Sakey a Libro na Kakabatan a Walaay Mensahen Parad Natan

SAY sansupot a kakabatan so mas mabli nen say supot a napnoy perlas,” so naimano nen Job a patriarka nensaman, a maseguron sakey ed saray sankayamanan a too ed panaon to. (Job 1:3; 28:18, NW; 42:12) Tua, mas mabli so kakabatan nen say materyal a kaykayarian no nipaakar ed panulong ed sakey a too ya onaligwas ed bilay to. “Say kakabatan sikato so sakey a sakurong, singa met say kuarta sakey a sakurong,” so inkuan nen makabat ya Arin Solomon, “balet say katageyan na pikakabat sikato, a say kakabatan kawaloen to so bilay na walaan ed sikato.”​—Eclesiastes 7:12.

Balet iner so pakaromogan tayo na ontan a kakabatan natan? Itutupleg na totoo iray personal a problema ra ed saray kolumnistan managbilin, sikolohista, psychiatrist, anggan saray managpuklis na buek tan managmanehoy taxi. Tan dakerakel iray eksperton mabulos a manginabang na bilin da nipaakar ed amin lawarin tema​—diad magenap a presyo. Balet, saratan a salita na “kakabatan” so mabetbet a nansumpal lambengat ed inkadismaya, pati desyang ni ingen. Panon tayo sirin a naromog so tuan kakabatan?

Si Jesu-Kristo, a walaay aralem a tuloy a pakatalos ed saray gagawaen na totoo, so aminsan ya angikuan: “Say kakabatan napatnagan la ed saray gawa to.” (Mateo 11:19) Imanoen tayo pa so pigaran kaslakan a problema ed bilay na totoo tan nengnengen tayo no antoran balikas na kakabatan so peteg ya akatulong ed sikara tan apaneknekan a mas mabli nen say ‘sansupot a perlas.’ Naromog mo met so “sansupot a kakabatan” tan nagunggunaan ka’d satan.

Kasin Sasagmaken Moy Depresyon?

“No nipaarap lay koma-20 siglo ed Panaon na Kapagaan, diad pawayan to et napamintuan so ipelnak lay Panaon na Gonigon,” so kuan na International Herald Tribune na London. Inyarum to ya “ipaparungtal na pilimeron impanaral nipaakar ed pirmin depresyon diad intiron mundo so iloloor na sayan sakit ed sankamundoan. Diad saray nanduruman nasyon a singa say Taiwan, Lebanon, tan New Zealand kada nantutumbokan a kailalakan so lalon agmakaresisti ed satan ya inkamabeleng.” Saramay nianak kayari 1955 so nibaga a maseguron mamitlon makasagmak na pirmin depresyon nen saray laki tan bai ra.”

Ontan so kaso nen Tomoe ya anagmak na pirmin depresyon tan abayag a nandukol. Lapud agto naasikaso so duay taon ya anak ton laki, sikatoy pinmawil ed abung na atateng to. Agnambayag et sikatoy kinaaro na sakey a kaabay a walaan met na anak a biin kataonay anak nen Tomoe. Sanen imbaga nen Tomoe ed kaabay to so liknaan ton anggapo lay kakanaan to, impanengneng ed sikato na kaabay to so sakey a teksto ed sakey a libro. Onia so nabasa: “Say mata agto nayarian ya ibaga ed lima, Agta ka nakaukolan: odino say ulo met ed saray sali, agta kayo nakaukolan. Sumlang ingen, ta saray kabiangan na laman ya iisipen iran nagkalalon makapuy sikara so nakaukolan.”a Akalua si Tomoe diad impakamoria ton amin et walaay betang ed mundo tan nakaukolan.

Inrekomenda na kaabay a basaen to so libron akasulatan na saratan a salita. Tinmanger si Tomoe, anggano diad saman ni et agto nagawaan, ya agto ni ingen nisipan a gawaen to. Sikato met so tinulongan na kaabay a mitindaan, tan agew-agew ton ilutoan si Tomoe. Kayari na sakey bulan et ombabangon lan masakbay si Tomoe ed kada kabuasan, manpesak, manlinis na abung, mitindaan, tan manluto, a singa gagawaen na siopaman ya asawan bii. Kaukolan ton talonaan so dakerakel a paniirapan, balet inkuanton, “Nanmatalek ak a no tumboken ko labat iray balbalikas na kakabatan ya aromog ko, onabig ak la.”

Diad pangiyaaplika to’d kakabatan ya aromog to, atalonaan nen Tomoe so mauddiem iran agew na inkaermen to. Natan et sigpot-panaon lan mankikimey si Tomoe diad panutulong ed arum a mangiyaplika ed miparan balbalikas ya akatulong ed sikaton makatalona ed saray problema to. Saratan a balikas na kakabatan so nilugan ed kadaanan a libron walaay mensahen parad amin a totoo natan.

Nipapaarap Ka Kasi ed Saray Problema ed Sankaabungan?

Diad intiron mundo, ontutulasok so bilang na diborsio. Ompapalalo ni ingen iray problema ed sankaabungan diad saray bansa ed Bukig, a datin angikinonay totoo ed maap-apit iran pamilya. Iner so pakaromogan tayoy makabat a panangigiya ed panamaley ya epektibo?

Konsideraen pa so kaso nen Shugo tan si Mihoko, sanasawan agla manunday problema ra ed panamaley. Anggano melag a bengatla et pankokolkolan da. Mipepetang si Shugo tan ombawi met si Mihoko no sikatoy pankasalananen nen mister to. Inisip ni ingen nen Mihoko ya, ‘Imposibli so pakapanpaknaan mi ed antokaman a bengatla.’

Sakey ya agew et si Mihoko so dinalaw na sakey a bii tan imbasa to’d sikato irayan salita manlapud sakey a libro: “Amin a bengabengatla sirin a labay yo a gawaen na totoo ed sikayo, ontan so gawaen yo met ed sikara.”b Anggano ag-interesado ed relihyon, inmabobon si Mihoko a paiyaralan ed libro a lugan to iratan a salita. Say interes to et say pamaaligwas ed bilay na pamilya to. Kanian sanen sikatoy naimbitaan a miaral a ditan sisingbaten so palapagan ya apauloan na Making Your Family Life Happy, mabulos ya inawat nen Mihoko tan say mister to itan.c

Diad pantitipon, naimano nen Shugo a talagan iyaaplika na saramay wadman so nanaaralan da tan ompatnag a sikaray maliket. Denisidi ton basaen so libron aaralen nen misis to. Asagyat so imano to ed sakey a balikas: “Say matantan a manpasnok baleg so pakatalos to; balet say maigagano ya espiritu paatageyen to so inkaatiw.”d Anggano binmayag ni insan to niyaplika iyan prinsipyo ed bilay to, say kalkalnan impanguman to so naimano na saramay kaamong to, pati say misis to.

Diad pakakanengneng ed panguuman na mister to, inyaplika met nen Mihoko so nanaaralan to. Say prinsipyon nagkalalo lan akatulong et saya: “Agkayo mangukom, pian agkayo naukom. Ta say pangukom a pangukom yo, sikato so kaukoman yo.”e Kanian denisidi nen Mihoko tan say mister to a pantongtongan da iray maabig ya ugali ra tan no panon iran onaligwas ni imbes a pankasalananen so balang sakey. Anto so resulta? Nanonotan nen Mihoko: “Talagan nanliketan ko itan. Gagawaen mi iya kada pangdem. Anggan say taloy taon ya anak min laki so mibibiang ed pantotongtong. Agaylan makarepresko iya ed sikami!”

Sanen inagamil na sayan pamilya so makabaliksan a konsehon naawat da, atalonaan da iray probleman manederal la ed relasyon dan ngalngali la nabuyak. Agta mas mabli itan nen say sansupot a perlas?

Labay Mo Kasi so Onaligwas ed Panagbilay Mo?

Parad karaklan natan, say panagtipon na kayamanan so kalat ed bilay. Ingen, oniay aminsan ya inkuan na sakey a mayaman a negosyante ed Estados Unidos ya angidonar na nilasus milyon a dolyares ed charity: “Makapaay-ayat so kuarta parad arum a totoo, balet anggapoy maminpinsan a makapangisulong na duaran paris a sapatos.” Daiset so mangaaksobi ed sayan katuaan tan lalon daiset iramay tinmundan mangegemtan na kaykayamanan.

Binmaleg a pobri si Hitoshi, kanian pinilalek ton maong so onyaman. Diad impakanengneng to ed saray managpaotang no panon dan kinontrol iramay pinaotang da, denisidi ton: “Say sakey ya onmunat ed kuarta so manalo.” Panisiaan a tuloy nen Hitoshi so pakayari na kuarta ya inisip ton anggan say bilay na totoo et nasaliw na satan. Ta pian makatipon na kayamanan, impanbunekan toy negosyo ton pantutubero tan intiron taon a nantrabaho, pati ed agew ya anggapo so trabaho to. Anggan panon lay pangibubunek to, amoria lanlamang nen Hitoshi a, bilang subcontractor, et agto nadaeg iray angontrata ed sikato. Sikatoy inagew-agew a nipapaarap ed inkadismaya tan takot a nalugi.

Insan walay lakin dinmalaw ed si Hitoshi tan nantepet ed sikato no kabat ton si Jesu-Kristo so inatey nisesengeg ed sikato. Lapud inisip nen Hitoshi ya anggapo so toon ompatey nisesengeg ed toon singa sikato, sikatoy nanusisa tan inmabuloy ya ituloy ed arapen so pantongtong da. Diad tinmumbok a simba, sikatoy inmatendi ed sakey a lektyur tan abigla ed nadngelan ton simbawa a ‘pansiansiaen a simpli so mata.’ Impaliwawa na espiker a say “simplin” mata et samay onnenengneng ed arapen tan niyapasakey ed espiritual iran bengatla; diad biek a dapag, say “marelmeng,” odino “maibeg,” a mata so akasentro labat ed temporaryon kagletan na laman tan agmannononot ed arapen to. Sikatoy atenyeg ed simbawan, “No diman so kayamanan mo, wadman met so pusom.”f Wala so bengatlan mas importanti nen say pakagamor na kaykayamanan! Anggapo nin balot so nadngelan ton mipara’d satan.

Lapud asagyat, inyaplika to so naaralan to. Imbes a pansagpotan toy pakakuarta, inyuna to’d bilay iray espiritual a bengatla. Impanaon to met so pangasikaso ed espiritual a pankaabigan na pamilya to. Siempre, mankabaliksan itan na mas daiset a panaon ed trabaho, ingen ta marakep so nansumpalay negosyo to. Akin?

Say agresibon personalidad to so asalatan na maulimek tan makaaron personalidad lapud impangiyaplika to’d nisimbawa ed sikato. Sikatoy nagkalautlan asagyat ed simbawan: “Iyarawi yo met so saratan ya amin; pasnok, ingongot, mauges a nonot, inkalabir a makapabaing a salita ya ompaway ed sangi yo. Agkayo mantitilaan; bangta nilakseb yo so toon daan a pati saray gawa to, tan wala so insulong yo a balon too, a sikato so pinasimbalo nipaakar ed kakabatan a nipara ed talintao na Amalsa ed sikato.”g Sikato so agyinmaman diad impanumbok to ed sayan bilin, balet say ‘balon inkatoo’ to so maabig ya akasagyatan na saray klienti to tan sikatoy apanpiyaan tan nanmatalekan da. On, say balbalikas na kakabatan ya aromog to so akatulong ed sikaton onaligwas ed bilay to. Parad sikato, literal iratan a mas mabli nen say supot a napnoy perlas odino kuarta.

Kasin Lukasan Mo so Supot?

Kasin nibiig mo so sansupot a kakabatan ya apaneknekan a makanakana ed saray totoon niyalimbawa ed tagey? Satan so kakabatan a naromog ed Biblia, say sankalaknaban lan nibubunog tan mainomay a naalan libro ed dalin. Nayari pa lagin walay kopyam odino mainomay moy makala na sakey. Balet, no panon a say pakawalaan labat na sansupot ya ankablin perlas tan ag-iratan uusaren et agpakagunggunaan na makankayarian, ontan met say pakawalaan lambengat na sakey a Biblia so agmet makagungguna. Akin ta no lukasan moy supot, a singa panangibaga, tan iyaplikam so makabat a konseho tan nipanpanaon a simbawa na Biblia tan talosan mo no panon itan a makatulong ed sika ya ontalona ed saray problema ed bilay.

No sikay naikdan na sansupot a perlas, agka kasi misalamat tan agmo ta amtaen no siopa so angipalabo ed sika pian sikatoy napisalamatan mo? Antam kasi no siopa so Manangiter na Biblia?

Ipaparungtal na Biblia so Lapuan na kakabatan a naromog ed satan sanen inkuanton: “Amin a Kasulatan so impuyan na Dios tan makagungguna.” (2 Timoteo 3:16, NW) Ibabaga to met ed sikatayo a “say salita na Dios sikatoy mabilay tan mabiskeg.” (Hebreos 4:12) Kanian saray makabat a balbalikas a naromog ed Biblia et nipanpanaon tan epektibo ed sikatayo natan. Panliketan na Tastasi nen Jehova so pakatulong ed sikan makaamta ed sayan mabunlok a Manangiter, si Jehova a Dios, ta pian nawalaan kay ilalon nabenepisyoan ed “sansupot a kakabatan” a lugan na Biblia​—say libro na kakabatan a walaan na mensahen parad totoo natan.

[Saray paimano ed leksab]

[Kahon/Litrato ed pahina 4]

Balbalikas na Kakabatan Parad Panamantini ed Emosyonal ya Inkabalansi

“No sika, Jehova, et uninengen mo so saray kasulitan, O Katawan, siopa kasi naani makaalagey? Bangbalet wala so panamerdona ed sika, pian sika so takotan.”​—Salmo 130:3, 4.

“Say magayaga a puso paligsaen to so lupa; balet lapu ed ermen na puso say espiritu nabuyak.”​—Uliran 15:13.

“Agka manpetek ya alabas; agmo met gawaen so inkasika ya alabas a makabat? Akin ta a bagbagen mo so inkasika?”​—Eclesiastes 7:16.

“Lalo a mapalar so mangiter nen say mangawat.”​—Gawa 20:35.

“Onsanok kayo, ingen ta agkayo mankakasalanan: agkomon onselek so agew a sipapasnok kayo ni.”​—Efeso 4:26.

[Kahon/Litrato ed pahina 5]

Balbalikas na Kakabatan Parad Maliket a Bilay na Pamilya

“Ed kaandian na simbawa, saray kanonotan nabagbag; balet dia ed karaklan na mananimbawa sikara so niletneg.”​—Uliran 15:22.

“Say puso na masimpit makarandan na pikakabat; et say layag na makabat anapen to so pikakabat.”​—Uliran 18:15.

“Say salita a makana so kisalita to sikato so singa saray mansanas a balitok ed iket a pilak.”​—Uliran 25:11.

“Mantetepelan so sakey tan sakey, tan manpeperdonaan so balang sakey, no say siopaman a too wala so pangidalman to ed siopaman; unong ed impamerdona na Katawan ed sikayo, ontan met so gawaen yo. Tan lalo la ed saraya ya amin a bengatla ikawes yo so aro, a sikato so singer yo ed inkayadyari.”​—Colosas 3:13, 14.

“Amta yo so saya, inararok ira ya agagi. Balet amin a too masiglat komon ya ondengel, mapalna ed pansalita, mairap a manpasnok.”​—Santiago 1:19.

[Kahon/Litrato ed pahina 6]

Balbalikas na Kakabatan Parad Panamaaligwas na Panagbilay

“Say sakey a mauges a simbangan sikato so kagula nen Jehova; balet say maong a simbang sikato so kalikliket to.”​—Uliran 11:1.

“Say mapangta onla ed unaan na kabagbag, tan say mapasang ya espiritu ed unaan na kapelag.”​—Uliran 16:18.

“Saman so say espiritu to andian na bemben na linawa sikato so singa syudad a nageba tan andian na saray bakor.”​—Uliran 25:28.

“Agka mangganat ed pusom a manpasnok; ta say sanok onteen ed akwalan na saray maatiw.”​—Eclesiastes 7:9.

“Ibantak mo so tinapay mo ed tapew na saray danum; ta sikato so naromog mo ed kayari na saray dakel ya agew.”​—Eclesiastes 11:1.

“Anggapo komon so salita a mabanday ya ompaway ed sangi yo, noag say maabig lawas a nipaakar ed pakapansimpit unong na nakaukolan, pian mangiter na gayaga ed saray ondengel.”​—Efeso 4:29.

[Litrato ed pahina 7]

Say panaral na Biblia so pilimeron kundang ed pakabenepisyoan ed “sansupot a kakabatan”