Siopan Sipasipan so Napanmatalkan Mo?

“SARAY sipan to so makapanyari, unong a sikatoy makapanyari nensaman; balet anggapo so agawaan to, unong a sikatoy anggapo la natan.”​—King Henry the Eighth, nen William Shakespeare.

Saray makapanyarin sipan a tutukoyen nen Shakespeare et saramay sipan nen Ingles a kardinal a si Thomas Wolsey, a walaan na mabiskeg ya impluensya ed politika diad Inglatera legan na koma-16 a siglo. Ibabaga na arum a saray deskripsion nen Shakespeare so onaplika met ed dakel a sipan a narerengel da natan. Amayamay so nisisipan ed totoo balet maslak ed saratan et agnatotoor. Kanian, mainomay a natalosan no akin a panduaruwaan da so dinanman iran sipan.

Dakdakel so Nadidismaya

Alimbawa, legan na teriblin impanlalaban diad saray Balkan nen dekada 1990, indeklara na United Nations Security Council a “maligen a pasen” so baley na Srebrenica ed Bosnia. Ompatnag a napanmatalkan itan ya inggarantiya na saray bansan membro na Nasyones Unidas. Ontan so inisip na nilibon Muslim a refugee ed Srebrenica. Balet, diad kaunoran, say sipan a maligen ya ayaman so agbalot agawa. (Salmo 146:3) Nen Hulyo 1995, saray inmatakin puersa so amatakyas lambengat ed saray puersa na E.U. tan inokupaan da itan a baley. Masulok ya 6,000 a Muslim so abalang tan ag-onkulang ed 1,200 a Muslim a sibilyan so pinatey.

Kada aspekto na bilay so napno na saray ag-asumpal a sipan. Moriaen na totoo a napapalikdo ira ed “dakdakel ya alimbawa na palso tan manamalingon patalastas” a nanenengneng tan narerengelan da natan. Nadidismaya ira ed “saray ag-asumpal a sipan na nilibon politiko legan na kampanya.” (The New Encyclopædia Britannica, Tomo 15, pahina 37) Saray panmamatalkan a lider na relihyon a mangisisipan a mangasikaso ed saray membro ra so angabuso ed sikara diad sankaugesan a paraan. Anggan diad saray arum a propesyon a singa say edukasyon tan medisina​—ya ipapasen iran walaay panangabagey tan panangiyansakit ed arum a totoo​—arum so aneral ed panagmatalek na totoo ed sikara tan inanamot odino pinatey da ni ingen iramay walad panangasikaso ra. Agpankelawan a pinasakbayan itayo na Biblia ya agmanmatalek ed balang salita!​—Uliran 14:15.

Saray Sipan a Natotoor

Siempre, dakel a totoo so manotoor ed salita ra tan no maminsan et baleg so isasakripisyo ra. (Salmo 15:4) Say salita ra so pinagkagarantiya ra, tan totooren da itan. Arum so magunaet a manusumpal ed saray insipan da tekep na alay abig iran getma. Sikaray akaparaan tan mabulos a manggawa ed insipan da balet ta agda nagawaan itan. Anggan saray sankaabigan a plano so nayarin onsaew lapud saray sirkumstansya.​—Eclesiastes 9:11.

Diad antokaman a rason, say peteg et naiirapan so dakel a totoo a manmatalek ed saray sipan na siopaman. Kanian oniay onlelesa a tepet: Kasin walaray sipan a napanmatalkan tayo? On. Napanmatalkan tayo iray sipan a naromog ed Salitay Dios, say Biblia. Akin ya ag-usisaen so ibabaga na ontumbok ya artikulo nipaakar ed saya? Unong ed ibabaga la na minilyon, nibagam met a peteg a napanmatalkan tayo iray sipan na Dios.

[Picture Credit Line ed pahina 3]

AP Photo/Amel Emric