Panoy Impangipuyan na Dios ed Biblia?

SAY komunikasyon so mas makapaintriga natan nen dinanman a panaon ed awaran. Saray telepono, fax machine, computer​—diad apalabas iran taon et siopa so makapanisip ya onsabi panaon et nipasabi mensahe ed amin lawarin pasen na mundo a tamtampol?

Balet say makapainteres a tuloy a nengneng na komunikasyon et samay bengatlan agnayarian na too​—madibinon panangipuyan. Pinuyanan nen Jehova so 40 managsulat a totoo pian niwalay nisulat a Salita to, say Masanton Biblia. No panon a walaan na masulok nen sakey a paraan na pitatalosan so totoo, si Jehova so angusar met na pigaran metodo na pitatalosan pian ipuyan so Kasulatan.

Panangidikta. Impasabi na Dios iray espisipikon mensahe a diad saginonor et nirekord ed Biblia.a Alimbawa, isipen paray regulasyon a manitibukel ed Ganggan sipanan. “Isulat mo so sarayan salita,” so inkuan nen Jehovah ed si Moises, “ta dia ed balikas na sarayan salita akigawaan ak na sakey a sipanan ed sika tan dia ed Israel.” (Exodo 34:27) Saratan a “salita,” a “bilin [impasabi, NW] na saray anghil,” so insulat nen Moises tan naromog iratan natan ed saray libro na Biblian Exodo, Levitico, Numeros, tan Deuteronomio.​—Gawa 7:53.

Dakel niran propeta, pati si Isaias, Jeremias, Ezequiel, Amos, Nahum, tan Miqueas, so akaawat na espisipiko iran mensahen nanlapud Dios diad panamegley na anghilis. No maminsan et igapo na sarayan lalaki iray panangikelyaw da diad balikas ya: “Onia so kuan nen Jehova.” (Isaias 37:6; Jeremias 2:2; Ezequiel 11:5; Amos 1:3; Miqueas 2:3; Nahum 1:12) Insan da’d satan insulat so imbaga na Dios.

Saray Pasingawey, Kugip, tan Alimogaga. Say sakey a pasingawey et sakey a nengnengnengen, eksena, odino mensahen limbosen toy kanonotan na too bangta aliing, gendagendat diad paraan ya ekstra-ordinaryo. Alimbawa, di Pedro, Santiago, tan Juan, “nen aliing ira,” so akanengneng na pasingawey nipaakar ed apasimbalon itsuran Jesus. (Lucas 9:28-36; 2 Pedro 1:16-21) Diad arum met a kaso et nipapasabi so mensahe diad sakey a kugip, odino singa kugkugip ed labi, a nipapasepsep ed maitlek so ugip to. Kanian naisulat nen Daniel ‘iray pasingawey ed ulo to ed tapew na dukolan to’​—odino, unong ed patalos nen managpatalos a Ronald A. Knox et “legan ya akadukol ak a banbantayay kugip ko.”​—Daniel 4:10.

Say sakey a toon iyan nen Jehova ed pakaalimogaga so talagan sigpot a nipirmi inkiyapasakey ed nonot, anggaman diweng-diweng ni. (Ikompara ed Gawa 10:9-16.) Diad Biblia say Griegon salitan nipatalos ya “alimogaga” (ekʹsta·sis) et kabaliksan toy ‘kipaliis odino kibalang.’ Ipapasabi toy ideyan pangisananey ed normal ya andar na kanonotan. Kanian, say toon naalimogaga so agsinononot ed kaliberliber to legan a nagnap ton sesepsepey pasingawey. Maseguron ontan so inkaalimogaga nen apostol Pablo sanen sikatoy “nitekkiab ed paraiso, tan akadngel na saray maamot a salita, ya ag-ira nayarin salitaen na sakey a too.”​—2 Corinto 12:2-4.

Misunian ed saramay angisulat ed nidikta iran mensahen nanlapud Dios, saray managsulat ed Biblian akaawat na saray pasingawey odino kugip odino akasali ed alimogaga so walaay kawayangan a maniskribi’d anengneng da ed dili ran salita. Nibaga ed si Habacuc: “Isulat mo so pasingawey, tan sikato so gawaen mo a niosaosa ed tapew na sa tapi, pian makabatik so manbasa ed sikato.”​—Habacuc 2:2.

Labay to kasin ibaga a sarayan kabiangan na Biblia et aliwan singa ed inkipuyan na saramay bersikulon nidikta? Andin balot. Diad panamegley na espiritu to, sipepekder ya inpaslep nen Jehova so mensahe to ed nonot na kada managsulat, ta pian say nipasabi et say kanonotan na Dios aliwan say too. Anggaman inabuloyan nen Jehova so managsulat a mamili na matukoy iran salita, inggiya toy nonot tan puso na managsulat ta pian anggapoy nalabsanan a makanan impormasyon diad ontan et saray salita so manepeg labat a moriaen a manlalapud Dios.​—1 Tesalonica 2:13.

Madibinon Panangiparungtal. Lugan na Biblia so propesiya​—awaran a niparungtal tan nisulat lan akauna​—labas nen say nayarian na too. Say sakey ya alimbawa et say inyalagey tan inkaplag na “ari na Gresya,” si Alejandron Baleg, a nipasakbay lan 200 taon ed kasakbayan to! (Daniel 8:1-8, 20-22) Ipaparungtal met na Biblia iray ebenton agbalot atasian na too. Say sakey ya alimbawa et say inpamalsa na tawen tan dalin. (Genesis 1:1-27; 2:7, 8) Insan wadtan iray impantotongtong ya agawa diad tawen, a singa saramay nikurit ed libro na Job.​—Job 1:6-12; 2:1-6.

Likud ed direktan impangiparungtal na Dios ed managsulat, saratan ya ebento so inpakabat met na Dios ed sakey ta pian magmaliw irayan kabiangan na insalita odino insulat ya awaran, a nipasa ed mantutumbokan a kailalakan anggad napagmaliw iran kabiangay rekord na Biblia. (Nengnengen ed pahina 7.) Diad antokaman a kipapasen, makaseguro tayo a si Jehova so Lapuan na amin na saratan ya impormasyon, tan inggiya toray managsulat ta pian saray salaysay da et agnalaokan na ag-inkasusto, inkaalablabas, odino mito. Oniay insulat nen Pedro nipaakar ed propesiya: “Saray totoo nansalita ra a nanlapu ed Dios, diad inpanenyeg ed sikara na espiritu santo.”b​—2 Pedro 1:21.

Kinaukolan so Panagsagpot

Anggaman saray managsulat na Biblia so ‘tinenyeg na espiritu santo,’ say maasikason panagnonot ed biang da so siansian kinaukolan. Alimbawa, “tinalineng [nen Solomon] tan inusisa to, tan inuksoy to so dakerakel ya uliran. Say Managpulong inusisa to ya inanap so saray makapaliket a salsalita, tan say nisulat nensaman a maptek, salanti salsalita a matua.”​—Eclesiastes 12:9, 10.

Arum a managsulat na Biblia so kaukolan a mansukimat a maong ta pian paneknekan day materyal da. Alimbawa, si Lucas, so nansulat nipaakar ed salaysay ton Ebanghelyo: “Kayari impangupapet kon maong ed amin a bengabengatla ya agawa nanlapu ed inmuna, ya isulat a maukuksoy.” Siempre, benindisionan na espirituy Dios so impansagpot nen Lucas, ya anggapoy duaruwan apakiwas ton naalmo iray napanpiyaan a maawaran a dokumento tan pian nainterbio iray napanmatalkan ya akatasi, a singa saramay mabilay nin babangatan tan anganko pati say ina nen Jesus, si Maria. Insan igiya ed satan na espiritu na Dios si Lucas pian dugay nirekord ton impormasyon.​—Lucas 1:1-4.

Misunian ed Ebanghelyo nen Lucas, diad si Juan et sakey ya akatasin salaysay, a nisulat 65 taon kayari impatey nen Jesus. Anggapoy duaruwan pinatarem na espiritu nen Jehova so memorya nen Juan ta pian agto nalingwanan itan diad ilalabas na panaon. Mitunosan iya ed insipan la nen Jesus ed saray patumbok to: “Say managligliwa, salanti say espiritu santo, a sikato so ibaki dia na Ama ed ngaran ko, ibanga’to ed sikayo so amin a bengabengatla, tan ipanono’to ed sikayo so amin ya imbagak ed sikayo.”​—Juan 14:26.

Diad arum a kaso et inlaktip na saray managsulat na Biblia iray dokumenton nipaakar ed saray atasian a tinugyop na saray inmuunan manag-awaran, ya aliwan amin et apuyanan. Tinibukel nen Jeremias so Unona tan Komaduan Arari, manuna ed onian paraan. (2 Arari 1:18) Anggan panon et tinmupleg si Esdras ed saray 14 ya ag-apuyanan a lapuan ta pian makatugyop na materyal parad Unona tan Komaduan Awaran, pati say “bilang ed panangitandaan dia ed saray awaran nen arin David” tan “ed libro na saray arari ed Juda tan Israel.” (1 Awaran 27:24; 2 Awaran 16:11) Angaon ni ingen si Moises “ed libro na Impibabakal nen Jehova”​—maseguron napanmatalkan a rekord na impibakal na totoo na Dios.​—Numeros 21:14, 15.

Diad saratan a kaso et say masanton espiritu so aktibon kinmurang ya amakiwas ed saray managsulat na Biblia a pilien labat so napanmatalkan a materyal, a diad kaunoran et kabiangan met la na impuyan a rekord na Biblia.

Praktikal a Konseho​—Manlapud Siopa?

Lugan na Biblia so dakel a praktikal a konsehon base’d matudion a personal iran obserbasyon. Alimbawa, oniay insulat nen Solomon: “Anggapo so bengatla a magmaong nipaakar ed too nen say pangan to tan yinom to, tan panggawa to ed kamarerwa to a manliket a maong ed kimey to. Saya met anengneng ko, a sikato so nanlapu ed lima na Dios.” (Eclesiastes 2:24) Inkuan nen Pablo a say simbawa to nipaakar ed panamaley et “unong ed isip [to],” balet inyarum to: “Tan isip ko a wala ed siak met so espiritu santo.” (1 Corinto 7:25, 39, 40) Maseguron walaan si Pablo na espirituy Dios, a singa ed imbaga nen apostol Pedro et say insulat nen Pablo so “unong [ed] kakabatan a niiter ed sikato.” (2 Pedro 3:15, 16) Diad ontan et inggiya na espirituy Dios, pian iter toy opinyon to.

Sano ibalikas na saray managsulat na Biblia iratan a personal a sisiaen da, ginawa ra itan tekep na impangamta ed abenegan tan usar na walan kasulatan ed saman. Makaseguro tayo a saray sulat da so mitunosan ed kaisipan na Dios. Say inrekord da et nagmaliw a kabiangay Salita na Dios.

Siempre, diad Biblia et walaray balikas na pigaran agsustoy kaisipan da. (Ikompara so Job 15:15 ed 42:7.) Lalaktipen to met iray pigaran balikas ya angipasabi ed ansakit a liknaan na ariripen na Dios, anggaman saratan so ag-angiparungtal ed amin a detalye no akin ya ontan.c Bangta personal dan balikas iratan, siansian inggiya na espirituy Dios so managsulat pian sustoy pakarekord, a kinmanan mangipabidbir tan mangiwalwal ed agsuston panagrason. Niarum ni, diad kada kaso et ipapalinew na konteksto ed siopaman a makatunongan a managbasa no kasin say kaisipan na managsulat et duga.

Diad antikey, makapanmatalek tayo a say intiron Biblia et mensahe na Dios. On, sinegurado nen Jehova ya amin a lugan to et mitukoyan ed gagala to tan mangitarya na makanan instruksion parad saramay pilalek day manlingkor ed sikato.​—Roma 15:4.

Atooan Iran Managsulat​—Akin?

Nipapanengneng so baleg a kakabatan nen Jehova diad impangusar to’d totoo a mangisulat ed Biblia. Nonoten pa iya: No impabtang na Dios itan ed saray anghil, walaan ta so Biblia na parihon apelo? Tua, napanliketan tayoy pakabasa ed kualidades tan pidedeneng na Dios unong ed punto-de-bista na anghil. Balet no nisulat itan ya anggapon balot so timpladay too, nairapan tayon talosay mensahe na Biblia.

Diad pangiyilustra: Mainomay labat so pangireport na Biblia ed impikalugoran nen Arin David tan impamatey to tan diad kaunoran et nagbabawi. Balet agta mas maabig so kiwala na mismon salita nen David, legan ton ibabalikas so sulit na puso to lapud inkiwas to tan akikasi ed panamerdona nen Jehova! “Say kasalanan ko wala a naynay ed arapan ko,” insulat to. “Sakey a puso a maralit tan mansisibkel, agmo la balbalawen, O Dios.” (Salmo 51:3, 17) Kanian, say Biblia et walaan na ligsa, panduruma, tan apelon itatarok na too.

On, pinili nen Jehova so sankarakpan a paraan pian niiter to’d sikatayoy Salita to. Anggaman say nausar et totoon makabos tan maletey, sikaray naikdan na masanton espritu ta pian anggapoy lingo ed saray sulsulat da. Diad ontan et say Biblia so walaan na superlatibon kablian. Say simbawa to so mabiskeg, tan saray propesiya to nipaakar ed arapen a Paraiso ed dalin so napandependian.​—Salmo 119:105; 2 Pedro 3:13.

Akin ya ag-iyugali so panbasa na kabiangan na Salitay Dios ed kada agew? Oniay insulat nen Pedro: “Panpilalekan yo komon, a singa saray kapangyanak ya ugugaw, so gatas a maespiritu ya andian na saol to a mamabaleg ed sikayo ed kilalaban.” (1 Pedro 2:2) Lapud satan et impuyan na Dios, naromog mon amin a Kasulatan so “maabig a pakaaralan, pakasumalan, pakasimbawaan, tan pakapanontonan a sikato so wala ed katunongan. Pian say too na Dios anggapo komon so pankulangan to, a nabangatan a maong ed amin a gawa a maabig.”​—2 Timoteo 3:16, 17.

[Saray paimano ed leksab]

[Kahon/Saray litrato sa pahina 7]

Angalaan nen Moises na Impormasyon To?

SI MOISES so angisulat ed libro na Biblian Genesis, balet amin ya inrekord to so agawa lan abayag sakbay na inkianak to. Angalaan to sirin na ontan ya impormasyon? Nayarin direktan imparungtal na Dios itan, odino diad pikakabat to’d pigaran agawgawa a nayarin nipasa diad insalitan paraan manlapud mantutumbokan a kailalakan. Lapud diad inmuunan panaon et andukdukey so pakapanbilay na totoo, dakel ed inrekord nen Moises ed Genesis so nayarin nipasa ed sikato a nanlapud si Adan diad loob labat na limaran totoo a manaalawatan​—Matusalem, Sem, Isaac, Levi, tan Amram.

Niarum ni, nayarin tinmupleg si Moises ed nisulat iran rekord. Diad sayan pamaakaran, makatantandan mabetbet ya inusar nen Moises so balikas a “niraya so kapolian [awaran, NW] nen,” sakbay ton saglawiey toon iistoryaen. (Genesis 6:9; 10:1; 11:10, 27; 25:12, 19; 36:1, 9; 37:2) Ibabaga na arum ya iskolar a say Hebreon salitan nipatalos dia ya “awaran,” toh·le·dhohthʹ, so manutukoy ed wala lan nisulat a dokumentoy awaran ya inusar nen Moises a nanlapuay insulat to. Siempre, agnayarin ibaga a saya so konklusyon.

Nayarin say impormasyon a walad libron Genesis et atugyop diad saratan a taloran metodon walad tagey​—arum diad direktan panangiparungtal, arum diad insalitan panangipasabi, tan arum manlapud nisulat iran rekord. Say importanti punto et say espiritu nen Jehova so amuyan ed si Moises. Kanian say sulat to et manepeg labat a moriaen bilang salita na Dios.

[Litrato ed pahina 4]

Diad nanduruman dalan a pinuyanan na Dios so totoo pian isulat so Biblia