Kasin Ipapanaon Moy Pilimog ed Pamilyam?

“INAD-ARO Iray Kaamaan ya Hapon​—Anggaman Okupadon Mantratrabaho tan Agmiaay-ayam ed Ananak Da.” Pigaran taon lay apalabas et sayan paulon balita so pinmatnag ed Mainichi Shimbun. Inreport na artikulo ya 87.8 porsiento na saray Hapon ya ugugaw ya akikoopera ed sakey ya impansurbi na gobierno so angibalikas na pilalek dan mangumponi ed kaamaan da sano onmasiken lara. Balet, diad Ingles ya edisyon na peryodiko, parehon report so pinmatnag ed silong na duman paulon balita. A pakabasaay onia “Kaamaan tan Anak a Lalaki: Sakey a Kason Panamaulyan.” Aliwan singa say edisyon ya Hapon, impabitar na artikulo so sananey ya aspekto ed parehon surbi: Kada agew a walay trabaho, saray Hapon a kaamaan so mangipapanaon labat na 36 minuto a kaibay ananak da. Diad pangipareng, saray kaamaan ed Sagur ya Alemanya so mangipapanaon na 44 minuto kaibay ananak da diad ordinaryon agew, tan diad Estados Unidos, et 56 minuto.

Aliwan saray kaamaan labat so mangipapanaon na daiset kaibay ananak da. Ondarakel a kainaan so mantratrabaho. Alimbawa, dakel a mansusulon kainaan so kaukolan ya onanap pian legpetey pamilya. Bilang resulta, nababawasan so panaon na atateng​—kaamaan man odino kainaan​—parad

ananak da.

Nalmoan ed sakey ya impanaral nen 1997 ed masulok a 12,000 ya Amerikanon tin-edyer, a saray tobonbalon walaan na maapit a siglaotan ed atateng da so maseguron agtanto managmak na kadetdet ed emosyon, pakanonot a manbikkel, pibali ed karawalan, odino pangusar na saray makaadik. Tan inkuan na sakey ed saray managsukimat ya akibiang ed malaknab ya impanaral: “Agmo napaapit iray ugugaw likud no nakakalimog mora.” Importanti so pilimog mo ed ananak mo tan pitatalosan ed sikara.

Problema ed Komunikasyon

Say nagkalalo lan mainomay a naapektoan ed kabuyak na komunikasyon et saray pamilyan arawi’d ayaman so akadestinoan na ateng ed trabaho. Siempre, aliwa labat lan saray pamilyan say ateng et akaarawi’d ayaman so walay problema ed komunikasyon. Walaray atateng, anggaman manaayam ed abung, so ompipikal lan mantrabaho antis ya ombangon iray ananak da tan onsabi ed abung sano naugip lara. Pian nabawi ikukulang da’d pitotongtong, pigaran atateng so mangipapanaon a kaibay pamilya ra diad saray sampot-simba tan piesta opisyal. Pantotongtongan day pangusar na “de-kalidad” a panaon a kaibay ananak da.

Balet, kasin say inkulang et napanoan na de-kalidad? Onia so ebat na managsukimat a si Laurence Steinberg: “Diad inkalapagan, saray ugugaw a napipilimogan na atateng da ed dakel a panaon so magmaong nen saray ugugaw a napipilimogan ed daiset a panaon. Singa magmairap a nabawi itan a kulang na panaon. Say ideya nipaakar ed de-kalidad a panaon et atagey a maong so pangipapasen.” Eksakton ontan so nalilikna na sakey a biin taga-Burma. Say masiken to​—sakey ya ordinaryon Hapon​—so onsesempet manlapud trabaho kada ala una odino alas dos la ed kabuasan. Anggaman napipilimogan toy pamilya to ed saray sampot-simba, inkuan na akulaw to: “Say kiwala’d abung ed saray Sabado tan Simba so agmakapano ed arum iran agew na simba ya agkaibay pamilya. . . . Nayarian mo kasin palabasen so amin a panangan ed saray ordinaryon agew tan paminpinsanen la ed saray Sabado tan Simba?”

Kaukolan so Pangibunek

Say panmantini na maong a komunikasyon ed loob na pamilya so magmainomay ya ibaga nen say panggawa. Lapud saray kakaukolanen ed pambilay tan panlegpet ed pamilya et agmainomay ed sakey ya ama odino mantratrabahon ina so pangipanaon a kaibay pamilya. Dakel a saray sirkumstansia ra et mangobliga ed sikaran makaarawi ed ayaman so regular a mitatalosan diad itatawag ed telepono odino pansusulat. Balet balanglan mankakaamong odino andi, nakaukolan so pangibunek pian namantini so maong a komunikasyon ed pamilya.

Saray atateng a mamapaulyan ed pitatalosan ed pamilya ra so manani lapud inkamapaulyan da. Sakey ya ama a dagdaiset so panaon ton kaibay pamilya to, ya agto anggan napipidungoan ira, et nipaarap ed seryoso iran nansumpalan. Say anak ton laki so nagmaliw a busangel, tan say anak ton bii so narel a mansisikwat na lako. Nen ombuat la komon so ama ya onla’d golf course ed sakey a kabuasay Simba, sinmulag so anak a laki: “Si Mommy ta labat so ateng ed sayan abung?” so inyengal to. “Si Mommy so mandedesisyon ya amin. Dad, agki nin balot . . .,” so maermen ya imbesngaw na anak a laki.

Saraman a salita so nanmotektekan na ama. Diad kaunoran et nandesidin gapoan to lay midungo ed almusal kaibay pamilya to. Diad pilimero, sikara labat a sanasawa. Kalkalna et kaiba met laray ananak, tan nagmaliw a pasen na komunikasyon so lamisaan legay almusal. Saya so angitonton ed panbabansag na pamilya ed panamangdem. Lapud saya et nibubunek na ama a nisalbay pamilya to manlapud sigpot a kabuyak.

Tulong Manlapud Salitay Dios

Papasesegen na Biblia iray atateng ya ipanaon day mitalosan ed ananak da. Diad panamegley nen propeta Moises, abilin iray Israelita: “Dengel ka, O Israel: si Jehova a Dios tayo sikato so sakey a Jehova: Et sika aroen mo si Jehova a Dios mo ed amin a pusom tan dia ed amin a kamarerwam, tan dia ed amin a pakayarim. Et saraya a salita, ya iganggan ko ed sika ed sayan agew, nepeg da so ontatak ed pusom; tan nepeg mo ya ibangat iraya a sankakulian ed saray anak mo, tan nepeg mo ra a tongtongen kapagno manyurong ka ed abung mo, tan kapagno manaakar ka ed dalan, tan kapagno mandukdukol ka tan kapagno ombangon ka.” (Deuteronomio 6:4-7) On, saramay walad limog tayon atateng so kaukolan a manbulon la ed pangipanaon a kaibay pamilya tayo pian nipurek tayo iray salitay Dios ed kaisipan tan kapusoan na ananak.

Makapainteres, imparungtal na asalambit ed inmuna a 1997 a surbi na masulok a 12,000 ya Amerikanon katayatdang a “diad limog na ngalngalin 88% . . . na populasyon ya angikuan a walaan na relihyon, say arandan a kaimportantian na relihyon tan pikakasi et makasalimbeng.” Namomoria na saray tuan Kristiano a say suston relihyoson bilin diad ayaman so manalimbeng ed saray tobonbalo manlapud saray bengatlan makaadik, pakadetdet ed emosyon, panbikkel, karawalan, tan arum ni.

Moriaen na arum ya atateng a mairap so pakapangipanaon parad pamilya ra. Nagkalalo lan tua iya ed mansusulon kainaan, a maliket a mangipanaon a kaibay ananak da balet ta nepeg a mantrabaho. Panon dan napanbunekan so mablin panaon a kaibay pamilya ra? “Salimbengan so praktikal a kakabatan tan abilidad a mannonot,” so ipapaseseg na Biblia. (Uliran 3:21, NW) Nausar na atateng so “abilidad a mannonot” pian makapangipanaon parad pamilya. Panon?

No sakey kan mantratrabahon ina a nababanalan kayari sanagew ya impantrabaho, akin ya agmanpaiba ed ananak mo a mangiparaan na tagano? Say ontan a panaon a mankakaiba so mangiter na pankanawnawa pian lalon onapit ed sakey tan sakey. Diad pilimero, say pangibali ed ananak mo so mangalay dakel a panaon. Balet, agmanbayag et panggayagaan mo itan odino makagimper ni ingen na panaon.

Nayarin sakey kan ama a walaay dakerakel a bengatlan gawaen ed saray sampot-simba. Akin ya ag-ipaasikaso ed ananak mo so panggawa’d arum ed saratan a kimey? Makapitalosan ka ed sikara legan kayon mankakaiban mankikimey tan ontan met et naikdan mo ira na mablin panangipasal. Say bilin na Biblia ya ipurek iray salita na Dios ed ananak mo so mamaseseg ed sikan mitongtong ed sikara ‘sano manyudyurong ed abung mo, manaakar ed dalan’​—on, diad amin a pankanawnawa. Panangipatnag na “praktikal a kakabatan” so pitatalosan ed ananak mo legan kayon maniiban mankikimey.

Say pangipanaon a kaibay pamilyam so manresulta’d manbayag iran tumang. “Lapu ed pangta onsabi lambengat so kolkol; balet ed saray maparaan wala so kakabatan,” kuan na sakey a proverbio ed Biblia. (Uliran 13:10) Diad pangipanaon a mitalosan ed pamilyam, naikdan mora na makabat a panangiwanwan diad saray pipupuligesgesan ed inagew-agew a panagbilay. Satan a panangiwanwan a niiiter natan so makagimper na dakel a panaon tan kasulitan ed arapen. Niarum ni, mamaliket itan ed sika tan ed sikara. Pian niiter so ontan a panangiwanwan, kaukolan mon asolen so dakel a suplay na kakabatan a naromog ed Salitay Dios, say Biblia. Usaren itan ed pangibangat ed ananak mo tan pangiwanwan ed saray kurang na pamilyam.​—Salmo 119:105.

[Litrato ed pahina 4]

Saray tobonbalon walaan na maapit a siglaotan ed atateng da so agtanto managmak na kadetdet ed emosyon

[Litrato ed pahina 5]

Mangiter na daakan a tumang ed bilay na pamilya so maong a komunikasyon

[Litrato ed pahina 6]

Legan a kaibam so anak mon mankikimey, makapitalosan tan makapangiter ka na mablin panangipasal