Kasin Mantunosan so Ebolusyon Tan Say Biblia?

POSIBLE kasin inusar na Dios so ebolusyon pian gawaen so totoo manlapud ayayep? Kasin indirehi na Dios so bakterya a kalkalnan magmaliw a sira, insan magmaliw ya ayayep a kurong-kurong tan ayayep a manpapasuso, a diad ontan say poli na saray bakes et nagmaliw a totoo diad kaunoran? Saray arum a sientista tan lider na relihyon so namparan manisia ed teoryan ebolusyon tan ed Biblia. Ibabaga ra a say libro na Biblia a Genesis et sakey a parabolo odino masimbolikon salaysay. Kanian nayarin oniay nononoten mo, ‘Kasin mitunosan ed Biblia so teoryan say too et nanlapud ayayep?’

Importante a natalosan tayo so lapuan tayo ta pian naamtaan tayo no siopa itayo, no iner so arapen tayo, tan no panon so nepeg a panbilay tayo. No naamtaan tayo so lapuan na too, insan tayo labat natalosan no akin ya inabuloyan na Dios so kairapan tan no antoy gagala to parad arapen na totoo. Ag-itayo nawalaan na maabig a relasyon ed Dios no panduaruwaan tayo a sikato so Manamalsa tayo. Kanian usisaen tayo pa so ibabaga na Biblia nipaakar ed lapuan na too, say peles a kipapasen to, tan say arapen to. Insan tayo nengnengen no kasin mitunosan ed Biblia so teoryan ebolusyon.

Sanen Wala so Sakey a Too

Ibabaga na maslak ya ebolusyonista a say populasyon na ayayep et kalkalnan nagmaliw a populasyon na totoo, ya ibuburi ra a wala nensaman so saksakey a too. Balet, midumaan a tuloy so salaysay na Biblia. Ibabaga na satan a nanlapu itayo ed sakey a too, si Adan. Unong ed salaysay na Biblia, si Adan et sakey a peteg a too. Sinalambit na satan so ngaran na asawa to tan arum ed saray ananak to. Indetalye na satan ed sikatayo iray ginawa to, saray imbaga to, panaon na impanbilay to, tan panaon na impatey to. Satan a salaysay et ag-impasen nen Jesus ya is-istorya labat a parad totoon abebay-aral. Sanen mitotongtong ed saray atagey-aral a lider na relihyon, oniay imbaga to: “Agyo ta abasa, a say amalsa ed sikara nanlapu ed gapo ginawa to ra a laki tan bii?” (Mateo 19:3-5) Sirin, inaon nen Jesus so salaysay nipaakar ed si Adan tan Eva ya akasulat ed Genesis 2:24.

Si Lucas, a managsulat na Biblia tan sakey a maalwar a historyador, so angiparungtal a si Adan et sakey a peteg a too a singa si Jesus. Insulat nen Lucas a say polin nanlapuan nen Jesus et diad inmunan too. (Lucas 3:23-38) Ontan met, sanen si apostol Pablo et nansalita ed arap na saray dumerengel to, a kaiba ed saratan iramay ipapasen a makabat a totoo a nanaral ed bantog iran eskuelaan na saray Griego, onia so imbaga to ed sikara: “Say Dios a nanggawa ed mundo tan saray amin a bengatla a wala ed sikato . . . dia ed saksakey a too ginawa to a pansengegan na amin a nasyones na saray totoo, pian manayam ira ed amin a tapew na dalin.” (Gawa 17:24-26) Malinew ya ibabangat na Biblia a nanlapu itayo ed “saksakey a too.” Kasin say ibabaga na Biblia ya orihinal a kipapasen na too et mitunosan ed ebolusyon?

Say Impakaandi na Too ed Inkaperpekto

Unong ed Biblia, ginawa nen Jehova so inmunan too a perpekto. Imposible a manggawa so Dios na saray bengatla ya aliwan perpekto. Onia so salaysay nipaakar ed impamalsa: “Say Dios pinalsa to so too ed indengan ton dili . . . Et say Dios anengneng to so amin a bengatla a ginawa to, et nia maong iran tuloy.” (Genesis 1:27, 31) Anto ta so kipapasen na perpekton too?

Say perpekton too et bulos a makapandesidi parad inkasikaton dili tan nayarian ton sigpot a naalig iray kalidad na Dios. Ibabaga na Biblia: “Say Dios ginawa to so too a maptek; balet sikara nananap ira na dakerakel a palpaltaw.” (Eclesiastes 7:29) Ginagala nen Adan so manrebelde ed Dios. Lapud satan et naandi ed sikato so inkaperpekto tan ontan met so nagmaliwan na saray ilalak to. Kanian natalosan tayo no akin a mabetbet itayon nadidismaya, anggano labay tayon gawaen so duga. Oniay insulat nen apostol Pablo: “Agko met gawaen so labay ko; noag ingen say kabusol ko, sikato man so gawaen ko.”​—Roma 7:15.

Unong ed Biblia, say perpekton too et makapambilay na andi-anggaan ya agbalot mansakit. Mapatpatnag ed samay imbaga na Dios ed si Adan a no sikatoy agsinmunggay ed Dios, sikato komon so agbalot –ompatey. (Genesis 2:16, 17; 3:22, 23) Agkomon imbaga nen Jehova a ‘maong a tuloy’ so impamalsa to ed too no sikatoy mansakit odino manrebelde lanlamang. Lapud aliwa lan perpekto, say laman na too, anggaman makapakelaw so inkagawa to, so magmainomay a nawalaan na depekto tan nadapoan na sakit. Sirin say ebolusyon et agmitunosan ed Biblia. Unong ed ebolusyon, say too natan et sakey ya inmaligwas a klase na ayep. Balet, unong ed Biblia, say too natan et kailalakan na perpekton too ya arawdawi la ed inkaperpekto.

Say ideyan inmaneobra na Dios so ebolusyon pian napawala so too et agmitunosan ed ibabaga na Biblia nipaakar ed personalidad na Dios. No intonton na Dios so proseso na ebolusyon, sikato met sirin so makasengeg no akin a say too et mansasakit tan nagogonigon. Balet, onia so ibabaga na Biblia nipaakar ed Dios: “Say Dampay, ayadyari so gawa to; Ta kaptekan so saray amin a dalan to: Sakey a Dios a napanmatalkan tan anggapo so kaugsan, Sikato so matunong tan maptek. Mauges so ginawa ra ed sikato, sikara agto ra anak, sikato so akabalawan da.” (Deuteronomio 32:4, 5) Kanian, say peles a nasasagmak na totoo a kairapan et aliwan resulta na impangidirehi na Dios ed ebolusyon. Saya so resulta na impakaandi na sakey a too ed inkaperpekto to tan saray magmaliw ya ilalak to lapud impanrebelde ed Dios. Natan ta akonsidera tayo lay Adan, isublay tayon konsideraen si Jesus. Kasin say ibabaga na Biblia nipaakar ed si Jesus et mitunosan ed ebolusyon?

Ebolusyon tan Inkakristiano​—Kasin Napanisiaan Mon Dua Iratan?

“Si Kristo inatey lapu ed saray kasalanan tayo.” Nayarin antam la a sakey iya ed saray manunan bangat na Inkakristiano. (1 Corinto 15:3; 1 Pedro 3:18) Ta pian natalosan tayo no akin a say ebolusyon et agmitunosan ed ontan a balikas, nepeg tayo nin talosan no akin ya ibabaga na Biblia a makasalanan itayo tan no anto so epekto na kasalanan ed sikatayo.

Nibagan amin tayo so makasalanan ta agtayo sigpot a naalig iray alay-abig a kalidad na Dios, a singa say aro to tan say hustisya to. Kanian, ibabaga na Biblia: “Amin nankasalanan, tan makulang ira ed gloria na Dios.” (Roma 3:23) Ibabangat na Biblia a say kasalanan so sengegan na patey. Inkuan na 1 Corinto 15:56: “Say ot-ot na patey say kasalanan.” Say atawir tayon kasalanan so manunan sengegan na sakit. Impabitar nen Jesus a wala so siglaotan na say sakit tan say makasalanan a kipapasen tayo. Imbaga to ed sakey a paralitiko a, “Saray kasalanan mo naperdona ra,” tan say laki et inmabig.​—Mateo 9:2-7.

Panon a say impatey nen Jesus so makatulong ed sikatayo? Pinandumaan na Biblia si Adan tan si Jesus, tan inkuan na satan: “Lapud kinen Adan so pateyan na amin, ontan met diad kinen Kristo onoli’ra ed bilay.” (1 Corinto 15:22) Diad impangibagat nen Jesus na bilay to, binayaran to so kasalanan ya atawir tayo ed si Adan. Kanian, amin a mangaagamil na pananisia ed si Jesus tan ontutulok ed sikato so makaawat na samay abalang nen Adan, salanti, say ilalon bilay ya andi-anggaan.​—Juan 3:16; Roma 6:23.

Kasin atalosan mo la no akin a say ebolusyon et agmitunosan ed Inkakristiano? No panduaruwaan tayo a diad “kinen Adan so pateyan na amin,” panon tayon makapanilalo a “diad kinen Kristo onoli’ra ed bilay”?

No Akin a Nasasagyat so Totoo ed Ebolusyon

Ipaparungtal na Biblia no panon a kinmayat so bangat ya ebolusyon. Inkuan na satan: “Onsabi so panaon ya agda nitepel so maabig a bangat; noag ingen dia ed kiwala na gatel ed layag da mantipon ira ed saray managbangat ed sikara, unong ed saray dilin kaalakan na laman da. Et itaynan da so saray pandengel da ed tua, tan sikara so pandengel da ed saray labilabir.” (2 Timoteo 4:3, 4) Anggaman say ebolusyon et kaslakan ya iprepresenta ed makasientipikon lenguahe, diad tua et sakey iyan relihyoson doktrina. Ibabangat na saya so pilosopiya nipaakar ed bilay tan no panon so pangipasen ed Dios. Saray bangat na satan so agnaliklikas a mangiingganyo ed totoo a magmaliw a lalon masiblet tan independente. Dakel a mananisia ed ebolusyon so mangibabagan manisia met ira ed Dios. Balet, isipen da ya aliwan say Dios so amalsa na saray bengatla, agmibabali diad kurang na too, tan agmangukom ed totoo. Sakey itan a bangat a mangikiki ed layag na totoo.

Saray mangibabangat na ebolusyon et mabetbet a papakiwasen na aliwan katuaan, noagta say “dilin kaalakan na laman da.” Nayarin lapud panlabay dan naawat ira ed limog na totoo a makabat ed siensia, a maslak ed sikara et manisia ed bangat ya ebolusyon. Say propesor na biochemistry a si Michael Behe, ya angusar na dakel a taon ed bilay to diad impanaral na komplikadon kimey na saray mabilay a selula ed loob na laman, so angipaliwawa a saramay mangibabangat ya atibukel iray selula panamegley na ebolusyon so agmakapaneknek ed satan ya ibabangat da. Kasin nagawa so ebolusyon diad sayan melmelanting a bengatla, salanti, unong ed samay teoryan molekular ya ebolusyon? “Say molekular ya ebolusyon so agmitunosan ed bangat na siensia,” so insulat to. “Anggaporay publikasyon nipaakar ed siensia​—a singa saray bantog a dyurnal, espisyal iran dyurnal, odino liblibro​—a manideskribe no panon a linmesa odino nayarin onlesa so sakey a peteg, komplikado, bayokemikal a sistema. . . . Say panangipasoot ed teorya nen Darwin a molekular ya ebolusyon et panaglastog labat.”

No ag-itan nipaliwawa na saray ebolusyonista, akin ya agaylay gunaet dan mangibangat na saratan ya ideya? Impaliwawa nen Behe: “Dakel a totoo, kabiangan la iray maimpluensya tan respetadon maong a sientista, so agmalabay a mangamta a wala so makapanyarin manamalsa.”

Say bangat ya ebolusyon so manasagyat ed dakel a lider na relihyon a malabay a nabidbir a makabat. Mipadpara ira ed saramay tinukoy nen apostol Pablo sanen sinulat to iray Kristiano diad Roma. Inkuan to: “Say akabatan nipaakar ed Dios nipatnag ed sikara . . . Saray bengatla ya agnanengneng a kien to, say andi-anggaan a pakayari to tan inkadibino to nanengneng a manlapu ed inkapalsa’y mundo, natalosan ira unong ed saray bengatla ya agawa, pian anggapo so baraan da: Ta diad impikabat da ed Dios, agda ginalang a singa Dios, tan agda met akisalamatan; noag ingen, nagmaliw iran maapa ed panagkatunongan da, et say mureng a puso ra naklepan. A kuan dan makabat ira, nagmaliw iran makulangkulang.” (Roma 1:19-22) Panon mon napaliisan so panamalikdo na saray matitilan managbangat?

Pananisia ed Manamalsa a Nibase’d Ebidensya

Idadanet na Biblia so kaimportantian na ebidensya sanen imbaga na satan no antoy kabaliksan na pananisia. Inkuan na satan: “Say pananisia sikato so agpanduaruwa ed saray bengatla ya iilaloan, say panangipatnag ed saray bengatla ya agni anengneng.” (Hebreos 11:1) Say tuan pananisia ed Dios so nepeg a nibase ed ebidensya a mamaneknek a peteg a walay Manamalsa. Ipapanengneng na Biblia no iner so pakaromogan mo na ebidensya.

Say pinuyanan a managsulat na Biblia a si David so angikuan: “Pisalamatan taka ta makapataktakot tan makapakelkelaw so inkagawa na inkasiak.” (Salmo 139:14) Say panmorekdek ed makapakelkelaw ya inkadesinyo na laman tayo tan arum nin mabilay a pinalsa, so mamakiwas ed sikatayo pian pandinayewan a maong so kakabatan na Nanggawa ed sikatayo. Alay abig so inkadesinyo na balang kabiangan na nilibon sistema na laman tayo a mantutulongan pian mansiansia itayon mabilay. Ontan met, say uniberso so mamaneknek a dugaruga tan mauk-uksoy so inkasangal na satan. Oniay insulat nen David: “Saray tawen ipaliwawa ra so gloria na Dios; tan say sansinakoban iparungtal to so gawa na saray lima to.”​—Salmo 19:1.

Say Biblia so mismon lapuan na dakel ya ebidensya nipaakar ed Manamalsa. No ipanaon mo so pangusisa ed pantutunosan na 66 a libro na Biblia, say atagey iran estandarte ed moral, tan say ag-onsasaew a kasumpalan na saray propesiya na satan, nawalaan ka na daakan ya ebidensya a say autor na satan et say Manamalsa. No natalosan mo iray bangat na Biblia, saya met so mangiter ed sika na kompiyansa a say Biblia et petepeteg a Salita na Manamalsa. Alimbawa, no natalosan mo so sengegan na paniirap, say Panarian na Dios, say arapen na katooan, tan say paraan pian naromog so liket, nanengneng mo so malinew ya ebidensya na kakabatan na Dios. Naliknam met so alikna nen Pablo sanen insulat to: “O say kaaralman na kayamanan na kakabatan tan pakaamta na Dios! Agaylan agnausisa a kanonotan to, tan agnatebek ira a dalan to!”​—Roma 11:33.

Legan mon uusisaen so ebidensya tan ombibiskeg so pananisiam, lalo kan nakombinsi a no babasaen mo so Biblia, sika so ondedengel a mismo ed Manamalsa. Inkuan to: “Ginawak so dalin tan pinalsak so too ed tapew to: Siak, dia ed saray limak lanlamang binuskag ko so saray tawen; tan ginanggan ko so saray amin ya ehersito ra.” (Isaias 45:12) Segsegurado ya agmon balot pagbabawian so pansasagpot mon paneknekan ed inkasika a si Jehova so Manamalsa na amin a bengatla.

[Blurb ed pahina 14]

Imbaga nen apostol Pablo diad saray de-aral a Griego: “Say Dios . . . dia ed saksakey a too ginawa to a pansengegan na amin a nasyones na saray totoo”

[Blurb ed pahina 15]

Unong ed ebolusyon, say too natan et sakey ya inmaligwas a klase na ayep. Balet, unong ed Biblia, say too natan et kailalakan na perpekton too ya arawdawi la ed inkaperpekto

[Blurb ed pahina 16]

“Say molekular ya ebolusyon so agmitunosan ed bangat na siensia”

[Blurb ed pahina 17]

Say makapakelkelaw ya inkadesinyo na saray mabilay a pinalsa so mamakiwas ed sikatayo pian pandinayewan a maong so kakabatan na Nanggawa ed sikatayo