Dayewen so Amalsa, Aliwan say Pinalsa

“Si Jehova a Dios mo so nepeg mon dayewen, tan diad sikato lambengat so nepeg mon pangisaklangan na sagradon lingkor.”​—LUCAS 4:8.

1. Panon so inkaukeran na balikas a “dayewen,” tan panon so kisaklang na tuan panagdayew?

SAY balikas a “dayewen” so naukeran ed sakey a diksionaryo ed onia: “Pangipasen ed baleg, anggan alablabas a panamagalang, dayew, odino debosyon.”a Siopa so nepeg a pangiteran na ontan a panagdayew? Imbaga nen Jesu-Kristo: “Nepeg mon aroen si Jehova a Dios mo ed amin a pusom tan ed amin a kamarerwam tan ed amin a nonot mo.” (Mateo 22:37) Ontan met, sanen niyopresi so amin a panarian ed mundo no sikato so manggawa lambengat na sakey a “gawa na panagdayew” ed si Satanas, impulisay nen Jesus, a kuanto: “Si Jehova a Dios mo so nepeg mon dayewen, tan diad sikato lambengat so nepeg mon pangisaklangan na sagradon lingkor.” (Lucas 4:7, 8) Manlapud saray salita tan kiwas nen Jesus, malinew a si Jehova lambengat so nepeg a dayewen. Sayan panagdayew so mangisasakup ed “sagradon lingkor,” lapud say “pananisian andian na saray gawa so inatey.”​—Santiago 2:26.

2. Akin a manepeg so pandayew ed Amalsa lambengat?

² Say ontan a panagdayew ed si Jehova so manepeg lapud sikato so Supremon Soberano na interon talba, say Amalsa ed makapakelkelaw a katawenan tan say dalin ed amin na saray porma-na-bilay to. A singa ontan, sikato lambengat so makanan ipasen ed “baleg, anggan alablabas a galang, dayew, odino debosyon” ed biang na saray totoo. Ibabaga na Biblia: “Sika so makana, Jehova, a Dios mi, a mangawat na gloria tan say dayew tan say pakayari, lapud pinalsam so amin a bengatla, tan lapud linawam et sikara so linmesa tan apalsa.” (Apocalipsis 4:11) Peteg, anggapo so too, anggapo so walaan na bilay odino andian na bilay a bengatla, a makayarin makana ed ontan a “galang, dayew, odino debosyon.” Si Jehova lambengat so makanepegan na “sigpot a debosyon.”​—Exodo 20:3-6.

Sakey a Nikadkaduman Pankaganatan

3. Akin a wala so nikadkaduman pankaganatan ed sikatayo a mandayew ed Dios?

³ Lapud manbibilay itayo ed panaon na panangukom, wala natan so nikadkaduman pankaganatan na pandayew ed Dios a manepeg. Saray andi-anggaan a destino so nadedetermina. Ibabaga na mapropetikon Salita na Dios ed sikatayo a diad sarayan “kaunoran ya agew” na peles a sistema na bengabengatla, si Kristo Jesus so sinmabi ed mangatatawen a gloria to “tan amin na saray angheles so kaiba to.” Nipaakar ed anton gagala? Si Jesus a mismo so angipasakbay ed satan a gagala, a kuanto: “Amin a nasyones so natipon ed arap to, tan pambibiiganen to so totoo a manlapud sinansakey, a singa say pastol et ibiig toray karnero a manlapud saray kanding.” Say karnero so nipaarap ed “andi-anggaan a bilay.” Saray kanding so nipaarap ed “andi-anggaan a kapegpeg.”​—2 Timoteo 3:1-5; Mateo 25:31, 32, 46.

4. (a) Panon so pangipakabat nen Pablo ed saraman so permanentin naderal ed anggaan na sayan mundo? (b) Anton awawey so impanengneng na saraman so makagamor na andi-anggaan a bilay?

⁴ Insulat nen apostol Pablo so nipaakar ed “ipatnag na Katawan a Jesus a manlapud tawen a kaiba toray mabibiskeg ya angheles to ed mandarlang ya apuy, legan ya itarok to so panangibales ed saraman so agmikabat ed Dios tan saraman so agmanguunor ed maong a balita nipaakar ed Katawan a Jesus. Sarayan mismo so managmak na maptek a kadudusa ed andi-anggaan a kadederal.” (2 Tesalonica 1:7-9) Sirin, andi-anggaan a kadederal so destino na saray nampaawet, singa-kanding a totoon agmalabay a mangamta nipaakar ed saray gagala na Dios odino ag-onkiwas sano walaan ira na pankanawnawa. Balet “andi-anggaan a bilay” so destino na mapaabeba, malakarneron totoon malabay a mangamta nipaakar ed si Jehova, ya ontalineng ed saray bilin to, tan insan ontuek ed linawa to. Ibabaga na Biblia: “Say mundo so napaso tan ontan met ed pilalek to, balet saman so manggawa ed linawa na Dios so mansiansia lawas.”​—1 Juan 2:17; nengnengen met so 2 Pedro 2:12.

5, 6. (a) Anto so nepeg a gawaen na sakey a too pian anapen so katuaan nipaakar ed si Jehova tan saray gagala to? (b) Akin a sikatayo so matalek a saray manag-anap na katuaan so makapiabet ed katuaan anggaman anto so kipapasen da ed bilay?

⁵ Saray malakarneron totoo so bulos-linawan mangisakripisyo na panaon, enerhya, tan materyal iran kayarian diad pananap ed katuaan. Gagawaen da so ibabaga na Uliran 2:1-5: “Anako, no awaten moray balikas ko tan pablien moray ganggan ko, ta pian imanoen mo so kakabatan ed layag mo, pian komon ikiling mo so pusom ed pakatebek; no, nagkalalo, ontawag ka ed pakatalos a mismo tan ipaway mo so boses mo ed pakatebek a mismo, no itultuloy mon anapen a singa pilak, tan singa inyamot iran kayamanan et itultuloy mon anapen, diad ontan et natalosan mo so takot ed si Jehova, tan naromog mo so mismon pikakabat ed Dios.”

⁶ Say inkamabulos a pananap ed si Jehova so mangibibiig ed saray malakarneron totoo a manlapud saray malakanding. “No sikato so anapen mo, iyabuloy to so inkasikaton naromog mo; balet no sikato so taynanan mo, sika so ibantak to ed ando lan ando.” (1 Awaran 28:9) Sirin, anggan anto so rasa odino nasyonalidad na sakey a too, antokaman so edukasyon to, balanglan mayaman odino pobre, no sikato so sisisimoon a mananap ed katuaan nipaakar ed Dios, satan so naromog to. Manlapud atagey a mangatatawen a pasen da, si Kristo tan saray angheles to so mangimano a saray manag-anap so makapiarap ed katuaan, anggan iner so panaayaman na satan a too. Panon a makatumang itan a pananap? Imbaga nen Jesus: “Saya et kabaliksan to so andi-anggaan a bilay, say pangala ra na pikakabat ed sika, say alenleneg a tuan Dios, tan ed saman so imbakim, si Jesu-Kristo.”​—Juan 17:3; nengnengen met so Ezequiel 9:4.

Paliisan So Panagdayew ed Pinalsa

7, 8. (a) Anton kaatapan so wala diad pandayew ed totoo? (b) Deskribien so “magastos a galang, dayew, odino debosyon” a sikato so pangigagalang ed si Maria.

⁷ Dakel a totoo ed interon dalin so mangidadayew ed saray totoo​—mabilay odino inatey​—tekep na “magastos a galang, dayew, odino debosyon.” Manwarin liknaen da a saya so kabiangan na panagdayew da ed Dios, peteg a sikara so isusuawi to a manlapud tuan panagdayew. Saya so mangilulukas na dalan ed sikara diad panisia’d saray doktrina tan mibiang ed saray gawagawan sumlang ed linawa na Dios. Sakey a matalonan ehemplo et say impanmoria na minilmilyon a totoo ed si Maria, say ina nen Jesus, namparan saray Romanon Katoliko tan diad saray daldalin ed Bukig a Katolikon Ortudoks.

⁸ Saray imahen tan taltalintao nen Maria so dadakmomoan diad awawey na panagdayew, tan diad opisyal a doktrina na simbaan, sikato so impasen a bilang “say Birhen Maria Theotokos.” Say salitan the·o·toʹkos et kabaliksan to so “manangitarok-ed-Dios” odino “ina na Dios.” Ibabaga na New Catholic Encyclopedia: “Si Maria so ina na Dios. . . . No si Maria so aliwan peteg ya ina na Dios, sirin si Kristo so aliwan tuan Dios tan ontan met ya aliwan tuan too.” Sirin, bilang kabiangan na doktrina ran Trinidad, sarayan relihyon so mangibabangat a si Jesus so Makapanyarin-amin a Dios ed porma na too, a gawaen si Maria ya “ina na Dios.” Say parehon sengegan so angiyarum a say debosyon ed si Maria so mangisasakup ed: “(1) panangidayew, odino panangigalang a panamidbir ed dignidad na masanton Birhen ya Ina na Dios; (2) imbokasyon, odino say itatawag ed Bii tayo a para ed inkaina to tan inkareynan pisasalet; . . . tan saray pribadan pikakasi [ed si Maria].”

9. Kasin ibabangat na Biblia a si Maria so “ina na Dios”?

⁹ Anggaman kuan, say salitan the·o·toʹkos so agpinmatnag ed apuyanan a Kasulatan. Tan anggapo ed Biblia so mangibabaga a si Maria so “ina na Dios.” Satan so ag-imbangat nen Jesus, nisay saray inmunan siglon Kristianos. Nagkalalo ni, malinlinew ya ipapanengneng na Biblia a si Jesus so aliwan Dios a Makapanyarin-amin ed porma na too noagta sikato so Anak na Dios.b Peteg, sanen si Maria so pinakabatan na sakey ya anghel ya ilukon to so sakey ya anak a laki, nibaga ed sikato: “Say masanton espiritu so onsabi ed sika tan say pakayari na Sankatagyan so manarong ed sika. Nisengeg ed satan met et say nianak so natawag na masanto, Anak na Dios.” (Lucas 1:35) Sirin si Jesus so Anak na Dios, aliwan Dios a mismo ed porma na too. Kanian, si Maria so ina na anak na Dios a Jesus, aliwan ina na Dios ed porma na too. Sikato no akin a nisay si Jesus nisay saray babangatan to so ag-anawag ed si Maria a say “ina na Dios.”

10, 11. (a) Antoran ehemplo so mangipanengneng no panon so impanmoria nen Jesus ed si ina to? (b) Panon so impanmoria na saray apostoles tan saray babangatan nen Jesus ed si ina to?

¹⁰ Say dalan na impanmoria to ed si ina to so mangipanengneng ed relatibon posisyon to. Diad sakey a piesta ed kasal diad Cana, ibabaga na salaysay na Biblia ed sikatayo: “Sanen kinmulang so alak et imbaga na ina nen Jesus ed sikato: ‘Sikara so andian na alak.’ Balet imbaga nen Jesus ed sikato. ‘Anto so nepeg ko a gawaen ed sika, bii?’” Dia et nabasa ed Romano Katolikon Douay a Bersion na Biblia: “Bii, anto ’tan ed siak tan ed sika?” (Juan 2:3, 4) Diad sananey ya okasyon, sakey so angibaga ed sikato: “Maliket so panag-anakan ya angitarok ed sika tan saray pagew a nansusoan mo!” Saman so sakey a maabig a pankanawnawa ed pangiter nen Jesus na nikabiig a panangigalang ed ina to tan ed pangipanengneng a saray arum so nepeg met a manggawa met na ontan. Imbes, imbaga nen Jesus: “Andi, imbes, Maliket iraman so ondengel ed salita na Dios tan sumpalen da!”​—Lucas 11:27, 28.

¹¹ Saratan a reperensya so mangipanengneng ya inalwaran nen Jesus so agpangiter na debosyon odino agmanepeg a panangidayew ed si Maria odino panawag ed sikato ed anggan anton nikadkaduman titulo. Agto inabuloyan so relasyon da a mangimpluensya ed sikato. Tan saray apostoles tan babangatan so anumbok na ehemplo to, lapud anggapo ed saray apuyanan a kasulatan da a si Maria so naikdan na anggan anton agmanepeg a panangigalang, titulo, odino impluensya. Legan a sikato so nirespeto ra bilang ina nen Jesus, sikara so aglinmampas ed satan. Peteg a sikato so agdan balot tinukoy a bilang say “ina na Dios.” Kabat da a si Jesus so aliwan Makapanyarin-amin a Dios ed porma na too tan, sirin, si Maria so agnayarin ina na Dios, sakey a posisyon ya agbalot iyaabuloy na Salita na Dios ed si Maria.

Say Kulto na Ina-Diosa

12. Iner tan kapigan so inkatibukel na ideya a si Maria so “ina na Dios”?

¹² Iner, sirin, so nanlapuan na sayan idea? Sikato so nankalkalnan sinmurob ed apostatan Kakristianoan nen komatlo tan komapat a siglo na Komon a Panaon tayo. Nagkalautlan saya so kipapasen kayari na taon 325 K.P. sanen say Konsilyo ed Nicaea so angadapta na agmakasulatan a doktrina a si Kristo so kapara na Dios. Aminsan a satan a lingon ideya so naawat, nagmaliw a magmainomay so pangibangat a si Maria “so ina na Dios.” Nipaakar ed saya, imbaga na The New Encyclopædia Britannica: “Say titulo [‘ina na Dios’] so singa tinmalindeg ed madebosyon a panangusar, nayarin diad Alexandria, diad komatlo odino komapat a siglo . . . Diad sampot na komapat a siglo, say Theotokos so maaligwas ya angiletneg na inkasikato ed nanduruman seksion na iglesia.” Say New Catholic Encyclopedia so angibagan say doktrina so opisyal ya inawat “nanlapulad Konsilyo ed Efeso nen 431.”

13. Anto so nayarin angimpluensya ed Konsilyo ed Efeso nen 431 K.P. a mangiproklaman opisyal ed si Maria a magmaliw ya “ina na Dios”?

¹³ Say makapainteres et no iner so nanaabetan na satan a konsilyo tan akin. Say libron The Cult of the Mother-Goddess, nen E. O. James, so angikuan: “Say Konsilyo ed Efeso so nandaragup ed basilica na Theotokos nen 431. Diman, a singano diad anggan iner, ed syudad a bantog ed debosyon to ed Artemis, odino Diana a singa impanawag ed sikato na saray Romano, a sayan imahen to so nibagan naplag a nanlapu ed tawen, ed silong na anino na baleg a templon nidedika ed Magna Mater [Baleg ya Ina] nanla pulad 330 K.P. tan nankarga unong ed tradisyon, na temporaryon residensya nen Maria, say titulon ‘manangitarok-ed-Dios’ so mairap ya onsaew a nitandoro.”

14. Panon ya ipabidbir na awaran a sayan doktrina so nanlapu ed pagano?

¹⁴ Sirin ontan met ed Trinidad, say “ina na Dios” a doktrina so sakey a paganon bangat a mankunkuanan a sakey a Kristianon pananisia. Sikato so prominente ed saray paganon relihyon ed dakel iran siglo ed sakbay nen Kristo. Imbaga na The New Encyclopædia Britannica ed leksab na paulon “inan diosa”: “Anggan anton panduruma na saray bibiin dirios tan simbolo na inkaina ed panamalsa, kianak, inkamabunga, pankasakey ed seksual, panamabaleg, tan sikulo na itutubo. Say termino so inyaplika met ed saray pigura a dakerakel a singa say tatawagen ya Stone Age Venuses tan say Birhen Maria. . . . Anggapo so kulturan ag-angisiglaot ed arum ya inkainan simbolismo diad pangiretrato ed saray dirios. . . . Sikato so sakey a mananalimbeng tan managtagano na sakey a madibinon ugaw tan, diad panginatnat, ed amin a katooan.” Sirin, imbaga nen Katolikon parin Andrew Greely ed libro ton The Making of the Popes 1978: “Say simbolon Maria so nisiglaot ed Inkakristiano a direkta ed kadaanan iran [paganon] relihyon na inan dirios.”

Agmanepeg a Panagdayew

15. (a) Anto so atibukel ed Kakristianoan nipaakar ed si Maria? (b) Unong ed Biblia, siopa lambengat so makapisalet ed Dios a para ed sikatayo?

¹⁵ Say pangibagan si Maria so “ina na Dios” so mangipaatagey ed sikato ed sakey a posisyon a getmaen na saray totoon dayewen, tan ontan so agawa ed dakel iran siglo. Nilasus nilaksan totoo ed dakel a daldalin so nampikasi ed sikato odino diad panamegley to tan angiter ira na panagdayew a debosyon ed saray imahen tan taltalintao to. Manwarin salien na saray teologon ipuera diad pangikuan a say ontan a panangidayew ed si Maria so sakey lambengat ya aliwan direktan dalan na panangidayew ed Dios, aliwan ontan so panmoria na Dios. “Wala so sakey a Dios, tan sakey a manamegley ed baetan na Dios tan totoo, sakey a laki, Kristo Jesus.” (1 Timoteo 2:5; 1 Juan 2:1, 2) Inkuan nen Jesus a mismo: “Siak so dalan tan say katuaan tan say bilay. Anggapo so ondago ed Ama nilikud ed panamegley ko.”​—Juan 14:6.

16. Panon so impamalinew nen Pedro tan Juan a si Jehova lambengat so dayewen?

¹⁶ Say pangiter ed si Maria na debosyon a direkta odino aliwan direkta, pampikasi ed sikato, idakmomo ed saray imahen tan taltalintao to, so panagdayew ed pinalsa imbes a say Amalsa. Satan so panagtalintao, tan saray Kristiano so abilin ya “onarawi a manlapud talintao.” (1 Corinto 10:14) Sanen si Hentil a Cornelio so dinmakmomon mangidadayew ed si apostol Pedro, imanoen so agawa: “Legan a si Pedro so linmoob, sikato so inabet nen Cornelio, dinmakmomo ed saray sali to tan angigalang ed sikato. Balet sikato so pinaalagey nen Pedro, a kuanto: ‘Alagey ka; siak met so sakey a too.’” (Gawa 10:25, 26) Say idakmomon mandayew ed sakey a too so aliwan manepeg, tan satan so ag-inawat nen Pedro. Ontan met, kayari na impangawat to na sakey a pasingawey a nanlapu ed sakey ya anghel, imbalita nen apostol Juan: “Siak so dinmakmomon mandayew ed arap na sali na anghel ya angipanengneng ed siak ed sarayan bengatla. Balet imbaga to ed siak: ‘Manalwar ka! Agmo ’tan gagawaen! Siak so kaparam ya aripen tan ed amin na saray agagim a propetas tan ed saraman so manusumpal ed salita na sayan lukot. Idayew mo so Dios.’” (Apocalipsis 22:8, 9) No anggan say sakey ya anghel na Dios so agnepeg a dayewen, agaylan nagkalalo ed saray totoo odino saray imahen da.

17. Anto so inako na sakey a Katolikon encyclopedia a nayarin pansumpalan na panangidayew ed si Maria?

¹⁷ A satan a debosyon ed si Maria so nayarin mansumpal ed agmanepeg a panagdayew so binidbir na The Catholic Encyclopedia. Imbaga na asasakbay ya edisyon: “Satan a popular a debosyon ed Benditon Birhen so mabetbet ya inusaran na saray magastos tan abuso, imposiblin iburi.”

18. Manlapud anton sengegan so panlapuan na ontan ya aliwan makasulatan a doktrina?

¹⁸ Manlapud anton sengegan so nanlapuan na ontan ya aliwan makasulatan a doktrina? Say mabitar a nanlapuan et say Kabusol na Dios, si Satanas a Diablo. (Juan 8:44) Akin ya inyalibansa to so ontan a bangat? Pian mudmoraen tan ipaabeba so Soberanon Katawan a Jehova, pian itandoro so totoo, tan manggawa na gutgutan. Isuawi to so totoo manlapud tuan panagdayew tan sikara so gawaen ton onnengneng diad saray pinalsa a para ed kilalaban. Diad saray siglos et impabtang to met so pakayari na saray klero diad kabanyakan a totoo, a nibangat a sikara so nepeg a sigpot a paaripen ed saray relihyoson papangulo ra lapud saray klero lambengat so walaan na pikakabat ed ontan a kumplikadon teolohya.

19, 20. (a) Akin a maseguro itayon sakbay a nidapo iray panangukom na Dios, saray malakarneron totoo so makaromog ed katuaan? (b) Antoran tepet so nasalaysay ed onggendan a paway?

¹⁹ Anggaman kuan, impasakbay nen Jesus: “Sayan maong a balita na panarian so nipulong ed amin a panaayaman a dalin ya onkanan pantasi ed amin a nasyones; tan insan onsabi so anggaan.” (Mateo 24:14) Tan isisipan nen Jehova a diad panamegley na panangipulong na Panarian, tiponen to so amin a malakarneron totoo pian ‘bangatan ira nipaakar ed saray dalan to ta pian sikara so manakar ed saray basbas to.’ (Isaias 2:2-4) Lapud sikara so atipon ed puron panagdayew ed si Jehova, imbaga nen Jesus ed sikara: “Nakabatan yo so katuaan, tan say katuaan so mangibulos ed sikayo.” (Juan 8:32) Sirin saraman so mananap ed katuaan so makaromog ed satan tan nabulos a manlapud saray palson relihyoson bangat a manesebel ed totoo a manlapud panggawa ed linawa na Amalsa.

²⁰ Wala niray arum a kaslakan a naawat a relihyoson bangat tan agagamil ya angisuawi ed totoo a manlapu ed tuan panagdayew ed Amalsa, a mangiiter na debosyon ed pinalsa. Anto so arum ed saraya, tan anto so nansumpalan a manlapu ed saratan? Anto so lalanoren na tuan panagdayew? Say onggendan a paway so mangusisa ed sarayan tepetepet.

[Saray paimano ed leksab]

Panon So Pangebat Yo?

◻ Panon so malinlinew ya impangipanengneng nen Jesus a si Jehova lambengat so dayewen?

◻ Akin a wala natan so nikaduman pankaganatan diad pandayew a manepeg?

◻ Akin a si Maria so ag-ikdan na agmanepeg a panangigalang?

◻ Manlapud iner so akatibukelan na ideya a si Maria so “ina na Dios”?

◻ Panoy impangidanet nen apostol Pedro tan Juan a si Jehova lambengat so nepeg a dayewen?