15. (a) Anto so imbaga nen Jesus ed saramay agnampaimpluensya ed Jezebel? (b) Anto so mangipanengneng ya aliwan amin a mankuan a Kristiano nen 1918 et naimpluensyaan na apostatan Kakristianoan?

¹⁵ Onia so ontumbok iran makaligliwan salita nen Jesus: “Balet kuan ko ed sikayo, dia ed saray arum a wala ed Tiatira, unong na kinarakel na andi ed sikaraya a bangat, tan agda akabatan so saray kaaralman [“aralem a bengatla,” NW] nen Satanas, unong a kuan da: Siak agko ipaawit naani ed sikayo so arum ya awit. Ingen say wala ed sikayo, bembenan yo a malet ya angga ed onsabi ak.” (Apocalipsis 2:24, 25) Walaray matoor a kakamarerwa ed Tiatira ya agnampaimpluensya ed Jezebel. Mipadpara, diad loob na 40 taon antis na 1918 tan nanlapula’d saman, aliwan amin a mankuan a Kristiano so angonsenti ed imoral, mauges iran kagagawa a kasmak ed Kakristianoan. Say melag ya ulop na saray Estudyante na Biblia, a natan et kabkabat bilang saray Tasi nen Jehova, so analin tinmulong ed saray membro na iglesia a makatebek ed aliwan Makristianon gapoan na dakel iran doktrina na Kakristianoan. Tan sikaray apakiwas a mangiwaklit ed amin a Binababilonian sisisiaen tan agagamil na apostatan Kakristianoan. Kabiangan ed saya so makonsenti a bangat na ‘satan a biin Jezebel.’

16. Anggaman si Jesus tan say inmunan-siglon Kristianon mananguley ya ulop so ag-angipasakbat na antokaman a kaaruman ya awit, antoran bengatla so nepeg a paliisan?

¹⁶ Say Juan a klase natan so mamapaseseg met ed saray kakaiba ra, say baleg ya ulop, a manalwar ed saray imoral ya impluensya, a singa saray mabanday a minumundon panligliwaan. Agla kaukolan a nengnengen odino eksperiensyaen ni karelmengan lapu labat ed inkamausisa odino ta pian naamtaan no antoy paliisan. Inkamakabat la so iyarawi ed “saray aralem a bengatla nen Satanas.” Unong ya inkuan nen Jesus: “Siak agko ipaawit naani ed sikayo so arum ya awit.” Saya so mangipanonot ed sikatayo ed ganggan na Kristianon mananguley ya ulop nen inmunan siglo: “Say espiritu santo tan sikami so agmangipasakbat ed sikayo na babaleg ya awit nen sarayan bengatlan kaukolan: Ya onarawi kayo ed saray bengatlan nibagat ed saray talintao, tan saray dala, tan ed bengatla a nalner, tan ed pilalawan; et no manlikas kayo ed sarayan bengatla, maong naani nagawaan yo.” (Gawa 15:28, 29) Pian onaligwas ed espiritual, paliisan so palson relihyon, lingon panangusar ed dala (a singa say panagpasaksak na dala), tan imoralidad! Tan maseguron nasalimbengan met so pisikal a bunigas yo.

17. (a) Panoy panutukso nen Satanas ed saray totoo natan panamegley na “saray aralem a bengatla”? (b) Antoy nepeg ya awawey tayo ed “saray aralem a bengatla” na komplikadon mundo nen Satanas?

¹⁷ Si Satanas so walaan na arum niran “aralem a bengatla” natan, a singa saray komplikadon panagpalbeng tan pilosopiya a manasagyat ed inkatudio. Niarum ni ed malukak, imoral iran panagkatunongan, kalaktip ed saraya so espiritismo tan say teorya na ebolusyon. Panon ya ipapasen na sankakabatan a Manamalsa irayan “aralem a bengatla”? Sikato so inaon nen apostol Pablo a kuanto: “Deralen koy kakabatan da ray makabat.” Miduma ed satan, ‘saray aralem a bengatla na Dios’ so simpli, malinew, tan makapaligsay puso. Saray makabat a Kristiano so ompaliis ed “saray aralem a bengatla” na komplikadon mundo nen Satanas. Tandaan, “say mundo mangangga, tan saray penel to: sabalet so mangunor ed linawa na Dios onsiansia lawas.”—1 Corinto 1:19, Maung a Balita; 2:10; 1 Juan 2:17.

18. Antoran bendisyon so insipan nen Jesus ed saray alanaan a Kristiano a mansiansian matoor anggad anggaan, tan diad Armagedon et anto so pribilehyo na sarayan apaoli?

¹⁸ Si Jesus so mansasalita natan ed saramay Kristiano ed Tiatira tekep na makapaligsa iran salita. Saratan met so makapaseseg ed saray alanaan a Kristiano natan: “Tan say manalo, tan say manumpal ed saray gawak angga ed kasumpalan, siak ikdan ko naani pakayari ed saray nasyon: Tan panuleyan to’ra a mansetro na balatyang, et nabetag ira a singa bangabanga na pomapalba a namisimisi; unong met a siak inawat ko ed Amak.” (Apocalipsis 2:26, 27) Peteg ya alay abig a pribilehyo! Diad kioli na saray alanaan a mananalo et awaten da iyan autoridad a pibiang ed si Jesus ed pangibasig ed ‘setro a balatyang’ sumpad saray rebelyoson nasyones diad Armagedon. Say sankabiskegan, say nuklear ya armas na saratan a nasyon so omputok a singa labat la ambasan rebintador sano mekmeken nen Kristo iray kakabusol to a singa kamisimisi na saray banga.—Salmo 2:8, 9; Apocalipsis 16:14, 16; 19:11-13, 15.

19. (a) Siopa so “bitewen na kabuasan,” tan panon a sikato so niiter ed saraman so manalo? (b) Anton panamaseseg so niyopresi ed baleg ya ulop?

¹⁹ Inyarum nen Jesus: “Tan iter ko ed sikato so bitewen na kabuasan.” (Apocalipsis 2:28) Impaliwawa nen Jesus a mismo ed saginonor no anto iyan “bitewen,” a kuanto: “Siak so lamot tan say kailalakan nen David say kabontatalan masnag dia ed kabuasan.” (Apocalipsis 22:16) On, si Jesus so manumpal ed propesiya ya impaskar nen Jehova manlapu ed masugnar iran bibil nen Balaam: “Wala so ompaway naani a sakey a bitewen a manlapu ed kinen Jacob, tan sakey a setro so ompaway naani ed Israel.” (Numeros 24:17) Panon ya iter nen Jesus “so bitewen na kabuasan” ed saramay manalo? Mapatnag, diad pangiter to na inkasikato ed sikara, diad pakawalaan da na sankaasinggeran, sankaapitan a relasyon ed sikato. (Juan 14:2, 3) Peteg a mabiskeg a pakasesegan pian mansungdo! Makapasagyat met parad baleg ya ulop so pakaamta a “say bitewen na kabuasan” so magano lan mangagamil ed autoridad to ed Panarian diad pangipawil ed Paraiso ed dalin!

Pansiansiaen so Katooran

20. Antoran nagagawa ed Kakristianoan so mangipanonot ed sikatayo ed pigaran kakapuyan na kongregasyon na Tiatira?

²⁰ Sayan mensahe so peteg ya amaseseg a maong ed saray Kristiano ed Tiatira. Isipen pa​—say niglorian Anak na Dios ed tawen so personal ya akisalita ed saray Kristiano ed Tiatira nipaakar ed arum ed saray problema ra! Segurado ya anggan panon et arum ed kongregasyon so kinmiwas ed ontan a maaron panagpastol. Sayan sankarukeyan ed pitoran mensahe so ontulong met ed sikatayon nabidbiran so tuan Kristianon kongregasyon natan. Nen 1918 sanen si Jesus so linma ed templo nen Jehova pian mangukom, karaklan ed saray organisasyon a mankuan a Kristiano so atilolan na panagtalintao tan espiritual ya imoralidad. (Santiago 4:4) Imbase na arum so pananisia ra ed saray bangat na makmakpel a bibii na koma-19 a siglo, a singa si Ellen White na Seventh Day Adventists tan si Mary Baker Eddy na Christian Scientists, tan diad agano ni et dakel a bibii so mankakalar diad pulpito. (Ikompara so 1 Timoteo 2:11, 12.) Diad nanduruman nengneng na Katolisismo, si Maria so mabetbet a manunan papagalangan imbes a say Dios tan si Kristo. Aliwan ontan so impamagalang nen Jesus ed sikato. (Juan 2:4; 19:26) Kasin saray organisasyon a mangaawat ed ontan iran agmanepeg ya impluensya na bibii so peteg a naawat bilang Kristiano?

21. Antoran leksion so wala parad saray indibidual diad mensahe nen Jesus ed Tiatira?

²¹ Maabig ya imanoen na saray indibidual a Kristiano iyan mensahe, balanglan kabiangan ira na Juan a klase odino na arum a karnero. (Juan 10:16) Nayarin naimano na arum a makapasagyat so panumbok ed mainomay a kurang, a singa ginawa na saramay babangatan nen Jezebel ed Tiatira. Wadtan met so tukso a mikompromiso. Natan, kaukolan ya arapen iray isyu a singa say pangan na produkto a walay laok ton dala odino pangawat ed saray panagpasaksak na dala. Ompan ipasen na arum a lapud seseg da ed lawak na kimeyan odino lapud pangiiter na saray paliwawa et nayari la ran magmaliw a malukak ed arum a pamaakaran, a singa diad panagbantay na saray marawal tan imoral iran palabas tan saray video tape, odino sobran panag-inum na alak. Ibabaga ed sikatayo na pasakbay nen Jesus ed saray Kristiano ed Tiatira ya agtayo komon magmaliw ya ontan. Labay nen Jehova a magmaliw itayon malinis, sigpot-puso, aliwan naapag-apag, a singa saray dakel a Kristiano ed Tiatira.

22. Panoy impangidanet nen Jesus ed kaimportantian na pakawalaan na ondengel a layag?

²² Kaunoran, inyabawag nen Jesus: “Say walaan na pakadngel, dengelen to so kuan na espiritu ed saray iglesia.” (Apocalipsis 2:29) Diad komapat a danay et inulit dia nen Jesus iyan makapaliing a balikas, tan ontan met so pangisampot to ed talora nin mensahe. Kasin walaan ka na ontan a marengerengel a layag? Sirin itultuloy so ontalineng a mapetepet legan a say Dios, diad panamegley na espiritu to, so mantultuloy a mangitarya na simbawa panamegley na paralanan to.

1. Anto so espiritual a kipapasen na kongregasyon ed Sardis, tan panon so impangigapo nen Jesus ed mensahe to?

MANGA 50 kilometro ed abalaten na modernon Akhisar (Tiatira) et say kawalaan na ontumbok a kongregasyon a mangawat na mensahe na niglorian Jesus: say Sardis. Nen komanem a siglo antis na Komon a Panaon tayo, sayan syudad so matalonggaring a kabisera na kadaanan a panarian na Lydia tan nanuleyan na mayamyaman ya Ari a si Croesus. Nen panaon nen Juan, asagmak na satan so mairap iran panaon, tan nagmaliw labat lan awaran so datin karlangan na satan diad uley nen Croesus. Mipadpara, say Kristianon kongregasyon diman so nagmaliw a duka ed espiritual a paraan. Diad sankaunaan a pankanawnawa, ag-inggapo nen Jesus so mensahe to panamegley na komendasyon. Imbes et inkuanto: “Tan isulat mo ed anghel na iglesia [“kongregasyon,” NW] dia ed Sardis: Say wala ed sikato so pitora ya espiritu na Dios, tan pitora a bitewen, kuan to so saraya: Siak amtak so saray gawam, a wala so ngaran mo a mabilay ka, et anta inatey ka.”—Apocalipsis 3:1.

2. (a) Antoy kabaliksan parad saray Kristiano ed Sardis na say ‘inkawalaan nen Jesus na pitora ya espiritu’? (b) Anto so reputasyon na kongregasyon na Sardis, balet antoray katuaan?

² Akin ya impabidbir nen Jesus so inkasikato bilang say ‘walaan na pitora ya espiritu’? Lapud sarayan espiritu so mangirerepresenta ed masanton espiritu nen Jehova a sigpot ya onaagus. Diad saginonor, deneskribe met nen Juan iratan bilang “pitora a mata,” a mangipapatnag na ontatalos a pakanengneng ya ipapagamor na masanton espiritu na Dios ed si Jesus. (Apocalipsis 5:6) Kanian, nayarian ton iparungtal tan asikasoen so anggan anton situasyon a nayarin onlesa. (Mateo 10:26; 1 Corinto 4:5) Say kongregasyon ed Sardis so walaan na reputasyon bilang mabilay, aktibo. Balet nanengneng nen Jesus ya inatey itan ed espiritual. Mapatnag, maslak ed saray membro na satan so pinmawil ed inkaandian na interes, a singa ed datin kipapasen da antis iran nagmaliw a Kristiano.—Ikompara so Efeso 2:1-3; Hebreos 5:11-14.

3. (a) Akin a say “anghel na iglesia dia ed Sardis” so nepeg a nagkalalon mangimano ed katuaan a si Jesus so walaan na “pitora a bitewen”? (b) Anton mabiskeg a simbawa so inter nen Jesus ed kongregasyon ed Sardis?

³ Ipapanonot met nen Jesus ed “anghel na iglesia dia ed Sardis” a Sikato imay walaan na “pitora a bitewen.” Saratan a mamatatken ed kongregasyon et sankaegnaan to ed nikawanan a lima to, a walaan na autoridad a mangiwanwan ed sikara ed panagpastol a kimey da. Nepeg dan iyapasakey so kapusoan da diad ‘pangamta ed kipapasen na saray karnero.’ (Uliran 27:23) Kanian, nepeg dan dengelen a maong so ontumbok iran salita nen Jesus: “Manbantay ka, tan ipaletneg mo ray bengatla a kera, a sipaparaan ira ya ompatey: ta agko aromog ya ayadyari so saray gawam ed arap na Dios ko. Pakanonoten mo sirin no panoy impangawat mo tan impakadngel mo; et yatol mo, tan magbabawi ka. Kanian no agka manbantay, singa matakew laen ta ka, tan agmo naamtaan no anton oras so idagok ed sika.”—Apocalipsis 3:2, 3.

4. Panon ya ontulong iray salita nen Pedro ed kongregasyon na Sardis a ‘[mamabiskeg] ed saray bengatla a kera’?

⁴ Kaukolan a nonoten na saray mamatatken ed Sardis so gayagan walad sikara nen inmuna sanen naaralan da so katuaan tan saray bendisyon a naawat da ed saman. Balet natan et sikaray inatey no nipaakar ed espiritual a kimey. Onkukuyep so lampara da bilang kongregasyon lapud kakulangan na saray gawa na pananisia. Pigaran taon antis na saya, sinulat nen apostol Pedro so kongregasyon ed Asia (nayarin kalaktip so Sardis) pian pabiskegen so apresasyon da ed maglorian maong a balita ya inawat na saray Kristiano tan inyabawag la “panamegley na espiritu santo a nibakin nanlapu ed tawen”—unong ya inrepresenta na saray pitoran espiritu ed pasingawey nen Juan. Pinanonotan met nen Pedro iray Kristiano ed Asia a kabiangan ira ed ‘apili a kapolian, peteg ya inkasaserdote, masantos a nasyon, sakey a baley na Dios a dilin kayarian to, a mangibelyaw na karlangan na saman so angekal ed sikara ed kabilungetan, ta anawag ed sikara ed makapakelaw a silew to.’ (1 Pedro 1:12, 25; 2:9) Ontulong ed kongregasyon ed Sardis so pandalepdep ed saratan ya espiritual a katuaan pian magbabawi tan ‘ipaletneg [odino pabiskegen] da iray bengatla a kera.’—Ikompara so 2 Pedro 3:9.

5. (a) Antoy agawa ed apresasyon na saray Kristiano ed Sardis? (b) Antoy nagawa no ag-onkiwas iray Kristiano ed Sardis ed simbawa nen Jesus?

⁵ Diad kaplesan, say apresasyon da tan panangaro ra ed katuaan et singa apoy a ngalngali la naerep. Pigpigara lay ngalab ya akera. Pinaseseg ira nen Jesus a paypayan da so ngalab, padalangen lamet itan, magbabawi ed saray kasalanan da a resulta na inkamapaulyan da, tan magmaliw lamet a mabilay ed espiritual a kongregasyon. (Ikompara so 2 Timoteo 1:6, 7.) No andi, sano onsabi si Jesus—a “singa matakew”—pian ipaakseb so panangukom, et ag-akaparaan so kongregasyon ed Sardis.—Mateo 24:43, 44.