Say Biblia—Kasin Salita na Dios Odino Too?
Katuloyan na Kapitulo 7
Nanduruman Punto-de-Bista
15, 16. Panon a si Moises tan Josue so namparan susto anta ibabaga na sakey a say bukig na Jordan et “diad sayan pasen” na ilog bangta inkuan na sananey a “saman a pasen”?
15 No maminsan saray managsulat na Biblia so mangisulat ed parehon ebento diad nanduruman punto-de-bista, odino iparungtal daray salaysay da ed nanduruman dalan. Sano kunsideraen irayan pandurumaan, arum iran mabitar a pansumlangan so mainomay lan resolbien. Say walad Numeros 35:14 so alimbawa ed saya, a ditan tinukoy nen Moises so teritoryan bukig a Jordan a “walad sayan pasen na Jordan.” Anggaman kuan, sanen mansasalita nipaakar ed dalin na bukig a Jordan, tinukoy nen Josue itan a “diad saman a pasen na Jordan.” (Josue 22:4) Dinan so susto?
16 Diad tua, sikara so namparan susto. Unong ed salaysay na Numeros, saray Israelitas so agni akabaliw ed Ilog Jordan a mamaarap ed Insipan a Dalin, kanian diad sikara say bukig a Jordan et “sayan pasen.” Balet si Josue so akabaliw la ed Jordan. Natan, sikato lay walad sagur na ilog, ed dalin na Canaan. Kanian parad sikato, say bukig na Jordan et “diad saman a pasen.”
17. (a) Anton inkuan a pansumlangan so ituro na arum ed ununan duaran kapitulo na Genesis? (b) Anto so manunan rason ed inkuan a pansumlangan?
17 Niarum ni, say inkatibukel na salaysay so mangitonton ed mabitar a pansumlangan. Diad Genesis 1:24-26, ipanengneng na Biblia a saray ayayep so apalsa sakbay na too. Balet diad Genesis 2:7, 19, 20, ompatnag a say too so apalsa sakbay na ayayep. Akin a mansumlangan? Lapud sisingbaten itan na duaran salaysay ed panamalsa diad duaran nandumaan a punto-de-bista. Dedeskribien na ununa so inkapalsa na katawenan tan dalin tan amin a wadtan. (Genesis 1:1–2:4) Say komadua so mangiyaapasakey ed inkapalsa na atooan a rasa tan inkaplag to ed kasalanan.—Genesis 2:5–4:26.
18. Panon tayon pantunosan so mabitar iran pansumlangan na duaran salaysay na panamalsa ed saray inmunan kapitulo na Genesis?
18 Say ununan salaysay so kronolohikon naalasir, a naapag ed anemiran nantutumbokan “iran agew.” Say komadua so nisulat unong ed alasir na kaimportantian na tema. Makatunongan lambengat a kayari antikey ya introduksion, et tukoyen ton tampol so inkapalsa nen Adan, lapud sikato tan say pamilya to so ontumbok a tema. (Genesis 2:7) Insan arum ya impormasyon so niparungtal unong ed pankaukolan. Nakabatan tayo a kayari inkapalsa to si Adan so manbilay ed tanamanan na Eden. Kanian nasasalambit natan so panagtanem ed tanamanan na Eden. (Genesis 2:8, 9, 15) Inganggan nen Jehova a ngaranan nen Adan so “amin ya atap ya ayep ed uma tan amin a mantekkiab a palsa ed katawenan.” Sirin, saya so panaon pian salambiten a “pinalsa nen Jehova a Dios manlapud dalin” irayan amin a palsa, anggaman sikaray abayag lan apalsa sakbay na inkapalsa nen Adan.—Genesis 2:19; 1:20, 24, 26.
Basaen a Maalwar so Salaysay
19. Anton mabitar a gutgutan so limmesa nipaakar ed salaysay na Biblia ed impansakup ed Jerusalem?
19 No maminsan, nakaukolan lambengat so pambasan maalwar ed salaysay tan mankatunongan ed impormasyon a wadtan pian naresolbi iray mabitar a pansumlangan. Nakaukolan iya sano kunsideraen tayo so impansakup na saray Israelitas ed Jerusalem. Say Jerusalem so nilistan kabiangan na tawir nen Benjamin, balet nabasa tayon saya so ag-asakup na tribu nen Benjamin. (Josue 18:28; Uko-ukom 1:21) Nabasa tayo met ya ag-asakup na Juda so Jerusalem—a singa kabiangan itan na tawir na tribu. Diad kaunoran, say Jerusalem so tinalo na Juda, tan pinoolan da. (Josue 15:63; Uko-ukom 1:8) Anggaman kuan, nilasus taon ed saginonor, nikurit met a sasakupen nen David so Jerusalem.—2 Samuel 5:5-9.
20, 21. Diad pangusisan maalwar ed amin a matukoy iran detalye, anto so onletaw a tuan agawa ed impansakup na saray Hebreo ed syudad na Jerusalem?
20 Diad ununan pakabasa, amin na saya so ompatnag a makagutgut, balet diad peteg anggaporay pansumlangan. Diad tua, say ketegan na tawir nen Benjamin tan Juda so manlapud Lawak na Hinnom, anggad kadaanan a syudad na Jerusalem. Diad peteg say teritorya nen Benjamin so walad pasen a diad kaunoran et atawag na Syudad nen David, unong ya ibabaga na Josue 18:28. Ingen nayarin say Jebuseon syudad na Jerusalem so onlampas ni ed Lawak na Hinnom tan sakupen to so teritorya na Juda, sikato no akin a say Juda so nakaukolan a mibakal met sumpad manaayam iran Canaanita.
21 Ag-asakup nen Benjamin so syudad. Aminsan, sinakup na Juda so Jerusalem tan saya so pinoolan da. (Uko-ukom 1:8, 9) Balet saray puersa na Juda so sinmener, kanian arum ed saray datin manaayam so pinmawil lamet ed syudad. Diad saginonor, saya so inyagel dan mabiskeg kanian sikaray ag-apagit na Juda tan Benjamin. Sirin, saray Jebuseo so nansiansia ed syudad anggad impansakup nen David ed syudad nilasus taon ed saginonor.
22, 23. Siopa so anakbat na panamairapan a kiew nen Jesus anggad pasen na pangipasakan?
22 Say komaduan alimbawa so naromog tayo ed saray Ebanghelyo. Nipaakar ed impangitonton ed si Jesus ed ipatey to, onia so nabasa tayo ed Ebanghelyo nen Juan: “Et pinmaway a sankasakbat to ed inkasikato so panamairapan a kiew.” (Juan 19:17) Anggaman kuan, nabasa tayo ed Lucas: “Sanen sikatoy inyakar da, siningkat da si Simon a taga-Cirene, a nanlapud uma, tan impasakbat da’d sikato so panamairapan a kiew ya itombok to ed si Jesus.” (Lucas 23:26) Kasin si Jesus so anakbat ed kiew, odino sinakbat itan nen Simon a parad sikato?
23 Diad gapo, malinew a sinakbat nen Jesus so dilin panamairapan a kiew to, unong ya idadanet nen Juan. Balet diad saginonor, unong a paneknekan nen Mateo, Marcos, tan Lucas, si Simon ed Cirene so ginanggan a manakbat parad sikato anggad pasen a pangipasakan.
Paneknek na Ag-impannununong
24. Akin ya agtayo mankelaw ed pakaromog na arum iran mabitar a pansumlangan ed Biblia, balet anto so agtayo nepeg ya isipen nipaakar ed saya?
24 Tua, walaray arum a mabitar a pansumlangan ed Biblia a mairap a pantunosan. Balet agtayo nepeg ya ipasen a sikaray pihon pansumlangan. Mabetbet ya atan so lapu lambengat ed kakulangan na kumpleton impormasyon. Itatarya na Biblia so magenap a pikakabat a mamano ed espiritual a pankaukolan tayo. Balet no iter to ed sikatayo so amin a detalye ed amin ya ebenton asalambit, magmaliw a baleg, ambelat a libraria, imbes a melag, anlemew a tomon singa say walad sikatayo natan.
25. Anto so ikuan nen Juan nipaakar ed kurit na ministeryo nen Jesus, tan panon iyan makatulong ed sikatayo pian natebek no akin ya ag-iiter na Biblia ed sikatayo so amin a detalye nipaakar ed amin ya ebento?
25 Nipaakar ed ministeryo nen Jesus, nansulat si apostol Juan a tekep na makatunongan ya inkalablabas: “Diad tua, amayamay so arum iran bengatlan ginawa nen Jesus, a no isulat ya amin a sansakeyen, isipen kon agnayarian na mundon mismo a kargaen iray lukot ya akaisulatan.” (Juan 21:25) Lalon imposible so pangikurit ed amin a detalye na andukey ya awaran na totoo na Dios manlapud saray patriarka anggad inmunan-siglon Kristianon kongregasyon!
26. Karga na Biblia so magenap ya impormasyon pian naseguro tayo so anton katuaan?
26 Peteg, say Biblia so milagron inkasegek. Karga to so magenap ya impormasyon a mangipabidbir ed sikatayon aglambengat itan insulat na too. Antokaman a pandurumaan ed lugan to so mamaneknek ed ag-impannununong na saray managsulat ya akatasi. Diad biek a dapag, say matalonan impantunosan na Biblia—a salaysayen tayon detalyado ed arapen a kapitulo—so andi-duaruwan mangidemostra ed madibinon lapuan. Atan so salita na Dios, aliwan ed too.