TEPET NA SARAY KABATAAN

Panon to no Mansian La Iray Atateng Ko?

Sakey ed saray sankairapan ya situasyon ya aarapen na saray kabataan et no mansian la iray atateng da. No bilang ta nagawa itan ed sika, antoy gawaen mo pian nasarag moy ermen?

Diad sayan artikulo

Taloran agmo nepeg ya gawaen

1. Agmo tetetelen so sarilim

“Aminsan imbagad siak nen nanay ko ya ginmapoy amin ya problema da nen tatay ko nen niyanak ak, kanian inisip ko ya siak so rason no akin ya nansian iray atateng ko.”—Diana.

Tandaan mo iya: Aliwan sikay rason no akin ya mansian iray atateng mo. Mansian ira lapud walay problema da ed relasyon da. Aliwan sikay sengegan na problema da tan agmo naresolbe itan. Sikaran dua so dapat ya manresolbe ed problema dan sanasawa.

“Kada sakey et nepeg ton sakbaten so dilin responsabilidad to.”—Galacia 6:5.

2. Agka maneem-em na sakit na linawa

“Ampetapetang so ulok ed si tatay ko ta niloko toy nanay ko. Mairap ko lan pantiwalaan lamet si tatay ko.”—Rianna.

Tandaan mo iya: Normal labat ya manpasnok tan nadismaya ka ed nagagawad atateng mo. Balet agmakatulong ed sika so panem-em na sakit na linawa ta apektoen toy emosyon tan laman mo. Kanian wala may ibabaga ra ya no manem-em kay sakit na linawa et singa ka oniinum na samal insan mo alagaren ya say ompatey et amay bubusolen mo.a

“Tundaan moy manpasnok tan paliisan moy onsanok.”—Salmo 37:8.

3. Agmo iisipen ya agka met magmaliw ya maliket no wala lay asawam

“Natatakot ak ya ompan naalig koy ginawa nen tatay ko. Nanaaburido ak ta ompan no wala lay asawak tan wala lay ananak mi et gawaen ko met imay ginawa na atateng ko kanian nansian ira.”—Jessica.

Tandaan mo iya: Agto labay ya ibaga ya no aderal so relasyon na atateng mo et naderal met lay relasyon mo ed magmaliw ya asawam. Diad tua, makaaral ka ingen ed saray agawa ed atateng mo. Singa bilang, ompan mas antam la no anto ran ugali so anapen mo ed magmaliw ya asawam. Tan ompan lapud impansian na atateng mo et napakiwas ka met ya paaligwasen iray kualidad ya makatulong ed sikan magmaliw ya maong ya asawa.

“Usisaen komon na kada sakey so gagawaen to.”—Galacia 6:4.

Akayurong ed sofa legan ya manguusar na laptop so sakey ya tinedyer ya laki ya asementoy sali to. — Legan mon aawaten so impansian na atateng mo, singa ka manpapaabig na aputer ya pukel mo. Ansakit ni diad unaan pero onabig met lanlamang

Taloran sarag mon gawaen

1. Mitongtong. Saramay totoon agda ibabagad arum iray negatibon nalilikna da et maininomay ya natukson manggawa na saray bengatlan makaderal ed laman da, singa say sobran iyinum na alak tan pan-druga. Imbes ya gawaen mo iratan, salim iraya:

Mitongtong kad atateng mo. No amayamay lay ibabagad sika na atateng mo nipaakar ed saray problema da ya sanasawa, kalmado pero mapekder mon ipaliwawa ed sikara no antoy epekto na satan ed sika. No naiirapan kan mitongtong ed sikara, sarag mo ran sulatan.

Manggagaway sulat so sakey ya tinedyer ya bii.

Mitongtong kad kaarom ya napantiwalaan mo. Nainawaan kan maong no walay ondengel ed sika. Ibabaga na Biblia ya “say tuan kaaro et mangaaro ed amin a panaon tan sakey ya agi a nailaloan diad panaon na gonigon.”—Proverbio 17:17.

Mitongtong kad Dios. Lanang kan dengelen nen Jehova a Dios, say “Dumerengel na pikakasi.” (Salmo 65:2) Ibabaga na Biblia ya sarag mon ‘ipaawit ed sikato so amin a kapagaan mo, lapud iyaansakit to ka.’—1 Pedro 5:7.

Siopan ateng mo so sarag mon katongtongen ya kalmado tan nakontrol moy emosyon mo?
Siopa ed saray pantitiwalaan mon kaarom (balanglan kaedad mo o mas matatken nen sika) so sarag mon ipila ed saray totoon nakerewan moy tulong?
Anto ran espisipikon problema so sarag mon ipikasi?

2. Man-adjust ka ed saray pananguman

No mansian iray atateng mo ompan duma lay panayaman yo, balo lay eskuelaan mo tan kakaarom, tan ompan manguman met so badyet yo. Natural labat ya na-stress ka tan ompan say pakaliknam et aguloy bilay mo. Antoy makatulong ed sika pian agka masyadon nairapan ed sarayan pananguman? Salim so manpokus ed no panon kan maka-adjust ed balon situasyon mo.

Antoy sankabalegan ya pananguman ya ginawam lapud nansian iray atateng mo?
Anto ray gawaen mo pian makapan-adjust ka ed satan ya pananguman?

“Naaralan ko la a pasaragen no antoy wala, antokaman so kipapasen ko.”—Filipos 4:11.

3. Diskobrem iray balibalin kualidad mo

Anggano aliwliway epekto ed sika na impansian na atateng mo, makatulong met itan pian naimanom iray balibalin kualidad mo. Tan ompan lapud satan et nawalaan ka ni ingen na balo iran kualidad. “Nen nansian iray atateng ko, apilitan ak ya magmaliw ya responsable,” so imbaga nen Jeremy, ya nansian iray atateng to nen 13 to ni labat. “Siak so panguloan kanian kaukolan kon tulongan si nanay ko tan pati say melag ya agik.”

Tutulongan na tinedyer ya bii so mas ugaw nin agi to ya manggaway asainmin to legan ya manluluto so nanay da diad kusina. — No nansian so atateng mo, nayarin napakiwas ka ya magmaliw ya mas responsable

Manlapu nen nansian iray atateng mo, anto la ray adiskobrem ya balibalin kualidad mo?
Anto ran kualidad so labay mo nin napaaligwas?

“Say interon kasulatan et impuyan na Dios tan makagunggona parad . . . panangipetek.”—2 Timoteo 3:16.

a Parad kaaruman ya impormasyon, basaen so artikulon “Paano Ko Makokontrol ang Aking Galit?”