Si Jehova so Dios na Saray Sipanan

“Siak manggawa ak naani na sakey a balo a sipan ed abung na Israel, tan ed abung na Juda.”—JEREMIAS 31:31.

1, 2. (a) Anton selebrasyon so inggapo nen Jesus ed labi na Nisan 14, 33 K.P.? (b) Anton sipanan so tinukoy nen Jesus a mikonektaan ed ipatey to?

DIAD labi na Nisan 14, 33 K.P., senelebraan nen Jesus so Paskua a kaibay 12 apostoles to. Lapud kabat ton saya so pinal a pandurungo ra ta agla mabayag et sikatoy ompatey ed saray lima na kakabusol to, inanamot nen Jesus so okasyon pian isalaysay so dakel ya importantin pamaakaran ed saray maapit a babangatan to.​—Juan 13:1–​17:26.

² Saya iman so panaon, kayari impamaalis ed si Judas Iscariote, ya inletneg nen Jesus so mogmon tinaon a relihyoson panagselebra ya ingganggan ed Kristianos—say Memoryal na impatey to. Kuan na rekord: “Diad pangakan da, angalay Jesus na tinapay, tan benendisionan to, tan sikatoy pinipisag to; tan inter to’d saray babangatan, inkuanto: ‘Ala yo, kanen yo; saya sikatoy laman ko.’ Et angala na sakey a kopa, tan angiter na pisasalamat, tan inter to’d sikara, a kuanto: ‘Oninum kayo ya amin ed saya. Ta sikatoya’y “dalak ed sipan,” a sikatoy naibung nipaakar ed amayamay a pangekal ed saray kasalanan.’” (Mateo 26:26-28) Kaukolan a ngilinan na saray patumbok nen Jesus so impatey to diad simpli tan magalang a paraan. Tan tinukoy met nen Jesus so sipanan a mikonektaan ed impatey to. Diad salaysay ed Lucas, satan so natatawag a ‘say balon sipanan.’​—Lucas 22:20.

3. nitepet nipaakar ed balon sipanan?

³ Anto so balon sipanan? No satan et balon sipanan, labay to ta ya ibagan walay daan a sipanan? Wala ta niray sipanan a misiglaotan ed satan? Importanti irayan tepet ta inkuan nen Jesus a say dala na sipanan so niyibung “a pangekal ed saray kasalanan.” Et amin tayo so mankakaukolan a maong na ontan a panamerdona.​—Roma 3:23.

Impisipanan ed si Abraham

4. Anton kadaanan a sipan so ontutulong ed sikatayo pian natalosan so balon sipanan?

⁴ Pian natalosay balon sipanan, kaukolan tayon pawilen so ngalngali 2,000 taon sakbay na impanministro nen Jesus ed dalin diad samay panaon sanen si Tera tan say pamilya to—pati si Abram (diad saginonor, Abraham) tan say asawa nen Abram, si Sarai (diad saginonor, Sarah)​—so nambaroy manlapud maaligwas ya Ur na saray Caldeo ya amaarap ed Haran diad bandad amianen na Mesopotamia. Nansiansia ira ditan anggad impatey nen Tera. Insan, diad ganggan nen Jehova, bineltang na 75-años ya Abraham so Ilog Eufrates tan nampa abalaten-sagur ed dalin na Canaan pian manbilay ya alis-alis diad saray tolda. (Genesis 11:31–​12:1, 4, 5; Gawa 7:2-5) Sanen 1943 K.K.P. ni itan. Bangta wadman ni ed Haran si Abraham, inkuanen Jehova ed sikato: “Dia ed sika so panggawaan ko na sakey a baleg a nasyon, tan papalaren ta ka, tan gawaen so ngaran mo ya abalbaleg; et sika naani sakey a pomapalar. Bendisionan ko naani so saray manpilalek na kapalaran mo, tan isambak so mangisamba ed sika, tan dia ed sika so pikapalaranan da naani na amin a pamilya dia ed dalin.” Ag-abayag, kayari imbeltang nen Abraham ya amaarap ed Canaan, inyarum nen Jehova: “Dia ed ilalak mo so pangiteran ko naani ed sayan dalin.”​—Genesis 12:2, 3, 7.

5. Diad anton maawaran a propesiya a nisisiglaot so sipan nen Jehova ed si Abraham?

⁵ Mitukoyan so sipan ed Abraham ed sakey ni’d sipasipan nen Jehova. On, pinagmaliw toy Abraham a matalonggaring a persona ed awaran na too, koneksyon ed pakasumpal na inmunan propesiyan nirekord ed kapiganman. Kayari impankasalanan di Adan tan Eva diad harden na Eden, sikaran duay inukom nen Jehova, tan diad satan met ya inkagawa, inarap to si Satanas, ya amalikdo ed si Eva, diad impangikuan: “Mangyan ak na gulaan ed sika tan say bii, tan gulaan ed saray ilalak mo tan ilalak to; sikato sugaten to so ulom, et sika sugaten mo so mukor to.” (Genesis 3:15) Impanengneng na sipanan nen Jehova ed si Abraham a say Bini a mamaandi ed saray gawa nen Satanas so onapireng ed linya na satan a patriarka.

6. (a) Diad siopa so pakasumpalan na sipan nen Jehova ed si Abraham? (b) Anto so Abrahamikon sipanan?

⁶ Lapud say sipan nen Jehova so misiglaotan ed sakey a bini, kaukolan nen Abraham so sakey ya ilalak a panlapuan na Bini. Balet sikara nen Sara so maedad la tan siansian andian na anak. Anggan ontan, diad kaunoran et benendisionan ira nen Jehova, diad mamilagron impangipawil ed pakayari na panilalak da, tan nananak si Sara ed Abraham na sakey a laki, si Isaac, diad ontan et apansiansia so sipan nipaakar ed sakey a bini. (Genesis 17:15-17; 21:1-7) Pigaran taon ed saginonor, kayari impanubok ed pananisia nen Abraham​—anggad puntoy inkamabulos ton pangiyapay ed inad-aron anak ton Isaac bilang bagat,​—inulit nen Jehova so sipan to’d si Abraham: “Papalaren ta ka, tan dia ed panamarakel parakelen ko so ilalak mo a singa saray bitewen ed katawenan, tan singa saray buer a wala ed gilig na dayat; et say ilalak mo kayarianen to naani pulongpinto na kakabusol to. Tan dia ed ilalak mo so pakapipalaranan na saray amin a nasyon dia; lapu ed tinulok mo so bosis ko.” (Genesis 22:15-18) Sayan ninatnat a sipan so mabetbet a tatawagen ya Abrahamikon sipanan, tan maapit a pikonektaanan na onsasaginonor a balon sipanan.

7. Panon a dinmakel ed bilang so bini nen Abraham, tan antoran sirkumstansia a sikaray nagmaliw a residenti ed Ehipto?

⁷ Asabi panaon, si Isaac et nanilalak na lason, si Esau tan Jacob. Pinili nen Jehova si Jacob a magmaliw ya inmunan ateng na Insipan a Bini. (Genesis 28:10-15; Roma 9:10-13) Labinduan lalaki so ilalak nen Jacob. Malinlinew, a panaon lan manparakel so bini nen Abraham. Sanen wala la’d edad iray anak nen Jacob, maslak ed sikara et de-pamilya la, sakey ya eras so amaskar ed sikaran amin ya onalis ed Ehipto a, diad madibinon panangiwanwan, say ilalak nen Jacob a Jose so angiparaan ed dalan. (Genesis 45:5-13; 46:26, 27) Kayari pigaran taon, anggapo lay eras ed Canaan. Balet nanpirmi so pamilya nen Jacob diad Ehipto​—diad inmuna et bilang sankaili balet diad saginonor et bilang ariripen. Anggad asabi 1513 K.K.P., 430 taon kayarin bineltang nen Abraham so Eufrates, insan la’d satan nipaway nen Moises iray kapolian nen Jacob ed Ehipto parad kawayangan. (Exodo 1:8-14; 12:40, 41; Galacia 3:16, 17) Natan et iter la nen Jehova so nikaduman panangimano ed impisipanan to’d Abraham.​—Exodo 2:24; 6:2-5.

‘Say Daan a Sipanan’

8. Anto so sinambaan nen Jehova ed ilalak nen Jacob ed Sinai, tan antoy pisiglaotan na saya ed Abrahamikon sipanan?

⁸ Sanen inmalis si Jacob tan saray ilalak to ed Ehipto, sikaray apabaleg a pamilya, balet tinaynan na saray kapolian da so Ehipto bilang sakey ya abalbaleg ya ulop na matoo iran tribu. (Exodo 1:5-7; 12:37, 38) Sakbay ya intarok ira nen Jehova ed Canaan, inyakar to nira ed bandad abalaten diad salian na palandey a manngaran na Horeb (odino, Sinai) diad Arabia. Ditan ya akisipanan ed sikara. Atawag iyan ‘say daan a sipanan’ no mitukoyan ed ‘say balon sipanan.’ (2 Corinto 3:14) Diad panamegley na daan a sipanan, nipakurang nen Jehova diad ilustratibon paraan so kasumpalan na impisipanan to’d Abraham.

9. (a) Antoray apatiran bengatlan insipan nen Jehova diad panamegley na Abrahamikon sipanan? (b) Antoran kaaruman ya iilaloan so pinawala na say sipanan nen Jehova ed Israel, tan ed anton kondision?

⁹ Insalaysay nen Jehova ed Israel iray kondisiones na sayan sipanan: “No tuloken yo so bosis ko a tuatua, tan ememan yo so sipanan ko, sikayo ed satan so pabpablien ko a pinagka-kayamanan ko a manuna nen saray amin a totoo, ta amin a dalin kien ko. Et sikayo naani singa sakey a panarian na saray saserdotes tan sakey a masimpit a nasyon.” (Exodo 19:5, 6) Insipan nen Jehova a say bini nen Abraham so (1) magmaliw a baleg a nasyon, (2) panbiktoriaen sumpad kakabusol da, (3) manawir ed dalin a Canaan, tan (4) magmaliw a paralanan na panamendision ed nasyones. Insan to imparungtal a natawir dan mismo irayan bendision bilang espisyal a baley to, Israel, a magmaliw a “sakey a panarian na saray saserdotes tan sakey a masimpit a nasyon,” no tuloken daray ganggan to. Kasin akipakna iray Israelita ed sayan sipanan? Nambabansag iran inmebat: “Amin a sinalita nen Jehova gawaen mi.”​—Exodo 19:8.

10. Panon so impangorganisa nen Jehova ed saray Israelita bilang nasyon, tan antoy ilaloan to ed sikara?

¹⁰ Kanian, inorganisa nen Jehova iray Israelita ed sakey a nasyon. Inikdan tora na ganggan a mangontrol ed panagdayew tan kabibilay bilang mibabaley. Tinarokan tora met na tabernakulo (saginonor, sakey a templo ed Jerusalem) tan inkasaserdoten mangisaklang na sagradon serbisyo ed tabernakulo. Say panoor ed sipanan et kabaliksan toy panumpal ed saray ganggan nen Jehova tan, nagkalalo la, sikatoy pandayewan labat. Say unaan ed Samploran Ganggan a pinagkasentro na saraman a ganggan et: “Siak si Jehova a Dios mo, ya angipaway ed sika ed dalin ya Ehipto, ed abung na inkaaripen. Anggapo so sananey a dirios mo ed arap ko.”​—Exodo 20:2, 3.

Bendisiones Panamegley na Ganggan a Sipanan

11, 12. Diad antoran dalan a saray sipan a walad daan a sipanan et asumpal ed Israel?

¹¹ Kasin asumpal ed Israel iray sipan a walad Ganggan a sipanan? Kasin say Israel so nagmaliw a “sakey a masimpit a nasyon”? Bilang kapolian nen Adan, saray Israelita so managkasalanan. (Roma 5:12) Anggan ontan, diad silong na Ganggan, niyapay iray bagat a manakbong ed saray kasalanan da. Nipaakar ed saray bagat ya inyapay ed tinaon ya Agew na Pananakbong, inkuan nen Jehova: “Diad sayan agew sikato naani panggawa na pananakbong na kasalanan yo, a manlinis ed sikayo. Dia ed amin a kasalanan yo malinis kayo ed arap nen Jehova.” (Levitico 16:30) Sirin, sanen matoor ira, say Israel so masanton nasyon, alinisan parad serbisyo nen Jehova. Balet sayan malinis a kipapasen so nandependi ed katutulok da ed Ganggan tan tuloy-tuloy a panangiyapay na bagbagat.

¹² Kasin nagmaliw a “panarian na saray saserdotes” so Israel? Diad mismon kagapo et sakey la itan a panarian, a si Jehova so mangatatawen ya Ari. (Isaias 33:22) Sakey ni, laktipen na Ganggan a sipanan iray probisyon parad atooan ya inkaari, ta pian diad saginonor et nirepresinta si Jehova na ararin manuuley ed Jerusalem. (Deuteronomio 17:14-18) Balet agta say Israel et sakey lan panarian na saserdotes? Bueno, awalaan itan na inkasaserdoten mangisasaklang na sagradon serbisyo ed tabernakulo. Say tabernakulo (saginonor, say templo) so sentro na puron panagdayew parad saray Israelita tan ontan met ed aliwan-Israelitas. Tan say nasyon so alenleneg a palaranan na niparungtal a katuaan ed katooan. (2 Awaran 6:32, 33; Roma 3:1, 2) Amin a matoor ya Israelita, aliwa labat lan Levitikon saserdotes, so “saray tasi” nen Jehova. Say Israel so “aripen” nen Jehova, ya atibukel ‘pian ipatnag da komon so kigalang to.’ (Isaias 43:10, 21) Dakel a mapaabeban sankaili so akanengneng ed pakayari nen Jehova ed biang na totoo to tan atangguyor ed puron panagdayew. Sikaray nagmaliw a proselitas. (Josue 2:9-13) Balet diad aktual et saksakey labat a tribu so nanlingkor bilang alanaan a saserdotes.

Proselitas ed Israel

13, 14. (a) Akin a nibaga a saray proselita et ag-apibali ed Ganggan a sipanan? (b) Panon a saray proselita et nisilong ed Ganggan a sipanan?

¹³ Anto so talindeg na saratan a proselitas? Sanen ginawa nen Jehova so sipanan to, diad Israel lambengat itan; diad saramay “magangana a karakel na bilang na saray nagsisananey a totoo,” anggaman wadman, so ag-asalambit bilang saray apibali. (Exodo 12:38; 19:3, 7, 8) Say panguloan da so agnipila sanen kinalkulay bili na dondon parad panguloan na Israel. (Numeros 3:44-51) Pigaran dekada ed saginonor sanen say dalin na Canaan so naapag ed saray tribu na Israel, anggapo so nibiig parad saray aliwan Israelitan mananisia. (Genesis 12:7; Josue 13:1-14) Akin? Lapud say Ganggan a sipanan et agginawa ed saray proselita. Balet ginalsiman iray proselitan lalaki bilang katutulok ed Ganggan. Tutumboken daray totontonen to, tan agunggunaan ira manlapud saray probisyon to. Saray proselita ontan met ed Israelitas so nisilong ed Ganggan a sipanan.​—Exodo 12:48, 49; Numeros 15:14-16; Roma 3:19.

¹⁴ Alimbawa, no akapatey so sakey a proselita, nayarian to, singa met ed sakey ya Israelita, so ombatik ed syudad na salimbengan. (Numeros 35:15, 22-25; Josue 20:9) Diad Agew na Pananakbong, niyapay so sakey a bagat parad “say amin a duypo na Israel.” Bilang kabiangan na kongregasyon, saray proselita so akinabang ed saray ebento tan apisakop ed say bagat. (Levitico 16:7-10, 15, 17, 29; Deuteronomio 23:7, 8) Ontanlay inkaapit na proselitas ya akapilimog ed Israel ed silong na Ganggan a diad Pentecostes 33 K.P. sanen inusar so unonan ‘tombok na panarian’ ed biang na saray Judio et agunggunaan met iray proselita. Bilang resulta, “si Nicolas, taga-Antioka ya apatumbok,” so nagmaliw a Kristiano tan sakey met ed “pitoran lalaki a maong so dengel da” a tinuron mangasikaso ed saray pankaukolan na kongregasyon ed Jerusalem.​—Mateo 16:19; Gawa 2:5-10; 6:3-6; 8:26-39.

Bebendisionan nen Jehova so Bini nen Abraham

15, 16. Panon a say impisipanan nen Jehova ed si Abraham et nisilong ed Ganggan a sipanan?

¹⁵ Diad inka-organisa na saray kapolian nen Abraham bilang sakey a nasyon ed silong na Ganggan, benendisionan ira nen Jehova unong ed sipan to ed patriarka. Nen 1473 K.K.P., say kasublayan nen Moises, si Josue, so angidaulo’d Israel ya amaarap ed Canaan. Say katumbokan ya impangapag ed dalin ed limog na saray tribu so anumpal ed sipan nen Jehova ya iter so dalin ed bini nen Abraham. Sanen nanmatoor so Israel, tinoor nen Jehova so sipan ton panbiktoriaen ira sumpad kakabusol da. Nagkalalo lan tua iya legan na uley nen Arin David. Kasabi panaon na ilalak nen David a Solomon, asumpal so onkomatlon aspekto na say Abrahamikon sipanan. “Say Juda tan say Israel sikara so dakel a singa say buer a wala ed gilig na dayat dia ed karakel a mangakan tan maniinum tan manliliket.”​—1 Arari 4:20.

¹⁶ Panon, sirin a bendisionan na nasyones so inkasikara diad panamegley na Israel, say bini nen Abraham? Singa asaglawi la, say Israel so espisyal a totoo nen Jehova, say manangilaman nen Jehova ed limog na nasyones. Sakbay a tuloy na inyarap na Israel ed Canaan, inkuan nen Moises: “Manggayaga kayo, O sikayo a nasyon, a pati ombaley to.” (Deuteronomio 32:43) Dakel iray sankailin kinmiwas. “Magangana a karakel na bilang na saray nagsisananey a totoo” so tinmumbok la’d Israel pian ompaway ed Ehipto, akatasi ed pakayari nen Jehova diad kalawakan, tan akadngel ed imbitasyon nen Moises a manggayaga. (Exodo 12:37, 38) Kabekta, si Moabitan Rut so akiasawa ed Israelitan Boaz tan nagmaliw ya inmunan ateng na Mesias. (Rut 4:13-22) Say Cineo a Jehonadab tan saray kapolian to tan say Etiopen Ebed-melec so angibiig na inkasikara diad intumbok ed maptek iran prinsipyo sanen dakel ya Israelitas ed laman so agnanmatoor. (2 Arari 10:15-17; Jeremias 35:1-19; 38:7-13) Diad silong na Imperyo na Persia, dakel a sankaili so nagmaliw a proselitas tan kaibay Israel ya akilaban ed kakabusol to.​—Ester 8:17, paimano’d-leksab, NW.

Nakakaukolan so Balon Sipanan

17. (a) Akin ya impulisay nen Jehova so mamaamianen tan mamaabalaten a panarian na Israel? (b) Antoy angipaarap ed pinal ya inkipulisay na saray Judio?

¹⁷ Siansia, ta pian naawat so sigpot a kasumpalan na sipan na Dios, say espisyal a nasyon na Dios so kaukolan a manmatoor. Satan so agnanmatoor. Tua, walaray Israelitan matalonggaring ed pananisia. (Hebreos 11:32–​12:1) Anggaman kuan, dakel so inkagawan say nasyon so binmaling ed paganon dirios, diad ilalon nagunggunaan ed materyal. (Jeremias 34:8-16; 44:15-18) Aliway impangiyaplika na totoo ed Ganggan odino basta imbaliwala ra itan. (Nehemias 5:1-5; Isaias 59:2-8; Malaquias 1:12-14) Kapatey nen Solomon, naapag so Israel ed mamaamianen tan mamaabalaten a panarian. Sanen apaneknekan so mamaamianen a panarian a pirmin rebelyoso, inyabawag nen Jehova: “Lapu ed impulisay mo so pikakabat, siak met naani ipulisay taka, pian sika so agnaani saserdote ed siak.” (Oseas 4:6) Pirmi inkadusa met na mamaabalaten a panarian lapud pinaneknekan ton agnanmatoor ed sipanan. (Jeremias 5:29-31) Sanen impulisay na saray Judio si Jesus bilang say Mesias, impulisay met ira nen Jehova. (Gawa 3:13-15; Roma 9:31–​10:4) Kaunoran, nanggawa si Jehova na balon areglo pian nakompletoy kasumpalan na Abrahamikon sipanan.​—Roma 3:20.

18, 19. Antoy balon areglon ginawa nen Jehova ta pian say Abrahamikon sipanan et nasumpal ed kompleton paraan?

¹⁸ Satan a balon areglo et say balon sipanan. Impasakbay la nen Jehova iya sanen inkuanto: “‘Nia, saray agew onsabi ra,’ kuanen Jehova, ‘a siak manggawa ak naani na sakey a balo a sipan ed abung na Israel, tan ed abung na Juda’ . . . ‘Balet saya so sipan a gawaen ko naani ed abung na Israel kayari na saraman ya agew,’ kuan nen Jehova. ‘Yan ko naani tunong ko ed saray akindalem a kabiangan da, tan dia ed puso ra sikato so isulat ko naani; et siak naani Dios da, et sikara naani baley ko.’”​—Jeremias 31:31-33.

¹⁹ Saya so balon sipanan a tinukoy nen Jesus sanen Nisan 14, 33 K.P. Diad satan ya inkagawa, imparungtal to a say insipan a sipanan et panpapaknaan la ed baetan na saray babangatan to tan nen Jehova, a si Jesus so manamegley. (1 Corinto 11:25; 1 Timoteo 2:5; Hebreos 12:24) Diad panamegley na sayan balon sipanan, say sipan nen Jehova ed si Abraham et nawalaan na mas magloria tan magnayon a kasumpalan, a singa nanengneng tayo ed ontumbok ya artikulo.

Kasin Nisalaysay Yo?

◻ Anto so insipan nen Jehova ed Abrahamikon sipanan?

◻ Panon a nipakurang nen Jehova ed Israel ed laman so kasumpalan na Abrahamikon sipanan?

◻ Panon ya agunggunaan iray proselita ed daan a sipanan?

◻ Akin a kinaukolan so balon sipanan?

[Litrato ed pahina 9]

Diad panamegley na Ganggan a sipanan, nipakurang nen Jehova so ilustratibon kasumpalan na Abrahamikon sipanan