Ipaparaan nen Jehova so Dalan
“Saya ya ebanghelyo na panarian nipulong naani.”—MATEO 24:14.
1. Antoy agawaan la na panagpulong a kimey nen inmuna tan ed koma-20 siglo?
LAPUD si Jehova et Dios na aro, linawa ton “amin a totoo nilaban ira komon, tan ondago ra ed pakapikabat ed katuaan.” (1 Timoteo 2:4) Kakaukolanen na saya so internasyonal a panagpulong tan panagbangat a kampanya. Nen inmunan siglo, pinagmaliw na sayan panagpulong so Kristianon kongregasyon bilang “lusek tan sakurong na katuaan.” (1 Timoteo 3:15) Kayari na satan et sinmabi met so panaon na apostasya ya amakuyep ed liwawa na katuaan. Diad agano niran taon, legay “panaon na kasumpalan,” say “[tuan] pikakabat” so nagmaliw lamet a daakan, ya angitarok na nibase’d Biblian ilalo nipaakar ed andi-anggaan a kilalaban ed saray minilyon.—Daniel 12:4.
2. Antoy agawaan la nen Jehova a misiglaotan ed panagpulong a kimey?
2 Anggaman ed impasya iran sagpot nen Satanas pian amperen so gagala na Dios, say panagpulong a kimey nen inmuna tan ed koma-20 siglo so akadampot na makapakelkelaw ya intalona. Ipanonot na satan so propesiya nen Isaias. Nipaakar ed impawil na saray Judion adestiero ed Juda nen komanem a siglo K.K.P., onia so insulat nen Isaias: “Balang lawak nitandoro, tan amin a palandey tan pukdol napaabeba ra naani; tan say tibatibagkol napalanas naani, tan saray lasonglasong a pasen magmaliw a sakey a mapatar.” (Isaias 40:4) Imparaan tan pinalatas met nen Jehova so dalan parad baleg iran kampanya na panagpulong nen inmuna tan ed koma-20 siglo.
3. Diad antoran dalan a sarag nen Jehova a sumpalen iray gagala to?
3 Agkabaliksan na saya a direktan kinmiwas si Jehova ed amin a nagagawa ed dalin ta pian iyabanti so panangipulong ed maong a balita; nisay kabaliksan ton angagamil si Jehova na pakaamta lan unona pian amtaen ed eksakton detalyi so amin a bengatlan nagawa. Tua, sarag ton amtaen lan unona tan imaneobra iray ebento ed arapen. (Isaias 46:9-11) Balet sarag to met so onkiwas unong ed saray nagagawa legay kiparungtal na saratan. Singa say maong a managpastol a makaamta ed no panon so pangipaarap tan no panon so panalimbeng ed pulok to, igigiya nen Jehova iray totoo to. Itotonton tora ed kilalaban, sasalimbengan toy espiritualidad da tan papakiwasen toran manganamot ed saray situasyon tan nagagawa a mangiyalibansa ed matalonan panangipulong ed maong a balita diad sankamundoan.—Salmo 23:1-4.
Mairap ya Asainmin
4, 5. Akin a makapaangat ya asainmin so panangipulong ed maong a balita?
4 Singa ed panagpaalagey ed biong ed panaon nen Noe, say panangipulong ed Panarian so abalbaleg a proyekto—namparan nen inmunan siglo tan ed modernon panaon. Walay kairapan a tuloy na kimey a mangipasabi na antokaman a mensahe ed amin a totoo, balet sayan kimey so nagkalalo lan makapaangat. Nen inmunan siglo, dagdaiset iray babangatan. Say Lider da, si Jesus, so pinatey ya inakusaan ya angagamil na isusumpa ed gobierno. Niletneg lan maong so Judion relihyon. Nipaalagey lay marakdakep a templo ed Jerusalem. Saray aliwan Judion relihyon ed Mediteraneon lugar so niletneg met lan maong, a walaan na saray templo tan saserdote. Mipadpara, diad inggapoy “panaon na kasumpalan” nen 1914, pigpigara iray alanaan a Kristiano, tan dakel iray membro na arum a relihyon a mankuan a manlilingkor ed Dios.—Daniel 12:9.
5 Pinasakbayan nen Jesus iray patumbok to a sikaray napasegsegang. Inkuanto: “Saman la yawat da kayo ed pakapasegsegang, tan pateyen da kayo naani; tan gulaen da kayo naani na saray amin a nasyon nisengeg ed ngaran ko.” (Mateo 24:9) Niarum ed saratan a problema, nagkalautla ed “saray kaunoran ya agew,” naromogan na saray Kristiano so inkasikara ed utel na “saray panaon a maatap [a mairap a pidenengan].” (2 Timoteo 3:1) Nagmaliw a makapaangat tan mairap so panagpulong lapud kabaleg na kimey, inkasegurado a napasegsegang, tan mairap iran panaon. Nakakaukolan so mabiskeg a pananisia.
6. Anton panamaseguro ed italona so inter nen Jehova ed totoo to?
6 Anggaman kabat nen Jehova a walaray kairapan, kabat to met ya anggapoy makapatunda ed kimey. Nipasakbay so italona ed kabisadon propesiya a walaan na makatantandan kasumpalan nen inmuna tan ed koma-20 siglo: “Saya ya ebanghelyo na panarian nipulong naani ed sankamundoan.”—Mateo 24:14.
7. Kaunongan kalaknab so panagpulong a kimey nen inmunan siglo?
7 Lapud napno na pananisia tan masanton espiritu, nantultuloy iray lingkor na Dios nen inmunan siglo pian sumpalen so niganggan ed sikara. Lapud pinaneknekan nen Jehova a sikatoy walad sikara, tinmalona ira ed labas ni na inilaloan da. Diad panaon a nansulat si Pablo ed saray taga-Colosas, anganko et 27 taon kayari impatey nen Jesus, nayarian ton ikuan a say maong a balita so “nipulong ed amin a pinalsa ed leksab na tawen.” (Colosas 1:23) Mipadpara, diad pansamposampot na koma-20 siglo, say maong a balita so nipupulong la ed 233 a daldalin.
8. Diad silong na antoran sirkumstansia ya aabrasaen la na dakel so maong a balita? Mangiter na saray alimbawa.
8 Minilyon so angabrasa la ed maong a balita ed agano niran dekada. Dakel so nanggawa ed satan diad silong na agpaborabli iran sirkumstansia—legay panaoy bakal, pananebel, tan pirmin panamasegsegang. Tua met itan nen inmunan siglo. Diad sakey ya inkagawa et si Pablo tan Silas so maruksan pinepekpek tan impriso. Agaylan agnaseguron kipapasen a panggawaay babangatan! Ingen, inusar nen Jehova so kipapasen pian gawaen so ontan. Nibulos si Pablo tan Silas, tan nagmaliw a mananisia so managbantay na prisoan pati say pamilya to. (Gawa 16:19-33) Ipapanengneng na saratan ya eksperiensia a say maong a balita so agnaamper na saramay onsusumpa ed satan. (Isaias 54:17) Anggaman ontan, say awaran na Inkakristiano et aliwan tuloytuloy a kairapan tan panamasegsegang. Imanoen tayo pay pigaran paborablin agawgawa ya akatulong ed pamalatas ed dalan parad matalonan panangipulong ed maong a balita nen inmuna tan ed koma-20 siglo.
Relihyoson Kipapasen
9, 10. Panon a pinalesa nen Jehova so paniilalo ed kipulong na maong a balita nen inmuna tan ed koma-20 siglo?
9 Nonoten pay inkipanaon na sankagloboan a panagpulong a kampanya. No nipaakar ed kipapasen nen inmunan siglo, say propesiya nipaakar ed 70 simba na taotaon, a naromog ed Daniel 9:24-27, so angipabitar ed taon a kipatnag na Mesias—29 K.P. Anggaman ag-atalosan na saray inmunan siglon Judio so eksakton panaon na saray pamaakaran, sikaray nanilalo, a nanalagar ed Mesias. (Lucas 3:15) Inkuan na Pranses a Manuel Biblique: “Amta na totoo a say pitomplon simba na taotaon ya inggeter nen Daniel et mansamposampot la; anggapoy nikelawan ed pakadngel ed impangiyabawag nen Juan a Managbautismo ya asingger lay panarian na Dios.”
10 Komusta met so nipaakar ed kipapasen ed modernon panaon? Bueno, say makatantandan agawa et say inkitrono nen Jesus ed tawen, ya ananda ed gapoan na kiwawala to ed pakayari na Panarian. Ipapanengneng na propesiyay Biblia ya agawa iya nen 1914. (Daniel 4:13-17) Lapud panatalaran ed sayan ebento et nanilalon maong met so arum a relihyoson totoo ed modernon panaon. Napatnagan met so paniilalo ed limog na masimoon iran estudyante na Biblia ya angigapon angipalapag ed sayan magasin nen 1879 bilang say Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence. Kanian, nen inmunan siglo tan ed modernon panaon, imparaan na relihyoson paniilalo so kipapasen parad kipulong na maong a balita.a
11. Antoran relihyoson pundasyon so niletneg a makatulong ed panangipulong na maong a balita?
11 Say sananey a sengegan a tinmulong ed kimey na saray Kristiano ed namparan siglo et lapud dakel a totoo so mikabisado ed Sagradon Kasulatan. Nen inmunan siglo, nitaytayak iray Judion komunidad diad intiron kabangibang iran Gentil a nasyon. Saraman a komunidad so walaan na saray sinagoga a no iner et maparanay a mantitipon iray totoo pian ondengel ed Kasulatan a binasa tan siningbat. Kanian, apabaleg na saray inmunan Kristiano so relihyoson pikakabat a niwala la ed totoo. (Gawa 8:28-36; 17:1, 2) Diad kasaksakbayan na siglo tayo, nanggayagaan na totoo nen Jehova so mipadparan kipapasen ed dakel a daldalin. Say Biblia so malaknab a wala la’d amin a panaayaman na Kakristianoan, nagkalalo la ed saray Protestantin daldalin. Nababasa la itan ed dakel a relihyon; minilyon so walaan na kopya. Walaan la na Biblia iray totoo, balet nakaukolan day tulong pian natalosan day Biblia ra.
Saray Gungguna Lapud Ley
12. Panon a say ley na Roma et kaslakan a salimbeng nen inmunan siglo?
12 Say Kristianon panagpulong so mabetbet a nagunggunaan manlapud ley na gobierno. Say Empiryo na Roma so anguley ed inmunan-siglon mundo, tan saray nisulat a ley to so angimpluensian maong ed inagew-agew a kabibilay. Sarayan ley so analimbeng, tan angungguna ed saray inmunan Kristiano. Alimbawa, say inyapelo nen Pablo ed ley na Roma et nanresulta’d inkibulos to ed prisoan tan angisalba ed sikato manlapud pakalewet. (Gawa 16:37-39; 22:25, 29) Say impanukoy ed probisyon nipaakar ed legal a sistema na Roma so amakepa ed masanok a pangkat ed Efeso. (Gawa 19:35-41) Aminsan, asalba si Pablo manlapud karawalan ed Jerusalem lapud sikatoy mibabaley na Roma. (Gawa 23:27) Saginonor, sikatoy inabuloyan na ley na Roma a legal a mangidepensa ed pananisia to ed arap nen Cesar. (Gawa 25:11) Anggaman maruksa iray pigaran nanuley a Cesar, saray ley nen inmunan siglo so kaslakan ya angiyabuloy ed “panangidepensa tan legal a pangiletneg ed maong a balita.”—Filipos 1:7, NW.
13. Panon a mabetbet ya agunggunaan so panagpulong a kimey tayo lapud ley?
13 Ontan met so nagagawa ed dakel a daldalin natan. Anggaman walaray ‘mangigagaem na gulo panamegley na ganggan,’ ikokonsidera na saray nisulat a ley ed maslak a bansa a say kawayangan ed relihyon et manunan kanepegan. (Salmo 94:20, NW) Lapud impakamorian agpakasesgaan iray Tastasi nen Jehova ed uksoyan na sosyedad, pinagamoran itayo na dakel a gobierno na legal a panamidbir. Diad Estados Unidos, a no iner et ditan so kaslakan a pangiimprintaan na Tastasi, saray walan ley so nanggawan posibli ed tuloytuloy a kiimprintay Panag-Bantayan a magasin ed loob la na 120 taon tan nabasa ed sankamundoan.
Saray Panaon na Kareenan tan Panangiyabuloy
14, 15. Panon a say relatibon inkaligen na sosyedad so angungguna ed panagpulong a kimey nen inmunan siglo?
14 Say panagpulong a kimey so agunggunaan met ed saray panaon na relatibon kareenan. Anggaman eksakton impasakbay nen Jesus a diad saray panaon ya atukoy et “ontalindeg naani nasyon sumpa ed nasyon,” walaray panaon na inkaligen a nanggawan posibli ed malaknab a panangipulong ed Panarian. (Mateo 24:7) Saray inmunan siglon Kristiano so nambilay ed silong na Pax Romana, odino Kareenan ed Roma. Oniay insulat na sakey a managawaran: “Sigpot a kinonkesta na Roma so totoo ed Mediterraneon mundo kanian impanampot to ed sikara iray panaon na ngalngalin agmanundan bakal.” Sayan inkaligen so angilukas ed dalan parad inmuna iran Kristiano pian makapanbaroy a walay relatibon kaligenan ed intiron Roma.
15 Nambanikelan na Empiryoy Roma a pankasakeyen so totoo ed silong na panangontrol to. Sayan totontonen so angiyalibansa na aliwa labat lan panagbaroy, panangiyabuloy, tan salatan na saray opinyon noagta ontan met ed ideya nipaakar ed internasyonal ya impanaagi. Inkuan na libron On the Road to Civilization: “Lapud pankakasakey ed Empiryo [na Roma], nagmaliw a paborabli so lawak [parad Kristianon panagpulong]. Nakal iray babeng ed nasyon. Say sakey a mibabaley na Roma et mibabaley na mundo. . . . Sakey ni, say relihyon ya angibangat na impanaagi na too et natalosan a kabiangan na estado ya amawala na ideya nipaakar ed inkalapagan a pibabaley.”—Ikompara so Gawa 10:34, 35; 1 Pedro 2:17.
16, 17. Antoray anagdag pian pansagpotan so pangiyalibansa ed kareenan diad modernon panaon, tan anton konklusyon so adampot na dakel a totoo?
16 Komusta met ed panaon tayo? Apamintuan la na koma-20 siglo so sankagrabian iran bakal ed awaran, tan saray pambabakal na rehyon so tuloytuloy ya onloloor ed pigaran daldalin. (Apocalipsis 6:4) Ingen, walara met so panaon na relatibon kareenan. Aliwan pirmi so impambabakal na saray angkabaleg a pakayari na mundo ed loob na masulok lan 50 taon. Sayan kipapasen so tinmulong a tuloy ed kipulong na maong a balita ed saraman a daldalin.
17 Saray makapakebbiew ed koma-20 siglon pambabakal so angitonton ed dakel a totoo a mamidbir ed pankaukolan parad sakey a sankamundoan a gobierno. Lapud takot ed guerra mundial et nanresulta ed impangiletneg na Liga na Nasyones tan say Nasyones Unidas. (Apocalipsis 13:14) Say niyabawag a gagala na saratan a duan organisasyon et say pangiyalibansa na internasyonal a pikokoopera tan kareenan. Saray totoon makatebek ed satan a pankaukolan so mabetbet ya onkiwas a paborabli ed maong a balita nipaakar ed sankamundoan a gobierno a mangitarok na peteg tan magnayon a kareenan—say Panarian na Dios.
18. Anton awawey nipaakar ed relihyon so akapaboran na panagpulong a kimey?
18 Anggaman no maminsan et pirmin napapasegsegang iray Kristiano, namparan apamintuan ed inmuna tan ed koma-20 siglo iray panaon na relihyoson panangiyabuloy. (Juan 15:20; Gawa 9:31) Saray taga-Roma so mabulbulos ya angagamil tan angiyadapta ed saray dirios tan diosas na totoon kinonkesta ra. Onia so insulat nen Propesor Rodney Stark: “Diad dakel a pamaakaran say Roma so angiter na babaleg a sukat nipaakar ed kawayangan ed relihyon nen say naimano lamet anggad kayari na Rebolusyon na Amerika.” Diad modernon panaon, saray totoo ed dakel a daldalin so nagmaliw a lalon lukas ed arum a panmoria, tekep na resultan mabulos iran ontalineng ed mensahe na Biblia ya itatarok na Tastasi nen Jehova.
Say Betang na Teknolohiya
19. Panoy impangusar na saray inmunan Kristiano ed codex?
19 Kaunoran, nonoten pa no panon a tinulongan nen Jehova iray totoo a nagunggunaan manlapud saray iyaabanti na teknolohiya. Anggaman saray inmunan Kristiano et agnambilay ed panaon na maples ya iyaabanti na teknolohiya, say sakey ya agawaan ya inusar da et say codex, odino pahinan-libro. Sinalatan na codex so ambelat a lukot. Inkuan na libron The Birth of the Codex: “Miduma ed matantan tan kalkalnan proseso a diad panamegley na satan et sinalatan na codex so lukot ed sekular a literatura, say impangadapta na Kristiano ed codex et ompatnag a tampolan tan inkalapagan.” Inkuan met na sayan libro: “Ontan lay inkalapagan so impangusar na Kristiano ed codex ed komaduan siglo kanian say inggapo na satan et sakbay ni na A.D 100.” Mas mainomay ya usaren so codex nen say lukot. Mas maples ya anapen iray teksto. Saya so seguradon tinmulong ed asasakbay iran Kristiano a, singa si Pablo et agto labat impaliwawa so Kasulatan noagta ‘pinaneknekan [to] diad panamegley na saray reperensia’ iray bengatla ya imbabangat da.—Gawa 17:2, 3, NW.
20. Panoy impangusar na totoo na Dios ed modernon teknolohiya ed sankagloboan a panagpulong a kimey, tan akin?
20 Pankelkelawan iray inyabanti na teknolohiya ed siglo tayo. Akatulong iray maples a panag-imprintaan pian magmaliw a posibli so bansag a publikasyon na literaturay Biblia ed dakel iran lenguahe. Saray modernon teknolohiya so amapeles ed kimey a panangipatalos ed Biblia. Saray trak, tren, barko, tan eroplano so nanggawan posibli ed maples a pangipatulor ed saray literatura na Biblia ed sankadalinan. Saray telepono tan fax machine so nanggawan posibli met ed maples a komunikasyon. Diad panamegley na espiritu to, papakiwasen nen Jehova iray lingkor to ya usaren irayan teknolohiya ed praktikal a paraan pian iyalibansa so kilaknab na maong a balita ed sankadalinan. Agda uusaren iratan ya agawaan lapu labat ed pilalek ya amtaen tan usaren so antokaman a sankabaloan ed sayan mundo. Imbes, say manuna tan sankamanunaanan ya interes da et no antoy ontulong ed sikara pian nagawaan day panagpulong a kimey da ed sankaepektiboan a paraan.
21. Diad anto so panmatalkan tayo?
21 “Saya ya ebanghelyo na panarian nipulong naani ed sankamundoan,” so impasakbay nen Jesus. (Mateo 24:14) No panon ya anengneng na saray inmunan Kristiano so kasumpalan na satan a propesiya, nanenengneng tayo met natan itan ed malaknab a paraan. Anggaman ed kinabaleg tan kairap na kimey, ed panaon a paborabli tan agpaborabli, ed pegley na manguman-uman iran ley tan awawey, ed bakal tan ed kareenan, tan ed pegley na amin a nengneng na iyaabanti ed teknolohiya, say maong a balita so nipupulong la. Agta saya so mamano ed sika na pankelkelaw ed kakabatan tan makapakelaw a pakaamta lan unona nen Jehova? Sigpot a makapanseguro itayo a say panagpulong a kimey so nasumpal unong ed panag-orasan nen Jehova ta pian say maaron gagala to so nasumpal parad kabendisionan na saray matunong. Sikaray mangayarian ed dalin tan manayam ya ando lan ando ditan. (Salmo 37:29; Habacuc 2:3) No itunos tayoy kabibilay tayo ed gagala nen Jehova, magmaliw itayon sakey ed sikara.—1 Timoteo 4:16.
[Paimano ed leksab]
a Parad mas detalyadon eksplinasyon nipaakar ed sayan duaran Mesianikon propesiya, nengnengen so libron Pikakabat a Mangitonton ed Andi-anggaan a Bilay, pahina 36, 97, tan 98-107, impalapag na Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Saray Punton Repasoen
◻ Akin a makapaangat ya asainmin so panangipulong ed maong a balita?
◻ Diad antoran dalan ya agunggunaan so kimey na saray Kristiano manlapud saray uksoyan na gobierno tan relatibon inkaligen na sosyedad?
◻ Say panamendision nen Jehova ed panagpulong a kimey so mamapaseguro ed sikatayo na antoran nagawa ed arapen?