Istorya na Bilay

Anguman so Bilay Ko Sanen Naaralan Ko no Akin ya Aabuloyan na Dios so Kairapan

UNONG ED SALAYSAY NEN HARRY PELOYAN

Akin ya aabuloyan na Dios so kairapan? Satan a tepet so manwewetwet ed siak manlapu la nen ugaw ak ni. Saray ateng ko so makuli, matua, tan manonot ed pamilya ra. Balet ta say amak et aliwan relihyoso, tan say inak et aliwan tanto, kanian agda naebatan itan a tepet.

LALON nanumamengan ko itan a tepet kaleganan tan kayari na Guerra Mundial II, sanen wala ak ed U.S. Navy a masulok a taloy taon. Sanen anampot la so bakal, niasain ak ed sakey a barko ya imbaki ed Tsina pian mangitulor na nakaukolan iran tulong. Ngalngalin sakey taon ko diman tan naimatonan ko so pirmin paniirap na dakel a totoo.

Saray Tsino so makukuli tan intelihente. Balet dakel ed sikara so pirmin maniirap lapud kairapay-bilay ontan met ed karawalan a makasengeg ed Guerra Mundial II. Nakakasian kon maong iray makaroyroyon ugugaw, ta dakel ed sikara so naeerasan tan apilatpilat so kawes da, tan mipapayabol ira ed sikami kaepas mi ed barko.

Akin?

Nianak ak nen 1925 tan binmaleg ak ed California, E.U.A. Diad saman ak labat akaimaton na onman kairap a kipapasen. Kanian, naynay kon itetepet ed inkasiak, ‘No wala so makapanyarin-amin a Manamalsa, akin et abuloyan to iray ontan a kipapasen a mamairap ed dakdakel a totoo, nagkalalo la iray inosentin ugugaw?’

Inumameng ko met a no talagan wala so Dios, akin et abuloyan to so duknal, palanit a panagpatey, ipapatey, tan kairapan a singa say asagmakan na katooan diad inlabas na saray siglo​—nagkalautla nen Guerra Mundial II, a masulok a 50 milyon a totoo so inaatey. Niarum ni, legan na satan a guerra, akin a saray totoo a pareparehoy relihyon da so sasagyaten na saray klero a manpapateyan lapu labat ta nandumaan so nasyonalidad da?

Say Teleskopyo

Sanen ginmapo so Guerra Mundial II nen 1939 tan dakdakel a totoo so pinatey ed interon mundo, inisip ko ya anggapon talaga so Dios. Insan, diad asignatura min siensia ed haiskul, kada estudyante so kinaukolan a mantuop na sakey a bengatlan sientipiko. Lapud labalabay ko so astronomya, nantuop ak na sakey a makmaksil a teleskopyo a walaan na lente a waloran pulgada a dayametro.

Pian natuop iyan teleskopyo, analiw ak na sakey a piraso na salming a masulok a sakey pulgada a kakapal tan waloran pulgada a kabaleg, insan ko impalimpek itan ed sakey a managtabas na salming. Tan inanosan kon niliha so lupa na satan anggad nagmaliw a nikutlaong. Inupot na satan so libren panaon ko ed interon semester. Sanen asumpal ko la so salming, insukog ko itan ed andukey a tubon metal tan pineketan ko so teleskopyo na saray lente a nandurumay grado.

Diad sakey a labi a malinlinak tan anggapoy bulan, impaway ko diad primeron pankanawnawa so asumpal kon teleskopyo insan ko impetek ed kawalaan na saray bitewen tan saray planeta na solar system tayo. Siak so nikelawan ed alay karakel a pinalsa ed tawen tan no panon kauksoy iratan ya amin. Tan lalon nikelkelawan ak sanen naaralan ko a saray ipapasen kon bitewen et galaksi manaya, a singa say Milky Way tayo, a kada sakey et tutugyopen na binilyon a bitewen.

Inisip ko a ‘seguradon amin iya et agbasta labat linmesa. Anggapo so bengatlan mauk-uksoy ya agawan nibanbana. Talagan mauk-uksoy so uniberso, a singa itan ginawa na sakey a henyo. Kasin walan talaga so Dios?’ Say anengneng ko ed teleskopyo so amakiwas ed siak a mangiwaklit ed mabiskeg a sisiaen ko ya anggapo so Dios.

Insan ko tinepetan so inkasiak: ‘No talagan wala so makapanyari tan makabat a Dios a makagawa ed sayan makapakelkelaw ya uniberso, agta nayarian ton umanen so pakaskasin kipapasen diad dalin? Akin balet et aabuloyan to iyan amin a kairapan?’ Sano itetepet ko iratan ed saray relihyoson totoo, aliwan makapenek iray ebat da.

Kayari na impangraduar ko ed haiskul tan pigaran taon ed kolehyo, siak so linmoob ed U.S. Navy. Balet, anggan saray pari na militar so agmakaebat ed saray tepet ko. Mabetbet ya oniay ibabaga na saratan a relihyoson totoo, “Say Katawan so mankikimey ed misteryoso iran paraan.”

Intultuloy Kon Inanap so Ebat

Kasipot ko ed Tsina, agnin siansia naebatan iray tepet ko no akin ya aabuloyan na Dios so kairapan? Sankanonot ko iratan a naynay, nagkalalo la sanen anengneng ko iray sementeryo na militar diad nanduruman isla a tutundaan mi sanen pasempet kami la ya ombebeltang ed Pasipiko. Amin lawarin lubok et kinmana parad saray kalangweran a lalaki ya inaatey la anta uga-ugaw nira.

Sanen akapawil ak ed Estados Unidos tan anggapo ak la ed navy, wala ni so sakey taon a kaukolan kon sumpalen diad Harvard University ed Cambridge, Massachusetts. Kayari na satan, siak so nangraduar ed kurson inalak, balet ta agak sinmempet ed California. Denesidik so mansiansia nin magano diad Bukig a Baybay pian anapen iray ebat ed saray tepet ko. Ninonot koy onla ed New York City, a dakdakel diman so relihyon, ta pian makaatendi ak ed pigaran relihyoson pantitipon, diad ontan et naamtaan ko so ibabangat da.

Wala so panginaen ko ed New York, si Isabel Kapigian, tan pinan-ayam to ak diad abung da. Sikato tan say duaran mamarikit to et Tasi ra nen Jehova. Agko inisip a magmaliw ak ya interesado ed sisisiaen da, kanian inmatendi ak ed saray paliwawa na arum a relihyon, akitongtong ak ed saray totoo tan nambasa ak na saray literatura da. Tinetepetan ko ra no akin ya aabuloyan na Dios so paniirap, balet agda met naebatan iray tepet ko. Inisip ko ya anggapon talaga so Dios.

Aromog Ko Iray Ebat

Diad saman et impatanir ko ed panginaen ko tan ed saray anak to no nayarik a basaen so pigaran literatura da pian naamtaan ko iray panmoria na saray Tasi nen Jehova. Sanen binasak iray publikasyon, amoriak a tampol a nidumaruma iray Tasi ed arum a relihyon. Saray ebat et nanlapu ed Biblia tan makapenek a maong iratan. Aganggano a naebatan iray tepet ko no akin ya aabuloyan na Dios so kairapan.

Nilikud ed satan, naamtaan ko met a saray Tasi nen Jehova so manbibilay a mitunosan ed saray sisisiaen da. Alimbawa, tinepet ko ed panginaen ko no antoy ginawa na saray kalangweran a lalaki a Tasi nen Jehova diad Alemanya legan na Guerra Mundial II. Kasin nansundalo ira, imbalikas day “Heil Hitler!,” tan nansaludo ira ed bandira a swastika? Say ebat to et andi, agda ginawa iratan. Tan lapud neutral a talindeg da, sikaray inyakar ed panamairapan iran kampo, a diman et dakel ed sikara so pinatey. Impaliwawa to a parepareho so talindeg na saray Tasi nen Jehova ed inerman a pasen legan na guerra, salanti, neutral ira. Anggan diad saray bansan demokratiko, saray kalangweran a lalaki a Tasi nen Jehova so impriso lapu ed neutral a talindeg da.

Impabasa ed siak nen panginaen ko so Juan 13:35, ya oniay ibabaga na satan: “Lapu ed saya amin a too nabidbiran da a sikayo ray babangatan ko, no wala so aro yo ed sakey tan sakey.” Saray tuan Kristiano so nepeg a nabidbiran a manaaroan inerman so bansan panaayaman da. Sikaray agbalot ondadapag ed saray mankalaban a grupo ed bakal, a manpapateyan lapud nandumaan so nasyonalidad da! Oniay intepet to’d siak: “Naisip mo ta a si Jesus tan saray babangatan to so dinmapag ed mankalaban iran grupo diad saray bakal ed Roma, tan nampapateyan ira?

Impabasa to met ed siak so 1 Juan 3:10-12. Oniay ibabaga na satan: “Dia ed saya mapatnag ira so anak na Dios, tan saray anak na diablo: anggan siopa a manggawa na agkatunongan agkien na Dios, anggan say agto aroen so agi to. . . . Manaaroan so sakey tan sakey ed sikatayo: aliwan singa si Cain, a betang na maramsak, tan pinatey to so agi to.”

Malinlinew so ibabangat na Biblia. Saray tuan Kristiano so manaaroan, inerman so bansan panaayaman da. Kanian, agyo ran balot nanengneng a mamapatey ed saray mismon kaagian da ed espiritual odino ed anggan siopa a too. Satan so rason no akin ya oniay nibaga nen Jesus nipaakar ed papatumbok to: “Ag-ira taga mundo, salanti unong ya agak taga mundo.”​—Juan 17:16.

No Akin ya Inabuloyan so Panirap

Naaralan kon siansia a say Biblia so mangipapaliwawa ed sikatayo no akin ya aabuloyan na Dios so panirap. Isasalaysay na satan a sanen pinalsa na Dios so inmunan atateng tayo, ginawa to ran ayadyari tan pinan-ayam to ira ed paraison hardin. (Genesis 1:26; 2:15) Inikdan to met ira na alay abig a langkap​— say kawayangan a manpili. Balet kaukolan a sikaray responsablin mangusar ed satan a langkap. No tuloken da so Dios tan saray ganggan to, sikara so mantultuloy a manbilay ya ayadyari diad paraiso. Inatnat da iray ketegan na satan a paraiso anggad nasaknapan na satan so interon dalin. Magmaliw met ya ayadyari iray ilalak da, tan nasabi panaon et sayan dalin so magmaliw a marakdakep a paraiso a panayaman na saray ayadyari tan maliket a totoo.​—Genesis 1:28.

Balet, no pilien nen Adan tan Eva so magmaliw ya independente ed Dios, agto ra abuloyan a mantultuloy bilang ayadyarin totoo. (Genesis 2:16, 17) Makapaermen parad katooan lapud lingo so impangusar na inmunan atateng tayo ed kawayangan dan manpili tan mas nilabay day magmaliw ya independente ed Dios. Sikaray inlagyat na sakey a rebelyoson espiritun pinalsa a tinawag a Satanas a Diablo. Pinilalek toy magmaliw ya independente ed Dios ontan met ed panagdayew a kanepegan labat na Dios.​—Genesis 3:1-19; Apocalipsis 4:11.

Kanian si Satanas et nagmaliw a “dios na sayan panaon,” odino sistema na bengabengatla. (2 Corinto 4:4) Oniay ibabaga na Biblia: “Walad silong na pakauley na samay Mauges so sankamundoan.” (1 Juan 5:19, Maung a Balita) Tinawag nen Jesus si Satanas bilang “prinsipe [manuley] na mundo.” (Juan 14:30) Say intunganga nen Satanas tan saray inmunan ateng tayo so nanresulta ed ag-inkayadyari, karawalan, ipapatey, kaermenan, tan paniirap na amin a katooan.​—Roma 5:12.

“Aliwa a Wala ed Too”

Pian nipatnag no panon a mangapekta ed katooan so pangibaliwala ed saray ganggan na Manamalsa, aabuloyan na Dios iray resulta na satan ed loob na nilibo lan taon. Diad sayan peryodo na panaon et dakel so pankanawnawa na katooan pian aksobien so katuaan na ibabaga na Biblia: “Say dalan na too anggapo ed sikato lanlamang; aliwa a wala ed too a manakar a mangitonton ed saray kurang to. O Jehova, dusaen mo ak [“ipetek mo ak,” NW].”​—Jeremias 10:23, 24.

Natan, kayari na sayan amin a siglo, naiimatonan tayo ya onsasaew so pananguley ya independente ed Dios. Kanian, gagala na Dios a panampoten la so makaderal a panasali na katooan a magmaliw ya independente ed sikato tan ed saray ganggan to.

Agaylan Abig ya Arapen

Ipapabitar na propesiya na Biblia ya agla manbayag et panampoten la na Dios iyan maramsak tan maruksan sistema na bengabengatla: “Wala ni so daiset, et say bagel onandi . . . Ingen ta saray mauyamo tawiren da naani dalin: tan manliket ira a dili ed inkadaakan na kareenan.”​—Salmo 37:10, 11.

Oniay iyaabawag na propesiya diad Daniel 2:44: “Dia ed saray agew naani na saratan ya ar-ari [amin a klase na pananguley a wala natan], say Dios na tawen mamaalagey naani na sakey a panarian ya anggan kapigan agnaani naderal tan say pananguley to agnaani niiter ed sananey a baley. Balet buybuyaken to naani tan upoten to naani so saraya ya amin a panarian, et sikato so mansiansia lawas.” Aglan balot naabuloyan so panuley na too. Say Panarian na Dios so manuley ed sankadalinan. Diad silong na uley to, say interon dalin so magmaliw a paraiso tan say katooan so magmaliw ya ayadyari tan manbilay ya andi-angga ed liket. Isisipan na Biblia: “Punasen [na Dios] so amin a lua ed kamataan da; tan anggapo la naani ipatey; tan anggapo la naani onnangis o dageyem, o ot-ot.” (Apocalipsis 21:4) Agaylan abig ya arapen so itatarya na Dios ed sikayo!

Anguman la so Bilay Ko

Anguman so bilay ko sanen aromog ko iray makapnek ya ebat ed saray tepet ko. Manlapu la’d saman, labay ko lan panlingkoran so Dios tan tulongan so arum a makaromog ed saratan ya ebat. Atebek ko so inkaseryoso na ibabaga na 1 Juan 2:17: “Say mundo [sayan peles a sistema na bengabengatla ya uuleyan nen Satanas] mangangga, tan saray penel to: sabalet so mangunor ed linawa na Dios onsiansia lawas.” Pirpirawat ko so bilay ya andi-anggaan ed balon mundo na Dios. Denesidik so manpirmi ed New York tan akilimog ak ed kongregasyon na saray Tasi nen Jehova diman, tan dakel so maabig a naeksperiensyak ed panutulong ed arum a makaaral ed walan naaralan ko.

Nen 1949, akabat koy Rose Marie Lewis. Sikato, say ina ton si Sadie, tan say anemiran agagi ton bibii et Tasi nen Jehova. Si Rose et sigpot-panaon a manlilingkor ed Dios diad panagpulong. Dakel iray maabig a kalidad to, tan naayat ak a tampol ed sikato. Nen Hunyo 1950 et nankasal kami tan nanayam kami ed New York. Malikeliket kami ed gagawaen mi tan panggagayagaan mi so ilalon manbilay ya andi-angga ed balon mundo na Dios.

Nen 1957, sikami nen Rose Marie so naimbitaan a manlingkor a sigpot-panaon diad sankamundoan a hedkuarter na saray Tasi nen Jehova ed Brooklyn, New York. Nen Hunyo 2004, sikami so 54 a taon lan kasal, a 47 ed saratan a taon so inusar mi diad hedkuarter ed Brooklyn. Saraman so makapaliket a taon ya impanlingkor mi ed si Jehova, a kaiba iray nilibon kapananisiaan.

Say Sankagrabian ya Impanirap Ko

Makapaermen ta diad kagapo na Disyembre 2004 et nalmoan a walay tumor a kanser nen Rose Marie diad sakey ed saray bala to. Panisiaan na saray eksperto a mapmaples ya ombaleg itan kanian kaukolan a naekal. Sikatoy inoperaan diad mantapos na Disyembre, tan kayari na manga sakey simba, say siruhano so linmoob ed silir nen Rose legan a wadman ak tan inkuan to: “Rose Marie, nayarian mo lay onsempet! Inmabig ka la!”

Balet, pigay agew mi ni labat ya akasempet, sinmakit lamet so eges nen Rose Marie tan arum nin parte na laman to. Ag-onkepa so nalilikna to, kanian sikatoy impawil ed ospital pian surien lamet. Nalmoan a diad sakey a rason et walaray onkikigtel a dala ed pigaran importantin organo to kanian agmakakaloob so nakaukolan ya oksiheno ed saratan ya organo. Ginawa na saray doktor so amin lan nagawaan na too pian remedyoan itan balet sikaray sinmaew. Kalabas na pigara labat a simba, nen Enero 30, 2005, asagmak ko so makapasinagem a tuloy ya ebento ed bilay ko. Si Rose Marie a pinabpablik et inatey.

Ngalngalin 80 años ko la ed saman tan diad interon bilay ko et naimatonan ko la so impanirap na saray totoo, balet ta duma iya. Sikami nen Rose Marie et ‘saksakey lan laman,’ unong a kuan na Biblia. (Genesis 2:24) Anengneng ko la so impanirap na arum a totoo tan asalik lan mismo itan sanen inatey iray kakaarok tan kakanayon ko. Balet say irap a naeksperiensyak sanen inatey so asawak et pirmi tan agnaandi. Sigpot ko lan natetebek natan so pirmin ermen ya abayag lan nalilikna na katooan lapud ipapatey na inad-aro ra.

Anggaman kuan, say pakakatalos ko ed lapuan na paniirap tan no panon a manampot itan so akatulong ed siak pian agak sigpot a natalonaan na ermen. Oniay ibabaga na Salmo 34:18 unong ed Maung a Balita: ‘Say Katawan [a Jehova] maasingger ed saray naeekalay biskeg na linawa; ilalaban to iray sigpot a naaandian na ilalo.’ Say manunan makatulong pian nasungdoan iyan irap et say pakapikabat ed ibabangat na Biblia a wala so kioli, ya ombilay lamet iramay walad lubok tan wala so pankanawnawa ran manbilay ya andi-angga ed balon mundo na Dios. Oniay ibabaga na Gawa 24:15: “Wala naani kioli ed bilay na saray matunong tan agmatunong.” Inar-aron maong nen Rose Marie so Dios. Segurado ak a sikatoy inar-aron maong met na Dios tan nodnonoten tan paolien To ed bilay diad aturon panaon, tan agla komon manbayag.​—Lucas 20:38; Juan 11:25.

Anggaman pirmi so panermen diad ipatey na sakey ya inad-aro, mas baleg so liket diad pangabrasa ed sakey ya inad-aro ya onoli ed bilay. (Marcos 5:42) Oniay isisipan na Salitay Dios: “Saray inaatey mo ombilay ira lamet. . . . Say dalin ipaway da naani so saray inatey.” (Isaias 26:19) Dakel ed limog na “saray matunong” ya asalambit diad Gawa 24:15 so maseguron napaoli ya unona. Agaylan makapakelkelaw itan a panaon! Tan kabiangan si Rose Marie ed saramay napaoli. Talagan maliket so pangabrasa ed sikato na saray inad-aro to! Agaylan makapenek a panaon so pambilay ed mundo ya anggapo lay kairapan!

[Saray litrato ed pahina 9]

Naimatonan ko so paniirap sanen wala ak ed Tsina

[Saray litrato ed pahina 10]

Manlilingkor ak diad hedkuarter na saray Tasi nen Jehova ed Brooklyn manlapu la nen 1957

[Litrato ed pahina 12]

Inkasal koy Rose Marie nen 1950

[Litrato ed pahina 13]

Diad koma-50 ya anibersaryo na kasal mi, nen taon 2000