, say agum so lamot na ginagalan panangabuso ed kaliberliber tan pakakalames na ekonomya! Say panangidumaduma so peteg a walad benegan na etnikon kolkolan tan ag-inkahustisya ed rasa. Saratan ya ugali so manadagdag met ed totoo a mantakew, mansaol, tan onkiwas ed paraan a mamasakit ed arum.

Anggan saray sagpot a maabig a tuloy so nisagyat da pian naagamil so inkahustisya tan manggawa na maong so mabetbet ya onsaew lapud makasalanan iran inklinasyon tayo. Impatua mismo nen apostol Pablo: “Ta agko gawaen so kaabigan a labay ko komon; sabalet so mauges ya agko labay, sikato ya so gawaen ko.” Intuloy ton insalaysay so pipupuligesgesan, a kuanto: “Ta unong na too ed dalem ko manliketak ed ganggan na Dios. Bangbalet wala so nanengneng ko a sananey a ganggan ed saray kabiangan ko, a mibakal ya onsumpa ed ganggan na isip ko, tan arakep toak ed ganggan na kasalanan a wala ed saray kabiangan ko.” (Roma 7:19-23) Nayarin pareho so pipupuligesgesan tayo natan. Satan no akin ya ontanla kabetbet a nagagawa so ag-inkahustisya.

Say paraan na too ed pananguley so mamapaloor met ed ag-inkahustisya ed mundo. Diad kada bansa et walaray ley ontan met ed saramay mangiyiimpuersa ed saratan. Tan, siempre, wala met iray huis tan korte. Peteg, arum ya aprinsipyoan a totoo so analin mangitandoro ed atooan iran kanepegan tan pian naseguron niwalay parparehon inkahustisya parad amin. Siansia, maslak ed saray sagpot da et sinmaew. Akin? Diad panegek ed nanduruman sengegan a nalalanor ed insaew da, oniay ipapabitar na Jeremias 10:23: “O Jehova, amtak a say dalan na too anggapo ed sikato lanlamang; aliwa a wala ed too a manakar a mangitonton ed saray kurang to.” Lapud sian manlapud Dios, agnayarian a balot na toon pawalaen so sakey a maptek tan matunong a mundo.​—Uliran 14:12; Eclesiastes 8:9.

Say baleg a babeng ed sagpot na too a mangiletneg na sakey a matunong a mundo et si Satanas a Diablo. Malinlinew ya ibabaga na Biblia a say rebelyoson anghel a Satanas so orihinal a ‘manamatey’ tan ‘matila’ tan “say sankamundoan so mandukdukol ed kaugsan.” (Juan 8:44; 1 Juan 5:19) Sikatoy impaamta nen apostol Pablo bilang “dios na sayan panaon.” (2 Corinto 4:3, 4) Bilang managgula na inkatunong, gagawaen nen Satanas so amin a bengatlan posibli pian iyalibansa so karelmengan. Anggad kontrolado toy mundo, say ag-inkahustisya ed amin a nengneng tan saray resultan salot da so mangaripen ed katooan.

Kasin kabaliksan na amin na saya a say ag-inkahustisya et agnapaliisan ed atooan a sosyedad? Kasin imposiblin kugip so sakey a matunong a mundo?

Tudtuan Sakey a Matunong a Mundo–​Panon?

Pian magmaliw a tudtuay ilalon sakey a matunong a mundo, kaukolan na katooan so onsaral ed sakey a lapuan a makapangekal ed sengegan na ag-inkahustisya. Balet siopay makalamot ed kasalanan tan makapagit ed si Satanas tan say pananguley to? Malinew, anggapoy too odino dinanman ya atooan ya ahensia so makagawa ed satan ya abalbaleg a kimey. Si Jehova labat so makayari! Nipaakar ed sikato, oniay ibabaga na Biblia: “Say Dampay, ayadyari so gawa to, ta kaptekan so saray amin a dalan to. Sakey a Dios a napanmatalkan tan anggapo so kaugsan; sikato so matunong tan maptek.” (Deuteronomio 32:4) Tan bilang ‘manangaro na kaalasan,’ labay nen Jehova a panggayagaan na katooan so bilay ed sakey a matunong a mundo.​—Salmo 37:28.

Diad panutukoy ed areglo na Dios a mangitarok na sakey a matunong a mundo, onia so insulat nen apostol Pedro: “[Wala] so saray tawen a balo tan dalin a balo, a sikara so panaayaman na katunongan.” (2 Pedro 3:13) Sarayan ‘balon katawenan’ so aliwan balon literal a katawenan. Ginawa na Dios so pisikal a katawenan a naspot, tan sikaray mangitatarok na gloria ed sikato. (Salmo 8:3; 19:1, 2) Say ‘balon katawenan’ et sakey a balon pananguley ed dalin. Say peles a ‘katawenan’ et tugyopen na ginaway-too iran gobierno. Magano la, diad bakal na Dios ya Armagedon, saraya so mangiter na dalan ed ‘balon katawenan’​—say mangatatawen a Panarian to, odino gobierno. (Apocalipsis 16:14-16) Say Ari ed satan a Panarian et si Jesu-Kristo. Diad pangitarok na permanentin panganggaan na atooan a pananguley, sayan gobierno so manuley ed andi-geter a panaon.​—Daniel 2:44.

Anto sirin so ‘balon dalin’? Satan so aliwan balon planeta, lapud ginawa na Dios so dalin a nagnap a matukoy a panayaman na too, tan linawa to a mansiansia itan a maando. (Salmo 104:5) Say ‘balon dalin’ et ontukoy ed balon sosyedad na totoo. (Genesis 11:1; Salmo 96:1) Say “dalin” a naderal et tugyopen na totoo a pagmaliwen day inkasikaran kabiangan na sayan marelmeng a sistema na bengabengatla. (2 Pedro 3:7) Say ‘balon dalin’ ya onsalat ed saratan et tugyopen na tuan ariripen na Dios, a manggula ed karelmengan tan mangaaro na inkatunong tan inkahustisya. (Salmo 37:10, 11) Diad ontan, naandi lay mundo nen Satanas.

Balet antoy nitarya parad si Satanas? Impasakbay nen apostol Juan: “Tan inerel to [Kristo Jesus] so dragon, saman so uleg a daan, a sikato so Diablo tan Satanas, tan sikato so binalor to ed sanlibon taon. Tan sikato so imbantak to ed kaaralman, tan sikato so impokok to, tan tinatakan to ed tapew to, pian agto la tilaan so saray nasyones.” (Apocalipsis 20:1-3) Naandi lay impluensia na abalor a Satanas ed katooan a singa ed sakey a priso diad aralem a bartolina. Agaylan pakainawaan itan na katooan, ya onsasabi bilang pagpauna ed sakey a matunong a mundo! Tan diad sampot na sanlibon taon, sigpot lan naandi Satanas.​—Apocalipsis 20:7-10.

Balet, komusta so nipaakar ed atawir a kasalanan? Intarya la nen Jehova so basiyan parad panlamot ed kasalanan. ‘Say Anak na too [Jesu-Kristo] linma dia . . . pian iter toy bilay to a panondon ed amayamay.’ (Mateo 20:28) Say salitan ‘dondon’ et kabaliksan toy balor a kakaukolanen parad karondon na saray akautibo. Imbayar nen Jesus so balor na ayadyarin atooan a bilay to bilang dondon pian iliktar so katooan.​—2 Corinto 5:14; 1 Pedro 1:18, 19.

Say dondon bagat nen Jesus so makagungguna ed sikatayo anggan natan la. Diad pangagamil na pananisia ed satan, napanggayagaan tayoy malinis a talindeg ed arap na Dios. (Gawa 10:43; 1 Corinto 6:11) Diad silong na uley na Panarian na Dios, say dondon so mamaposibli ed sigpot a kiyabig na katooan manlapud kasalanan. Dedeskribien na unor a libro na Biblia so piguratibon “ilog na danum na bilay” a manlalapud trono na Dios, tan diad saray tambib to et walaray simbolikon manbubungan kakiewan a walaan na bulobulong ya “onkana’ra a pakatambal ed saray nasyones.” (Apocalipsis 22:1, 2) Say ililitrato na Biblia dia et irerepresenta toy makapakelkelaw a probisyon na Manamalsa parad kiyabig na katooan manlapud kasalanan diad letnegan na dondon bagat nen Jesus. Say sigpot a kanaan na sayan probisyon so mangibulos ed matulok a totoo manlapud kasalanan tan patey.

Say Bilay ed Sakey a Matunong a Mundo

Isipen pay nengneng na bilay ed silong na uley na Panarian. Say krimen tan karawalan so bengabengatla ed apalabas. (Uliran 2:21, 22) Naandi lay ag-inkahustisya ed ekonomya. (Salmo 37:6; 72:12, 13; Isaias 65:21-23) Amin a pakasuysuyan a panangiduma-duma lapud sosyal, rasa, tribu, tan etniko so nabural la. (Gawa 10:34, 35) Naandi laray bakal tan armas ed panbabakal. (Salmo 46:9) Minilyon ya inaatey so napaoli ed bilay diad sakey a mundon anggapo lay ag-inkahustisya. (Gawa 24:15) Panggayagaan na amin so naspot tan alay abig a bunigas. (Job 33:25; Apocalipsis 21:3, 4) “[Diad] katuaan,” ipapaseguro ed sikatayo na Biblia, “[si Jesu-Kristo] papawayen to naani kaptekan.”​—Isaias 42:3.

Kaleganan, nayarin sagmaken tayo so ag-inkahustisya, balet agtayon balot komon ibales so ag-inkahustisya. (Miqueas 6:8) Anggan sano kaukolan a sungdoan so ag-inkahustisya, komon ta pansiansiaen tayoy positibon panmoria. Magano lan magmaliw a tudtua so insipan a matunong a mundo. (2 Timoteo 3:1-5; 2 Pedro 3:11-13) Inter na Makapanyarin-amin a Dios so salita to, tan satan so “napaneknekan.” (Isaias 55:10, 11, NW) Natan la so panaon pian manparaan parad bilay ed satan a matunong a mundo diad panaral ed kakaukolanen na Dios ed sikatayo.​—Juan 17:3; 2 Timoteo 3:16, 17.

[Litrato ed pahina 7]

Nabural lay amin a pakasuysuyan na ag-inkahustisya diad insipan na Dios a balon mundo