Saray Reperensya Parad Workbook ed Aral
NOBYEMBRE 1-7
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | JOSUE 18-19
“Marundunong ya Inapag nen Jehova so Dalin”
mwbr21.11—it-1 359 ¶1
Ketegan
Diad impangapag ed dalin ya tawiren na kada tribu, napatnagan iyan duaran basiyan: say resulta na pampapalaranan, tan say kabaleg na tribu. Nayarin naamtaan panamegley na pampapalaranan so pasen na dalin ya tawiren na kada tribu, kanian nibaga la no iner ya parte na dalin so tawiren da, singa bilang diad bandad N odino S, E odino W, gilig na dayat, odino diad saray kapalandeyan. Say resulta na pampapalaranan et nanlapud si Jehova kanian napaliisan so paniimonan tan pankokolkol na saray tribu. (Pro 16:33) Lapud satan ya paraan, nigiya met na Dios iray nagawa pian say magmaliw ya kipapasen na kada tribu et mitukoyan ed samay pinuyanan ya propesiya na patriarkan si Jacob antis ya inatey, ya singa nabasa ed Genesis 49:1-33.
mwbr21.11—it-1 1200 ¶1
Tawir
Saray tawir a dalin. Say tawir na saray ananak nen Israel et inter ed sikara nen Jehova, tan imbaga to ed si Moises iray magmaliw ya ketegan na dalin. (Nu 34:1-12; Jos 1:4) Inter nen Moises ed saray ananak nen Gad, saray ananak nen Ruben, tan ed kapalduan tribu nen Manases so betang dan dalin. (Nu 32:33; Jos 14:3) Balet si Josue tan Eleazar so angiter ed saray arum ya tribu na tawir da panamegley na pampapalaranan. (Jos 14:1, 2) Mitukoyan ed samay propesiya nen Jacob diad Genesis 49:5, 7, agnaikdan na akabiig ya teritorya na dalin si Simeon and Levi bilang tawir da. Say teritorya nen Simeon et saray dalin ya walad loob na teritorya nen Juda (Jos 19:1-9), tan si Levi et naikdan na 48 ya syudad ya walad nanduruman pasen diad interon Israel. Apili iray Levita parad espisyal ya panaglingkor diad santuaryo, kanian si Jehova so tawir da. Akaawat ira na kakaplo bilang betang odino tawir da lapud kimey ya susumpalen da. (Nu 18:20, 21; 35:6, 7) Naikdan na betang so kada pamilya diad teritorya na tribu da. Legan ya ondadakel iray pamilya tan naiikdan na tawir iray ananak a lalaki, sandaraiset ya naapag-apag so dalin ed mas angkekelag ya parte.
mwbr21.11—it-1 359 ¶2
Ketegan
No naamtaan la panamegley na pampapalaranan no iner ya banda so dalin ya iter ed sakey a tribu, desisyonan da no panon kaawang so magmaliw ya teritorya to base ed samay komaduan basiyan: say kabaleg na tribu. “Nepeg yon apagen so dalin ed panamegley na pampapalaranan bilang sakey a kayarian na saray pamilya yo. Parad babaleg a grupo et aruman yo so tawir to, tan parad memelag a grupo et bawasan yo so tawir to. Say tawir na balang sakey et samay pinmaway parad sikato ed panamegley na pampapalaranan.” (Nu 33:54) Kaukolan ya unoren so resulta na pampapalaranan nipaakar ed pasen na dalin, balet nayarin umanen so kabaleg na dalin ya natawir. Kanian nen naamtaan ya masyadon baleg so dalin na Juda, binawasan so kabaleg na satan tan inter so arum ya parte ed tribu na Simeon.—Jos 19:9.
Saray Espiritual a Kayamanan
mwbr21.11—it-1 359 ¶5
Ketegan
Nanengneng ed salaysay na impangapag ed teritorya ya walad bandad sagur na Jordan ya denetermina ni panamegley na pampapalaranan no anton dalin, kaiba la ray ketegan tan syudad na saratan, so iter ed Juda (Jos 15:1-63), Jose (Efraim) (Jos 16:1-10), tan say kapalduan tribu nen Manases ya manaayam ed bandad sagur na Jordan. (Jos 17:1-13) Balet kayari na satan, ompapaway ya tinmunda ni so panga-apag ed dalin ta ipapanengneng na salaysay ya inmalis so kampo na Israel manlapud Gilgal ya paonlad Silo. (Jos 14:6; 18:1) Ag-abitla no panon kabayag itan, balet sinmabi panaon ya binilin nen Josue so nakekeraan ya pitoran tribu ta ipapaleen da so panayam ed nakekeraan ya dalin. (Jos 18:2, 3) Nanduruma so ibabaga na saray komentarista no akin ya ontan so ginawa na pitoran tribu, ibabaga na arum ya lapud dakdakel so asamsam da legan na impanakop da tan singa agmet ira natatakot ya atakien ira na saray Canaanita, impaleen na sarayan tribu so panakop ed saray nakekeraan ya kabiangan na teritorya. Say sakey nin rason na pampapaleen da et nayarin papaliisan da so milaban ed saray angkekelag iran grupo na saray kalaban da. (Jos 13:1-7) Ontan met, nayarin daiset so amta ra ed sayan kabiangan na Insipan a Dalin kompara ed saramay parte ya niyapag la.
NOBYEMBRE 8-14
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | JOSUE 20-22
“Saray Leksion ed Salaysay Nipaakar ed Aliwan Duga ya Impakatalos”
Saray Manunan Makatulong Pian Makapitalosan ed Asawam
Napaliisan so siblangan tan lingo iran interpretasyon no wala so prangkan pitatalosan. Diad asasakbay ya awaran na saray Israelita, saray tribu nen Ruben, Gad, tan say kapalduan tribu nen Manases a nanayam ed bukig na Ilog Jordan so angipaalagey na “altar a baleg so nengneng to” ed abay na Jordan. Ag-atalosan na arum a tribu so ginawa ra. Lapud inisip dan saray agagi ra ed nibaliw na Jordan so nan-apostata, saray tribu diad sagur so namparaan a mibakal ed saray impasen dan “rebelde.” Balet, sakbay iran ompikal a mibakal, sikaray angibaki na ulop na manangilaman pian mitalosan ed saray walad bukig a tribu. Agaylan makabat a kiwas! Naamtaan da a say altar et aliwa manayan parad isesebel a panagpool na saray apay odino bagat. Imbes, saray tribu ed bukig so tinmakot ompan onsabi panaon et ibaga ed sikara na arum iran tribu ya: “Anggapo so betang yo ed Jehova.” Say altar so pinagka-tasi ra a sikaray mandadayew met ed si Jehova. (Josue 22:10-29) Tinawag da so altar bilang Tasi, lapud satan so mamaneknek a bibidbiren da si Jehova bilang tuan Dios.—Josue 22:34.
‘Tumboken Iray Bengatlan Manggawa na Kareenan’
Nayarin inisip na arum ya Israelita a wala lay magenap ya ebidensya na impankasalanan, tan no onataki iran agnaliklikas et daiset labat so ompatey ed sikara. Balet, imbes a tamtampol iran onlusob, sarayan tribun walad sagur na Jordan et angibaki ni delegado pian pantongtongan day problema. Oniay intepet da: “Anto ya impakalukso so saya a ginawa yo a sumpa ed Dios na Israel, pian onsian kayo ed sayan agew a manlapu ed itutumbok ed Jehova?” Pero diad katuaan to, saramay tribun angipaalagey na altar et agpa sinmumlang ed ganggan na Dios. Balet panon kasi so magmaliw a reaksion da ed satan ya akusasyon? Kasin onebat ira na ansakit a salita odino agla ra mitongtong? Kalmadon inmebat iramay naakusaan a tribu, tan impaliwawa dan say talagan rason na impangipaalagey day altar et lapud pilalek dan panlingkoran si Jehova. Say ebat da so amasiansia na relasyon da ed Dios tan angiliktar na dakel a bilay. Lapud mareen so impantongtong da, aresolbe so problema tan nipawil so kareenan.—Jos. 22:13-34.
Saray Espiritual a Kayamanan
mwbr21.11—it-1 402 ¶3
Canaan
Anggaman dakel ya Canaanita so akaliktar ed karaklan ya panasakop tan ag-ira nampauley ed Israel, nibaga ti nin siansia ya “inter nen Jehova ed Israel so interon dalin ya insipan tod saray inmuunan atateng da,” tan “impanpainawa ira nen Jehova manlapud amin ya akapaliber a kalaban da,” tan “anggapoy anggan sakey a sipan ya ag-asumpal ed amin a maabig ya insipan nen Jehova ed sankaabungan na Israel; tinmua iratan ya amin.” (Jos 21:43-45) Natatakot iray kalaban ya akapaliber ed Israel, tan diad tua et aliwa la ran peligro ed saray Israelita. Nensaman ni, imbaga la na Dios ya “kalkalnaen” to ya pataynanen iray Canaanita, ta no biglan anggapo lay manaayam ed dalin ompan ondakel iray atap ya ayayep ditan. (Ex 23:29, 30; De 7:22) Anggano mabisbiskeg iray armas parad guerra na saray Canaanita, kaiba la ray pan-guerran karwahe da a nantarem so dalig da, agnibagan agsinumpal nen Jehova so promisa to lapud ta ag-asakop na Israel so arum ya lugar ed satan ya dalin. (Jos 17:16-18; Uk 4:13) Imbes, ipapanengneng na saray rekord ya wala ray pigaran impakatalo na saray Israelita lapud ag-ira nanmatoor ed si Jehova.—Nu 14:44, 45; Jos 7:1-12.
NOBYEMBRE 15-21
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | JOSUE 23-24
“Say Sampot ya Bilin nen Josue ed Nasyon”
mwbr21.11—it-1 75
Alyansa
Dumay agawa kaloob na nasyon na Israel ed Canaan, say Insipan ya Dalin. Inter na Soberanon Dios ed Israel so amin ya karapatan ed dalin bilang kasumpalan na promisa to ed saray inmunan atateng da. Kanian aliwa ran dayo nen sinmabi ra diman, tan sinebelan ira nen Jehova ya mialyansa ed saray paganon nasyon ed satan ya dalin. (Ex 23:31-33; 34:11-16) Kaukolan ya say pampasakopan da labat et saray ganggan tan totontonen ya inter nen Jehova, aliwan ed saray nasyon ya asingger lan napataynan. (Le 18:3, 4; 20:22-24) Espisipiko to ran pinasakbayan ya ag-ira mikakasakey ed saratan ya nasyon panamegley na panangasawa. Ta no gawaen da itan, ag-ira labat nawalaan na maapit ya relasyon ed saray paganon asawa da. Onapit met ira ed saray paganon kakanayon tan saray kagagawa tan kustombre na palson relihyon na saray asawa da, kanian manresulta itan ed apostasya tan patit.—De 7:2-4; Ex 34:16; Jos 23:12, 13.
Lawas Nasusumpal so Salita nen Jehova
19 Andi-duaruwa ya unong ed atalosan tayon mismo, oniay nibaga tayo: “Anggapo so sakey a bengatla a linmiwat ed amin a maong a bengabengatla a si Jehova a Dios yo sinalita to nipaakar ed sikayo; sikara so agawa ya amin ed sikayo.” (Josue 23:14) Talagan ililiktar, sasalimbengan, tan susustunien nen Jehova iray lingkor to. Wala tay nibaga yo anggan sakey a sipan to ya ag-asumpal diad aturon panaon to? Anggapo! Talagan makabat so panmatalek tayo ed napanpiyaan a Salita na Dios.
20 Anto balet so nailaloan ed arapen? Imbaga la nen Jehova ed sikatayo a maslak ed sikatayo et makapanilalon manbilay dia ed sakey ya apasimbalon dalin a makapalikliket a paraiso. Pigpigara ed limog tayo so walaan na ilalon manuley a kaiba nen Kristo diad tawen. Antokaman so ilalo tayo, dakel so rason tayo pian mansiansian matoor a singa si Josue. Nasabi panaon et ontua la so iilaloan tayo. Diad satan, sano nononoten tayo so amin ya insipan nen Jehova, onia met so nibaga tayo: “Sikara so agawa ya amin.”
Saray Espiritual a Kayamanan
Saray Pabitar ed Libro na Josue
24:2—Kasin mandadayew ed saray talintao so ama nen Abraham a si Tera? Diad gapo et agmandadayew ed si Jehova a Dios si Tera. Nayarin say dadayewen to et say dios a bulan a si Sin—sakey a kabkabat a dios ed Ur. Unong ed Judion tradisyon, nayarin managgawa ni ingen na saray talintao si Tera. Balet, sanen ingganggan na Dios si Abraham ya ontaynan ed Ur, akila ed sikato si Tera diad Haran.—Genesis 11:31.
NOBYEMBRE 22-28
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | UKOM 1-3
“Istorya na Pakpel tan Taktika”
Pinuter nen Ehud so Pako na Managpairap
Tinmalona iray plano nen Ehud, aliwan lapud antokaman ya inkadunong to, nisay lapud antokaman ya agpakalaban na kabusol. Say pakasumpal na saray gagala na Dios et agmandedependi ed totoo. Say manunan rason ed intalona nen Ehud et lapud sikatoy tinulongan na Dios legan a kinmiwas a mitunosan ed agnaamper a linawa To a mangibulos ed totoo To. Say Dios so amatalindeg ed si Ehud, “et bang nen [saray totoo to] so impaalageyan nen Jehova na saray ukom, si Jehova wala ed ukom.”—Uko-ukom 2:18; 3:15.
Pinuter nen Ehud so Pako na Managpairap
Say inmunan ginawa nen Ehud et say impangiparaan na “kampilan to”—sakey a kampilan a duaray tarem tan antikey labat pian niyamot to ed dalem na kawes to. Nayarin inilaloan to a sikatoy kapkapan. Saray kampilan so kaslakan ya isasalukbit ed bandad kawigi, pian nauyos iratan a tampol na saramay manguusar na kawanan a lima ra. Lapud katigir si Ehud, inyamot to so kampilan to ed “dalem na kawes to ed tapew na kawanan ya ulpo to,” a nayarin agla itan nakarapas na saray guardia na ari. Sirin, anggapoy akasbel ya “inyapay to so buis ed si Eglon ya ari ed Moab.”—Uko-ukom 3:16, 17.
Anggapo iray detalye nipaakar ed saray inmunan agawa diad palasyo nen Eglon. Onia lambengat so ibabaga na Biblia: “Sanen asumpal [nen Ehud] ya inyapay so buis, si Eglon pinasipot to so baley a nanawit na buis.” (Uko-ukom 3:18) Inyawat nen Ehud so buis tan inibaan to iray nanawit na buis ed sakey a pasen ya arawi ed ayaman nen Eglon, insan pinmawil kayari to’ran pinaalis. Akin? Agta impila to iraman a lalaki pian manprotekta ed sikato, odino lapud satan lambengat so totontonen, odino nayarin manag-awit lambengat ira na buis? Tan kasin labay ton niyarawi ira pian nasalimbengan ira sakbay ton gawaen so plano to? Antokaman so ninonot nen Ehud, sikatoy makpel a pinmawil a bukbukor.
“Pinmawil [si Ehud] manlapu ed saray pandayan na bato a wala ed abay na Gilgal, tan inkuan to, Walaan ak na maamot a pabano ed sika, O! ari.” Agnisalaysay diad Kasulatan no panon a sikatoy akaloob lamet ed kawalaan nen Eglon. Agta man-inap la komon iray guardia? Kasin inisip dan agnapeligro so katawan da ed sayan manbukbukor ya Israelita? Kasin say impawil nen Ehud a bukor so mangipamoria ya itatapat to la iray kabaleyan to? Antokaman so kipapasen, nanggunaetan nen Ehud so pribadon pakapitongtong ed ari, tan agawaan to itan.—Uko-ukom 3:19.
Saray Espiritual a Kayamanan
Saray Pabitar ed Libro na Uko-ukom
2:10-12. Nepeg a nawalaan itayo na regular a programa na panag-aral ed Biblia ta pian ‘agtayo nalingwanan iray impanabang [odino ginawgawa] nen Jehova.’ (Salmo 103:2) Kaukolan ya ipurek na atateng so katuaan na Salitay Dios ed kapusoan na ananak da.—Deuteronomio 6:6-9.
NOBYEMBRE 29–DISYEMBRE 5
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | UKOM 4-5
“Inusar nen Jehova so Duaran Bibii Pian Iliktar Iray Totoo To”
mwbr21.11—w15 8/1 13 ¶1
“Inmakto Ak ya Ina ed Israel”
Sisera! Ngaran ni labat natatakot la ray totoo ed Israel. Anggapoy panangasi na relihyon tan kultura na saray Canaanita ta iyaapay da ray ugugaw tan walay prostitusyon ed templo. Anto kasi liknaan na totoo ya walad kontrol na sakey ya heneral ya Canaanita tan saray sundalo to? Ipapaamta na kansion nen Debora ya mair-irap lay manbiahe ed dalin tan tinmaynan la ray manaayam ed saray baryo. (Ukom 5:6, 7) Nayarin naimadyin tayo iray totoon natatakot tan onaamot ed saray katakelan tan kapalandeyan, natatakot iran ondalus odino manayam ed saray baryo ya anggapoy padir tan natatakot iran manbiahe ed saray karsada ta ompan atakien da ra, alaen da ray ananak da, odino na-rape iray bibiin kaiba da.
mwbr21.11—w15 8/1 13 ¶2
“Inmakto Ak ya Ina ed Israel”
Inmabot lad 20 taon ya manbibilay ed takot so Israel, ya anggad anengneng nen Jehova ya labay lay manguman na saray benger ya totoo to, odino singa abitla ed sayan pinuyanan ya kansion nen Debora tan Barak, “Anggad inmakto ak, siak, si Debora, anggad inmakto ak ya ina ed Israel.” Agtayo amta no kasin si Debora ya asawa nen Lapidot et literal ya ina, balet sarayan salita et simboliko labat. Nibagan inyasain nen Jehova si Debora ya asikasoen so nasyon bilang sakey ya ina. Impatawag to ed si Debora so lakin mabiskeg so pananisia to ya si Ukom Barak, tan ingganggan ton labanan day Sisera.—Ukom 4:3, 6, 7; 5:7.
mwbr21.11—w15 8/1 15 ¶2
“Inmakto Ak ya Ina ed Israel”
Kaukolan ya mannonot ya tampol si Jael. Inopresian toy Sisera na pasen ya pampainawaan. Imbaga nen Sisera ed sikato ya agto ibabagan wadman no bilang ta walay onsabin mananap ed sikato. Inulesan nen Jael si Sisera karukol to, tan nen kinmerew na danum, say inter to et gatas. Akaugip ya tampol si Sisera. Insan angala na palpal tan martilyo si Jael. Kabkabisado iratan ya usaren na saray bibiin manaayam ed tolda. Agnampalikas si Jael ya inmasingger ed uloan nen Sisera. Anggano natatakot, ginawa toy ipapagawa nen Jehova ed sikato, say pamatey ed kalaban. No bilang ta man-alangan si Jael ed gawaen to, ompan aliwa laingen so nagawa. Kasin sankanonot to no panon ya pinairap na sayan laki iray totoo na Dios diad pigaran dekada? Odino kasin sankanonot toy pribilehyo ton suportaan si Jehova? Anggapoy ibabaga na rekord. Say amta ti labat, ginawa ton tampol itan. Kanian inatey si Sisera!—Ukom 4:18-21; 5:24-27.
Saray Espiritual a Kayamanan
Saray Pabitar ed Libro na Uko-ukom
5:20—Panon a saray bitewen so akibakal manlapud katawenan parad si Barak? Agsinalambit na Biblia no kasin nalalanor dia so intulong na saray anghel, inyuran na meteor ya impasen na saray makabat a lalaki nen Sisera bilang sinyales na desyang, odino nayarin saray sinmaew a parles na astrologo parad si Sisera. Balet, andi-duaruwan sinmalet so Dios diad antokaman a paraan.
MAGMALIW YA EPEKTIBO ED MINISTERYO
Tepetepet Manlapud Saray Managbasa
Anto so labay ya ibaga nen apostol Pablo sanen inkuan to a saray bibii et nepeg ya ‘ag-oneesel diad saray iglesia’?
Oniay insulat nen Pablo ed Kristianon kongregasyon ed Corinto: “Singa dia ed amin ya iglesia na saray sasantos, ag-ira komon oneesel so bibii ed saray iglesia; ta agniyabuloy ed sikara so mansalita.” (1 Corinto 14:33, 34) Ta pian suston natalosan tayo iya, makatulong so pangonsidera ed konteksto na simbawa nen Pablo.
Diad 1 Corinto kapitulo 14, siningbat nen Pablo iray bengatlan nalalanor ed saray pantitipon na Kristianon kongregasyon. Impaliwawa to no anto so nepeg a singbaten diad saratan a pantitipon tan angisuheri no panon so nepeg a pangikondukta ed saratan. (1 Corinto 14:1-6, 26-34) Niarum ni, indanet to so gagala na saray pantitipon na Kristiano, salanti, ‘pian napabiskeg so iglesia,’ odino kongregasyon.—1 Corinto 14:4, 5, 12, 26.
Say bilin nen Pablo ya ‘ag-oneesel’ odino ‘ontunda a mansalita’ et amitlon pinmatnag diad kapitulo 14 na 1 Corinto. Nanduruman grupo ed kongregasyon so angipaarapan ed kada panamilin, balet amin itan et parad saksakey a rason, salanti, pian ‘nagawan masimpit so amin a bengatla tan unong ed uksoyan.’—1 Corinto 14:40.
Unona, oniay inkuan nen Pablo: “No walay siopaman a too a mansalita na salitan agkabat, mamidua labat odino mamitlo katagtageyan to la itan, tan mantutumbokan; tan sakey so mangipatalos. Et no anggapo so manangipatalos ag-oneseesel komon ed iglesia; tan misalita ed sikaton dili tan diad Dios.” (1 Corinto 14:27, 28) Agkabaliksan na satan ya aglan balot mansalita itan a too diad saray pantitipon noagta wala iray panaon a sikatoy nepeg ya ag-onesel. Diad tua, say gagala na saray pantitipon—a manpapabiskegan—so agnadampot no sikatoy mangusar na salitan anggapoy makatalos.
Komadua, oniay inkuan nen Pablo: ‘Say duara odino taloran propeta mansalita ra komon, tan saray arum manisip ira. Et no walay bengatla a nipuyan ed sakey a manyudyurong say akauna ontunda komon a mansalita.’ Aglabay ya ibaga na satan ya agla mansalita so unonan propeta diad saray pantitipon, noagta no maminsan et nepeg ya ag-onesel. Diad ontan, samay walaan na mamilagron panangipuyan et makapansalita ed kongregasyon, tan say gagala na pantitipon—a “naligliwa ran amin”—so nadampot.—1 Corinto 14:26, 29-31.
Komatlo, oniay imbilin nen Pablo a parad saray Kristianon bibii lambengat: “Ag-ira komon oneesel so bibii ed saray iglesia; ta agniyabuloy ed sikara so mansalita; et pauleyan ira komon.” (1 Corinto 14:34) Akin ya oniay imbilin nen Pablo ed saray agagin bibii? Pian mansiansia so inkauksoy diad kongregasyon. Oniay inkuan to: “No labay da komon ya aralen so bengatla, tepeten da ed asawa ra ed abung: ta mabanday ed sakey a bii so mansalita ed iglesia.”—1 Corinto 14:35.
Nayarin walaray bibii ya anuppiat ed saray nipapaliwawa diad loob na kongregasyon. Say simbawa nen Pablo et tinmulong ed saray agagin bibii a paliisan so ontan a masuppiat ya awawey tan mapaabeba iran angawat ed kipapasen da ed uksoyan nen Jehova ed inkaulo, nagkalautla nipaakar ed kaasawaan da. (1 Corinto 11:3) Nilikud ed satan, diad agda pansalita, nipatnag na saray agagin bibii ya agda pipirawaten so magmaliw a managbangat diad kongregasyon. Sanen sinulat nen Pablo si Timoteo, impabitar to ya aliwan manepeg parad saray bibii ya alaen so betang na managbangat diad kongregasyon: “Agko abuloyan so bii a manbangat, odino walay pakauley to ed laki, noag ingen wala komon ed andi-esel.”—1 Timoteo 2:12.
Kasin kabaliksan na satan a say Kristianon bii et nepeg ya aglan balot mansalita legan na pantitipon na kongregasyon? Andi. Diad panaon nen Pablo, walaray pankanawnawa a saray Kristianon bibii, a nayarin pinakiwas na masanton espiritu, so nampikasi odino nampropesiya diad loob na kongregasyon. Diad saratan a pankanawnawa, binidbir da so kipapasen da diad impanpandong da. (1 Corinto 11:5) Niarum ni, diad panaon nen Pablo tan diad panaon tayo, saray agagin bibii tan lalaki so papasesegen a mangiyabawag ed ilalo ra diad publiko. (Hebreos 10:23-25) Nilikud ed panggagawa ra ed satan diad lawak na ministeryo, saray agagin bibii so mangiyaabawag ed ilalo ra tan mamapaseseg ed arum legan na saray pantitipon na kongregasyon, diad panginanabang da na ninonot a maong iran komento sano tinawag ira odino diad pangaawat da ed saray asainmin a mibiang ed saray demostrasyon odino saray betang na estudyante.
Kanian, saray Kristianon bibii so ‘ag-oneesel’ diad agda panalin samsamen so betang na laki tan manbangat ed kongregasyon. Agda aangaten so autoridad na saraman so manbabangat diad pamalesa na saray makasuppiat a tepet. Diad panumpal da ed manepeg a betang da ed loob na kongregasyon, baleg so nitulong na saray Kristianon bibii ed kiwala na mareen ya atmospera pian ‘amin a bengatla [diad saray pantitipon na kongregasyon] so nagawa a pakapabiskegan.’—1 Corinto 14:26, 33.
DISYEMBRE 6-12
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | UKOM 6-7
“Manpabiskeg Ka tan La Ka”
Nagunggonaan Ka ed Saray Maridios a Prinsipyo
Say sakey a walaan na suston awawey ed inkasikaton dili tan dugan impanmoria ed kipapasen to et si Gideon, sakey ya ukom ed limog na saray Hebreo nensaman. Agto inugagep so pagmaliw a lider na Israel. Anggaman ontan, sanen sikato so aturo a mangawat ed satan a betang, impabitar nen Gideon so inkaandi-kakanaan to. “Nia, say pamilyak sikato so karukaan dia ed Manases, tan siak so kaunoran ed abung nen amak,” insalaysay to.—Uko-ukom 6:12-16.
‘Say Kampilan nen Jehova tan nen Gideon!’
Agaylan makapataktakot itan ed saray Midianita! Bigbiglan naandi so kareenan diad impametag ed 300 a buyog, impamaknol ed 300 a trumpeta, tan saray eyag na 300 a lalaki. Lapud abigla iray Midianita, nagkalalo la ed eyag a ‘say kampilan nen Jehova tan nen Gideon!,’ inmeyag met ira kanian lalon inmungol so kaliberliber. Diad impakagulo ra, agda la nibiig no siopa so kabusol o kaiba ra. Say 300 so tinmalindeg labat ed balang pasen da legan a pinakiwas na Dios so kakabusol a manpapateyan panamegley na dilin kampilan da. Lapud imbatikan la so kampo, apugeran so itatakas, tan nilaosan la iray akeran kalaban ya inusil-usilan, sigpot lan naandi so pananesga na Midianita. Anampot a siansia so abayag tan maruksan pananguley.—Uko-ukom 7:19-25; 8:10-12, 28.
Saray Espiritual a Kayamanan
Saray Pabitar ed Libro na Uko-ukom
6:25-27. Si Gideon so mataktikan kinmiwas pian napaliisan so agnakaukolan a pamasanok ed saray onsusumpa ed sikato. Sano ipupulong tayo so maong a balita, nepeg tayon alwaran so agmanepeg a pamasakit ed arum diad panagsalita tayo.
DISYEMBRE 13-19
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | UKOM 8-9
“Mas Maong ni Mapaabeba nen say Mapaatagey”
Panon Mon Aregloen so Agpantatalosan?
Lapud si Gideon et pirmin mibabakal sumpad Midian, sikatoy kinmerew na tulong ed tribu na Efraim. Balet kayari na bakal, binalingan na Efraim si Gideon diad impanreklamo ton maong a diad gapo na bakal et agto ra kinerewan na tulong. Kuan na rekord a “sikato so nantamian da a sankasnokan.” Balet onia so inyebat nen Gideon: “Anto natan so ginawak ed pangipadpara ed sikayo? Aliwa ta’n say panagtudtor ed saray ubas na Efraim magmaong nen say pangborbor na Abiezer? Say Dios inyawa’to ed lima yo so saray prinsipe ed Madian, si Oreb tan si Zeeb: et anto so nayarian ko a gawaen dia ed pangipadpara ed sikayo?” (Uko-ukom 8:1-3) Lapud apilin maong tan kalmado iran salita, apaliisan nen Gideon so ilesa na makadesyang a pambabakal na saray tribu. Nayarin walay problema na saray kabiangay tribu na Efraim no nipaakar ed dilin-importansia tan kinon. Balet satan so ag-angamper ed si Gideon a panggunaetan ton nagaway mareen a pansumpalan. Kasin nagawaan tayo met itan?
Akin ya Importante nin Siansia so Pagmaliw ya Mapaabeba?
15 Maong ya alimbaway Gideon ed inkamapaabeba. Nen unaan ya nampanengneng so anghel nen Jehova ed si Gideon, mapaabeba ton imbagan tampol so kipapasen na panagbilay tan nanlapuan to. (Ukom 6:15) Kayari ton inawat so asainmin ya inter nen Jehova, sineguro to ya natatalosan to no anto ray nakaukolan, tan kinmerew na panangigiya nen Jehova. (Ukom 6:36-40) Makpel si Gideon, balet maalwar tan makatebek. (Ukom 6:11, 27) Agto inusar so asainmin to pian magmaliw ya prominente. Imbes, nen asumpal lay asainmin to, maliket ya pinmawil ed lugar ya nanlapuan to.—Ukom 8:22, 23, 29.
Manakar ed Saray Basbas nen Jehova
9 Pian magmaliw a kaaro na Dios, nepeg itayon “mapaabeba ed kanonotan.” (1 Ped. 3:8; Sal. 138:6) Diad Uko-ukom kapitulo 9 et nipanengneng ya importante so panagpaabeba. Oniay inkuan na anak nen Gideon a si Joatam: “Saray kiew linma ra ed aminsan a panaon a nilanaan da so ari ed sikara.” Asalambit so kiew na olibo, higos, tan ubas. Irerepresenta na saratan iray totoon makanepegan ya agda pinilalek ya uleyan iray kapara ran Israelita. Balet, say masabit a tanaman a panagparlang labat, so mangirerepresenta ed mapaatagey a pananguley nen Abimelec, ya amatey na dakel a too tan manggugunaet a mandomina ed arum. Anggaman ipapasen toy inkasikato a “prinsipe ed Israel ed taloy taon,” sikato so asakbay ya inatey. (Uko. 9:8-15, 22, 50-54) Talagan maabig no say sakey et “mapaabeba ed kanonotan”!
Saray Espiritual a Kayamanan
mwbr21.11—it-1 753 ¶1
Efod, I
Anggaman maong so intension nen Gideon nen nanggaway sakey ya efod pian selebraan so impanalo na Israel diad tulong nen Jehova tan pian pagalangan so Dios, “nagmaliw itan a patit ed si Gideon tan ed sankaabungan to” lapud akagawa na espiritual ya imoralidad iray Israelita ta nandayew irad satan. (Uk 8:27) Balet ag-ibabaga na Biblia ya nandayew ed satan si Gideon; kabaliktaran ni ingen ta espisipikon binitla nen apostol Pablo si Gideon ya kaiba ed “baleg a grupo” na saray matoor ya tasi nen Jehova antis na panaon na saray Kristiano.—Heb 11:32; 12:1.
DISYEMBRE 20-26
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | UKOM 10-12
“Jefte—Maespiritual ya Too”
Aabobonan na Dios Iramay Manmamatoor
9 Saray alimbawa na matoor a totoo a singa si Jose ya angipanengneng na panangasi ed saray agagi to anggano binusol da et nayarin angimpluensya met ed inkiwas nen Jefte. (Gen. 37:4; 45:4, 5) Say impandalepdep nen Jefte ed saratan ya alimbawa et nayarin tinmulong ed sikato ya gawaen so makapaliket ed si Jehova. Seguradon asakitan a maong si Jefte ed ginawa na agagi to, balet ag-itan angamper ed panaglingkor tod si Jehova tan ed totoo To. (Uko. 11:9) Say pangidepensa ed ngaran nen Jehova so mas importante ed sikato nen say anggan anton agpantatalosan. Sikatoy determinadon mansiansian matoor ed si Jehova kanian maabig so epekto ed sikato tan ed arum.—Heb. 11:32, 33.
mwbr21.11—it-2 27 ¶2
Jefte
Aliwan mapaleen si Jefte, kinmiwas a tampol pian mangidaulo. Angibaki na mensahero ed ari na saray Ammonita pian ibaga ya sikara so mangigagapoy gulo ed inlusob da ed dalin na Israel. Inmebat so ari tan imbaga ton satan ya dalin et inala na Israel ed Ammon. (Uk 11:12, 13) Diad satan et impanengneng nen Jefte ya sikatoy aliwan basta sundalon anggapoy amta tan garapal, noagta sakey ya kabisado to ray agawad apalabas, lalo la ray ginawa na Dios parad saray totoo to. Pinaneknekan ton aliwan tua so imbaga na saray Ammonita, tan imbaga ton (1) agkinalaban na Israel so Ammon, Moab, odino Edom (Uk 11:14-18; De 2:9, 19, 37; 2Aw 20:10, 11); (2) agkayarian na Ammon so dalin ya labay dan naala ta diad panaon na panasakop na saray Israelita, kontrolado itan na saray Canaanitan Amorita insan inter na Dios so ari dan si Sihon tan say dalin to ed Israel; (3) ag-akibabalian na saray Ammonita so Israel diad apalabas ya 300 taon, kanian antoy basiyan da no akin et biglan gagawaen da itan natan?—Uk 11:19-27.
mwbr21.11—it-2 27 ¶3
Jefte
Impalinew nen Jefte no anton talagay isyu tan impanengneng ton nipaakar itan ed panagdayew. Imbaga to ya inter nen Jehova a Dios so dalin ed Israel, kanian agda nayarin iter so anggan melag labat ya parte na satan ed saray mandadayew ed palson dios. Binitla toy Kemos ya dios na saray Ammonita. Iisipen na arum ya alingo ed satan. Ta anggano say dios na Ammon et si Milcom, tan si Kemos et dios na Moab, saratan ya mankanayon ya nasyon et mandadayew ed dakdakel ya dirios. Anggan si Solomon et aliway ginawa to nen inabuloyan toy panagdayew ed si Kemos diad Israel lapud saray asawa ton nanlapud arum ya nasyon. (Uk 11:24; 1Ar 11:1, 7, 8, 33; 2Ar 23:13) Sakey ni, ibabaga na arum ya scholar ya say “Kemos” et nayarin mankabaliksan ya “Managsakop.” (Nengnengen so Gesenius’s Hebrew and Chaldee Lexicon, ya impatalos nen S. Tregelles, 1901, p. 401.) Nayarin sayan dios so binitla nen Jefte ta bibidbiren na saray Ammonita ya sikato so ‘nansakop’ tan angiter ed sikara na dalin.
Saray Espiritual a Kayamanan
mwbr21.11—it-2 26
Jefte
Si Jefte et Legal ya Anak. Say ina nen Jefte et “sakey a paabang a bii,” balet aglabay ya ibaga na satan ya si Jefte et niyanak lapud prostitusyon odino sakey ya anak ed paway. Say ina to et datin paabang a bii antis ya nagmaliw ya onkokomaduan asawa nen Gilead, singa met si Rahab ya datin paabang a bii balet sinmabi panaon et akiasawa ed si Salmon. (Uk 11:1; Jos 2:1; Mat 1:5) Say sakey ya paneknek ya si Jefte et aliwan anak ed paway et lapud sikatoy pinataynan na saray agagi tod manunan asawa na ama ton si Gilead pian agmakapiapag ed tawir. (Uk 11:2) Sakey ni, asabi panaon ya pinili na saray lalaki na Gilead si Jefte ya magmaliw ya lider da, tan ompapaway ya kaiba ed saratan ya lalaki iray agagi tod ama. (Uk 11:11) Ontan met, angiyapay na bagat ed Dios si Jefte diad tabernakulo. (Uk 11:30, 31) Imposiblin nagawa iratan no sikatoy anak ed paway ta espisipikon imbaga na Ganggan: “Agnayarin onloob ed kongregasyon nen Jehova so sakey ya anak ed paway. Anggapo ed saray kailalakan to ya angga ed komasamplon henerasyon so nayarin onloob ed kongregasyon nen Jehova.”—De 23:2.
DISYEMBRE 27–ENERO 2
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | UKOM 13-14
“No Antoy Naaralan na Saray Atateng ed si Manoa tan say Asawa To”
Atateng—Ipasal Yo ray Anak Yo Manlapud Inkaugaw
Imanoen so agawad si Manoa ya nanlapud tribu nen Dan, a nanayam ed baley na Zora diad Israel. Impaamta na anghel nen Jehova ed lepes ya asawa nen Manoa a sikatoy mangiyanak na sakey a laki. (Uko. 13:2, 3) Seguradon manliket iran sanasawa. Balet mapaga met ira no panon dan pabalegey anak da kanian impikasi nen Manoa: “O! Katawan, pikasik ed sika, iyabuloy mo a say laki na Dios a sikato so imbakim onla lamet ed sikami, tan ibangat to kami no anto so gawaen mi ed ugaw a niyanak.” (Uko. 13:8) Imbangat nen Manoa tan si asawa to so ganggan na Dios ed anak da ya si Samson, tan maabig so resulta na impansagpot da. Oniay inkuan na Biblia: ‘Et say espiritu nen Jehova, inggapo ton tinenyeg si Samson.’ Antoy resulta? Akapanggawa si Samson na amayamay ya makapanyarin gawa bilang sakey ya ukom ed Israel.—Uko. 13:25; 14:5, 6; 15:14, 15.
Tinmalona si Samson Lapud Tulong nen Jehova!
Legan ya ombabaleg si Samson, “sikato so benendisyonan nen Jehova.” (Uko-ukom 13:24) Sakey ya agew et linma si Samson ed si ama tan ina to, tan inkuan to: “Akanengneng ak na sakey a bii ed Timna ed saray anak na saray Filisteo: natan sirin sikato so alaen yo komon ya asawak.” (Uko-ukom 14:2) Isipen pa so impakabigla ra. Imbes ya ibulos to so Israel ed lima na saray managpairap, kinaliktan na anak da so mangala na asawaen ed sikara. Say pangala na asawa ed limog na saray mandadayew ed paganon dirios et sumlang ed Ganggan na Dios. (Exodo 34:11-16) Kanian, ag-inmabobon iray ateng to: “Anggapo ta a balot so bii ed saray anak na saray agim, odino ed amin a baley ko, pian onla ka a mangala na asawa ed saray agginalsim a Filisteo?” Balet si Samson et mapilit: “Sikato so alaen [yo] nipaakar ed siak; ta sikato so makapaliket ed siak a maong.”—Uko-ukom 14:3.
Saray Espiritual a Kayamanan
Tinmalona si Samson Lapud Tulong nen Jehova!
Diad anton paraan a sayan bii a Filisteo et ‘makapaliket a maong’ ed si Samson? Aliwan lapud sikatoy “maganggana, makapaayat, tan makapasagyat,” so insuheri na Cyclopedia nen McClintock tan Strong, “noagta makapaliket parad sakey a getma, gagala, odino motibo.” Parad anton getma? Ipapaliwawa na Uko-ukom 14:4 a “nananap [si Samson] na sengegan a sumpa ed saray Filisteo.” Interesado si Samson ed saman a bii lapud satan a gagala. Legan ya ontatakken si Samson, ‘say espiritu nen Jehova so ginmapon anenyeg ed sikato,’ odino amakiwas ed sikato. (Uko-ukom 13:25) Kanian say espiritu nen Jehova so anagdag ed si Samson pian manggawa na nikadkaduman kerew a pangasawa tan pian sumpalen so amin a kimey to bilang ukom ed Israel. Kasin niwala ed si Samson so pankanawnawan aanapen to? Imanoen tayo nin unona no panon a pinaseguroan nen Jehova a sikatoy tulongan To.