Aagamilen so Inkakristiano ed Utel na Kaguloan

BIGLAN ginmapon amin so problema ed sakey ya agew nen Abril 1994. Tinigway na impan-crash na eroplano iray presidenti na Burundi tan Rwanda. Nilimbos na makapakebbiew a laknab na karawalan so Rwanda ed loob na pigaran oras. Diad loob na masudsulok a taloy bulan, masulok a 500,000 a taga-Rwanda​—lalaki, bibii, tan ugugaw​—so inaatey. Tutukoyen na arum a totoo so peryodo bilang “say palaspas a panagpatey.”

Kapaldua ed 7.5 milyon a manaayam na Rwanda so kaukolan ya ontaynan. Laktipen na saya so 2.4 milyon a nananap na salimbengan ed kabangibang iran bansa. Sankabalgan tan sankapelesan itan ya impanibakwit na takas ed modernon awaran. Tampol a niletneg iray kampo parad takas ed Zaire (natan et Demokratikon Republika na Congo), Tanzania, tan Burundi. Pigara ed sarayan kampo​—say sankabalgan ed mundo​—so amasirom ed 200,000 a totoo.

Kaiba ed saray takas so dakel ed Tastasi nen Jehova, maaro’d-kareenan a totoo a mangiyaaplika ed saray prinsipyo na Biblia ed bilay da. Diad inerman a dalin a panaayaman da, pansiasiansiaen day mapeget a neutralidad tan iyaaplika ray prinsipyon wala’d sarayan salita na Isaias 2:4: “Pitpiten da naani so saray kampilan da a pagmaliwen da a dingding na lukoy, tan saray gayang da a komkompay; say nasyon agnaani mangitagey na kampilan a sumpa ed nasyon, ag-ira met la manaral na bakal ed anggan kapigan.” Saray Tastasi nen Jehova so malaknab a bibidbiren bilang relihyoson grupo ya ag-akibabali ed palaspas a panagpatey diad Rwanda.

Inkuan nen Jesu-Kristo a saray patumbok to et “ag-ira taga mundo.” Balet, lapud “wadia ra ed mundo,” agda lawas napaliisay kaguloan na nasyones. (Juan 17:11, 14) Legan na palaspas a panagpatey diad Rwanda, manga 400 a Tastasi so inaatey. Ngalngalin 2,000 Tastasi tan interesadon totoo ed mensahe na Panarian so nagmaliw a takas.

Kasin say pagmamaliw ya agkabiangan na mundo et kabaliksan ton anggapo lay pibabali na Tastasi nen Jehova no ondapoy kalamidad? Andi. Ibabaga na Salitay Dios: “No sakey ya agin laki o bii nalakseban tan naandian iray kanen da ed agew-agew, et sakey ed sikayo ikuanto ed sikara: ‘Onla kayo la ed kareenan, naimengan tan napesel kayo komon,’ anta agyo iter ed sikara so bengatla ya antokaman a kaukolan na laman. Anto so gungguna ra? Ontan met so pananisia, no anggapo so saray gawa to, inatey ed inkasikaton dili.” (Santiago 2:15-17) Say aro ed kaparan too so mamapakiwas met ed Tastasin tulongan iramay dumay relihyoson sisisiaen da.​—Mateo 22:37-40.

Anggaman panpipirawatan na Tastasi nen Jehova ed sankamundoan a tulongan iramay kapananisiaan da a nidunget ed mairap a situasyon diad Rwanda, say kipakurang na pananulong a sagpot so impabtang ed Mamasagur a Europa. Diad tiagew na 1994, sakey ya ulop na Tasin boluntaryo a nanlapud Europa so nanapuran tinmulong ed Kristianon agagi ra diad Aprika. Saray organisadon maong a kampo tan temporaryon ospital so inletneg parad saray takas a taga-Rwanda. Pinasyan kawes, ules, tagano, tan literatura na Biblia so impapawit odino impapatulor ed sikara diad arum a paraan. Masulok a 7,000 maniirap a totoo​—ngalngalin taloran danay a bilang na Tastasi nen Jehova ed Rwanda ed saman a panaon—​so agunggunaan na pananulong a sagpot. Kasabi Disyembre ed saman a taon, nilibon takas, pati maslak ed saramay Tastasi nen Jehova, so pinmapawil ed Rwanda pian ipaalagey lamet iray kaabungan da tan pian itubat so inagew-agew a rotina ra.

Bakal ed Congo

Nen 1996, binmetag so pambabakal ed mamabukig a rehyon na Demokratikon Republika na Congo. Sayan lugar so ketegan na Rwanda tan Burundi. Niarum ni walay panagpasoot tan panagpatey. Diad pansasweng na saray bala tan kapopoolan na saray baryo et kibatiktik iray totoo nisesengeg ed bilay da. Asukop iray Tastasi nen Jehova ed kaguloan, tan ngalngali 50 so inatey. Pigara so apatalosan na saray bala. Arum so pinapatey lapud kabiangan ira na partikular ya etnikon grupo odino abaloan iran kalaban. Sakey a baryon panaayamay 150 a Tastasi so pinoolan. Diad arum a baryo dakel a kaabungan tan pigaran Kingdom Hall so pinopoolan. Lapud naandian na saray ayaman tan kaykayarian, tinmaynan iray Tastasi ed arum a lugar tan tinulongan na kapara ran managdayew diman.

Sinmublay so eras kayari na bakal, lapud aderal iray tanem, sinamsam iray abaston tagano, tan naamper so pakasabi suplay. Mabli iray nasaliw a tagano. Diad Kisangani, diad kagapo na Mayo 1997, say sakey a kilo na patatas so mankantidad na ngalngali taloran dolyar, agnayarian na maslak a totoo. Say karaklan et maminsan labat a panangan so nayarian da ed sanagew. Siempre, katumbokay sakit et kakisiran na tagano. Say malnutrasyon so mamapakapuy ed pakayari na laman a labanay malaria, pantai, tan pansakit na eges. Nagkalautlan saray ugugaw so mansakit tan kabekta et ompatey.

Panantya ed Pankaukolan

Saray Tastasi nen Jehova ed Europa so maples lamet a kinmiwas ed pankaukolan. Kasabi na Abril 1997 sakey a grupoy pananulong na Tastasi a pati duaran doktor so sinmasabin awit-awit so tambal tan kuarta. Diad Goma angorganisa laray Tastasi diman na relief committees pian tantyaen so situasyon ta pian niiter a tampol so tulong. Sinukisok na grupo so syudad tan ed kabangibang iran lugar. Imbaki iray manangibalita pian makalay report ed mas arawin paspasen. Nala met iray impormasyon manlapud Kisangani, a naromog ed masulok a 1,000 kilometro ed sagur na Goma. Tinmulong so agagi diman ed ikurang na pananulong a sagpot ed Goma, no iner et panaayaman na 700 a Tastasi.

Oniay inkuan na sakey ed saray Kristianon mamatatken ed Goma: “Atenyeg kamin tuloy a makanengneng ed agagin linma ed onialan kaarawi pian ontulong ed sikami. Sakbay iran sinmabi, nantutulongan kami la. Kaukolan a manibakwit iray agagin taga-kaumaan a mamaarap ed Goma. Arum so naandian na ayaman da, tan tinataynan day kaumaan da. Impipila mira ed saray ayaman mi tan innawir miray kawes mi tan daiset a tagano mi. Say nagawaan mi et agtanto. Arum ed sikami so manasagmak na malnutrasyon.

“Anggaman ontan, saray agagin nanlapud Europa so angawit na kuarta ya amasarag ed sikamin makasaliw na tagano, a makisir tan mablin tuloy. Sinmabi tagano diad panaoy krisis, lapud dakel so andiay nakan ed saray ayaman da. Imbubunog miray tagano ed namparan Tastasi tan aliwan Tastasi. No agsinmabi so tulong ed dugan oras, ompan dakel so inaatey, nagkalalo la ed ugugaw. Insalba nen Jehova so totoo to. Nandinayew a tuloy iray aliwan Tastasi. Dakel so nankomento ed pankakasakey tan panaaroan tayo. Inaksobi na arum a tua so relihyon tayo.”

Anggaman sinaliw so tagano diman tan inusar so tambal, dakel ni kaukolan. Walay pankaukolan parad kawes tan ule-ules, ontan met ed mas dakel a suplay na tagano tan tambal. Nakaukolan met so tulong pian ipaalagey lamet iray ayaman dan aderalderal.

Sibubunlok a Mangiiter Iray Totoo

Saray agagi ed Europa so magunaet lamet ya ontulong. Say opisina na Tastasi nen Jehova diad Louviers, Pransya, so angibalita ed saray kongregasyon diad Rhône Valley ontan met diad Normandy, tan arum a kongregasyon ed Paris. Nia so sananey nin Makasulatan a prinsipyon inmaplika: “Say mantanem na daiset manani met na daiset; tan say mantanem na daakan, manani met na daakan. Balang sakey gawaen to komon so ginetma to ed puso to; aliwa a dia ed kaermenan odino dia ed pasootan; ta say Dios aroen to so sililiket a mangiter.”​—2 Corinto 9:6, 7.

Nilibo so sigagayagan anganamot a mangiter. Kinahon tan binag a kawes, sapatos, tan arum nira so imbunton ed saray Kingdom Hall insan inawit ed sanga na Tastasi nen Jehova diad Pransya. Diman et say 400 a boluntaryo so akaparaan a mibiang ed ontumbok a kundang na proyekton “Tulongay Zaire.” Legan ya ibubunton iray indonasyon ya uusaren, sarayan boluntaryo so anguksoy, anupi, tan angimpaki ed saray kawes diad saray kahon ya inkamadan san-30 ed sakey a paleta. Inisip na ugugaw iray ugugaw met nin agagi ra ed Aprika tan angipawit iray gakgalaw​—balo niran gakgalaw a kotsi, bawet, monyika, tan saray teddy bear. Saraya so impiimpaki ed saray nakakaukolan ed bilay. Ami-amin, siamiran 12 metron kontiner so napno tan impatulor ed Congo.

Kaunongan a tulong so impawit ed Central Africa pati tulong na nilibon Tastasi ed Belgium, Pransya, tan Switzerland? Nen Hunyo 1997 say dagup et 500 a kilo na tambal, 10 toniladan maprotinan biscuit, 20 toniladan arum a tagano, 90 toniladan kawes, 18,500 a paris na sapatos, tan 1,000 ules. Impawit met iray literaturay Biblia. Amin na saya so inapresian tuloy, a nanligliwa ed saray takas tan tinmulong ed sikaran sungdoan iray pakasalsali ra. Say bili na saray suplay so walaan na dagup a ngalngali $1,000,000, U.S. Say ontan iran kontribusyon so ebidensia na impanaagi tan aro ed limog na saramay manlilingkor ed si Jehova.

Panangibunog ed Congo

Legan ya onsasabi iray uusaren ed Congo, duaran agagin lalaki tan sakey ya agin bii so sinmabin nanlapud Pransya pian mikimey ed saray relief committee diman. Nipaakar ed otang a linawa ya impanengneng na Tastasin taga-Congo, onia so inkuanen Joseline: “Akaawat kami na dakel a sulat na apresasyon. Sakey a pobrin agin bii so angiter ed siak na iyaarkos a malachite. Arum so angiiter ed sikami na saray litrato ra. Diad ipipikal mi, inaangoban ak na agagin bibii, nilalakap daak, tan mannangnangis. Manakis ak met. Dakel so angikuan na, ‘Maong si Jehova. Sankanonot kami nen Jehova.’ Kanian bidbiren dan say galang parad sayan panangiter et kien na Dios. Sanen ibubunog miray tagano, indaydayew na agagi si Jehova tekep na saray kanta na Panarian. Makatenyeg iman a tuloy.”

Sakey a doktor a manngaran na Loic so sakey a membro na grupo. Dakel so dinmomog ed Kingdom Hall tan siaanos a nanalagar ed turno ra pian patambal. Diad panpirawat a makapanginabang met, sakey ya agin biin taga-Congo so nanggawa tan angidonasyon na ngalngalin 40 doughnut parad saramay manaalagar a manpadoktor. Lapud ngalngalin 80 totoo so manaalagar, balang sakey so naikdan na sankapisag a doughnut.

Tulong ed Aliwan Tastasi

Sayan makatoon tulong so aglabat niiter ed Tastasi nen Jehova. Agunggunaan met so arum, a singa met nen 1994. Saya so mitunosan ed Galacia 6:10, a kuanto: “Ontan sirin, unong a wala so kiambegya manggawa itayo na maabig ed saray amin, nagkalalo ed saray kaamong na pananisia.”

Imbunog na Tastasi so tambal tan kawes ed pigaran eskuelaan na elementarya tan sakey ya amponan ya asingger ed Goma. Say amponan so walaan na anggad 85 ugugaw. Diad akadkaunan biahe pian tantyaen so situasyon, say grupo na pananulong so binmisita ed amponan tan angisipan a suplayan ira na 50 kahon na maprotinan biscuit, kinahon a kawes, 100 ya ules, tambal, tan gakgalaw. Nanlilinya iray ugugaw ed lolooban tan kinansionan daray bisita. Insan nikaduman nan-request ira​—nayari kasin nawalaan ira na football pian makapanggalaw iray soccer?

Pigaran simba ed saginonor say grupo na pananulong so anumpal ed sipan dan mangawit na saray suplay. Asagyat ed inkamabunlok tan ed abasa to ed literaturay Biblia ya initer ed sikato, inkuan na direktor na amponan a sikatoy onggagapo lan magmaliw a sakey ed Tastasi nen Jehova. Tan kasin naikdan iray ugugaw na sakey a football? “Andi,” inkuan nen Claude, koordinator na grupo na pananulong a nanlapud Pransya. “Inikdan mira na duaran football.”

Saray Kampoy Takas

Aglabat nigeter ed Congo so tulong. Nilibon takas so anaynan ed pasey panbabakalan ya amaarap ed kabangibang a bansa a kawalaay taloran kampo parad takas a tampolan ya inletneg. Nambiahe met iray Tastasi diman ta pian nengnengen no antoy nagawaan. Sanen ginawa iyan report, saray kampo so angipasirom na 211,000 a takas, maslak et nanlalapud Congo. Ngalngalin 800 so Tastasi tan ananak da tan indibidual ya interesado ed maong a balita na Panarian. Say manunan problema diad saray kampo et say kakulangan na tagano. Diad sakey a kampo, walay magenap a tagano parad taloy agew labat, pati taloy-taon lan bukel na agayep.

Anggaman kuan, saray Tastasi so maligsa. Anggaman walaan ira na daiset a literatura na Biblia, sikaray regular a nanaral diad mapalaway pian napabiskeg so espiritualidad da. Sikara met so okupadon angipulong ed maong a balita na Panariay Dios diad arum a kampo.​—Mateo 24:14; Hebreos 10:24, 25.

Kaibay sakey a doktor ed Tastasin apabtangan a maneguro ed saray pankaukolan na agagi. Anggaman inabuloyan ira na autoridad ed loob labat na pigaran agew ed kada kampo, sikaray akapanggaway panagkonsulta. Angitilak ira na tambal tan kuarta ed saray Kristianon mamatatken. Kanian, akaliktar iray agagi. Inilaloan da met ya agmanbayag et makapawil laray Tastasi ed binalegan dan dalin.

Komustay nipaakar ed arapen? Impasakbay nen Jesu-Kristo a say agew tayo et magmaliw a walaay baleg a kaguloan, panaon a tinandaan na bakabakal tan kakisiran na tagano. (Mateo 24:7) Amta na Tastasi nen Jehova a say Panarian na Dios labat so mamatunda ed paniirap a nagagawa natan ed dalin. Diad silong na uley to, say mangaraldalin ya ayaman tayo so magmaliw a paraiso na kareenan, inkadaakan, tan andi-anggaan a liket parad matulok a katooan. (Salmo 72:1, 3, 16) Diad kaleganan, iproklama na Tastasi so maong a balita na mangatatawen a Panarian tan itultuloy da met so ontulong ed kaparan managdayew tan ed arum diad panaon na pankaukolan.

[Blurb ed pahina 4]

Nanlapulad 1994, saray Tastasi nen Jehova ed Europa labat so angipawit na masulok lan 190 toniladan tagano, kawes, tambal, tan arum a suplay diad Great Lakes a rehyon na Aprika

[Kahon ed pahina 6]

Ikakana so Kristianon Aro

Kaiba ed saramay magunaet ya akibiang ed proyekton “Tulongay Zaire” ed Pransya et si Ruth Danner. Nen ugaw ni, sikatoy apriso ed panangipangawan iran kampo na Nazi nisengeg ed Kristianon pananisia to. Inkomento to: “Maliket kamin tuloy a walay nagawaan parad agagi mi ed Aprika! Balet ta walay bengatlan doblen amaliket ed siak. Nen 1945, sanen sinmempet kamin sankapamilyaan a nanlapud Alemanya, anggapo min balot. Anggan say sulong mi et binayes. Balet, ag-abayag, akaawat kami na materyal a tulong a nanlapud agagi ed espiritual diad Amerika. Kanian sayan pananulong a sagpot so angiyabuloy ed siak a balesen so kaabigan ya impanengneng ed sikami nensaman. Agaylan pribilihyo so pakapibilang ed ontan a baleg a pamilya na sanaagi a mangikakana ed Kristianon aro!”​—Juan 13:34, 35.

[Litrato ed pahina 7]

Agla manbayag​—sakey a mangaraldalin a paraiso tekep na inkadaakan parad amin