Anto so Makapanyarin Babilonia?
Say ebat na Biblia
Indeskribe na libron Apocalipsis so “sakey a bii,” “maimpluensyan imoral a bii” iya tan say ngaran to et “sakey ya misteryo: ‘Makapanyarin Babilonia.’” (Apocalipsis 17:1, 3, 5) Irerepresenta na sayan bii so amin ya palson relihyon ed interon mundo, saramay ‘insalat da ed katilaan so katuaan na Dios.’a (Roma 1:25) Anggaman dakel so pandumaan na saratan ya relihyon, pareparehas ira balet ya iyaarawi da ray totoo ed panagdayew ed tuan Dios ya Jehova.—Deuteronomio 4:35.
No panon ya nabirbir so Makapanyarin Babilonia
Say Makapanyarin Babilonia et sakey ya simbolo. Saray karga na libron Apocalipsis et impaamta “diad panamegley na saray simbolo,” kanian duga labat ya isipen ya say Makapanyarin Babilonia et sakey ya simbolo, aliwan literal a bii. (Apocalipsis 1:1) Sakey ni, sayan bii et “akayurong ed amayamay a danum,” ya ontutukoy ed “saray rasa tan grupo na totoo tan nasyon tan lenguahe.” (Apocalipsis 17:1, 15) Siempre, ag-itan nagawaan na literal a bii.
Irerepresenta na Makapanyarin Babilonia so sakey ya internasyonal ya organisasyon. Tinawag itan a bii ya sakey ya “baleg a syudad a walaan na sakey a panarian a manuuley ed saray arari na dalin.” (Apocalipsis 17:18) Kanian say impluensya to et sakopen toy interon mundo.
Say Makapanyarin Babilonia et sakey ya organisasyon na relihyon, aliwan politika odino komersyo. Say syudad na Babilonia nensaman et aktibo ed saray kimey ya mikonektaan ed relihyon, kabkabat itan ed panguusar to na ‘panagmahiko’ tan ‘panagsalamangka.’ (Isaias 47:1, 12, 13; Jeremias 50:1, 2, 38) Diad tua et palso so relihyon na saray manaayam ed satan ya syudad tan kokontraen da so tuan Dios ya Jehova. (Genesis 10:8, 9; 11:2-4, 8) Impasen na saray manuley ed Babilonia ya mas atagey ira nen si Jehova tan agda nirespeto so panagdayew ed sikato. (Isaias 14:4, 13, 14; Daniel 5:2-4, 23) Ontan met, kabkabat so Makapanyarin Babilonia ed “espiritismo” ya gagawaen to. Base ed saratan ya impormasyon, mapatnag sirin ya say Makapanyarin Babilonia et sakey ya organisasyon na relihyon.—Apocalipsis 18:23.
Say Makapanyarin Babilonia et aliwan organisasyon na politika ta ibabaga na Biblia ya manermen iray “arari na dalin” no naderal la itan. (Apocalipsis 17:1, 2; 18:9) Aliwa met itan ya organisasyon na komersyo ta base ed Biblia et duma itan ed saray “negosyante ed dalin.”—Apocalipsis 18:11, 15.
Photograph taken by courtesy of the British Museum
Bato ya akaukit so Ari na Babilonia ya si Nabonidus tan saray simbolo na taloran dirios ya si Sin, Ishtar, tan Shamash
Say Makapanyarin Babilonia et dugarugan simbolo na palson relihyon. Imbes ya ibangat iray totoo ya onasingger ed tuan Dios ya Jehova, tatangguyoren na palson relihyon iray totoo ya mandayew ed arum a dirios. Diad Biblia et tatawagen itan ya “espiritual a prostitusyon.” (Levitico 20:6; Exodo 34:15, 16) Anggad natan et ibabangat ni na dakel ya palson relihyon iray bangat ya nanlapu nid Babilonia nensaman, kaiba lay trinidad, agkuno ompatey so kamarerwa, tan kaukolan kunoy mangusar na imahen ed panagdayew. Panlalaoken met na saratan ya relihyon so panagdayew tan say panangaro ed mundo. Satan ya ag-inkamatoor et tinawag na Biblia ya espiritual a pikakalugoran.—Santiago 4:4; paimanod leksab.
Say kayamanan na palson relihyon tan say pangipapangta tod satan et dugaruga ed samay deskripsion na Biblia nipaakar ed Makapanyarin Babilonia ya biin “akasulong na kolor-ube tan ambalbalangan kawes” tan wala ray “alahas a balitok, mablin bato, tan perlas” to. (Apocalipsis 17:4) Say Makapanyarin Babilonia so lapuan na “saray makapadimlan bengatla diad dalin,” odino saray bangat tan kagagawa ya agmangiiter na gloria ed Dios. (Apocalipsis 17:5) Kabiangan na palson relihyon iray “rasa tan grupo na totoo tan nasyon tan lenguahe” ya onsusuporta ed Makapanyarin Babilonia.—Apocalipsis 17:15.
Say Makapanyarin Babilonia so natetel ed impatey na ‘amin ya pinatey diad dalin.’ (Apocalipsis 18:24) Manlapu la nensaman, say palson relihyon so mangisusugsog na guerra tan terorismo tan agda met ibabangat ed totoo so katuaan nipaakar ed si Jehova, say Dios na aro. (1 Juan 4:8) Lapud satan et dakdakel lay inatey.
Antoy pakanengneng na Dios ed Makapanyarin Babilonia?
Parad Dios, saray kasalanan na Makapanyarin Babilonia et “atipon ya anggad tawen.” (Apocalipsis 18:4, 5) Agaylay pasnok na Dios ed palson relihyon ta dumay ibabangat da nipaakar ed sikato tan aliwliway pantratrato da ed saray membro da.
Antoy nagawa ed Makapanyarin Babilonia?
Ibabaga na Biblia ya “inyabawag na Dios so panangukom” to ed Makapanyarin Babilonia. (Apocalipsis 18:20) Panamegley na saray simbolo, impasakbay na Biblia ya deralen na Dios so amin ya palson relihyon. (Apocalipsis 18:8) Pakiwasen na Dios so ambalbalangan atap ya ayep—ya mangirerepresenta ed sakey ya makapanyarin organisasyon na politika—pian busolen so palson relihyon tan sigpot ton deralen itan. (Apocalipsis 17:16, 17) “Oniay kapeles na kibasileng na baleg a syudad a Babilonia, tan sikatoy aglan balot naromog.” (Apocalipsis 18:21) Kanian saramay labay dan paliketen so Dios et nepeg ya ompaway ira ed palson relihyon tan arawian da itan.—2 Corinto 6:14-17.
a Nengnengen so artikulon “Panon Kon Naamtaan No Dinan so Tuan Relihyon?”