Pananoor ed Sipan kon Manlingkor ed Dios

UNONG ED SALAYSAY NEN FRANZ GUDLIKIES

Apatpatira so abilay ed tropa min masulok a sanlasus a sundalo. Lapud walad kaatapan lay bilay ko, nantalimukor ak tan insipan ko ed Dios, ‘No naliktaran koy bakal, lawas ta kan panlingkoran.’

INSIPAN ko itan 54 taon lay apalabas, nen Abril 1945, sanen sundalo ak na armadan Aleman. Sakbay a tuloy iman na panganggay Guerra Mundial II, tan say armadan Sobyet so mamapasyan onlusob ed Berlin. Sikami so pinmuesto ed asingger a baley na Seelow dima’d Oder River, kulang a 65 kilometro manlapud Berlin. Diman kami labi-agew dan pinauranan na bala kanian dakel so inaatey ed tropa mi.

Diad saman, ed inmunan pankanawnawa’d bilay ko, a siak so manugaog a nanpikasi ed Dios. Anonotan koy teksto ed Biblian naynay ya inaon na matakot ed Dios ya inak: “Tawag ka ed siak ed agew na gonigon: ilegyas taka, et sika idayew moak.” (Salmo 50:15) Diman diad saray trinsera tekep na takot ompan ompatey ak la, insipan ko’d Dios so asalambit ed tagey. Panon kon atoor itan? Tan panon a nagmaliw ak a sundalon Aleman?

Binmaleg ed Lithuania

Nen 1918, kaleganay Guerra Mundial I, indeklaray Lithuania so independensia to tan inletneg toy demokratikon sistemay gobierno. Nianak ak nen 1925 diad distrito na Memel (Klaipėda) ya asingger ed Baltic Sea. Agano ni itan ya inkasakey a distrito ed Lithuania diad samay taon sakbay na inkianak ko.

Makapalikliket so impanugaw min sanaagi​—siak pati ed limaran agagik a bibii. Si Tatay so singa maapit a kaaro, lawas mankikimey a kaiba to kamin ananak. Saray ateng mi so membro na Evangelical Church, balet ta agda inatendian iray serbisyo lapud naopendi Nanay ed pansimpisimpitan na say ministro. Balet ta inaro toy Dios tan say Salita to, say Biblia, a lanang ton babasaen.

Nen 1939 et asamsam na Alemanya so parti Lithuania a kawalaan mi. Kasabi kagapo na 1943, siak so atawag parad serbisyo militar diad armadan Aleman. Nisesengeg ed sakey ed saray panlalaban a siak so asugatan, balet kaabig ko, nipawil ak ed Eastern Front. Dia la dinmumay bakal, ta inmatras iray Aleman manlapud armadan Sobyet. Diad saman ak lawari inatey, a singa nisalaysay ed gapo.

Panoor Ko’d Sipan Ko

Kaleganay bakal, inmalis iray atateng ko ed syudad ya Oschatz, Alemanya, bandad abalaten-bukig na Leipzig. Lapud epektoy bakal, mairap iran anapen. Agaylay liket mi ta diad kaunoran et akapannenengneng kami! Ag-abayag, nen Abril 1947, inibaan koy Nanay ed paliwawa’d publiko nen Max Schubert, sakey ed Tastasi nen Jehova. Panisiaan nen Nanay ya aromog to lay tuan relihyon, tan kayari inyatendi ed pigaran miting et ontan met lay sisiaen ko.

Agnambayag kayari to, naplag ed takayan si Nanay, asugatan ya inateyan to met la kayari pigaran bulan. Legan a walad ospital sakbay na impatey to, maligligsan pinaseseg toak: “Mabetbet kon impikasi ya anggan sakey labat la komon ed ananak ko so makaromog ed dalan na Dios. Natan ta nanenengneng ko lan naeebatan iray pikakasik, nayari ak lan ompatey a mareen.” Agaylan panpirawatan koy panaon sano napaoli si Nanay manlapud patey tan naamtaan ton asumpal iray impikasi to!​—Juan 5:28.

Nen Agosto 8, 1947, apatiran bulan labat kayari impakadngel ed paliwawa nen Brother Schubert, abautismoan ak diad asamblea’d Leipzig bilang simbolo na dedikasyon ko’d si Jehova a Dios. Siansia et aalaen ko laray kundang ed pakatoor ed insipan ko’d Dios. Ag-abayag et siak so nanpayunir, a singa tawag ed saray sigpot-panaon a ministro na Tastasi nen Jehova. Diad saman a panaon et ngalngali 400 a payunir so manaayam ed nagmaliw ed saginonor a German Democratic Republic, odino East Germany.

Akadkauna Iran Subok na Pananisia

Sakey a kaabay ed Oschatz so analin managyat ed siak ed Marxism, ya inopresian toak ni ingen a makapanaral ed unibersidad a papakurangen na Estado no mimembro ak ed Socialist Unity Party of Germany (SED).” Agko inawat so opresi, no panon ya ag-inawat nen Jesus so opresi nen Satanas.​—Mateo 4:8-10.

Sakey ya agew diad Abril 1949, sinmabiy duaran polis ed pantratrabahoan ko tan impilit dan mila ak ed sikara. Inawit ak ed lokal ya opisinay serbisyo intelehensia na Sobyet ya akaakusaan ko na pikokomplot ed saray kapitalista ed Sagur. Inkuan dan sarag kon paneknekan ya aliwan tua itan, diad pantultuloy kon mankabkaabungan tekep na gagalan idalem koy siopaman a mansalitay mauges nipaakar ed Sobyet Union odino ed SED odino siopaman ya onatendi ed saray miting na Tastasi nen Jehova. Sanen agak akikoopera, nipriso ak. Saginonor, inyarap ak ed singano sakey a korte militar. Asentensiaan ak na 15 taon na mairap a kimey diad Siberia!

Nansiansia ak a kalmado, tan nandinayewan itan na saray opisyal. Kanian imbaga ra’d siak a mansiansiay sentensiak, balet ta magenap lay panreport kon maminsan ed sakey simba ya anggad makapikoopera ak la’d sikara. Diad pankaliktan ed simbawa na mas matatken a Tastasi, siak so amaarap ed Magdeburg, say kawalaan ed saman na sangan opisina na Watch Tower Society. Mairap so biahe, ta siak so susubaybayan. Inkuan ed siak nen Ernst Wauer, manseserbi ed saman ed Legal Department diad Magdeburg: “Onlaban pian manalo ka. Mikompromiso et seguradon natalo ka. Ontan so naaralan mi ed panangipangawan a kampo.”a Akatulong iman a simbawa pian natoor koy sipan kon lingkoran so Dios.

Pananebel tan Inkaaresto Lamet

Nen Hulyo 1950, nirekomenda n manserbi ak bilang managbiahen manangasikaso. Balet, nen Agosto 30 et nilusob na polisya iray pasilidad mi diad Magdeburg, tan sinebelay panagpulong mi. Kanian asalatan so asainmin ko. Sikami nen Paul Hirschberger so kaukolan ya ontulong ed ngalngalin 50 kongregasyon, ya anggad duara odino taloy agew mi diman ed kada kongregasyon, a tinutulongay agagin magmaliw ya organisado ed panumpal na ministeryo ra diad silong na pananebel. Diad tinmumbok iran bulan et aminem ya alegyasan koray pangerel na polis!

Sakey ed saray kongregasyon so alooban na sakey ya angitapat ed sikami’d say Stasi, say State Security Service. Kanian, nen Hulyo 1951, sikami nen Paul so naaresto ed lansangan na limaran lalakin akapatuyong so paltog da ed sikami. Diad pannonot ed saray agawa, amoria min agkami nanmatalek a maong ed organisasyon nen Jehova a nepeg komon a ginawa mi. Nibaga la’d sikami na abay-bayag laran agagi ya agbalot manbiahen manulop. Lapud sobran inkamatalek et naandi kawayangan mi! Niarum ni, agmi siningbat no antoy ibaga mi no bilang ta naaresto kami.

Manbukbukor ak ed seldak, sinanangis ya akikasi ak ed si Jehova a tulongan toak ta pian agko nitapat iray agagik odino nikompromisok so pananisiak. Sanen akaugip ak la, abalbalikwat ak lapud boses na kaarok a si Paul. Diad tagey na seldak et sikatoy tinetepetan na say Stasi. Lapud masalimuot ed saman a labi et akalukas so puertay balkon, tan nadngel kon amin so itetepet da. Saginonor, siak so tinepetan met, parehoy inyeebat ko, a nankelawan na saray opisyal. Say labalabay a teksto nen Nanay ed Biblia, “Tawag ka ed siak ed agew na gonigon: ilegyas taka,” so sebang-sebang ed kanonotan ko, ya akapabiskegan kon tuloy.​—Salmo 50:15.

Kayari interogasyon, sikami nen Paul so limay bulan ya impisok na Stasi sakbay na kabista diad prisoan na Halle tan diad saginonor et dima’d Magdeburg. Legan a walad Magdeburg, tunggal paminsan kon napasikmatan so impasara iran pasilidad na sanga. Alay pirawat kon mankikimey ak komon diman imbes a walad prisoan! Nen Pebrero 1952 niyanunsioy sentensia mi: “10 taon ed prisoan tan 20 taon a kaandi na saray kanepegan bilang sibilyan.”

Nansiansia’d Pananisia Legan a Nipriso

Saray Tastasi nen Jehova ya asentensiaan na ag-onkulang ed samplon taon so walaay nikaduman pakabidbiran ed sikara ed pigaran panaon na kipriso ra. Nidait so ambalangan abel ed sakey a pagpag na pantalon tan sakey ed taklay na dyaket mi. Ontan met, sakey a melag, malimpek ya ambalangan kardboard so nipeket ed paway na puertay selda mi pian pasakbayan iray guardia a sikami mapeligron kriminal.

Diad tua et inkuenta kami na saray walad pakauley a sankaugsan a kriminal. Agkami naabuloyan a nawalaan na Biblia ta unong ed salaysay na sakey a guardia et: “Say sakey a Tasi nen Jehova a walaan na Biblia so aliling toy kriminal a de-paltog.” Ta pian makakolektay kabiangan na Biblia, binabasa miray sulat na managsulat a Ruson si Leo Tolstoy, a mabetbet ya angaon na saray teksto ed Biblia diad saray libro to. Nipatlep mi irayan teksto na Biblia.

Sakbay na inkaarestok nen 1951, nansipanan kami la nen Elsa Riemer. Mabetbet to ak a binisita diad prisoan tan binulan to ak ya impawitan na abalkot a nakan. Insukib to met ed saratan so espiritual a tagano. Aminsan et sineksekan toray longanisa na saray artikulon nanlapud Panag-Bantayan. Mabetbet a gegergeren na saray guardia iray longanisa pian sukayan iratan ompan walay walad loob, balet ta diad sayan bekta et say balkot so sinmabi sakbay na panditira’d sanagew a trabaho, kanian agla asukayan.

Sanen saksakey ni selda mi ni nen Karl Heinz Kleber, walay kaiba miran taloran aliwan Tastasin priso ed melag a prisoan. Panon mi kasin nabasa so Say Panag-Bantayan ya agda naamtaan? Bueno, nankuankuanan kamin manbabasay libro, balet ta insigpit miray artikuloy Panag-Bantayan. Insan mi impasa met iyan mablin espiritual a tagano ed kaparan priso a Tastasi.

Legan a walad prisoan inanamot mi met iray pankanawnawan nibaga ed arum so nipaakar ed Panariay Dios. Nanliketan koy impakanengneng a sakey ed kaparak a priso et nagmaliw met lan mananisia.​—Mateo 24:14.

Impawil ed Sigpot-Panaon a Ministeryo

Siak so imbulos nen Abril 1, 1957, kayari ngalngali anemiran taon ed prisoan. Kulang a duay simba ed saginonor et nankasal kami nen Elsa. Sanen nadngelan na Stasi ya imbulos ak la, nananap iray pangibaraanan pian nipriso ak lamet. Pian nalegyasan itan, binasil mi nen Elsa so ketegan pian manayam diad West Berlin.

Kasabi mi ed West Berlin, labay ya amtaen na Sosyedad no antoray plano mi. Imbaga min say sakey so manpayunir bangta say sananey so mantrabaho.

“Ompan labay yon dua so manpayunir?” nitepet ed sikami.

“No posibli itan,” inyebat mi, “onggapo kamin tamtampol.”

Kanian binulan a sikami inikdan na badyet pian nasuportaay inkasikami, tan ginmapo kamin nanlingkor bilang espisyal payunir nen 1958. Agaylan gayagay impakaimano mi ed saray sinansakey ya inyaralan mi na Biblia ed impamasimbalo ray kabibilay da pian magmaliw iran lingkor nen Jehova! Say tinmumbok a samploy taon ed espisyal payunir a serbisyo mi so akapasalan min mankimey a saniba bilang sanasawa. Si Elsa so lawas walad dikingan ko, anggan sano mangaapiger ak na kotsi. Sikamin dua met so manbasa, manaral, tan manpikasin saniba.

Nen 1969 sikami niasain ed panagbiahen kimey, a bisitaen iray nanduruman kongregasyon ed loob na sakey simba pian asikasoen iray pankaukolan na membro to. Binilin ak nen Josef Barth, lakin eksperiensiado ed panagbiahen kimey: “No labay mon matalona ka ed asainmin mo, magmaliw kan agi ed saray agagi.” Sinalik ya inyaplika itan a simbawa. Bilang resulta, niwalay ampetang tan mantutunosan a relasyon ed kaparan Tastasi, ya amainomay ed panimbawa ed sikara sano nakakaukolan itan.

Nen 1972, nalmoan a si Elsa et walaay kanser, kanian naoperaan. Saginonor et sikato met so arayuma. Anggaman makakasagmak na ot-ot, siansian miuulop ed siak kada simba, a manseserbi ed saray kongregasyon, a mankikimey a kaibay agagin bibii ed ministeryo anggad nayarian to.

Panangiyadapta Lapud Saray Pankaukolan

Nen 1984 et saray katulangan ko so mankakaukolan na pirmin panangasikaso, kanian tinmunda kami ed panagbiahen kimey ta pian naasikaso ira ya anggad impatey da apatiran taon ed saginonor. (1 Timoteo 5:8) Insan, nen 1989, nansakit na grabe si Elsa. Maong ta medyo inmabig, balet kapilitan lan siak so mantrabaho’d amin a kimey ed abung. Siansian aaralen ko no panon kon pidenengan so sakey a lawas a makakasagmak na ot-ot. Ingen, anggaman ed pakakadetdetan ed mental tan emosyon, napansiasiansia mi panamabli mi ed espiritual a bengabengatla.

Natan, makapaliket ta siansian wala kami ni’d rangko na payunir. Anggaman ontan, naapresia mi a say importanti et aliwan say posisyon tayo odino no kaunongay sarag tayon gawaen, noagta say pansiansian matoor. Labay min panlingkoran so Dios tayo, si Jehova, aliwan diad pigaran taon labat, noagta ed andi-geter. Say eksperiensia mi et marakep ya impakapasalan parad arapen. Tan inikdan kami nen Jehova na biskeg ta pian sikatoy nidayew mi anggaman diad mairap a tuloy iran sirkumstansia.​—Filipos 4: 13.

[Paimano ed leksab]

[Litrato ed pahina 23]

Dia ak nipriso ed Magdeburg

[Credit Line]

Gedenkstätte Moritzplatz Magdeburg für die Opfer politisher Gewalt; Litrato: Fredi Frönschki, Magdeburg

[Litrato ed pahina 23]

Sanen nankasal kami nen 1957

[Litrato ed pahina 23]

Kaibay Elsa natan