Apabiskeg ya Ag-onabuloy ed Gawan-Mauges

“SANEN tin-edyer ak ni, siak so mantratrabaho ed sakey a grocery store,” insalaysay nen Timothy, “itatagar ak na katrabahoan ko ed abung da. Inkuanton anggapod’man iray atateng to, walaray onlad’man a bibii, tan walay pankanawnawa ed pisekso.” Dakel a kalangweran natan so tampol ya onabuloy ed ontan ya imbitasyon. Balet antoy inyebat nen Timothy? “Imbagak a tampol ed sikato ya agak onla lapud Kristianon konsiensiak, agko pinirawat so misekso ed sakey ya agko asawa.”

Legan ton ipapaliwaway agto panlabay, agnaam-amtaan nen Timothy a wala manayay mandengdengel a kalangweran a biin empleado. Asagyat so inkaupapet na bii ed inkamalinis nen Timothy ed moral, tan ag-abayag et pati sikato met lay agpiabobonan nen Timothy​—diad aminpigan inkagawa, a singa naimano tayo ed saginonor.

Siempre, agla iderlaw ed panaon tayo so kipapaarap tayo’d dakel a tukso. Onia so insulat nen Arin Solomon manga 3,000 taon lay apalabas: “Ana’ko, no saray managkasalanan tuksoen da ka, agka onabuloy. . . . Pokpokan mo so salim a manlapu ed basbas da.” (Uliran 1:10, 15) Ginanggan a mismo nen Jehova so nasyon na Israel: “Agmo nepeg so ontumbok ed saray dakel a totoo a managgawa na mauges.” (Exodo 23:2) On, panapanaon et nepeg ya ag-itayo onabuloy, a resistian so tukso a manggawa na mauges, anggan aliwan kaslakan itan a kurang.

Nagkalalo lan Importanti Natan so Ag-iyabuloy

Agbalot mainomay so ag-iyabuloy ed gawan-mauges, tan nagkalalo lan mairap natan, lapud manbibilay itayo ed tatawagen na Biblia a “saray kaunoran ya agew” na sayan sistema na bengabengatla. Tua so propesiya na Biblia, say totoo ed inkalapagan so mangaaro ed likeliket tan karawalan, a sigpot ya andian na espiritualidad tan moralidad. (2 Timoteo 3:1-5) Inkuan na sakey a Jesuit a presidenti na unibersidad: “Walaan itayo na tradisyonal a tugyop na saray estandarte a naaangat la tan aromogan ya agmagenap odino agla tutumboken. Natan et ompatnag ya anggapo lan balot so antokaman a totontonen ed moral.” Mipadpara, inkuan na sakey ya atagtagey a huis na korte: “Agla nibiig iray bengatla. Aliwa lan malinew iray bengatla. . . . Ondaraiset so totoon makapangibiig ed pandumaan na duga tan aliwa. Say kasalanan natan et say pakaerel, aliwan say pakasumlang.”

Onia so insulat nen apostol Pablo nipaakar ed totoon walaan na ontan iran ugali: “Abilungetan so kalakal da, a niarawi ra ed bilay na Dios, lapu ed agpikakabat a wala ed sikara, a nisengeg ed yaawet na puso ra, a diad inkamaunor da ed liknaan da inter da so inkasikara a dili ed kaalakan na laman, pian gawaen da a siaagap so amin a nengneng na karumsisan.” (Efeso 4:18, 19) Balet problema so manatalaran ed sikara. Inyabawag nen Isaias: “Abagey la so saray manawag na mauges ed maong, tan maong so mauges; ya iyan da so kabilungetan a panagkaliwawa, tan say liwawa a panagkabilunget.” (Isaias 5:20) Aglambengat anien na saraya so intanem da noagta magano da lan sagmaken so sankabalgan ya “abagey” da​—pirmin panangukom nen Jehova.​—Galacia 6:7.

“Bangno matalobo so babagel a singa say dika, tan bangno amin na saray managgawa na kasulitan et maaligwas ira; mapatnag so kabagbag da ya agla mangangga,” so ibabaga na Salmo 92:7. Diad arum a salita, agmantultuloy iyan itatalobo na karelmengan, a pagmaliwen ton mairap so bilay parad amin. Diad tua, inkuan nen Jesus a say “kailalakan” a mangiyaalibansa ed sayan karelmengan so mismon pagiten na Dios diad ‘baleg a kairapan.’ (Mateo 24:3, 21, 34) Kanian no labay tayoy nasalba ed satan a kairapan, kaukolan tayon amtaen so duga manlapud aliwa unong ed saray estandarte na Dios; tan, siempre, kaukolan tayo met so moral a biskeg ya ag-onabuloy ed amin a nengneng na gawan-mauges. Anggaman aliwan mainomay iya, inikdan itayo nen Jehova na pigaran makapaseseg ya alimbawa diad panaon na Biblia tan natan.

Pakaaral Manlapud Kalangweran a Laki ya Ag-inmabuloy

Say ag-iyabuloy ed pilalawanan tan pikakalugoran et ompatnag a nagkalalo lan mairap, anggan ed arum a walad loob na Kristianon kongregasyon. Si Timothy, ya asalambit ed manangilukas a parapo, so angipapuso ed alimbawa nen kalangweran a Jose, a nikurit diad Kasulatan ed Genesis 39:1-12. Impatnag nen Jose so biskeg ed moral sanen aminpigan sinagyat na asawa nen Potifar ya opisyal na Ehipto pian miakdol ed sikato. Unong ed salaysay, si Jose et “sinugnar to, tan inkuan to ed asawa na katawan to . . . Panon sirin so pakayarik a manggawa ed saya ya abalbaleg a kabaglan tan kasalanan ya onsumpa ed Dios?”

Panon ya agamoran nen Jose so biskeg ed moral pian ag-onabuloy ed asawa nen Potifar ed inagew-agew? Manuna, pinabpabli toy relasyon to ed si Jehova nen say dinanman a temporaryon liket. Niarum ni, anggaman sikatoy anggapo ed silong na madibinon kodigo na ganggan (anggapo ni ed saman so Ganggan nen Moises), walaan la si Jose na malinew a pakatebek ed moral iran prinsipyo; amta to a say pilawanan ed naaatiwel lan asawa nen Potifar et kasalanan aliwa lambengat ed si masiken to noagta ontan met ed Dios.​—Genesis 39:8, 9.

Mapatnag ya atalosan nen Jose so kaimportantian na ag-anggan panagyat ed pilalek a pansengegan na agnakontrol a petang na liknaan. Makabat so sakey a Kristiano no tumboken to so alimbawa nen Jose. Onia so imbaga na Hulyo 1, 1957 a Watchtower: “Nepeg ton aksobien iray kaleteyan to ed laman tan agto isipen a nakontrol to iray pilalek na laman anggad Makasulatan a ketegan tan ontunda la ditan. Anggano sikatoy ontalona ed panggawa’d satan a magano, diad kaunoran et napalakbatan to itan a ketegan diad pankasalanan. Saya so seguradon nagawa, lapud saray kagletan a nababayuboan et ombiskeg tan lalon mangemgem ed too. Diad ontan et sikatoy lalon nairapan a mangiwaklit ed saratan ed kanonotan to. Say sankaabigan a depensa to et say panresisti ed saratan diad kagapo.”

Say iresisti ed kagapo et mas mainomay legan tayon babayuboan so panangaro ed no anto so duga tan gulaen so mauges. (Salmo 37:27) Balet kaukolan tayon itultuloy a pankimeyan itan, a mansiansia. No gawaen tayo, diad tulong nen Jehova et lalon ombiskeg so panangaro tayo ed duga tan panggula ed mauges. Siempre, diad kaleganan et nepeg itayon mansiansian akabantay, unong ya ingganggan nen Jesus, a mantultuloy a manpikasi pian nilegyas ed tukso tan nasalba manlapud marelmeng a sakey.​—Mateo 6:13; 1 Tesalonica 5:17.

Ag-iyabuloy ed Impluensia na Kalimog

Say sananey ya impluensia ed gawan-mauges et say kalimog. Onia so impatua na sakey a tobonbalo: “Dobli so estandarte na kabibilay ko​—duma ed eskuelaan, duma met ed abung. Diad eskuelaan et miuulop ak ed saray ugugaw a say amin lawarin ibiswat da ed pansalita ra et ayew. Tan magmamaliw ak a singa sikara. Antoy nepeg kon gawaen?” Say nakaukolan et say makpel a pagmaliw a duma, tan say sakey a paraan pian nagamoran itan et diad pambasa tan pandalepdep ed saray salaysay na Biblia a mangibabaga ed sikatayo nipaakar ed matoor iran lingkor na Dios a singa si Jose. Saray arum a maabig ya alimbawa et si Daniel, Sidrac, Mesac, tan Abdenago​—apatiran kalangweran a lalaki a walaan na pakpel a magmaliw a duma manlapud saray kalimog da.

Legan a nababangatan a kaibay arum a kalangweran a lalaki ed maarin korte na Babilonia, sarayan apatiran kalangweran ya Israelita so kinaukolan a mangan na “inagew-agew a betang ed saray kanen na ari.” Lapud agda labay a nasumlang iray aspekto ed Ganggan nen Moises nipaakar ed no antoy manepeg a kanen, agda nilabay iyan tagano. Mankaukolan itan na biskeg​—tan nagkalalo lan ontan lapud saray ipaparungo, bilang ‘kakanen na ari,’ so makapaayat a tuloy. Agaylan maabig ya alimbawa so impanengneng na sarayan kalangweran a lalaki ed saray Kristiano natan a nayarin natutukso, nadedesdes ni ingen, ed kigalet ed alkohol odino ed pandruga tan pansigarilyo!​—Daniel 1:3-17.

Impatnag met di Sidrac, Mesac, Abdenago so katuaan na imbaga nen Jesus ed saginonor: “Say matoor ed dagdaiset, matoor met ed dakel; et say agmatunong ed dagdaiset, aliwa met a matunong ed dakel.” (Lucas 16:10) Sayan makpel a talindeg ed melag a pamaakaran na tagano tan say maabig a nansumpalan ya inter nen Jehova so seguradon amabiskeg ed sikara parad mas graben subok ed saginonor. (Daniel 1:18-20) Agawa iyan subok sanen ginanggan iran mibiang ed idolatriya, a say dusa et ipapatey diad apuy. Sipapakpel, sarayan taloran kalangweran a lalaki so nansiansian determinado ed panagdayew lambengat ed si Jehova, a sigpot a nanmatalek ed sikato antokaman so nayarin pansumpalan. Aminsan lamet a sikaray benendisionan nen Jehova lapud pananisia tan pakpel da​—diad saman a bekta et diad panamegley na mamilagron impanalimbeng to’d sikara ed apuy sanen sikaray nibuntok ed pinapetang a maong a palbaan.​—Daniel 3:1-30.

Lugan na Salitay Dios so dakel niran alimbawa na saraman so ag-inmabuloy ed gawan-mauges. Ag-inmabuloy si Moises ed pagmaliw a “nangaranan na anak na saman a marikit nen Faraon,” anggano saya so mangiter komon ed sikato na dakel a pankanawnawa a minabang ed “saray onlabas a liket na kasalanan” diad Ehipto. (Hebreos 11:24-26) Agnilabay nen propeta Samuel ya abusoen so autoridad to diad pangawat na pasuksok. (1 Samuel 12:3, 4) Saray apostol nen Jesu-Kristo so makpel ya ag-inmabuloy sanen patutundaen iran manpulong. (Gawa 5:27-29) Mapekder ya ag-inmabuloy si Jesus ed amin a gawan-mauges​—anggad unor a bekta na bilay to sanen sikatoy inopresian na saray sundalo na “alak a nilaokan na mirra.” Say pangawat ed satan et nayarin mamakapuy ed determinasyon to diad saman ya importantin bekta.​—Marcos 15:23; Mateo 4:1-10.

Ag-iyabuloy​—Sakey a Pamaakaran na Bilay tan Patey

Inkuan nen Jesus: “Onloob kayo ed mainget a pinto; ta maawang so pinto, tan malapar so dalan, a mamaarap ed kaderalan, et dakel so saray onloob diman. Ta mainget so pinto, tan makisir so dalan, a mamaarap ed bilay, et daiset so saray makaromog ed sikato.”​—Mateo 7:13, 14.

Labalabay so maawang a dalan lapud mainomay a dalanen. Saray ondadalan ed satan so walaay dilin-kaalakan, onkiling ed silalaman a kaisipan tan paraan, tan kaliktan day mitunosan ed mundo nen Satanas, aliwan miduma. Liknaen dan napepegetan ira ed moral na saray ganggan tan prinsipyo na Dios. (Efeso 4:17-19) Ingen, espisipikon inkuan nen Jesus a say maawang a dalan so mamaarap ed “kaderalan.”

Balet akin ya inkuan nen Jesus a dagdaiset so mamipili ed mainget a dalan? Say manunaan et lapud dagdaiset labat so mankaliktan ed saray ganggan tan prinsipyo na Dios a manguley ed bilay da tan ontulong ed sikaran manresisti ed dakel a pakasagyatan tan pankanawnawa parad gawan-mauges a wala ed kaliberliber da. Sakey ni, dagdaiset labat so akaparaan a mibarangkaan ed agmanepeg a pilalek, impluensia na kalimog, tan say takot ed panagludlurey a nayarin kidungetan da lapud dalan a pinili ra.​—1 Pedro 3:16; 4:4.

Sigpot a natatalosan na saraya no panoy liknaan nen apostol Pablo sanen deneskribe toy impibarangkaan ton ag-onabuloy ed kasalanan. Singa say mundo natan, say Romano tan Griegon kailalakan ed panaon nen Pablo so angitarya na maawang a dalan na pankanawnawa pian nigalet ed gawan-mauges. Impaliwawa nen Pablo a say kanonotan to, a makaamta ed no antoy duga et tuloytuloy a ‘mibabakal’ ed laman, ya onkiling ed gawan-mauges. (Roma 7:21-24) On, kabat nen Pablo a say laman to et maong a lingkor balet mauges a katawan, kanian inaral toy ag-iyabuloy ed satan. “Leweten ko so laman ko, tan yan ko ed silong na kaaripenan,” so insulat to. (1 Corinto 9:27) Panon ton adampot itan a panatalona? Aliwan say dilin biskeg to, ya ag-onggenap ed pansagpot, noagta diad tulong na espirituy Dios.​—Roma 8:9-11.

Bilang resulta, si Pablo, anggaman ag-ayadyari et impansiansia toy integridad to ed si Jehova anggad impatey to. Sakbay na ipatey to et nayarian ton isulat: “Akibakal ak ed maabig a pibabakal, asumpal ko so binati’ko, inunor ko so pananisia. Manlapu ed natan angga ed arapen wala a niparaan ed siak so balanget na kaptekan.”​—2 Timoteo 4:7, 8.

Legan itayon mibabarangkaan ed agtayo inkayadyari, agaylan makapaseseg iran alimbawa so walad sikatayo, aliwan si Pablo labat, noagta ontan met ed saraman so kinmanan alimbawa ed sikato​—di Jose, Moises, Daniel, Sidrac, Mesac, Abdenago, tan dakel nira. Anggaman ag-ira ayadyarin totoo, balang sakey ed sarayan lalaki na pananisia so ag-inmabuloy ed gawan-mauges, aliwan lapud inkamatewet odino inkabangar, noagta lapud biskeg ed moral a manlalapu ed espiritu nen Jehova. (Galacia 5:22, 23) Sikaray espiritual a lalaki. Nanpirawatan day amin ya ombesngaw ed sangi nen Jehova. (Deuteronomio 8:3) Say salita to so mankabaliksay bilay ed sikara. (Deuteronomio 32:47) Nagkalalo ed amin, inaro ra si Jehova tan tatakotan da, tan lapud tulong to, siaanos dan binayuboan so panggula ed gawan-mauges.​—Salmo 97:10; Uliran 1:7.

Magmaliw itayo komon a singa sikara. On, nakaukolan tayoy espiritu nen Jehova a singa sikara, pian mantultuloy ya ag-onabuloy ed amin a nengneng na gawan-mauges. Sibubunlok ya iter nen Jehova ed sikatayo so espiritu to no masimoon tayon kerewen itan, aralen so Salita to, tan regular ya onatendi ed Kristiano iran miting.​—Salmo 119:105; Lucas 11:13; Hebreos 10:24, 25.

Si Timothy, ya asalambit ed gapo, so maliket ta agto imbaliwala so espiritual iran pankaukolan to. Say kalangweran a bii ya empleado, ya arengel toy pitotongtong nen Timothy ed katrabahoan to tan lingon asagyat ed inkamalinis nen Timothy ed moral, so diad saginonor et sekreton mangiimbita ed si Timothy ed abung to sanen anggapo diman si masiken to. Ag-inmabuloy si Timothy. Aminpigapigan ipipilit na bii so pangiimbita to, singa say asawa nen Potifar. Mapekder ingen mapangasi si Timothy ya agbalot inmabuloy. Pinulongan to ni ingen iyan bii manlapud Salita na Dios. Misalsalamat a tuloy ed si Jehova ed impangiter toy moral a biskeg ya ag-onabuloy, si Timothy natan so malikeliket ya akaasaway malikeliket a kaparan Kristiano. On, bendisionan tan pabiskegen nen Jehova so amin a malabay a manmantini ed Kristianon integridad da diad ag-iyabuloy ed gawan-mauges.​—Salmo 1:1-3.