TEPET NA SARAY KABATAAN
Antoy Gawaen Ko Pian Agak Nasagad Lapud Sobran Stress?
Kasin nalilikas mo ya asingger lan nasagad so laman mo lapud sobran stress? No on, makatulong ed sika iyan artikulo!
No akin ya nagagawa
Sobran panagtrabaho tan dakel ya responsabilidad. Imbaga na kabataan ya si Julie: “Ibabaga na totoo ya dapat et lanang tayon gawaen so anggaay nayarian tayo, ya i-improve tayoy sarili tayo, ya mas atagey so pangarapen tayo pian mas baleg so nagawaan tayod bilay. Mair-irap so na-pressure!”
Teknolohiya. Lapud wala la ray smartphone, tablet, tan arum nin gadyet, matmainomay itayon nakontak ed anggan anton oras—sakey itan ya rason no akin ya na-stress itayo, ya anggad nasagad lay laman tayo.
Kulang na ugip. “Dakel ya kabataan so busy ed eskuelaan, trabaho, tan panagrelaks kanian masakbay iran ombabangon, balet ta atrasado la ran nanaugip. Makapuy itan ed laman da pero ontan lay apasalan da,” so imbaga na kabataan ya si Miranda. Lapud satan et nasasagad so laman da.
No akin ya importantin iwasan
Ibabaga na Biblia ya maong so mankuli. (Proverbio 6:6-8; Roma 12:11) Balet ag-irerekomenda na satan so alablabas ya panagtrabaho ya anggad naapektoan lan amin—pati say kalusugan mo.
“Aminsan, a-realize kon agak ni manaya angan diad interon sanagew lapud kaukolan kon sumpalen so dakel ya responsabilidad ya inawat ko. Naaralan ko ya aliwan maong no awaten koy amin ya responsabilidad—ta no awaten kon amin, naapektoan lay laman ko.”—Ashley.
Duga sirin iyan ibabaga na Biblia: “Say mabilay ya aso et mas maong ni nen say inatey a leon.” (Eclesiastes 9:4) No dakdakel so nagagawaan mo, ompan isipen mo ya singa leon so biskeg mo—pero temporaryo labat itan. Onsabi panaon, anien mo lanlamang itan lapud naapektoay kalusugan mo.
No antoy nagawaan mo
Aral mon ibaga so andi. Ibabaga na Biblia: “Say karunongan et walad saray mapaabeba.” (Proverbio 11:2) Amta na saray mapaabeban totoo iray limitasyon da, tan ag-ira mangaawat na responsabilidad ya agda nasarag.
“Seguradon nasagad so laman na too ya agto amtay mangibaga na andi, amay toon awat lan awat ed kada responsabilidad ya iter ed sikato. Aliwa kan mapaabeba no ontan ka. No ontan ya lanang so gagawaen mo, nasagad so laman mo.”—Jordan.
Dapat duga so ugip mo. Ibabaga na Biblia: “Mas maong ni daiset a painawa nen say alablabas a panagkimey tan panguusil ed dagem.” (Eclesiastes 4:6) Ibabaga na saray eksperto ya singa ‘mamangan so utek tayo legan tayon nanaugip.’ Saray tinedyer et kailangan day walora anggad samploran oras ya ugip, pero ag-itan nagagawaan na dakel ed sikara.
“No busy ak ya maong, kulang so ugip ko. Pero nalikas ko ya no aruman koy anggan sakey oras so ugip ko, mas dakel so nagawaan ko tan mas maliket ak diad onsublay ya agew.”—Brooklyn.
Magmaliw ya organized. Ibabaga na Biblia: “Saray plano na makuli et seguradon ontalona.” (Proverbio 21:5) No antam ya ayosen so eskedyul mo tan no balanse ka ed saray activities mo, nausar mo itan ya abilidad anggad itatken mo.
“Naiwasan moy na-stress no mangusar kay planner. No malinew ed sikay eskedyul mo, mas mainomay mon nanengneng no anto ray sarag mon i-adjust pian agnasagad so laman mo.”—Vanessa.